GOSPODARKA ŚWIATA I POLSKI – SZANSE I ZAGROŻENIA Janusz Chojna POZYCJA INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH W GOSPODARCE POLSKI: Czy zmiana tendencji? Konferencja IBRKK GOSPODARKA ŚWIATA I POLSKI – SZANSE I ZAGROŻENIA Warszawa, 28 czerwca 2017 r.

Przedmiot badania na podstawie danych GUS: - podmioty 10+ (54103, w tym 8836 z kapitałem zagranicznym) - bez m.in. prowadzących działalność bankową, maklerską, ubezpieczeniową, towarzystw inwestycyjnych i emerytalnych, gospodarstw indywidualnych w rolnictwie Wskaźniki udziału liczba podmiotów liczba pracujących przychody z całokształtu działalności sprzedaż eksportowa inwestycje na nowe środki trwałe aktywa trwałe aktywa obrotowe kapitał własny zobowiązania Składowe syntetycznego wskaźnika przewag strukturalno-efektywnościowych wydajność pracy skłonność do eksportu produktywność aktywów Inne badane wskaźniki kondycja finansowa

Długookresowa pozycja podmiotów z kapitałem zagranicznym w gospodarce Polski Faza ekspansji (1994-2004) Faza stabilizacji (2005-2009) Faza regresu (2010-2013) Faza konsolidacji (2014-2015) - ? Udział podmiotów z kapitałem zagranicznym w gospodarce Polski i ich przewaga na podmiotami krajowymi w zakresie podstawowych wskaźników strukturalno-efektywnościowych w latach 1994-2015 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS.

Składowe syntetycznego wskaźnika udziału w latach 2014 i 2015 (w %) Identyfikacja przyczyn wzmocnienia pozycji podmiotów z kapitałem zagranicznym w gospodarce Polski w 2015 r. Składowe syntetycznego wskaźnika udziału w latach 2014 i 2015 (w %) oraz ich zmiana (w pp) Wyszczególnienie 2014 2015 zmiana Wskaźnik syntetyczny 37,9 38,4 +0,5 - liczba podmiotów 16,1 16,3 +0,2 - liczba pracujących 32,6 33,3 +0,7 - przychody z całokształtu działalności 40,0 41,3 +1,3 - sprzedaż eksportowa 67,1 68,5 +1,4 - inwestycje na nowe środki trwałe 34,4 34,7 +0,3 - aktywa trwałe 34,0 33,6 -0,4 - aktywa obrotowe 40,9 41,7 +0,8 - kapitał własny 32,0 33,1 +1,1 - zobowiązania 43,8 43,0 -0,8 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS. Sekcje PKD i działy przetwórstwa przemysłowego wykazujące największy wzrost udziału podmiotów z kapitałem zagranicznym w 2015 r. Wyszczególnienie 2014 2015 zmiana Pozostała działalność usługowa 39,3 41,1 +1,8 Handel, naprawa pojazdów samochodowych 43,4 44,8 +1,4 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 37,1 38,3 +1,1 Przetwórstwo przemysłowe 50,2 51,1 +0,9 - produkcja urządzeń elektrycznych 52,5 57,6 +5,1 - produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 54,6 57,0 +2,4 - produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep 70,9 73,1 +2,2 - produkcja maszyn i urządzeń 35,4 36,8 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS.

Skłonność do eksportu w podmiotach z kapitałem zagranicznym jest trzykrotnie wyższa niż w podmiotach z kapitałem wyłącznie polskim Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS.

Podstawowe cechy zdolności eksportowych podmiotów z kapitałem zagranicznym i podmiotów z kapitałem wyłącznie polskim na podstawie badania ankietowego IBRKK Atuty podmiotów z kapitałem zagranicznym Atuty podmiotów z kapitałem wyłącznie polskim Większe Bardziej doświadczone w eksporcie Bardziej wyspecjalizowane w eksporcie W większym stopniu zaspokajające swe potrzeby w zakresie inwestowania w środki trwałe Częściej inwestujące za granicą Częściej zabezpieczające się przed ryzykiem kursowym W większym stopniu opierające się własności intelektualnej oraz technologii (własnej i pozyskanej z zewnątrz) w konkurencji na rynkach zagranicznych Wykazujące wyższą innowacyjność produkcji Częściej eksportujące pod własnym znakiem firmowym Mniej uzależnione od konkurencji cenowej Słabiej odczuwające nieformalne bariery dostępu do rynków eksportowych Mniej uzależnione od importu Mniej uzależnione od dostaw na rynek unijny W konkurencji na rynkach zagranicznych opierające się na elastycznym reagowaniu na zmiany popytu, uwzględnianiu preferencji nabywców oraz doświadczeniu i umiejętnościach własnej kadry menadżerskiej Znacznie aktywniej korzystające z funduszy europejskich oraz instrumentów wspierania eksportu

Potencjał zmiany modelu zaangażowania inwestorów zagranicznych w Polsce w świetle wyników badań ankietowych AHK (2017) i PAIiIZ (2016) Model dotychczasowy dostępność relatywnie taniej siły roboczej o średnim poziomie kwalifikacji, rola „fabryki” w GVC Model pożądany wysokie kwalifikacje, innowacje, branże wysokiej techniki, przesunięcie ku krańcom GVC Wyczerpywanie się tradycyjnych atutów lokalizacyjnych: odległa pozycja kosztów pracy w rankingu czynników atrakcyjności inwestycyjnej (8/21-AHK, 14/26-PAIiIZ) równie odległe miejsce czynnika dostępności wykwalifikowanej kadry (12/21-AHK, 9/26 PAIiIZ), bardzo duże pogorszenie ocen niskie i pogarszające się oceny systemu kształcenia zawodowego (18/21-AHK) Niejednoznaczna ocena uwarunkowań wdrażania: kwalifikacje pracowników i jakość kształcenia akademickiego wśród najwyżej ocenianych czynników według AHK (odpowiednio 2/21 i 4/21) wyraźnie niższa ocena warunków dla badań i rozwoju (9/21-AHK)

Dziękuję za uwagę janusz.chojna@ibrkk.pl