Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych Część I Rachunkowość zakładów ubezpieczeń Wykład 3

Działalność lokacyjna zakładów ubezpieczeń.

Pojęcie. Działalność lokacyjna związana jest z nabywaniem aktywów, z którymi Z.U. wiąże oczekiwania osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Korzyści mogą wynikać z: przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania tzw. pożytków z posiadania aktywów (odsetki, dywidendy itp.) uzyskania zysków ze sprzedaży tych aktywów

Podział aktywów W działalności lokacyjnej istotne znaczenie ma rozróżnienie: - aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno ubezpieczeniowych - aktywów nie stanowiących pokrycia rezerw techniczno ubezpieczeniowych

Podstawowe zasady działalności lokacyjnej. Zasada bezpieczeństwa lokat. Zasada rentowności lokat. Zasada płynności środków Zasada kongruencji (zgodności) Lokaty aktywów stanowiących pokrycie r. t. u. powinny być dokonane w takiej walucie w jakiej są ustalane zobowiązania z umów ubezpieczenia z tytułu których tworzy się rezerwy.

Podstawowe zasady działalności lokacyjnej Zasada dywersyfikacji i dyspersji środków (zróżnicowania i rozproszenia) Aktywa stanowiące pokrycie r. t. u. powinny być w odpowiedni sposób zróżnicowane tak aby nie były związane z jednym rodzajem aktywów lub jednym podmiotem jak również nie były obciążane zobowiązaniami innymi niż wynikające z umów ubezpieczenia.

Rodzaje lokat wg ujęcia bilansowego. B. Lokaty Nieruchomości Grunty własne oraz prawo wieczystego użytkowania gruntu Budynki, budowle oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu Inwestycje budowlane i zaliczki na poczet tych inwestycji

Rodzaje lokat wg ujęcia bilansowego. II. Lokaty w jednostkach podporządkowanych Udziały lub akcje w jednostkach podporządkowanych Pożyczki udzielone jednostkom podporządkowanym oraz d. p. w. emitowane przez te jednostki Pozostałe lokaty

Rodzaje lokat wg ujęcia bilansowego. III. Inne lokaty finansowe. Udziały, akcje oraz inne p. w. o zmiennej kwocie dochodu oraz jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne w funduszach inwestycyjnych D. p. w. i inne p. w. o stałej kwocie dochodu Udziały we wspólnych przedsięwzięciach lokacyjnych Pożyczki zabezpieczone hipotecznie Pozostałe pożyczki Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych Pozostałe lokaty

Rodzaje lokat wg ujęcia bilansowego. IV. Należności depozytowe od cedentów. C. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający

Zasady wyceny lokat na dzień bilansowy. Akcje, jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne oraz inne instrumenty finansowe notowane na rynku regulowanym – wg wartości godziwej D. p. w. oraz inne instrumenty finansowe o zagwarantowanej stopie dochodu nie notowane na rynku regulowanym – wg ceny nabycia skorygowanej o naliczone odsetki, premie, dyskonto jednak nie wyższej od ceny sprzedaży netto z uwzględnieniem trwałej utraty wartości

Zasady wyceny lokat na dzień bilansowy. Pożyczki - w kwocie wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny z uwzględnieniem trwałej utraty wartości Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych – wg wartości nominalnych Nieruchomości – wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonej o wartość dotychczasowego umorzenia Pozostałe lokaty – wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia z uwzględnieniem trwałej utraty wartości

Zasady wyceny lokat na dzień bilansowy. W przypadku sprzedaży lokat jednakowych lub uznanych za jednakowe a zakupionych lub wytworzonych po różnych cenach nabycia lub kosztach – rozchód tych aktywów wycenia się stosując metodę FIFO lub cen przeciętnych. Lokaty , których ryzyko ponosi ubezpieczający są wyceniane po wartościach godziwych ustalonych na dzień bilansowy, przy czym wartość nieruchomości określa rzeczoznawca majątkowy nie rzadziej niż raz na 5 lat.

Lokaty. Lokaty w Z.U. oprócz celu jakim jest szeroko rozumiany zysk mają jeszcze jedno bardzo istotne zadanie. Stanowią główne (choć nie jedyne) źródło pokrycia r. t. u. Ta część lokat jest pod szczególną „opieką” zarówno co do rodzaju jak i ilości aktywów, które wolno zainwestować w dany instrument.

Lokaty. Aktywami stanowiącymi pokrycie r. t. u. mogą być: P.w. emitowane, poręczone lub gwarantowane przez Skarb Państwa Obligacje, akcje, udziały, jednostki uczestnictwa i inne p.w. o stałej lub zmiennej stopie dochodu Pożyczki w tym hipoteczne Nieruchomości lub ich części z wyjątkiem użytkowanych na potrzeby własne

Lokaty. Środki pieniężne, depozyty bankowe środki trwałe Należności: od reasekuratorów, Depozytowe od cedentów Od ubezpieczających (do 3 m-cy) Od pośredników ubezpieczeniowych (do 3 m-cy) Od Budżetu Państwa

Lokaty. Aktywa stanowiące pokrycie r. t. u. nie mogą przekraczać: 40% wartości r. t. u. w p. w. dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym i jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych 25% wartości r. t. u. w nieruchomościach oraz certyfikatach funduszy inwestycyjnych inwestujących w nieruchomości oraz pożyczkach zabezpieczonych hipotecznie pod warunkiem nie przekroczenia:

Lokaty. 10% wartości r. t. u. ulokowanych w 1 nieruchomości lub grupie nieruchomości uznanej ze względu na położenie za 1 - 5% wartości r. t. u. ulokowanych w pożyczce zabezpieczonej hipotecznie udzielonej 1 pożyczkobiorcy lub grupie pożyczkobiorców związanych ze sobą

Lokaty. 10% wartości r. t. u. w listach zastawnych, udziałach, akcjach niedopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym i innych p.w. o stałej lub zmiennej stopie dochodu z zastrzeżeniem że udział Z.U. nie może przekraczać 10% kapitału podstawowego emitenta

Lokaty. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości Z.U. narzuca obowiązek prowadzenie ewidencji lokat z wyróżnieniem: Lokat stanowiących i nie- pokrycia r. t. u. Lokat długo- i krótko- terminowych Lokat krajowych i zagranicznych Przychodów i kosztów z poszczególnych rodzajów lokat

Koszty działalności lokacyjnej. Są to wewnętrzne i zewnętrzne koszty wynikające z prowadzonej przez Z.U. lub Z.R. działalności lokacyjnej w tym: Koszty zarządzania lokatami Prowizje bankowe Prowizje biur maklerskich Amortyzacja i koszty utrzymania nieruchomości z wyłączeniem amortyzacji i kosztów utrzymania nieruchomości wykorzystywanych na własne potrzeby

Przychody z działalności lokacyjnej. Są to pozyskiwane z tytułu prowadzenia polityki lokacyjnej i lokowania środków zabezpieczających głównie r. t. u. w tym: Przychody z akcji, udziałów i innych p.w. Przychody z nieruchomości Przychody z depozytów Przychody z pożyczek Itp..

Ewidencja przychodów z lokat. Powinna być prowadzona z wydzieleniem przychodów: zrealizowanych i nie- w tym różnic kursowych z poszczególnych rodzajów lokat z wyodrębnieniem przychodów krajowych i zagranicznych z lokat w jednostkach podporządkowanych z lokat niestanowiących pokrycia r. t. u. z lokat stanowiących pokrycie rezerw na skapitalizowaną wartość rent oraz rezerw na premie i rabaty

Działalność lokacyjna – ujęcie wynikowe. W Z.U. oferującym ubezpieczenia działu II działalność lokacyjna wykazywana jest w ogólnym rachunku zysków i strat. W Z.U. oferującym ubezpieczenia działu I działalność lokacyjna wykazywana jest w technicznym rachunku ubezpieczeń na życie.

Działalność lokacyjna – ujęcie wynikowe. Ogólny rachunek zysków i strat (fragment): II. Przychody z lokat Przychody z lokat w nieruchomości Przychody z lokat w jednostkach podporządkowanych Przychody z innych lokat finansowych Wynik dodatni z rewaloryzacji lokat Wynik dodatni z realizacji lokat III. Niezrealizowane zyski z lokat

Działalność lokacyjna – ujęcie wynikowe. V. Koszty działalności lokacyjnej Koszty utrzymania nieruchomości Pozostałe koszty działalności lokacyjnej Wynik ujemny z rewaloryzacji lokat Wynik ujemny z realizacji lokat VI. Niezrealizowane straty na lokatach

Działalność lokacyjna – ujęcie wynikowe. Wynik z rewaloryzacji lokat – na tym koncie ewidencjonuje się utworzenie lub rozwiązanie odpisów z tytułu trwałej utraty wartości Wynik z realizacji lokat – na tym koncie ewidencjonuje się przychody i koszty związane ze sprzedażą (realizacją) lokat

Działalność lokacyjna – ujęcie wynikowe. Niezrealizowane zyski z lokat – obejmują dodatnią aktualizację lokat krótko– i długo- terminowych oraz zarachowane przychody z lokat, które nie są jeszcze wymagalne Niezrealizowane straty na lokatach – ujemną aktualizację lokat krótko– i długo- terminowych

Działalność lokacyjna – ujęcie wynikowe. Aktualizacja wartości lokat długoterminowych niezaliczanych do aktywów stanowiących pokrycie r. t. u. ujmowana jest na koncie „Kapitał z aktualizacji wyceny”

Działalność lokacyjna – rachunek przepływów pieniężnych. B. Przepływy środków pieniężnych z działalności lokacyjnej Wpływy Zbycie nieruchomości Zbycie udziałów, akcji w jednostkach podporządkowanych Zbycie udziałów, akcji w pozostałych jednostkach oraz jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych

Działalność lokacyjna – rachunek przepływów pieniężnych. Realizacja d. p. w. emitowanych przez jednostki podporządkowane oraz spłata pożyczek udzielonych tym jednostkom Realizacja d. p. w. emitowanych przez pozostałe jednostki Likwidacja lokat terminowych w instytucjach kredytowych Realizacja pozostałych lokat Wpływy z nieruchomości Odsetki otrzymane Dywidendy otrzymane Pozostałe wpływy z lokat

Działalność lokacyjna – rachunek przepływów pieniężnych. II. Wydatki Nabycie nieruchomości Nabycie udziałów, akcji w jednostkach podporządkowane Nabycie udziałów, akcji w pozostałych jednostkach oraz jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych

Działalność lokacyjna – rachunek przepływów pieniężnych. Nabycie d. p. w. emitowanych przez jednostki podporządkowane oraz udzielenie pożyczek tym jednostkom Nabycie d. p. w. emitowanych przez pozostałe jednostki Nabycie lokat terminowych Nabycie pozostałych lokat Wydatki na utrzymanie nieruchomości

Działalność lokacyjna – rachunek przepływów pieniężnych. Pozostałe wydatki na lokaty III. Przepływy pieniężne netto z działalności lokacyjnej I to by było na tyle.