Przemiany gospodarcze w Polsce Kamil Jantos

Spis Treści SKUTKI ROZBIORÓW PIERWSZE LATA NIEPODLEGŁOŚCI INFLACJA I HIPERINFLACJA MARKA POLSKA REFORMY RZĄDU WŁADYSŁAWA GRABSKIEGO POLSKI ZŁOTY – 1934 ROK BUDOWA PORTU W GDYNI I MAGISTRALI WĘGLOWEJ HISTORIA PORTU GDYŃSKIEGO WOJNA CELNA Z NIEMCAMI - 1925 ROK WIELKI KRYZYS GOSPODARCZY SPOSOBY PRZEZWYCIĘŻENIA KRYZYSU PODZIAŁ POLSKI NA A I B CENTRALNY OKRĘG PRZEMYSŁOWY (COP) PODZIAŁ POLSKI - MAPA

Skutki rozbiorów Po rozbiorach w granicach Polski znalazły się ziemie, które były odmienne gospodarczo: Na tych ziemiach obowiązywały inne waluty, systemy prawne i administracyjne. Infrastruktura kolejowa i drogowa była niejednolita i czasami w bardzo złym stanie. Na terenach dawnych zaborów obowiązywały różne przepisy drogowe. Brak połączeń między miastami poszczególnych zaborów. Sytuację gospodarczą pogarszały znaczne zniszczenia wojenne( wojna pochłonęła 30% polskiego majątku). Produkcja przemysłowa w ówczesnej Polsce stała na niskim poziomie.

Pierwsze lata niepodległości W 1919r w celu uporządkowania systemu walutowego wprowadzono markę polską. Spowodowało to ożywienie gospodarcze kraju- przez co rozwijał się rynek wewnętrzny. Polska stała się czołowym producentem zbóż w Europie. Rozwijał się przemysł (m.in. zbrojeniowy i włókienniczy). Do Polski w 1922r został przyłączony Górny Śląsk wraz z kopalniami i przemysłem ciężkim. Wzrosła produkcja na terenach dawnej Kongresówki.

Inflacja i Hiperinflacja Mimo wielu starań Polska nadal miała dziurę w budżecie, którą próbowała zniwelować poprzez zagraniczne pożyczki, jednak nie była ona wiarygodnym partnerem dla zagranicznych banków. Nie mogła ona uzyskać znacznych kredytów, co doprowadziło to do nadmiernego druku pieniędzy bez pokrycia wywołało to inflację. Początkowo była ona korzystnym zjawiskiem dla polskiej gospodarki, ale z czasem bardzo się nasiliła i przerodziła w hiperinflację.

Marka Polska

Reformy rządu Władysława Grabskiego W celu poprawy sytuacji gospodarczej kraju prezydent Wojciechowski powołał rząd fachowców z Władysławem Grabskim na czele. Zadaniem Grabskiego było zrównoważenie budżetu i wprowadzenie nowej waluty. Nowy gabinet wprowadził następujące reformy: Ustalenie nadzwyczajnego podatku majątkowego dla najbogatszych. Urealnienie wysokości podatków i szybsze ich ściąganie. Ograniczenie wydatków na administrację państwową. Podniesienie stawek za przewozy co zmniejszyło deficyt na kolei. W kwietniu 1934 nastąpiła zmiana waluty, a Polską Krajową Kasę Pożyczkową zastąpiono Bankiem Polskim, który miał prawo do emisji nowej waluty złotego polskiego.(1 zł-1,8 mln marek polskich).

Polski złoty-1934 rok

Budowa portu w Gdyni i Magistrali Węglowej W 1921r rozpoczęto budowę portu w Gdyni, było to największe i najważniejsze przedsięwzięcie dwudziestolecia międzywojennego. Najważniejszym inicjatorem był ówczesny minister przemysłu i handlu Eugeniusz Kwiatkowski. Gdynia po 10 latach stała się najnowocześniejszym portem na Bałtyku, zajmowała pierwsze miejsce pod względem wielkości przeładunków w tym regionie. W celu dobrego funkcjonowania portu w Gdyni, należało zapewnić mu połączenie z Górnym Śląskiem, z którego przywożono węgiel eksportowany potem za granicę za pomocą statków. W tym celu zbudowano magistralę węglową, czyli trasę kolejową łączącą bezpośrednio zagłębie węglowe Górnego Śląska z Gdynią.

Historia portu Gdyńskiego Projekcja filmu

Wojna celna z Niemcami- lipiec 1925 rok Przyczynami wojny celnej(gospodarczej) z Niemcami było: Wygaśnięcie umowy o bezcłowym wywozie węgla do Niemiec w styczniu 1925 roku. Wzrost ceł ustanowiony przez rząd Grabskiego. Rząd niemiecki zabronił importu polskiego węgla w odpowiedzi na wzrost ceł. Polska również ograniczyła import niemieckich towarów co doprowadziło do załamania gospodarczego kraju. W listopadzie 1925roku rząd Grabskiego podał się do dymisji. Z perspektywy czasu wojna celna przyniosła korzyści: Uniezależniła w pewnym stopniu polską gospodarkę od niemieckiej. Przyśpieszyła ukończenie budowy magistrali węglowej i portu w Gdyni.

Wielki kryzys gospodarczy Sytuacja gospodarcza państwa po przewrocie majowym była bardzo dobra, powodem tego był napływ zagranicznego kapitału. Zmieniła się ona wraz z początkiem wielkiego kryzysu gospodarczego na świecie (1929 rok), kiedy to inwestorzy wycofywali swój kapitał z polskiego rynku. Polskie przedsiębiorstwa ograniczały produkcję i zatrudnienie, spowodowało gigantyczny wzrost bezrobocia i zubożenie społeczeństwa.

Sposoby przezwyciężenia kryzysu W celu zapełnienia dziury budżetowej państwo podjęło następujące działania: Ograniczenie wydatków państwowych Zmniejszenie pensji urzędników państwowych Sprzedaż produktów za granicą po cenach dumpingowych Uszczuplenie rezerw kruszcowo-walutowych, co groziło inflacją, a jednak doprowadziło to do przeciwnego zjawiska, czyli deflacji. Zmniejszenie poziomu cen i likwidacja zadłużenia rolników (zaczerpnięte z programu New Deal). Organizacja robót publicznych. Pomoc bankrutującym przedsiębiorstwom (przez zakup ich akcji). Kryzys ostatecznie przezwyciężono 1935 roku

podział polski na a i b Polska A- obejmowała województwa zachodnie i zachodnio-północne. Istniał tam wysoko rozwinięty przemysł i wysoko rozwinięte rolnictwo złożone z dużych gospodarstw rolnych. Polska B- obejmowała województwa wschodnie i południowe. Była ona słabo rozwiniętą częścią kraju, dominowały tam drobne gospodarstwa rolne, niekiedy prymitywne. Oferowała w większości produkty rolnicze.

Centralny Okręg Przemysłowy(COP) W celu ograniczenia bezrobocia wicepremier Kwiatkowski w czerwcu 1936r przedstawił 4-letni plan inwestycyjny. Jego celem było utworzenie COP, w którym miały powstać zakłady przemysłowe (przemysł chemiczny i zbrojeniowy oraz elektrownie). Ukończenie planu 4 letniego ogłoszono już na początku 1939r, ale by mógł dobrze funkcjonować potrzeba było jeszcze znacznych nakładów finansowych. Jeszcze w 1938r E. Kwiatkowski ogłosił założenia planu 15-letniego. Celem planu było zatarcie różnic między polską A i B.

Podział polski - MAPA COP

Źródła Podręcznik do historii „Po Prostu Historia” WSiP Wikipedia.pl