Co to są prawa człowieka i dla kogo tak naprawdę one są ?
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – pierwszy dokument Przyjęta i proklamowana rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku. - 60 rocznica -
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Artykuł 1 Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i swych prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Preambuła Zważywszy, że uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju w świecie, zważywszy, że brak poszanowania i pogarda dla praw człowieka doprowadziły do aktów barbarzyństwa, które wstrząsnęły sumieniem ludzkości, ............. zważywszy, że jest istotne aby prawa człowieka były chronione przez przepisy prawa, tak, aby człowiek nie musiał, doprowadzony do ostateczności, uciekać się do buntu przeciw tyranii i uciskowi, zważywszy, że ludy Narodów Zjednoczonych potwierdziły w Karcie swą wiarę w podstawowe prawa człowieka, w godność i wartośc osoby ludzkiej i w równe prawa mężczyzn i kobiet..............................
Zgromadzenie Ogólne ogłasza uroczyście niniejszą Powszechną Deklarację Praw Człowieka jako wspólny cel dla wszystkich ludów i narodów, aby każda jednostka i każdy organ społeczeństwa, zachowując stale w pamięci niniejszą Deklarację, dążyły przez nauczanie i wychowanie do coraz pełniejszego poszanowania tych praw i wolności, i aby zapewniły poprzez stopniowe kroki o zasięgu krajowym i międzynarodowym ich powszechne i skuteczne uznanie i poszanowanie, zarówno wśród ludów samych państw członkowskich, jak i wśród ludów terytoriów pod ich jurysdykcją.
Prawa człowieka – to podstawowe standardy, bez których ludzie nie mogą żyć w poszanowaniu godności. Prawa człowieka są fundamentem wolności, sprawiedliwości i pokoju. Cechy charakterystyczne: są prawami naturalnymi, (należne nam z tytułu człowieczeństwa) są przyrodzone każdej jednostce, (nie można ich kupić, zasługiwać na nie, dziedziczyć) są powszechne,(bez względu na poglądy, kolor skóry, religię) są niezbywalne,(nie można ich odebrać, sprzedać) są niepodzielne (wolność, bezpieczeństwo) Godność – związana z faktem bycia człowiekiem, wynikająca z człowieczeństwa, dana każdemu człowiekowi, której nie można kupić, sprzedać czy odebrać.
Katalog Praw Człowieka
Podstawowe dokumenty z zakresu ochrony praw człowieka: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (10 12 1948 r.) Europejska Konwencja Praw Człowieka (4 11 1950 r.) Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (grudzień 1966 r.) Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, społecznych i Kulturalnych (grudzień 1966 r.)
Konwencja o Ochronie praw Człowieka i Podstawowych Wolności
III generacje rozwoju praw człowieka Prawa i wolności osobiste i polityczne – prawo do życia, prawo do wolności, wolność myśli sumienia i wyznania, Prawa socjalne, ekonomiczne i kulturalne – prawo do pracy, prawo do opieki zdrowotnej, nauki, Prawa ekologiczne (rozwojowe) – prawo do życia w nieskażonym środowisku, prawo do rozwoju kulturalnego i ekonomicznego
Podział i funkcjonowanie praw człowieka: Prawa materialne To konkretne prawa wymienione w katalogu. Możemy je podzielić na : Prawa (do czegoś) Wolności Prawa proceduralne To one zmuszają rządzących do stosowania się do konstytucji, konwencji, deklaracji i traktatów. Rozstrzygnięcia podejmują Sądy Trybunał Konstytucyjny Rzecznik Praw Obywatelskich Sąd Najwyższy, NSA, Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu
Dla kogo są prawa człowieka ? Między kim działają prawa człowieka ? Dla zwykłych ludzi, takich jak my, Prawa człowieka pozwalają bronić swoich praw przed instytucjami państwa i jego funkcjonariuszami, Prawa człowieka regulują stosunki między zwykłymi ludźmi a władzą, Demokracja - to rządy większości ograniczone zbiorem praw obywateli.
Czy wiecie przeciwko komu piszemy skargę o naruszenie praw człowieka do Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu ? Skargę piszemy przeciw Rzeczpospolitej Polski niezależnie od tego jakie z praw zostało naruszone i w jakim miejscu. Ale zdarzenie może być badane tylko wówczas jeżeli miało miejsce na terytorium Polski.
Czy znacie jakieś organizacje które walczą o prawa człowieka ? Peter Benenson napisał w 1961 roku artykuł „Zapomniani więźniowie” w którym zaapelował o amnestię dla więzionych za przekonania polityczne i religijne. Tak powstała; Amnesty Internacional Amnesty Internacional walczy o : -uwolnienie więźniów sumienia, -zniesienie kary śmierci, -sprzeciw przeciw torturom -zaprzestanie pozasądowych egzekucji, -uczciwe i szybkie proces dla więźniów politycznych
Ograniczenia praw człowieka: - musi być podstawa ustawowa - muszą być spełnione cele dla których prawo można ograniczyć - przyjęte ograniczenie może być najmniejsze z koniecznych - sposób ograniczenia musi być akceptowany i przeprowadzony w demokratycznych procedurach państwa
Ograniczeniu nie ulegają następujące prawa: Zniesienie niewolnictwa Zakaz stosowania tortur i innego nieludzkiego i poniżającego traktowania albo karania
Podpisane i ratyfikowane przez Polskę Konwencje i Deklaracje dotyczące praw człowieka System ONZ Karta Narodów Zjednoczonych, 1945 rok Konwencja O Zapobieganiu i Karaniu Zbrodni Ludobójstwa przyjęta przez ONZ 9 11 1948 roku Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, zawiera 30 artykułów, proklamowana 10 12 1948 r. Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych Międzynarodowy Pakt Praw Cywilnych i Politycznych, zawiera 53 artykuły, uchwalony przez ONZ 16 12 1966 r., w Zycie wszedł w 1976 r., Polska ratyfikowała Pakt 3 03 1977 r. a w życie wszedł 18 czerwca 1977 roku Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej, przyjęta przez ONZ 21 12 1968 roku Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez ONZ 20 11 1989 r. (wcześniej deklaracja z 20 11 1959 r.). Polska ratyfikowała Konwencję 30 kwietnia 1991 roku z zastrzeżeniem art. 7 i 38 Konwencja o Ochronie Wszystkich Osób przed Torturami I Innymi Formami Okrutnego I Nieludzkiego Czy Poniżającego Traktowania Lub Karania, przyjęta przez ONZ 10 12 1984 roku Organ rozpatrujący naruszenia - Komitet Praw Człowieka w Genewie
System Rady Europy Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Europejska Konwencja Praw Człowieka), przyjęta 4 11 1950 w Rzymie, weszła w życie 30 09 1953. Polska podpisała 26 11 1991, ratyfikowała 19 01 1993, weszła w życie „po” 30 04 1993r. Konwencja w Sprawie Zapobiegania Torturom, przyjęta 26 06 1987, weszła w życie 1 02 1989. Polska ratyfikowała 10 10 1994 z mocą obowiązującą od 1 02 1995 r. Na mocy Konwencji powołano Komitet Przeciw Torturom (CPT) – system wizytacji placówek izolacyjnych przez ekspertów Europejska Karta Społeczna (prawa gospodarcze i społeczne), przyjęta 18 10 1961, weszła w życie 26 02 1965. Polska podpisała 26 11 1991, ratyfikowała26 06 1997 z mocą obowiązującą od 25 07 1997 r. Europejska Karta Języków Regionalnych i Mniejszościowych, przyjęta 5 11 1992. Ochrona Danych, przyjęta 28 01 1981. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Dzieci, przyjęta 25 01 1996. Konwencja O Prawach Człowieka i Medycynie (Bioetyka), przyjęta 4 04 1997. Europejska Konwencja O Obywatelstwie, przyjęta 6 11 1997 r.
Instytucje europejskie służące ochronie praw człowieka Europejska Komisja Praw Człowieka – reforma zapoczątkowana od 1994, zniesiona od 1998/9 Europejski Trybunał Praw Człowieka – wcześniej II instancja, od 1998 działa w składzie Komitetów decydujących o dopuszczalności skargi (jednomyślność 3 sędziów), Małej Izby (10/7 sędziów) i Dużej Izby (18 sędziów). Sędziowie wybierani przez Zgromadzenie Parlamentarne RE spośród 3 kandydatów przedstawionych przez państwo Komitet Ministrów Rady Europy – organ nadzorujący wykonanie orzeczeń TPCz, także organ polityczny Rady Europy
Ograniczenia praw człowieka: - musi być podstawa ustawowa - muszą być spełnione cele dla których prawo można ograniczyć - przyjęte ograniczenie może być najmniejsze z koniecznych - sposób ograniczenia musi być akceptowany i przeprowadzony w demokratycznych procedurach państwa
Ograniczeniu nie ulegają następujące prawa: Zniesienie niewolnictwa Zakaz stosowania tortur i innego nieludzkiego i poniżającego traktowania albo karania
Instytucje europejskie służące ochronie praw człowieka Europejska Komisja Praw Człowieka – reforma zapoczątkowana od 1994, zniesiona od 1998/9 Europejski Trybunał Praw Człowieka – wcześniej II instancja, od 1998 działa w składzie Komitetów decydujących o dopuszczalności skargi (jednomyślność 3 sędziów), Małej Izby (10/7 sędziów) i Dużej Izby (18 sędziów). Sędziowie wybierani przez Zgromadzenie Parlamentarne RE spośród 3 kandydatów przedstawionych przez państwo Komitet Ministrów Rady Europy – organ nadzorujący wykonanie orzeczeń TPCz, także organ polityczny Rady Europy