Uwaga Adriana Schetz IF US

Świadomość a uwaga Świadomość percepcyjna – doznawanie bodźców percepcyjnych lub generowanie zachowania w parciu o informację percepcyjną; Świadomość introspekcyjna – wiedza lub percepcja własnych stanów wewnętrznych (fizycznych i psychicznych): Interocepcja – informacje z narządów wewnętrznych (uczucie głodu, bóle trzewne, nastrój itp.) Propriocepcja (schemat ciała) Samowiedza (samoświadomość?)

Stopnie natężenia świadomości percepcyjnej Intensywne skupienie uwagi Stany rozproszonej uwagi

Samoświadomość Samoświadomość to świadomość siebie. Co to dokładnie znaczy? Wiedza o swoich stanach wewnętrznych; Czucie swoich stanów wewnętrznych; „Sobość” – Ja, Jaźń

Koncepcja Ja Pojęcie Ja wprowadził William James (ok. r. 1890): Wymiar jednostkowy Ja Wymiar społeczny Ja Ad.1: Ja podmiotowe („I” samoświadome) – procesy i funkcje Ja przedmiotowe („Me” obiekt namysłu) – treść i struktura Ad. 2: Analizowane na poziomie interpersonalnym – Ja relacyjne (relacje z bliskimi) -//- grupowym – Ja kolektywne (relacje bardziej formalne) Lawrence Pervin (2002): pojęcie Ja jest nieuchwytne jak wiatr;

Świadomość a uwaga Pole uwagi jest szersze od pola świadomości

U. Neisser Procesy przeduwagowe – przedświadome przetwarzanie bodźców Przykład: Murphy, Zajonc (1994) Miła/niemiła litera

W. James - uwaga „[Jest] objęciem w posiadanie umysłu, w czystej i żywej postaci, jednego z […] wielu obiektów lub biegów myśli”

Definicja Uwaga jest procesem selekcji informacji Pole uwagi jest szersze od pola świadomości, co oznacza, że tylko niektóre stany uwagowe są stanami świadomymi

Funkcje uwagi: Selekcja bodźców, np.: Wyuczona irrelewancja; Dystraktory Cocktail party effect, efekt Stroopa niebieski, czerwony Szacowanie zasobów poznawczych zużywanych na potrzeby konkretnego zadania; Ukierunkowywanie procesów poznawczych; Przeszukiwanie pola percepcyjnego; Przerzutność uwagi; Przedłużanie koncentracji Sygnał (inf. relewantna)-szum (inf. nierelewantna)

Etapy selekcji bodźców w procesie uwagowym: Selekcja pierwotna – selekcja na poziomie narządów zmysłowych (wynikająca z fizjologii); Selekcja wtórna – na poziomie kodowania pamięciowego; zachodzi między pamięcią krótkotrwałą a długotrwałą (ograniczenie ze względu na kodowanie semantyczne w pamięci długotrwałej – potrzeba czasu); Selekcja trzeciego rzędu – dane pamięciowe (pamięć długotrwała) są wykorzystywane w celu utworzenia planu działania.

Ze względu na dwie podstawowe funkcje uwagi: Selekcji bodźców oraz Zarządzanie zasobami poznawczymi wyróżnia się dwie podstawowe teorie uwagi: Teorię selekcji Teorię zasobów uwagi

Teoria selekcji Informacja selekcjonowana jest już na poziomie percepcji; Wiąże się to z głównym zadaniem procesów uwagowych, tj. redukcją wysiłku poznawczego; Bodźce są selekcjonowane ze względu na swoje własności fizyczne, a nie semantyczne; Pierwszą teorią selekcji jest teoria filtra uwagowego Broadbenta

Teoria filtra uwagowego Broadbenta (1958) Uwaga przypomina filtr, którego zadaniem jest przepuszczenie pewnych informacji i zablokowanie przepływu innych informacji; Czy blokowanie jest procesem czynnym czy biernym?; Jeśli odbywa się ze względu na fizyczny charakter bodźca to jest bierne, jeśli zaś potrzeba własnego wysiłku, to jest procesem czynnym. Informacje, na które nie zwraca się uwagi zapamiętywane są przez ok. 20 sekund.

Teoria wielu filtrów uwagowych Treisman (1960) Badanie typu technika cieniowania w wersji słuchania dwuusznego Prawe ucho: Póty dzban wodę nosi, a głupiemu radość. Lewe ucho: Obiecanki cacanki, dopóki się ucho nie urwie. Tekst słyszany przez badanego: podkreślenie Wniosek: efekt przypominający efekt cocktail party; Czyli znaczenie ma znaczenie!

Teoria wielu filtrów uwagowych Treisman (1960) Modyfikacja teorii Broadbenta: Jest wiele filtrów Informacja przechodzi do kolejnego filtra jeśli jest istotna (priorytetowa) Jeśli dana informacja nie jest istotna, to proces filtrowania zatrzymuje się na danym filtrze i nie przechodzi dalej.

Teoria zasobów uwagi Kahneman (1973) Nawiązuje do ekologicznej teorii percepcji Jamesa J. Gibsona dwojako: Nie ogranicza mechanizmów uwagowych wyłącznie do procesów poznawczych; W definiowaniu uwagi powinno się uwzględnić działanie organizmu w swoim środowisku jako całości (dostrajanie się).

Teoria zasobów uwagi Kahneman(1973) i Neisser (1975) Zwolennikiem tej teorii jest także U. Neisser (1975; 1976); Należy odrzucić teorię selekcji, gdyż zakłada ona, że niejako „pływamy” w wodzie informacji i tylko te modyfikują funkcje systemu poznawczego, które przypadkowo złapią się w „sieci” naszych zmysłów; Tymczasem nie odfiltrowujemy informacji tylko je aktywnie pobieramy z otoczenia; Pobieranie odbywa się poprzez dopasowywanie informacji do schematów.

Teoria zasobów uwagi Kahneman(1973) i Neisser (1975) Cykl percepcyjny

Teoria zasobów uwagi Kahneman(1973) i Neisser (1975) Neisser i Becklen eksperyment z „grą w łapki” i grą w piłkę.

Teoria zasobów uwagi Kahneman(1973) i Neisser (1975) Kahneman oparła swoją teorię na kategorii zasobów uwagowych, tj. na idei, w myśl której uwaga steruje zasobami poznawczymi; Co wpływa na to sterowanie zasobami poznawczymi? Stopień trudności zadania; Poziom pobudzenia; Alokacja zasobów ze względu na: zainteresowania lub trwałe dyspozycje.