Podział Niemiec

Divided Germany

8 maja 1945 roku skapitulowały ostatnie wojska hitlerowskich Niemiec 8 maja 1945 roku skapitulowały ostatnie wojska hitlerowskich Niemiec. Zaczęła się nowa karta w historii tego kraju. Przez niemal pół wieku Niemcy miały być podzielone, z początku pomiędzy mocarstwa zwycięskie w II wojnie światowej - Związek Radziecki i zachodnich Aliantów - Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię i Francję, a później na dwa odrębne państwa. Jednak pod sam koniec II wojny światowej mało kto spodziewał się takiego rozwoju wydarzeń. Wtedy kwestia państwa niemieckiego pozostawała wciąż nierozstrzygnięta i formułowano różne pomysły co do jego przyszłości.

Pierwszy krok ku zadecydowaniu o losach powojennych Niemiec postawiono 5 czerwca 1945 roku. Wtedy to w Berlinie spotkali się dowódcy wojsk państw sprzymierzonych w koalicji antyhitlerowskiej. Na tym spotkaniu wszyscy zgodnie przyznali, że głównym sprawcą wybuchu II wojny światowej było właśnie państwo nazistowskie. Teraz leżało pokonane i tymczasowo miało być podzielone na cztery strefy okupacyjne, w których władzę sprawowałyby siły ZSRR, USA, Wielkiej Brytanii i Francji. W następnym miesiącu (17 lipca - 2 sierpnia 1945) rozpoczęła się konferencja zwycięskich państw w Poczdamie. "Wielką Trójkę" z czasów wojny reprezentowali Józef Stalin (ZSRR), Harry Truman (USA) oraz Winston Churchill (którego zastąpił później nowy brytyjski premier Clement Attlee

Jednym z głównych problemów poruszanych na konferencji była przyszłość Niemiec. Postanowiono, że Niemcy nadal będą podzielone na cztery strefy okupacyjne. Także sama niemiecka stolica została podzielona na cztery części. Miały nimi rządzić zwycięskie mocarstwa - każde w swojej strefie. Decyzje dotyczące całego kraju przedstawiciele mocarstw mieli podejmować wspólnie. Na konferencji poczdamskiej ustalono także, że społeczeństwo niemieckie podda się denazyfikacji. Niemcy miały być całkowicie rozbrojone (demilitaryzacja). Miano zacząć wprowadza elementy demokracji, które w przyszłości miały doprowadzić do stworzenia nowego społeczeństwa obywatelskiego (demokratyzacja i decentralizacja). Zajęto się także niemiecką gospodarką, którą w dużej części miały przejąć osoby prywatne w miejsce dużych organizacji przemysłowych (dekartelizacja).

Decyzje dotyczące Niemiec po II wojnie światowej - podział Niemiec i Berlina na 4 strefy okupacyjne - utworzenie Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec (złożona z 4 głównodowodzących; decyzje podejmuje jednomyślnie) - zorganizowanie procesów zbrodniarzy wojennych Podział Berlina Podział Niemiec

Jako częściowe reparacje wojenne Związek Radziecki miał przejąć 10% urządzeń przemysłowych z zachodnich stref okupacyjnych. Kolejne 15% miał uzyskać w zamian za żywność i surowce znajdujące się w strefie radzieckiej. Utworzono Sojuszniczą Radę Kontroli - organ sprawujący najwyższą władzę w Niemczech. Jej członkami zostali dowódcy wojsk czterech mocarstw okupujących kraj. Podlegała im "rada ministrów" - 11 wydziałów tworzących sztab kontrolny. W każdym z wydziałów zasiadali przedstawiciele wszystkich mocarstw. Odbudowana miała być niemiecka administracja centralna. Szefów najważniejszych organów administracyjnych - sekretarzy stanu - miała powoływać Sojusznicza Rada.

Sojusznicza Rada Kontroli : B. Montgomery, D. Eisenhower, G. Żukow i J Sojusznicza Rada Kontroli : B. Montgomery, D. Eisenhower, G. Żukow i J. de Lattre de Tassigny

Demontaż maszyn w niemieckich zakładach przemysłowych

W lutym 1947 roku ostatecznie przestało istnieć państwo pruskie W lutym 1947 roku ostatecznie przestało istnieć państwo pruskie. Formalnie odbyło się to na mocy ustawy o likwidacji Prus wydanej przez Sojuszniczą Radę Kontroli. Jednak już przed ukazaniem się tej ustawy sprawa Prus została przesądzona. Podczas wyborów do parlamentów krajowych Prusy nie występowały jako część którejś ze stref. Pozbawione terytorium, obywateli i władz już wtedy nie istniało. Dzieląc Niemcy na strefy okupacyjne zlikwidowano dotychczasowe tradycyjne granice pomiędzy poszczególnymi częściami państwa. W ramach każdej ze stref wyróżniono tzw. kraje (landy), które miały posiadać własny parlament i rząd oraz ograniczoną suwerenność. Sojusznicza Rada Kontroli z dużą częstotliwością wydawała nowe ustawy regulujące praktycznie każdą dziedzinę życia powojennych Niemiec, o ile miała takie uprawnienia nadane podczas konferencji w Poczdamie.

Trudno było z czasem osiągnąć zgodę w ramach samej Rady Trudno było z czasem osiągnąć zgodę w ramach samej Rady. Każde z czterech państw w niej zasiadających miało własne pomysły jak urządzić własną strefę i jak ma wyglądać ostatecznie państwo niemieckie. I tak, odwieczny rywal Niemiec, tak na polach walki, jak i w życiu gospodarczym - Francja, najbardziej opierał się pomysłom na odbudowę Niemiec. Francuzom na rękę było rozbicie polityczne kraju oraz kryzys gospodarczy. Ich ostatecznym celem było przyłączenie do Francji terenów Nadrenii i Zagłębia Ruhry, pod pretekstem zapewnienia sobie bezpieczeństwa na przyszłość. Zupełnie inaczej przedstawiały się poglądy Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy zmierzali do tego, by Niemcy szybko odbudowały swój przemysł i stanęły na nogi. Jednak nie kierowali się przy tym wyłącznie swoją dobrą wolą.

Tak się składało, że brytyjska strefa okupacyjna to tereny z przewagą przemysłu i nie rozwiniętym rolnictwem. Efektem tego była potrzeba dostarczania żywności ludności niemieckiej z zewnątrz, a to już dotykało bezpośrednio brytyjski skarb państwa. Szybka odbudowa niemieckiego przemysłu umożliwiłaby w jakimś stopniu "rekompensatę" tych wydatków produkcją przemysłową. Stany Zjednoczone widziały przyszłe Niemcy jako kraj rolniczo - przemysłowy. Ich głównym celem była likwidacja dotychczasowych wielkich organizacji przemysłowych skupiających całą produkcję. Powstałe dzięki temu małe zakłady przemysłowe miały współpracować z zakładami alianckimi i w taki sposób przynosić zysk obu stronom. Związek Radziecki z kolei chciał upodobnić swoją strefę do innych, całkowicie zależnych od Moskwy państw satelickich.

W grudniu 1946 roku zarówno w strefie amerykańskie, jak i brytyjskiej istniały już parlamenty krajowe. Podobne zamierzenia co do przyszłości Niemiec skłoniły Brytyjczyków i Amerykanów do połączenia swoich stref okupacyjnych. W taki sposób 1 stycznia 1947 roku powstała Bizonia ("dwustrefa") ze stolicą we Frankfurcie nad Mennem. W lutym 1947 w Londynie zebrali się przedstawiciele rządów Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Francji by przedyskutować kwestię dalszych losów ich stref okupacyjnych. Zdecydowano o wprowadzeniu wspólnej dla tych stref konstytucji oraz o przeprowadzeniu reformy walutowej. Na samą konferencję londyńską nie zostali zaproszeni przedstawiciele Związku Radzieckiego. Rosjanie potraktowali to jako pretekst do wycofania swoich przedstawicieli z Sojuszniczej Rady Kontroli (marzec 1948), co jednocześnie było faktycznym końcem działalności tego organu.

Od tamtego czasu stosunki pomiędzy Związkiem Radzieckim i państwami zachodnimi pozostawały napięte. Zapowiadana reforma walutowa została przeprowadzona w czerwcu 1948 roku i objęła swoim zasięgiem zachodnie strefy okupacyjne oraz strefy państw zachodnich w samym Berlinie. Spowodowało to powstanie na terenie Niemiec dwóch odrębnych systemów gospodarczych: zachodniego z nową marką niemiecką i wschodniego. Odpowiedzią Związku Radzieckiego na ten krok była blokada Berlina Zachodniego. Rosjanie starali się odciąć wszelkie drogi zaopatrzenia do tej części miasta i tym samym wymóc na państwach zachodnich wycofanie się z podejmowanych kroków. Blokada nie przyniosła jednak efektów. Żywność i inne produkty były dostarczane od tamtej pory drogą powietrzną.

Berlin Blockade & Airlift (1948- 49)

Dzięki utworzeniu takich "mostów powietrznych" codziennie Berlin Zachodni był zaopatrywany w 5,5 tony różnych towarów. Blokada Berlina skłoniła Francuzów do przyłączenia swojej strefy okupacyjnej do Bizonii. W taki sposób w maju 1949 roku powstała Trizonia ("trójstrefa"), mająca już niedługo przerodzić się w nowe państwo niemieckie. Krokiem do tego celu było podpisanie już wcześniej przez gubernatorów każdej ze stref Trizonii tzw. dokumentów frankfurckich (1 lipca 1948). Miały one umożliwić zwołanie Zgromadzenia Konstytucyjnego Niemiec. 1 września 1948 roku zaczęła obradować w Bonn Rada Parlamentarna Niemiec. Efektem tych obrad było uchwalenie dnia 8 maja 1949 konstytucji. Tak oto powstało nowe państwo - Republika Federalna Niemiec. Jego stolicą zostało Bonn, pierwszym prezydentem - Theodor Heuss, a kanclerzem - Konrad Adenauer.

Nie trzeba było długo czekać na odpowiedź Związku Radzieckiego na ten krok. W maju 1949 roku zebrał się Kongres Ludowy, mający stanowić parlament dla strefy radzieckiej. 7 października 1949 powstała Niemiecka Republika Demokratyczna. Jej stolicą został Berlin. Pierwszy prezydent NRD to Wilhelm Pieck, a premier - Otto Grotewohl. Podział niemieckich terytoriów na dwa odrębne pod względem ustrojowym i gospodarczym państwa miał się utrzymać przez następne ponad 40 lat.

Trudno sobie wyobrazić, że w bardzo krótkim czasie z jednego państwa powstały dwa o całkowicie odmiennej sytuacji ekonomicznej, wojskowej i politycznej. Republika Federalna Niemiec szybko prześcignęła Niemiecką Republikę Demokratyczną pod względem rozwoju gospodarczego i znaczenia międzynarodowego. Złożyło się na to dużo czynników. Przede wszystkim rozwojowi gospodarczemu służył ustrój polityczny, który dopuszczał podejmowanie inicjatyw prywatnych. RFN było państwem demokratycznym, z parlamentem wybieranym w wolnych wyborach i kanclerzem jako szefem rządu. Pozycja kanclerza w państwie była dosyć silna i stąd taki typ ustroju nazwano demokracją kanclerską. Do zadań kanclerza należało prowadzenie polityki zagranicznej, powoływanie i odwoływanie członków rządu, podejmowanie najważniejszych inicjatyw w państwie.

Kanclerzem zostawał przywódca partii, która wygrała wybory do parlamentu. Zapewniało to kanclerzowi silne poparcie w parlamencie dla jego propozycji. Oficjalną datą początku obowiązywania konstytucji - Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec jest 23 maja 1949 roku. Jej przemyślane postanowienia pozwoliły jej trwać bez większych zmian aż do zjednoczenia Niemiec, a po zjednoczeniu główne jej postanowienia pozostały takie same. Ustawa Zasadnicza składała się ze 146 artykułów w 11 rozdziałach. Zapewniała ona ochronę godności człowieka, opisywała sam ustrój państwa jako demokratyczne i socjalne państwo federalne. Władza ustawodawcza miała należeć do dwuizbowego parlamentu, składającego się z Bundestagu i Bundesratu. Te postanowienia, jak i wiele innych obowiązuje do dzisiaj.

Pierwszy rząd RFN powstał 21 września 1949 roku Pierwszy rząd RFN powstał 21 września 1949 roku. Skupiał on przedstawicieli trzech najsilniejszych ówcześnie partii: CDU (Unii Chrześcijańsko - Demokratycznej), CSU (Unii Chrześcijańsko - Społecznej) oraz SPD (Socjaldemokratycznej Partii Niemiec). Wraz z powołaniem tego rządu rozpoczynała się "era Adenauera", mająca trwać aż do 1969 roku. Ten okres dla Niemiec do szybki wzrost ludności (o 10 milionów), spowodowany głównie migracjami, najpierw ludności z terenów utraconych po wojnie, później z NRD, wreszcie z innych państw. Niemcy przyjmowały imigrantów z otwartymi rękami, gdyż potrzebni byli pracownicy, którzy postawią przemysł na nogi. Dla niemieckiej gospodarki ten okres to czasy szybkiego rozwoju. Głównymi czynnikami powodującymi ten rozwój była przemyślana polityka rządu i pomoc międzynarodowa.

Szczególnie uczestnictwo w tzw Szczególnie uczestnictwo w tzw. planie Marshalla w pierwszych latach po wojnie znacznie ułatwiło Niemcom odbudowę kraju. Rosło znaczenie RFN na arenie międzynarodowej, co powodowało wzrost wiarygodności państwa, a tym samym otwierało drogę do uzyskania kredytów w instytucjach międzynarodowych. Szybkie przestawienie przemysłu z produkcji wojennej na rynkową także pozytywnie odbiło się na rozwoju kraju. Oblicza się, że w ciągu 20 lat od zakończenia wojny produkt krajowy brutto Zachodnich Niemiec niemal się potroił (dla porównania, taki rozwój Niemcy osiągnęły wcześniej na przestrzeni ponad 60 lat - od 1850 do 1913 roku). Duże korzyści przyniosło Zachodnim Niemcom uczestnictwo w gospodarczym jednoczeniu się Europy (najpierw w ramach Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, później w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej).

Przemyślaną politykę gospodarczą prowadził w rządzie Ludwig Erhard, minister gospodarki, "ojciec cudu gospodarczego RFN". To w dużym stopniu jego zasługą było stopniowe umacnianie się marki niemieckiej (od 1958 roku wymienialnej na inne waluty, w 1961 roku przeprowadzono pierwszą jej rewaluację, o 5%). W ciągu pierwszych 20 lat po wojnie Niemcy Zachodnie z państwa leżącego w ruinach stały się państwem o bardzo silnej gospodarce, znalazły się w dziesiątce państw najważniejszych dla światowego systemu walutowego. Ta siła niemieckiej waluty wpływała korzystnie na eksport towarów produkowanych w RFN. Ich głównymi odbiorcami były inne państwa Europy Zachodniej i Stany Zjednoczone. Szybki wzrost gospodarczy doprowadził po niedługim okresie czasu do nadwyżki eksportu nad importem. W 20 lat od zakończenia wojny Niemcy były jednym z największych eksporterów na świecie, tuż za Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią.

W tym samym czasie Niemiecka Republika Demokratyczna stawała się jednym z wielu państw satelickich Związku Radzieckiego. Wspomniany już Kongres Ludowy zebrał się 18 marca 1948 roku (setna rocznica wybuchu Wiosny Ludów w Niemczech) i wyłonił Radę Ludową. Jednocześnie zaczęto akcję propagandową mającą na celu doprowadzić do referendum ludowego, w którym ludność strefy radzieckiej miała się wypowiedzieć czy jest za budowaniem "antyfaszystowskiej demokracji w jednolitej republice niemieckiej" (w praktyce - czy jest za stworzeniem odrębnego od części zachodniej, socjalistycznego państwa niemieckiego). W ciągu roku przygotowano projekt konstytucji nowego państwa, przyjęty przez Radę Ludową na głosowaniu 18 marca 1949 roku. Sama Rada przekształciła się w Tymczasową Izbę Ludową

Ona też 7 października 1949 ogłosiła powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Można się zastanawiać na ile nowe państwo było suwerenne. Co prawda Związek Radziecki, przekazał Niemcom władzę, sobie pozostawiając jedynie uprawnienia przyznane przez konferencję poczdamską. NRD nie była tak, jak inne państwa socjalistyczne państwem narodowym. Była gorzej traktowana przez Rosjan niż inne państwa. W oczach Stalina NDR miała być "bazą wypadową" na zachód i do takiej roli ją przygotowywano. Pociągało to za sobą oczywiście zaniedbanie rozwoju przemysłowego kraju. Tak, jak i inne państwa satelickie, w Niemczech Wschodnich rządziła partia komunistyczna i służby bezpieki, szczególnie silnie kontrolowane przez Rosjan. Rosjanie nie do końca ufali swoim nowym niemieckim sojusznikom. Jedną z konsekwencji takiej postawy była prowadzona na większą niż gdziekolwiek indziej akcja propagandowa i indoktrynacja w zgodzie z hasłami Lenina i Stalina.

Niemcy Wschodnie miały stać się "pierwszym państwem robotników i chłopów na ziemi niemieckiej". Choć te kroki były w jakimś stopniu skuteczne i pozwalały na podporządkowanie sobie dużej części narodu, to równie duża jego część nie mogła pogodzić się z tak prowadzoną polityką i prowadzonymi na dużą skalę represjami. Poza tym przez kontakt z bliskimi po zachodniej części wiedziano co dzieje się w RFN, jak szybko odbudowuje się kraj i jak szybko wzbogaca się na tym społeczeństwo - rzeczy dla Niemców ze wschodu nie spotykane. Na porządku dziennym były liczne ucieczki Niemców na zachód. Odbywało się to głównie na terenie Berlina, gdzie pod koniec lat 40-tych jeszcze dosyć łatwo było znaleźć się po zachodniej części miasta. Władze komunistyczne nie mogły jednak długo tolerować takiej sytuacji, gdyż groziło to utratą dużej liczby ludności, potrzebnej do budowy socjalistycznych Niemiec (dochodziło nawet do tego, że Niemców leczyli lekarze z Polski, bo niemieccy w większej ilości znaleźli się na Zachodzie).

Szacuje się, że do 1961 roku w RFN znalazło się 2,7 mln Niemców z terenów NRD. Pierwszym krokiem władz komunistycznych mających zapobiec odpływowi ludności miało być wprowadzenie 8 września 1960 zakazu przebywania osób z Berlina Zachodniego po wschodniej części miasta bez zezwolenia. Uszczelniano granicę w mieście, a do osób chcących ją nielegalnie przekroczyć nie wahano się strzelać. 1 sierpnia 1961 roku zaczął powstawać mur berliński, mający stać się symbolem podziału Europy. Powstrzymanie wypływu ludności na zachód pośrednio spowodowało umiarkowany rozwój gospodarczy kraju. Ci, którym nie udało się uciec na zachód, musieli chcąc nie chcąc zacząć pracować w komunistycznej ojczyźnie. Jednak by "umocnić" chęć pozostania Niemców w NRD rząd niemiecki podjął dodatkowe kroki takie, jak wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej dla każdego mężczyzny w przedziale wieku od 18 do 50 lat. Nie było możliwości uniknięcia służby wojskowej lub służby zastępczej. W ten sposób powstała Armia Ludowa NRD, która w latach sześćdziesiątych liczyła sobie 140 tys. żołnierzy.

Otworzono 5 przejść granicznych dla samochodów, 8 kolejowych i 2 wodne Otworzono 5 przejść granicznych dla samochodów, 8 kolejowych i 2 wodne. W 1949 (umowa frankfurcka) i 1951 roku (porozumienie berlińskie) ustalono kwestie dotyczące handlu, usług i przepływu towarów między oboma państwami niemieckimi. Na początku lat 70-tych uregulowano przepływ poczty i kwestie telekomunikacyjne. Także wtedy doszło do podpisania w Berlinie umowy międzynarodowej, którą oficjalnie państwa wzajemnie uznały swoje istnienie (21 grudnia 1972). Potwierdzono przebieg granicy, zobowiązano się do rozwijania dobrosąsiedzkich stosunków i poszanowania niezależności każdego z państw na arenie międzynarodowej. Każde państwo mogło otworzyć ambasadę na terenie drugiego. Za tą umową w następnych latach podpisano kolejne, dotyczące różnych kwestii; łącznie ich liczba przekroczyła 20. Trzeba przyznać, że na uregulowaniu stosunków z RFN najbardziej skorzystały Niemcy Wschodnie. To one czerpały teraz zyski z wymiany waluty na granicy (po kursach nie mających dużo wspólnego z rynkowymi), dostały środki na rozwój komunikacji, telefonii. Mogły także liczyć na kredyty u swego zachodniego partnera. To otwarcie się na RFN wywołało także negatywne dla komunistów skutki.

W latach 80-tych w wielu państwach socjalistycznych dokonywały się znaczące zmiany systemów, ich liberalizacja, ale nie w NRD. Na zmianę tej sytuacji liczono wraz z pojawieniem się nowej osoby na stanowisku I sekretarza partii komunistycznej w Związku Radzieckim. 11 marca 1985 roku został nim Michaił Gorbaczow, uważany za osobę opowiadającą się za reformami. Nowy sekretarz otaczał się ludźmi gotowymi głęboko zreformować Związek Radziecki. Zmieniała się także polityka w stosunku do państw satelickich, którym przyznawano coraz większą niezależność. Gorbaczow nie do końca akceptował ideologię, która leżała u podstaw ustroju socjalistycznego. To godziło w same podstawy istnienia NRD, kraju mającego być przecież krajem "sojuszu robotniczo - chłopskiego". Pojawiało się pytanie o sam sens dalszego istnienia Niemiec Wschodnich.

Pierwsze zmiany mające doprowadzić do zjednoczenia Niemiec wiązały się ze zgodą Gorbaczowa na wizytę I sekretarza niemieckiej partii komunistycznej Ericha Honeckera w Niemczech Zachodnich we wrześniu 1987 roku. Sam Gorbaczow uważał Honeckera za osobę stojącą mu na drodze reform. Swój brak poparcia dla polityki władz NRD zasygnalizował podczas przemowy wygłoszonej 7 października 1989 roku w Berlinie z okazji 40-lecia NRD. Społeczeństwo odczytało to jako zapowiedź zmian. Następnego dnia odbyły się liczne demonstracje ludzi opowiadających się za reformami. Zmusiły one Honeckera do ustąpienia ze stanowiska I sekretarza. Jego następcą, a zarazem ostatnim I sekretarzem został Egon Krenz. Jednym z jego pierwszych posunięć było umożliwienie przekraczania granicy niemieckiej jedynie na podstawie dowodu osobistego, a od 9 listopada zniesiono wszelkie wymogi formalne przy przekraczaniu granicy.

Jakie dalsze plany mieli w takiej sytuacji politycy Jakie dalsze plany mieli w takiej sytuacji politycy? Ci ze wschodniej części Niemiec nie akceptowali żywiołowego rozwoju sytuacji i chcieli w jakimś przynajmniej stopniu zachować odrębność NRD od RFN. Nowo wybrany premier Niemieckiej Republiki Demokratycznej Hans Modrow (13 listopada 1989) złożył obietnicę demokratyzacji życia politycznego w państwie i wprowadzenie reform gospodarczych. Co do Niemiec Zachodnich, proponował im jedynie wspólnotę traktatową. Z kolei politycy z RNF myśleli o całkowitym zjednoczeniu obu państw. Takie stanowisko zajmował ówczesny kanclerz Helmut Kohl. 28 listopada przedstawił on Bundestagowi własny projekt jak osiągnąć ostateczne zjednoczenie. Jego plan znalazł ostatecznie poparcie po obu stronach. Uzgodniono powołanie wspólnych komisji rządów i parlamentów do rozpatrzenia kwestii przyszłości państw niemieckich. Zaowocowało to podpisaniem 19 grudnia 1989 roku wspólnej deklaracji, w której oba państwa wyrażały chęć zjednoczenia. Sekretarz Gorbaczow nie miał nic przeciwko zjednoczeniu Niemiec - widział on, że ustrój komunistyczny musi za niedługo upaść, a poza tym był bardziej zajęty przeprowadzaniem pierestrojki we własnym państwie.

Kanclerz Kohl 10 lutego złożył wizytę w Moskwie, a jej efektem była ostateczna zgoda Kremla na zjednoczenie. Konferencja zjednoczeniowa, która miała wkrótce się odbyć, miała zostać przeprowadzona według systemu 2+4 (tzn. mieli w niej wziąć udział, poza przedstawicielami obu państw niemieckich, przedstawiciele Związku Radzieckiego, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji). Konferencja rozpoczęła się w Bonn dnia 5 maja 1990. Była ona kontynuowana w Berlinie (II runda - od 22 czerwca) i w Paryżu (III runda - od 17 marca). Podczas konferencji ustalono szczegółowe kalendarium zjednoczeniowego i potwierdzono niezależność mającego powstać państwa. Jej dokument końcowy podpisano 12 września w Moskwie. Granice między państwami niemieckimi pozostawały otwarte. 18 marca odbyły się w NRD wybory, już całkowicie wolne, które wygrali chadecy z CDU. Utworzyli oni z innymi partiami koalicyjny rząd, którego głównym zadaniem było zjednoczenie. 18 czerwca zawarto traktat o unii walutowej. Od 1 lipca walutą obowiązującą na terenie NRD miała stać się marka niemiecka. Parlament NRD, Izba Ludowa, w dniu 23 sierpnia 1990 roku przyjął uchwałę, która głosiła przystąpienie NRD do RFN.

Ostatecznie Układ o jedności Niemiec został podpisany w Berlinie 31 sierpnia 1990 roku. Pozostawało go tylko ratyfikować by wprowadzić jego postanowienia w życie. Nastąpiło to 20 września 1990 roku. Ostatecznie Niemiecka Republika znikła z mapy świata 3 października 1990 roku. Na wschodnich ziemiach utworzono 5 nowych landów, gwarantując im, tak jak na zachodzie, ograniczoną suwerenność, m.in. w kwestii polityki zagranicznej w pewnym zakresie (oświata, ochrona zdrowia itd.). Ostatecznie Niemcy miały składać się z 16 landów. Nowe landy stały się oczywiście także częścią Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Wraz ze zjednoczeniem Niemiec zaczęła się operacja wycofywania obcych wojsk z ich terytorium, zarówno radzieckich (co zakończyło się dopiero po 4 latach, 31 sierpnia 1994 roku), jak i tych z państw zachodnich, a stacjonujących w Berlinie Zachodnim.

Na tym zakończyły się losy podziału Niemiec po II wojnie światowej Na tym zakończyły się losy podziału Niemiec po II wojnie światowej. Istnienie Niemieckiej Republiki Demokratycznej było na swój sposób ewenementem, a samo państwo było tworem sztucznie podtrzymywanym przy życiu, nie przystającym ani do niemieckiej tradycji, ani do ówczesnych warunków gospodarczych. Społeczeństwo Niemiec Wschodnich nigdy nie zaakceptowało swojej nowej państwowości i traktowało ją jako coś obcego. Na dobrą sprawę Niemcy jako naród w 1990 roku nie musieli się jednoczyć. Mimo upływu 40 lat od stworzenia granicy między nimi a Niemcami po stronie zachodniej nadal tworzyli z nimi jeden naród. Likwidacja Niemieckiej Republiki Demokratycznej była więc formalnością, która prędzej czy później musiała nastąpić.

Bibliografia http://www.bryk.pl/wypracowania/historia/xx_wiek/9436-niemcy_po_ii_wojnie_%C5%9Bwiatowej_od_rozbicia_po_zjednoczenie.html zdjęcia -> google (grafika)