Fundusze inwestycyjne indeksowe Adrian Czekalski 299234 Alicja Kurek 298243 Katarzyna Kamińska 291901

Agenda prezentacji Zagadnienia teoretyczne Rynek funduszy indeksowych w Polsce i zagranicą Analiza porównawcza funduszy indeksowych działających w Polsce

Zagadnienia teoretyczne Podstawowe pojęcia, cechy i istota funkcjonowania funduszy indeksowych, specyficzne dla funduszy indeksowych zalety i wady

Definicje funduszy indeksowych „Skład portfela inwestycyjnego stanowią lokaty ściśle odzwierciedlające skład określonego indeksu rynku akcji”. D. Dawidowicz, Fundusze inwestycyjne. Rodzaje, typy, metody pomiaru i ocena efektywności, CeDeWu, Warszawa 2008, s. 26. „Fundusze zarządzane pasywnie, które w swoich lokatach odzwierciedlają określony indeks rynku”. K. Gabryelczyk, Fundusze inwestycyjne. Rodzaje, zasady funkcjonowania, efektywność, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006, s. 51 „Lokują środki w akcje wchodzące w skład wybranego indeksu giełdowego w proporcjach idealnie odzwierciedlających konstrukcję tego indeksu”. W. Nawrot, Exchange-Traded Funds (ETF). Nowe produkty na rynku funduszy inwestycyjnych, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 58.

Istota funduszy indeksowych Fundusze indeksowe stanowią osobną kategorię funduszy akcyjnych. Podstawowe cechy: odzwierciedla wybrany indeks, zarządzanie pasywne.

Indeks giełdowy - istota Indeks giełdowy - wskaźnik, za pomocą którego obrazuje się sytuację na giełdzie papierów wartościowych. Celem indeksu jest opisanie tendencji występujących na rynku akcji i tym samym ułatwienie inwestorom trafniejszego prognozowania zmian kursów. Indeks jest najczęściej średnią ważoną kursów akcji największych spółek na giełdzie, korygowaną w taki sposób, aby zmiany kursów wynikające z naliczanych i wypłaconych dywidend, nowych emisji oraz emisji wycofanych nie wywierały wpływu na wysokość indeksu.

Indeks giełdowy - funkcje Indeks giełdowy spełnia kilka różnych funkcji. Najważniejsze z nich to: syntetyczna informacja o sytuacji na rynku lub wybranych jego segmentach; instrument bazowy dla instrumentów pochodnych (opcji, kontraktów futures, kontraktów forward); punkt odniesienia dla oceny efektywności inwestowania; specjalistyczne narzędzie służące inwestorom do budowy własnych wskaźników giełdowych; substytut portfela rynkowego, co ma znaczenie w teorii portfelowej i modelach rynku kapitałowego.

Indeksy giełdowe na GPW Indeksy narodowe Indeksy sektorowe Pochodne dla WIG30 Pochodne dla WIG20 WIG30 WIG20 WIG50 mWIG40 WIG250 WIGdiv WIG RESPECT WIG-CEE WIG-Poland WIG-Ukrain WIG-BANKI WIG-BUDOW WIG-CHEMIA WIG-DEWEL WIG-ENERG WIG-INFO WIG-MEDIA WIG-PALIWA WIG-SPOZYWC WIG-SUROWC WIG TELEKOM WIG30TR WIG30short WIG30lev WIG20TR WIG20short WIG20lev

Pasywne zarządzanie Zarządzanie pasywne polega na dążeniu do odwzorowania wyników inwestycyjnych danego indeksu (wskaźnika) rynkowego. Cel – naśladowanie indeksu a nie jego „pobicie”. Ocena zarządzania – jak dobrze naśladowany jest indeks; minimalizacja odchylenia stopy zwrotu portfela od stopy zwrotu z indeksu.

Strategia inwestycyjna Strategia „kup i trzymaj” (buy-and-hold) – długoterminowa strategia inwestycyjna opierająca się na założeniu, że rynki akcji w długim okresie gwarantują dobrą stopę rentowności, nawet mimo okresowej chwiejności czy spadków. Stosowana przez fundusze: akcyjne – aktywna strategia wykorzystująca trendy rynkowe, w celu maksymalizacji zysku; indeksowe – pasywna strategia minimalizująca koszty transakcyjne.

Inwestowanie pasywne vs. aktywne Fundusz indeksowy Fundusz aktywnie zarządzany Cel Celem jest naśladowanie wyników określonego indeksu Celem jest osiągnięcie wyższej stopy zwrotu niż określony indeks Zarządzanie Proces zarządzania nie wymaga przeprowadzania żadnych fundamentalnych analiz. Ilość zmian w portfelu jest bardzo mała Proces zarządzania wymaga przeprowadzania licznych analiz fundamentalnych i ilościowych w celu identyfikacji papierów wartościowych mogących zapewnić ponadprzeciętną stopę zwrotu Wymagane umiejętności Potrzebna jest fachowa wiedza w celu zbudowania funduszu tak, aby kopiował rezultaty wybranego benchmarku Wymagane są nadzwyczajne umiejętności, aby zdecydować w którym momencie kupić/sprzedać określone papiery wartościowe Ryzyko Stosunkowo niski profil ryzyka, w związku z dużą dywersyfikacją indeksu na którym opiera się fundusz. Skład portfela jest wynikiem subiektywnych decyzji. Sukces inwestycyjny zależy od zdolności zarządzających Rola menadżerów Zadaniem zarządzających jest naśladowanie rezultatów indeksu tak blisko jak to możliwe. Czasami dokonują zmian w portfelu, aby dopasować się do indeksu. Zadaniem zarządzających jest wybieranie papierów wartościowych, które powinny osiągnąć wyniki lepsze niż indeks. Wskaźnik kosztów Wskaźnik kosztów jest stosunkowo niski. Zastosowanie strategii „kupuj i trzymaj” przyczynia się do małego obrotu aktywami i niskich kosztów transakcyjnych Wskaźnik kosztów jest wyższy. W zależności od warunków rynkowych i decyzji menadżerów portfel podlega częstym zmianom, wpływającym na wysokie koszty transakcyjne Stopa zwrotu Zależy od zachowania całego rynku, na którym opiera się benchmark Zależne są od zachowania rynku oraz decyzji zarządzających

Zarządzanie pasywne – metody budowy portfela Pełna replikacja, Próbkowanie, Programowanie kwadratowe.

Pełna replikacja Portfel pasywny zawiera wszystkie papiery ze śledzonego indeksu w proporcjach analogicznych jak w indeksie. Metoda zapewnia najdokładniejszą replikację indeksu. Wady – wysokie koszty transakcyjne ze względu na dużą liczbę nabywanych akcji; wysokie koszty reinwestycji dywidend.

Próbkowanie Portfel pasywny zawiera tylko wybrane papiery z indeksu, tak by zbudowany portfel posiadał cechy śledzonego indeksu. Mniejsza liczba spółek umożliwia większe i rzadsze pojedyncze inwestycje, co obniża koszty transakcyjne. Wada - mniejsza dokładność replikacji indeksu.

Programowanie kwadratowe Alternatywna metoda budowy portfela złożonego z wybranych spółek z indeksu. Na podstawie danych historycznych o zmienności cen i korelacjach pomiędzy stopami zwrotu z akcji wyznacza się skład portfela zapewniający minimalizację błędu replikacji portfela indeksowego. Wada – wybór oparty na analizie danych historycznych. Jeśli bieżące zachowanie akcji będzie różnić się od tendencji historycznych możliwe wystąpienie dużych błędów replikacji indeksu.

Inwestowanie w fundusze indeksowe Zalety: Dywersyfikacja portfela, Niskie koszty, Transparentność. Wady: Ograniczona stopa zwrotu.

Rynek funduszy indeksowych w Polsce i zagranicą

Pierwszy na świecie indeksowy portfel inwestycyjny 1971 r. – rachunek indeksowy dla funduszu emerytalnego spółki Samsonite Luggage Corporation o wartości 6 mln USD stworzony przez bank Wells Fargo Strategia inwestycyjna: nabycie akcji wszystkich spółek notowanych na New York Stock Exchange (ok. 1500 walorów) w równych proporcjach (w wymiarze wartościowym)

Pierwszy indeksowy fundusz inwestycyjny dostępny dla inwestorów indywidualnych 1976 r. – First Index Investment Trust Początkowa wartość aktywów: 11.4 mln USD Cel inwestycyjny: odwzorowywanie indeksu Standard&Poor’s 500 Composite Stock Price Index

Wykres – wartość funduszy USA 1993-2011 Źródło: Investment Company Institute

Pierwszy fundusz indeksowy w Polsce 1997 r. – fundusz Akcyjny Indeksowy Fundusz Powierniczy – Eurofundusz 4 zarządzany przez Towarzystwo Funduszy Powierniczych Przymierze (ósmy fundusz akcyjny na polskim rynku) Cel inwestycyjny: długoterminowy wzrost wartości aktywów w wyniku wzrostu wartości lokat, poprzez maksymalizację korelacji pomiędzy wartością jednostki uczestnictwa a wartością Warszawskiego Indeksu Giełdowego (od 2002 roku wartością WIG20)

Wykres – wartość funduszy indeksowych w Polsce 1997-2011 źŹódło: opracowanie własne na podstawie danych STFI i IZFA

Fundusze indeksowe na rynku polskim wprowadzone w 2010 r. Nazwa (rok utworzenia) Odwzorowywane indeksy giełdowe Główny składnik aktywów Quercus short (2010) WIG20short Kontrakty terminowe na indeks WIG20 (pozycja krótka) Quercus lev (2010) WIG20lev Kontrakty terminowe na indeks WIG20 (pozycja długa) Ipopema m-Indeks FIO (2010) mWIG40 Akcje spółek wchodzących w skład mWIG40 oraz kontrakty terminowe bazujące na mWIG40

Przyczyny małej popularności funduszy indeksowych na rynku polskim Brak lub niewielka znajomość zasad funkcjonowania funduszy inwestycyjnych indeksowych Brak tradycji inwestowania w indeksowe instrumenty finansowe na polskim tynku Bardzo ograniczona oferta tego rodzaju produktów finansowych (w tym tylko jeden fundusz odwzorowujący powszechnie znany indeks GPW w Warszawie)

Analiza porównawcza funduszy indeksowych działających w Polsce

Quercus short Celem funduszu jest odwzorowanie zmian wartości indeksu WIG20short. Indeks WIG20short odzwierciedla odwrotność zmiany wartości indeksu WIG20. Fundusz charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem ryzyka inwestycyjnego, w szczególności ryzykiem utraty kapitału w okresie wzrostów indeksu WIG20.

Quercus short vs WIG20 - notowania

Quercus short – analiza ryzyka Średnia stóp zwrotu -1,40% Kurtoza -0,82 Współczynnik asymetrii 0,38 Beta -0,95 Odchylenie standardowe 0,012 Współczynnik Treynora -0,07 Współczynnik Sharpe’a -0,42 Współczynnik Jensena

Quercus lev Produkt indeksowy. Celem subfunduszu jest odwzorowanie zmian wartości indeksu WIG20lev, który odzwierciedla dwukrotność zmiany wartości indeksu WIG20 (dźwignia 2x). Subfundusz realizuje swoją politykę inwestycyjną poprzez lokowanie środków w kontrakty terminowe na indeks WIG20. Pozostała część aktywów jest inwestowana w instrumenty dłużne.

Quercus lev vs WIG20 - notowania

Quercus lev – analiza ryzyka Średnia stóp zwrotu -10,01% Kurtoza -0,90 Współczynnik asymetrii -0,36 Beta 1,28 Odchylenie standardowe 0,025 Współczynnik Treynora -0,08 Współczynnik Sharpe’a -0,47 Współczynnik Jensena -0,12

Quercus gold Celem funduszu jest odwzorowanie zmian cen na rynku złota inwestycyjnego. Fundusz realizuje swoją politykę inwestycyjną poprzez lokowanie środków w instrumenty pochodne na złoto, przede wszystkim kontrakty terminowe na złoto notowane na rynku COMEX prowadzonym przez New York Mercantile Exchange. Pozostała część aktywów jest inwestowana w instrumenty dłużne.    Fundusz może być wykorzystywany w okresach, gdy występuje wysokie prawdopodobieństwo wzrostu cen złota, a Inwestor chciałby uzyskać ekspozycję na ten rynek.

Quercus gold vs WIG20 - notowania

Quercus gold – analiza ryzyka Średnia stóp zwrotu -54,34% Kurtoza -0,90 Współczynnik asymetrii 0,38 Beta 0,07 Odchylenie standardowe 0,128 Współczynnik Treynora -8,79 Współczynnik Sharpe’a -4,55 Współczynnik Jensena -0,58

Altus short W ramach realizacji celu inwestycyjnego zarządzający dążą do uzyskania zmiany wartości jednostki uczestnictwa funduszu porównywalnej do zmian benchmarku, którym jest indeks WIG20short. W okresie wzrostu indeksu WIG20 inwestycja w fundusz wiąże się z ryzykiem poniesienia strat. Fundusz przeznaczony jest m.in. dla inwestorów, którzy planują inwestowanie długoterminowe, zakładają trend spadkowy na rynku akcji, a przy tym akceptują bardzo wysokie ryzyko związane z inwestycjami w instrumenty pochodne, możliwość silnych wahań wartości inwestycji oraz utratę znacznej części zainwestowanych środków.

Altus short vs WIG20 - notowania

Altus short – analiza ryzyka Średnia stóp zwrotu 1,38% Kurtoza -1,50 Współczynnik asymetrii -0,31 Beta -0,20 Odchylenie standardowe 0,091 Współczynnik Treynora -0,14 Współczynnik Sharpe’a -0,30 Współczynnik Jensena -0,03

Ipopema m-indeks Istotą funduszu jest możliwie jak najwierniejsze odzwierciedlenie indeksu mWIG40. Fundusz jest zarządzany pasywnie, tym samym proces inwestycyjny nie wymaga kosztownych analiz, badania celów inwestycyjnych, a przede wszystkim odrzuca arbitralne i nierzadko obarczone błędem decyzje inwestycyjne.

Ipopema m-indeks vs WIG20 - notowania

Ipopema m-indeks – analiza ryzyka Średnia stóp zwrotu 4,33% Kurtoza -1,39 Współczynnik asymetrii -0,15 Beta 1,22 Odchylenie standardowe 0,211 Współczynnik Treynora 0,00 Współczynnik Sharpe’a 0,01 Współczynnik Jensena 0,02

Ipopema short equity Inwestowanie polega na zakupie kontraktów terminowych opartch o WIG20, poprzez zajmowanie pozycji krótkich. Fundusz jest przeznaczony dla inwestorów poszukujących wysokich zysków w okresach spadków na giełdach. Klient zobowiązany jest do akceptacji wysokiego ryzyka okresowych wahań wartości jednostek uczestnictwa związanych z inwestowaniem w akcje.

Ipopema short equity vs WIG20 - notowania

Ipopema short equity – analiza ryzyka Średnia stóp zwrotu -3,43% Kurtoza -0,99 Współczynnik asymetrii 0,04 Beta -0,04 Odchylenie standardowe 0,041 Współczynnik Treynora -1,71 Współczynnik Sharpe’a -1,83 Współczynnik Jensena -0,08

Porównanie stóp zwrotu

Odchylenie standardowe Analiza efektywności Fundusz Odchylenie standardowe Beta Wskaźnik Treynora Wskaźnik Jensena Wskaźnik Sharpe’a Quercus short 0,13 -0,79 -0,06 -0,65 Quercus lev 0,30 1,83 -0,03 0,01 -0,32 Quercus gold 0,07 -0,13 -0,07 -0,90 Altus short 0,09 -0,20 -0,04 -0,63 Ipopema m-indeks 0,21 1,22 -0,01 -0,16 Ipopema Short Equity 0,04 -0,05 -0,69

Bibliografia T. Miziołek – Pasywne zarządzanie portfelem inwestycyjnym - indeksowe fundusze inwestycyjne i fundusze ETF. Ocena efektywności zarządzania na przykładzie akcyjnych funduszy ETF rynków wschodzących, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013. D. Dawidowicz, Fundusze inwestycyjne. Rodzaje, typy, metody pomiaru i ocena efektywności, CeDeWu, Warszawa 2008. K. Gabryelczyk, Fundusze inwestycyjne. Rodzaje, zasady funkcjonowania, efektywność, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006. W. Nawrot, Exchange-Traded Funds (ETF). Nowe produkty na rynku funduszy inwestycyjnych, CeDeWu, Warszawa 2007.

Dziękujemy za uwagę