Głoska GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem cech: artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/ ruchem poszczególnych elementów aparatu artykulacyjnego, audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym odbiorem dźwięku, akustycznych, tzn. związanych z fizycznymi cechami dźwięku.

Fonem FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich, których wymiana w określonej jednostce języka (morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany jego znaczenia FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających ↑ → ← /s/→ [ s s s s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania wyróżnionych z potoku mowy głosek jako przynależnych do określonych, fonologicznie zdeterminowanych klas głosek /wg B.Rocławskiego/ Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej głoski, do tej, a nie innej klasy głosek /wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1 Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę umiejętność w jemu tylko właściwy sposób. Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2 Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka. B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko fonemy języka, którym posługują się jego rodzice. M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001) powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu fonemowego: - Przedfonematyczne  stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków, brak rozumienia mowy; -Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji; - Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną wymowę słów od nieprawidłowej; -Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal wszystkie fonemy; - Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np. słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” - wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską „s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo. * wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny - różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków mowy własnej i cudzej. Na jego stan mają wpływ ćwiczenia: ortofoniczne muzyczne

Badanie słuchu fonemowego Narzędzia do badania słuchu fonemowego: -B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk 1991. -I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…