INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) Narzędzie pomiaru Lechosław Gapik Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Poznań gapik@post.pl

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) ujęcie opisowe: Powodzenie w życiu erotycznym zależy w znacznym stopniu od zespołu cech wrodzonych (anatomicznych i neurofizjologicznych) oraz cech nabytych w rozwoju seksualnym (psychicznych i społecznych), które składają się na osobniczo znacznie zróżnicowaną INTELIGENCJĘ SEKSUALNĄ. Poziom tego specyficznego zespołu cech, w istotnym stopniu warunkuje indywidualną atrakcyjność erotyczną poszczególnych osób w odbiorze przez ich potencjalnych lub aktualnych partnerów seksualnych. Nie wynika to wprost ze zwerbalizowanej oceny urody lub przystojności, ani też ze świadomej oceny żadnych innych walorów fizycznych lub psychicznych. Dotychczasowy brak naukowego opisu i analizy INTELIGENCJI SEKSUALNEJ (Sexual Intelligence) skutkuje niemożnością zastosowania jakiejkolwiek skali pomiarowej, aczkolwiek jest oczywiste, że ludzie (dotyczy to w równym stopniu obu płci) charakteryzują się poważną rozpiętością poziomu tej inteligencji, poczynając od specyficznego „niedorozwoju inteligencji seksualnej” (co oznacza niepełne zdrowie seksualne) poprzez szeroki zakres normy, aż do poziomu zasługującego na miano „genialności seksualnej” (?).

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) ujęcie definicyjne: Inteligencja seksualna (Sexual Intelligence - SI) to indywidualnie zróżnicowany zespół specyficznych cech psychofizycznych przydatnych do nawiązania, realizacji, podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnych oraz zaspokojenia potrzeby seksualnej uczestników interakcji. Inteligencja seksualna jest w części wrodzona, ale podlega dalszemu rozwojowi poprzez nabywanie i doskonalenie umiejętności erotycznych (ars amandi) Korzystając z pojęć wprowadzonych przez Cattela należy przyjąć, że SI (podobnie, jak inteligencja ogólna) również zawiera dwa czynniki: inteligencję płynną (wrodzoną) oraz inteligencję skrystalizowaną (nabytą). UWAGA: Z wiekiem maleje rola inteligencji płynnej, natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) metoda pomiaru: Poziom Inteligencji Seksualnej - SI jest w znacznym stopniu indywidualnie zróżnicowany u obu płci i dlatego należy go wyskalować podobnie, jak IQ. ZBADAJ POZIOM SI

Inteligencja Seksualna (SI) - wskaźniki Wskaźnikami poziomu SI są zdolności lub umiejętności w zakresie: Rozeznania (samoświadomości) własnych cech seksualnych Ekspozycji własnej atrakcyjności seksualnej Wyszukania odpowiedniego partnera / partnerki seksualnej Nawiązania interakcji seksualnej Rozeznania cech seksualnych partnera / partnerki Podtrzymania istniejącej interakcji seksualnej Rozwijania / wzbogacania interakcji seksualnej Zaspokojenia potrzeby seksualnej partnera / partnerki Zaspokojenia własnej potrzeby seksualnej Wiedzy seksuologicznej przydatnej w życiu osobistym (por. Funkcjonalna norma seksualna – ANEKS)

Inteligencja Seksualna (SI) – kto ocenia? Posługiwanie się skalami szacunkowymi wypełnianymi na podstawie informacji uzyskanych metodami klinicznymi wymaga bardzo wysokich kompetencji w zakresie seksuologii i dlatego metoda ta jest przeznaczona głownie dla seksuologów a w szczególnych przypadkach także innych specjalistów, jeśli dysponują oni odpowiednią wiedzą i umiejętnościami do odpowiedzialnego posługiwania się tymi skalami; Jednakże: W uzasadnionych okolicznościach skale szacunkowe może wypełnić także sam pacjent. W takim przypadku specjalista poprzez porównanie swojej diagnozy z samooceną pacjenta uzyskuje wgląd w jego poziom samoświadomości seksualnej; W terapiach zaburzonych związków partnerskich można także rozważyć wzajemne wypełnienie skal przez partnerów. Materiał diagnostyczny zostanie w ten sposób wzbogacony, co może pomóc w terapii zaburzeń seksualnych.

Inteligencja Seksualna (SI) INSTRUKCJA: zasady oceny klinicznej Szacunkowej oceny poziomu występowania u pacjenta poszczególnych wskaźników SI dokonuje się na podstawie danych uzyskanych metodami klinicznymi (wywiadu z pacjentem, wywiadu z partnerem / partnerką seksualną, obserwacji, itp.). Diagnosta dokonuje szacunkowej oceny poziomu 10-ciu wskaźników SI - mając do dyspozycji skale z oznaczeniami punktowymi, gdzie występują następujące przedziały: 0 – 20 punktów, to poziom cechy bardzo niski; 21 – 40 punktów, to poziom cechy niski; 41 – 60 punktów, to poziom cechy przeciętny; 61 – 80 punktów, to poziom cechy wysoki; 81 – 100 punktów, to poziom cechy bardzo wysoki. Ze względu na to, że ocena SI ma charakter szacunkowy zaleca się stosowanie ocen z dokładnością nie mniejszą, niż 5 punktów!

Formularz do badania SI Arkusz Badania SI w załączeniu – jako plik PDF

Arkusz badania SI - wypełniony

Przykład 1 Inteligencja przeciętna: SI = 58 pkt. Zdolność / Umiejętność: 0 - 20 B. NISKA 21 - 40 NISKA 41 - 60 PRZECIĘTNA 61 - 80 WYSOKA 81 - 100 B. WYSOKA

Przykład 2 Inteligencja przeciętna (niezrównoważona): SI = 48 pkt. Zdolność / Umiejętność: 0 - 20 B. NISKA 21 - 40 NISKA 41 - 60 PRZECIĘTNA 61 - 80 WYSOKA 81 - 100 B. WYSOKA

Przykład 3 Inteligencja bardzo niska: SI = 15 pkt. Zdolność / Umiejętność: 0 - 20 B. NISKA 21 - 40 NISKA 41 - 60 PRZECIĘTNA 61 - 80 WYSOKA 81 - 100 B. WYSOKA

Przykład 4 Inteligencja bardzo wysoka: SI = 89 pkt. Zdolność / Umiejętność: 0 - 20 B. NISKA 21 - 40 NISKA 41 - 60 PRZECIĘTNA 61 - 80 WYSOKA 81 - 100 B. WYSOKA

SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - definicja Seksualność człowieka to zespół indywidualnych właściwości odnoszących się do biologicznych, mentalnych, emocjonalnych i behawioralnych aspektów jego funkcjonowania seksualnego. Do biologicznych aspektów seksualności zaliczamy siłę potrzeby seksualnej w zakresie jej uwarunkowań hormonalnych a także biologicznie uwarunkowaną sprawność seksualną (np. zdrowie narządów płciowych). Natomiast do mentalnych aspektów seksualności należy poziom samoświadomości oraz przekonania i oceny odnośnie seksualności własnej i innych osób; do emocjonalnych - oznaczenia emocjonalne związane z różnymi aspektami i formami życia seksualnego własnego oraz innych osób; natomiast do behawioralnych - wszelkie działania seksualne, występujące w kontekście uwarunkowań biologicznych, mentalności i emocjonalności seksualnej. W ten sposób rozumiana seksualność człowieka przejawia się początkowo w apetytywnych, a następnie – w konsumacyjnych zachowaniach seksualnych jednostki. (definicja seksualności w opracowaniu A. Machaj i L. Gapika)

SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - składniki Biologiczna sprawność seksualna Siła potrzeby seksualnej Inteligencja seksualna Aktywność seksualna UWAGA! Narzędzie pomiaru seksualności człowieka - w opracowaniu...

WNIOSKI Przedstawione przez autora pojęcie INTELIGENCJI SEKSUALNEJ (Sexual Intelligence - SI) zdaje się być przydatne a nawet oczekiwane przez tych wszystkich specjalistów, którzy w swej pracy wychowawcy, diagnosty, doradcy lub terapeuty - oceniają ten szczególny zespół cech psychofizycznych (zdolności i umiejętności) starając się je rozwinąć z pożytkiem dla życia osobistego osoby wymagającej w tym zakresie wsparcia. Konstrukcja arkusza do badania inteligencji seksualnej umożliwia, po przeprowadzeniu odpowiednio wnikliwego wywiadu seksuologicznego - szacunkowe ustalenie podstawowych parametrów funkcjonowania seksualnego jednostki. Arkusz do badania inteligencji seksualnej może być także użyty przez pacjenta dokonującego własnej, subiektywnej oceny inteligencji seksualnej u siebie oraz partnera / partnerki, co jest przydatne w diagnostyce seksuologicznej.

Bibliografia Prace główne: Gapik L. (1984) Psychospołeczne aspekty zachowania seksualnego. W: K. Imieliński (red.) Seksuologia społeczna. PWN Warszawa, s. 270-312. Gapik L., (2004). Zaburzenia rozwoju i funkcjonowania seksualnego. Podstawy diagnostyki i terapii. W: Kościelska M., Aouil B. (red.) Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca. (s. 93 – 104). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej. Gapik, L., (2008). Seksuologia. Zagadnienia wybrane. W: Z. Słomko (red.) Ginekologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Imieliński K. (red.) (1977) Seksuologia społeczna. PWN, Warszawa. Imieliński K. (1982) Zarys seksuologii i seksiatrii. PZWL, Warszawa. Imieliński K. (red.), Gapik L., Godlewski J., Kozakiewicz M., Trawińska M. (1985) Seksuologia. Zarys encyklopedyczny. PWN, Warszawa. http://www.ptt-terapia.pl/przeglad/numer01.htm http://www.ptt-terapia.pl/~ptt/przeglad/numer04.htm Prace uzupełniające: Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. (str. 721 - 760). http://pl.wikipedia.org/wiki/Seksuologia

Materiały uzupełniające ANEKS Materiały uzupełniające

FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA kryteria funkcji osobistej: występowanie potrzeby seksualnej z siłą mieszczącą się w granicach normy (fizjologicznej, wiekowej, kulturowej); prawidłowa mechanika reakcji seksualnych (uzyskiwanie zespołu gotowości seksualnej, właściwa reakcja narządów płciowych w czasie podniecenia seksualnego); prawidłowa dynamika reakcji seksualnych (brak wytrysku wczesnego, opóźnionego orgazmu, itp.) zdolność do przeżywania satysfakcji seksualnej (niekoniecznie orgazmu) UWAGA: OPTYMALNE FUNKCJONOWANIE SEKSUALNE POLEGA NA RÓWNOCZESNYM DOPEŁNIENIU WSZYSTKICH OŚMIU KRYTERIÓW: FUNKCJI OSOBISTEJ I FUNKCJI SPOŁECZNEJ

FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA kryteria funkcji społecznej: wybór właściwego ze względów prawnych i społecznych obiektu zachowań seksualnych (osoba dorosła, zdolna do świadomego dysponowania sobą); umiejętność nawiązania i realizacji interakcji seksualnej nie naruszającej prawa oraz aprobowanej społecznie (bez użycia przemocy, podstępu, groźby, itp.); umiejętność podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnej oraz tworzenia trwałego związku erotycznego (jako podstawy dla ewentualnego małżeństwa i rodziny); umiejętność zaspokojenia potrzeby seksualnej zdrowego partnera/partnerki. Istotne dla: INTELIGENCJI SEKSUALNEJ (SI)

KONCEPCJA INTELIGENCJI PŁYNNEJ I SKRYSTALIZOWANEJ wg CATTELA Czynnik „g” wprowadził Spearman, jako określenie zdolności do wykonywania trzech podstawowych operacji umysłowych: nabywania doświadczeń, wnioskowania o relacjach i wnioskowania o współzależnościach. Twierdził też, że czynnik „g” określa podstawową zdolność układu nerwowego do sprawnego wykonywania zadań. Cattel uznał istnienie tego czynnika, ale rozbił go na dwa czynniki grupowe, które określił następująco: Inteligencja płynna, czyli zdolność do dostrzegania złożonych relacji między symbolami i wykonywania manipulacji na symbolach, niezależnie od doświadczenia osobniczego i znaczenia tych symboli. Inteligencja płynna jest pierwotnym, wrodzonym wyposażeniem, które w toku rozwoju, nabywania doświadczeń i wiedzy krystalizuje się w postaci konkretnych umiejętności. Na przykład: abstrakcyjne zadania wymagające uzupełniania serii, klasyfikowania, dostrzegania analogii. Mogą to być zadania werbalne i figuralne. Inteligencja skrystalizowana, to dysponowanie wiedzą i umiejętnościami ważnymi w danym kontekście kulturowym. Ten rodzaj inteligencji nabywany jest w toku rozwoju i oparty na doświadczeniu. Oba te czynniki są wysoko ze sobą skorelowane (0,50 – 0,70). Z wiekiem maleje rola inteligencji płynnej, natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana. Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: Strelau J. (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. (str. 721 - 760).

SEXUAL INTELLIGENCE (SI) Lechosław Gapik The Department of Health Promotion and Psychotherapy Adam Mickiewicz University - Poznań gapik@post.pl