Rynek systemów informatycznych zarządzania

Poczynając od drugiej połowy lat 80-tych kształtował się w Polsce rynek pakietów programowych do wspomagania zarządzania przedsiębiorstwami produkcyjnymi i usługowymi. Rozwój ten był następstwem jednoczesnego oddziaływania wielu czynników. Poważne zacofanie technologiczne i kryzys gospodarczy na przełomie lat 70-tych i 80-tych doprowadził do niemal całkowitego zahamowania w Polsce rozwoju zastosowań informatyki w zarządzaniu.

Pojawienie się w drugiej połowie lat 80-tych tanich systemów mikrokomputerowych klasy PC, a następnie sieci mikrokomputerowych o szybko wzrastających możliwościach obliczeniowych oraz bogatego oprogramowania narzędziowego i systemowego, spowodowało rozwój zastosowań informatyki. Powstanie wielu, często bardzo małych podmiotów gospodarczych, wywołało zapotrzebowanie na małe, proste systemy ewidencyjne (SES).

W styczniu 1995 roku zarejestrowanych było ponad 3 300 firm informatycznych. Ich przybliżony profil działania, według rodzaju świadczonych usług: dealerzy - 83.4 %, integratorzy - 12.5 %, oprogramowanie i usługi - 10.5 %, dystrybucja - 9.9 %, telekomunikacja - 5.2 %, szkolenia - 2.5 % inne usługi 3.0 %.

Według Rocznika Statystycznego powoli, acz systematycznie rośnie liczba przedsiębiorstw wykorzystujących komputery w działalności podstawowej (np. do sterowania procesami technologicznymi). W latach 2002/1995 wzrost wyniósł 235%, w latach 2002/2000 18%. Wzrost zastosowań informatyki w przypadku: wykorzystywania lokalnych sieci komputerowych: 2002/2000 - 15%, Internetu: 2002/2000 - 31%.

Według raportu Computerworld Top200 z 2004 roku, polski rynek informatyczny jest znacznie mniejszy od rynków dotychczasowych krajów UE (np. stanowi 6,5% rynku niemieckiego, 29% hiszpańskiego), a co za tym idzie odpowiednio mniejsze jest wykorzystanie IT w przedsiębiorstwach.

Ocenia się, że bezpośrednio w zakresie przygotowania oprogramowania do zarządzania aktywnych jest ponad 200 firm. Firmy te zatrudniają od jednego do kilkudziesięciu pracowników. Oferowane pakiety są bardzo różnorodne od prostych jednodziedzinowych systemów, np. prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, do wielodziedzinowych zintegrowanych systemów zarządzania.

W ramach prowadzonych w Instytucie Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej badań zarejestrowano 183 pakiety wielodziedzinowe. Dokładne analizy porównawcze pakietów w zakresie obsługi subfunkcji w ramach dziedzin zarządzania wskazują na pewne różnice pomiędzy nimi.

TPP - techniczne przygotowanie produkcji, PP - planowanie i kontrola realizacji produkcji, KA – kadry, PŁ - płace, SrT - środki trwałe, Wyp- wyposażenie, GM - gospodarka materiałowa, ObT- obrót towarowy, GWG - gospodarka wyrobami gotowymi, Tr - transport, ZaD – zarządzanie dostawami, Mar – marketing, FK - finanse i księgowość, KO – koszty, EDI - elektroniczna wymiana danych, GN - gospodarka narzędziowa, Re - konserwacje i remonty, KJ - kontrola jakości, SIK - system informowania kierownictwa, Sek - obsługa biura, Adm - administrator systemu

Jak wynika z badań, na rynku dominują tradycyjne już dziedziny zarządzania. Najczęściej informatyzowane są: gospodarka materiałowa, rachunkowość, finanse i koszty, obrót towarowy, kadry, płace i gospodarka środkami trwałymi. Około 20% systemów, według deklaracji autorów, obsługuje agendy technicznego przygotowania oraz planowania i kontroli realizacji produkcji.

W badanych systemach, w porównaniu do wcześniejszych rozwiązań, pojawiają się moduły obsługujące nowe dziedziny zarządzania. Jest to przejaw potrzeb w tym zakresie oraz możliwości technologicznych. Do grupy tej należą obsługa sekretariatu, system informowania kierownictwa, wydzielona agenda kosztów, gospodarka wyrobami gotowymi, zarządzanie transportem, zarządzanie dostawami, wyodrębniona funkcja administratora systemu, marketing, remonty, kontrola jakości, gospodarka narzędziowa i elektroniczna wymiana danych.

Atrybuty systemu : typy Systemy rozwinięte bardzo złożone Systemy złożone proste   Zasięg dziedzinowy   Wszystkie istotne dziedziny zarządzania, w tym zarządzanie podstawową działalnością produkcyjną i usługową.    Większość dziedzin zarządzania istotnych dla organizacji, bez działalności podstawowej Wybrane dziedziny zarządzania Przykładowe zakresy dziedzinowe systemu TPP + PP + inne dziedziny (moduły) FK+OT+GM+KA+ PŁ +... PKPiR, ... PKPiR + Gosp.Maj. jw. + GM, jw. + KA, PŁ Typ systemu ze względu na zakres obsługiwania funkcji zarządzania SIK z funkcjami SWD (np.symulacja) i elmentami SBW i SE (SES +SIK + SWD + SBW) Systemy ewidencyjne z modułami systemu informowania kierownictwa (SES + SIK) Proste systemy ewidencyjne (SES)

Zastosowana technologia Atrybuty systemu : typy Systemy rozwinięte bardzo złożone Systemy złożone proste  Język programowania generacja: 2GL, 3GL, 4GL  System bazy danych Zaawansowane systemy zarządzania bazą danych i język 4GL.     Proste systemy zarządzania bazą danych lub bez i język 3GL rzadko 4GL.  Bez systemu lub proste systemy zarządzania bazą danych i język 3GL. Zastosowanie technologii KLIENT-SERWER Z reguły TAK Z reguły NIE OOT - Zastosowanie Obiektowo zOrientowanych   Technologii ?

Czy pakiet wykonany jest w technologii X/OPEN   Czy pakiet wykonany jest w technologii X/OPEN   Z reguły TAK Z reguły NIE      NIE  Czy pakiet zapewnia EDI  Z reguły NIE   NIE Czy pakiet umożliwia obsługę multimedialną  Coraz częściej TAK dla wybranych funkcji Z reguły NIE   Parametryzacja - liczba parametr. od kilkuset do kilkunastu tysięcy od kilkunastu do stu kilkudziesięciu  do kilkunastu Elastyczność Wysoka i bardzo wysoka Niska bardzo niska  Bardzo niska i niska

Pakiety do zarządzania i sterowania produkcją oferowane w kraju

Opracowanie pakietu programowego do wspomagania zarządzania i sterowania produkcją jest przedsięwzięciem złożonym. Wymaga bowiem ogromnej wiedzy z zakresu organizacji produkcji oraz doświadczenia w stosowaniu tego rodzaju systemów w organizacjach potencjalnych użytkowników pakietu. Systemy te powinny odwzorowywać rozwiązania najlepsze i sprawdzone.

Większość dostępnych w kraju pakietów, które umożliwiają kompleksową obsługę produkcji, to produkty firm dużych głównie zagranicznych o wieloletniej tradycji ze znacznym kapitałem i legitymujące się wdrożeniami w poważnych firmach. Liczba tych wdrożeń zależy od tego jak długo firma tworząca oprogramowanie jest obecna na rynku. Na ogół jest to od kilkudziesięciu do nawet kilkunastu tysięcy wdrożeń.

Aktualnie oferowane zintegrowane systemy zarządzania i sterowania produkcją realizują, przynajmniej w części, koncepcję MRP. Większość autorów i dystrybutorów pakietów deklaruje, iż mają one własności odpowiadające etapowi 3 (MRP - sterowanie w zamkniętej pętli ) oraz 4 (MRP II). W nielicznych przypadkach deklaruje się własności (zasięg dziedzinowy, powiązania z otoczeniem, zakres realizacji funkcji zarządzania itd.), które wskazują, iż są to systemy zbliżone do typu ERP.

Wybrani producenci i dystrybutorzy systemów klasy MRPII/ERP

Baan Polska sp. z o.o. Ul. Powsińska 4 02-920 Warszawa www.baan.com.pl Baan IV Exact Software Poland sp. z .o.o. Ul. Ostrobramska 75c, 04-175 Warszawa www.exactinternational.com Exact Globe Hogart sp. z o.o. Ul. Gwiaździsta 19 01-651 Warszawa www.hogart.com.pl Hogart IBS Polska sp. z o.o. Ul. Kamieńskiego 57 51-124 Wrocław www.ibs.com.pl ASW ICL Poland sp. z o.o. Ul. Leszno 21 01-199 Warszawa www.icl.com.pl MAX

IFS Poland sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 181 02-222 Warszawa www.ifsab.com IFS Applications Intentia-Vimex sp. z o.o. Ul. Czerniakowska 81/83 00-718 Warszawa www.intentia.pl Movex JBA sp. z o.o. Ul. Lektykarska 25/21 01-687 Warszawa www.jba.com.pl www.jbaworld.com JBA System 21 Normax sp. z o.o. Ul. Gwiaździsta 19 01-651 Warszawa www.normax.com.pl JDEdwards Oracle Polska sp. z o.o. Ul. Sienna 75 00-833 Warszawa www.oracle.com.pl Oracle Applications

Qumak International sp. z o.o. QAD Polska sp. z o.o. Ul. Piłsudskiego 13 50-048 Wrocław www.qad.com.pl MFG/PRO eB2 Qumak International sp. z o.o. Ul. Szlak 65 31-153 Kraków www.qumak.com.pl MMRP/ Platinum SAP Polska sp. z o.o. Ul. Domaniewska 41 02-672 Warszawa www.sap.com.pl R/3 mySAP Scala Polska sp. z o.o. Ul. Smoleńskiego 7/9 01-698 Warszawa www.scala.se Scala Global Teta S.A. Ul. Sienkiewicza 32 50-335 Wrocław www.teta.com.pl TETA 2000

Raport TOP 100 firm softwarowych, rok 2004. MSI, listopad 2004

Zintegrowane systemy dla przedsiębiorstw 1 SAP sap.com Największy sprzedawca zestawów oprogramowania dla przedsiębiorstw, posiada szeroką, spójną platformę integracyjną i aplikacyjną na bazie NetWeaver. 2 Oracle Corp. oracle.com 2,47 mld USD przychodów z aplikacji; przetarg na wykupienie PeopleSoft stoi w martwym punkcie; firma skupia się na rozwiązaniach do ekonomicznego zarządzania przedsiębiorstwem 3 PeopleSoft peoplesoft.com Główny dyrektor zarządzający firmy mówi, że zakupienie J.D. Edwards było „najbardziej cennym połączeniem firm w historii oprogramowania”. 16 SSA Global ssaglobal.com Rozwiązania ERP obejmujące produkty firm: Baan, Infinium, InterBiz product group oraz EXE Technologies 17 Microsoft Business Solutions microsoft.com Dział aplikacji dla przedsiębiorstw obejmuje: Axapta, Navision, Great Plains oraz Solomon.

GEAC Enterprise Solutions geac.com 23 Best Software bestsoftware.com Sześć półnoamerykańskich firm z grupy Sage; zautomatyzowane rozwiązania dla biur 24 GEAC Enterprise Solutions geac.com Firma zbudowana na dziedzictwie Dun&Bradstreet oferująca rozwiązania dla przedsiębiorstw; w sierpniu 2003 r. Zakupiła Comshare 27 Intentia intentia.com Rozwiązania obejmujące ERP dla producji, konserwacji oraz dystrybucji 28 IFS ifsna.com Dedykowane rozwiązania dla przemysłu obejmujące ERP, łańcuch zaopatrzenia oraz systemy EAM na bazie architektury modułowej 38 QAD qad.com Kluczowe procesy dla przedsiębiorstw produkcyjnych, obecnie obejmujące również ekonomiczną produkcję oraz realizację łańcucha zaopatrzenia

Systemy PLM – zarządzanie cyklem życia produktu 8 Autodesk autodesk.com Największy sprzedawca CAD, skupiający się na firmach średniej wielkości; 276 mln USD przychodów z produkcji 9 Dassault Systems 3ds.com Zarządzanie cyklem życia produktu z możliwością prezentacji 3D; współpraca marketingowa z IBM 10 UGS ugs.com Funkcje obsługujące cykl życia produktu: planowanie, definiowanie, budowanie, wsparcie oraz zarządzanie 14 PTC ptc.com System opracowywania produktu stosowany przez 35000 firm produkcyjnych 34 MSC Software mscsoftware.com Wirtualne opracowywanie produktów obejmujące oprogramowanie symulacyjne i usługi.

Systemy SCM – zarządzanie łańcuchem zaopatrzenia 4 Siebel Systems siebel.com Zarządzanie współpracą z klientami oparte na sile przedsiębiorstwa; nowy główny dyrektor zarządzający zapowiada dalsze zmiany 21 i2 Technologies i2.com Dostawca oprogramowania i usług do zarządzania łańcuchem zaopatrzenia w systemie pętli 35 Manugistics manugistics.com Łańcuchy zaopatrzenia, logistyka oraz popyt; rozwiązania do zarządzania przychodami oraz cenami; sieci handlowe pozwalające na stosowanie identyfikacji radiowej - RFID 39 Ariba ariba.com Obecnie połączona z Freemarkets; rozwiązania kompleksowej obsługi wydatków oraz poszukiwania strategicznych źródeł 43 Manhattan Associates manhattanassociates.com Zintegrowane zarządzanie logistyczne- zarządzanie zamówieniami rozproszonymi magazynami oraz transportem + RFID

Polscy dostawcy oprogramowania 1 ComputerLand 178811 www.computerland.pl 2 SAP Polska 128800 www.sap.com/poland 3 PUP Spin 102206 www.sipnet.com.pl 4 Winuel 85664 www.winuel.pl 5 ComArch-CDN 84500 www.cdn.pl

IMG Information Management Polska 52557 6 Prokom Software 75279 www.prokom.pl 7 Optix Polska 71343 www.optix.pl 8 Oracle Polska 71000 www.oracle.pl 9 IMG Information Management Polska 52557 www.img.com.pl 10 Lumena 52000 www.lumena.pl

Emerson Process Management 41189 www.emersonprocess.pl 12 OPTeam 40000 www.opteam.pl 13 QAD Polska 32000 www.qad.com.pl 14 MacroSoft 26400 www.macrosoft.pl 15 itelligence 24410 www.itelligence.pl