Partenogeneza jako sposób na przetrwanie gatunku Marianna Ciwun II Liceum Ogólnokształcące z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego w Hajnówce Opiekun naukowy – Alina Plis

Partenogeneza- dlaczego taka wyjątkowa? Możliwość autonomicznego rozwoju komórki jajowej bez potrzeby zapłodnienia Stosunkowo niedawno poznane dzieworództwo wśród kręgowców Możliwość wykorzystania tego sposobu rozrodu przez formy młodociane zwierząt (pedogeneza)[5] Ryc.1 Neoteniczna larwa ambystomy meksykańskiej Ryc.2 Dafnia z dzieworodnym potomstwem

Odmiany dzieworództwa[1] Partenogeneza Haploidalna Haploidalne samce, diploidalne samice Np. błonkówki, rozwielitki Partenogeneza Diploidalna Wyłącznie diploidalne samice Np. wrotki, mszyce Ryc.3 Przedstawicielki błonkówek- pszczoły miodnej Ryc.4 Przedstawiciel wrotków- Philodina doseola

Partenogeneza jako ewolucyjne „udogodnienie” w przetrwaniu Możliwość wydania ogromnych ilości potomstwa przy stałych warunkach bytowania (motylica wątrobowa)[1] Wytwarzanie haploidalnego samca na drodze partenogenezy tylko do rozrodu płciowego (pszczoła miodna)[7] Ryc.5 Haploidalny truteń pszczoły miodnej Ryc.6 Partenogenetyczna redia motylicy wątrobowej

Wakacje z partenogenezą Okres jesienno-zimowy- rozmnażanie płciowe, okres wiosenno-letni- partenogeneza (wrotki, rozwielitki)[2][6] Żer na trzmielinie- rozmnażanie płciowe, żer na burakach, bobie, fasoli- partenogeneza (mszyca burakowa)[7] Ryc.7 Cykl rozwojowy rozwielitki Ryc.8 Cykl rozwojowy wrotków

Partenogeneza ostatnią deską ratunku Izolacja od samców (rekiny, warany z Komodo)[9][11] Eliminacja samców w populacji na drodze ewolucji (jaszczurki z rodziny Aspidoscelis)[2][6] Ryc.9 Pseudokopulujące jaszczurki Aspidoscelis Uniparens Ryc.10 Rekin czarnopłetwy

Ryc. 11 Zachowania seksualne jaszczurek z rodziny Aspidoscellis w zależności od stężenia hormonów płciowych

Tatuś nie jest nam potrzebny!- podsumowanie Większa wydajność rozrodcza wśród populacji składających się z dzieworodnych samic niż u populacji o równomiernie rozłożonej strukturze płciowej[4] Ułatwienie rozmnażania w trudnych warunkach środowiska, gdyż nie wymaga partnera Ryc.12 Dafnia przed złożeniem partenogenetycznych jaj

Wysoka cena dzieworództwa Wysoka rozrodczość partenogenetycznej populacji kosztuje zwierzęta małą zmienność genetyczną Ryc.13 Młode warany z Komodo Ryc.14 Dzieworódcze pokolenie mszycy burakowej żerującej na liściu młodego buraka

Jak człowiek może wykorzystać wiedzę o partenogenezie? Pozyskiwanie komórek macierzystych z niezapłodnionych komórek jajowych (mniejszy konflikt etyczny) Ryc.15 Sposoby wykorzystania partenogenezy przez człowieka

Źródła Literatura: [1]- Bukała Barbara 2012 Biologia. Bezkręgowce. Kraków: Wydawnictwo Szkolne OMEGA 89- 93, 143, 148-149, [2] Campbell Neil A. , Reece Jane B. i inni 2015 Biologia. Poznań: Rebis 676-677, 998-999 [4]- Kimball  John W. 1979 Biologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe 363 [5]- Lewiński Waldemar 1996 Biologia. Fizjologia zwierząt. Reda: Operon 151-153 [6] Solomon Eldra P. 2011 Biologia. Warszawa: Multico 937 [7] Joachimiak Andrzej, Grabowska- Joachimiak Aleksandra 1996 Dzieworództwo. Wiedza i Życie IV (4) [9] http://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/sztuczki-natury-rozmnazanie-bez-samcow,5167.html [11] http://www.terrarium.com.pl/15538-partenogeneza-u-waranow-z-komodo/ Grafika: Ryc.1 http://www.terrarium.com.pl/15538-partenogeneza-u-waranow-z-komodo/ Ryc.2 http://www.forum.biolog.pl/ Ryc.3 http://zycieula.pl/struktura-spoleczna-i-rodzaje-pszczol_bxne.a Ryc.4 http://www.national-geographic.pl/national-geographic/przyroda/aseksualne-zycie-wrotek Ryc.5http://adamczewski.blog.polityka.pl/2010/05/21/zycie-trutnie-nie-jest-calkiem-fajne/ Ryc.6 http://parasite.org.au/para-site/fasciola/fasciola-redia.html Ryc.7 Bukała Barbara 2012 Biologia. Bezkręgowce. Kraków: Wydawnictwo Szkolne OMEGA Ryc.8 Bukała Barbara 2012 Biologia. Bezkręgowce. Kraków: Wydawnictwo Szkolne OMEGA Ryc.9 http://organisms-stealing-the-spotlight.tumblr.com/ Ryc.10 http://www.akwarium.gdynia.pl/edukacja/poznajemy_rekiny.html Ryc.11 Campbell Neil A. , Reece Jane B. i inni 2015 Biologia. Poznań: Rebis Ryc.12 https://mobileappjob.wordpress.com/2013/12/15/partenogeneza/ Ryc.13 https://mrowkojad.wordpress.com/ Ryc.14 https://deluxer.flog.pl/wpis/1140191/mszyce--aphidoidea Ryc.15 https://www.slideshare.net/turovets/how-is-parthenogenesis-done

Dziękuję za uwagę! 