DEMOKRACJA SZLACHECKA W POLSCE W XVI – XVIII WIEKU
Rzeczpospolitą Obojga Narodów UNIA POLSKO – LITEWSKA W LUBLINIE – 1569R. Najważniejsze postanowienia: Korona i Wielkie Księstwo Litewskie stanowią jedno państwo Rzeczpospolitą Obojga Narodów wspólne odrębne 1. Król – wybierany wspólnie i koronowany w Krakowie 2. Moneta 3. Sejmy 4. Polityka zagraniczna 5. Wolność osiedlania się Polaków i Litwinów w obu krajach 1. Urzędy 2. Skarb 3. Wojsko
Zapamiętaj Ważne pojęcia: Społeczeństwo Rzeczypospolitej składało się ze stanów o różnych uprawnieniach: - szlachta (magnateria, szlachta średnia, szlachta zaściankowa, gołota) - duchowieństwo - mieszczaństwo - chłopstwo Ważne pojęcia: - wolna elekcja – wybór króla w którym miał prawo uczestniczyć każdy szlachcic - przywileje – specjalne uprawnienia nadawane grupie ludności np. szlachcie sejm walny – organ władzy stanowiący prawa Dla ciekawych Po bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta określono w Polsce nowa formę wyboru władcy – wolną elekcję. O tron Polski zaczęli starania kandydaci z różnych krajów. Wśród nich byli car Rosji i książę austriacki. Wybór padł na młodego królewicza francuskiego Henryka Walezego. Warunkiem objęcia tronu było podpisanie dokumentu tzw. artykułów henrykowskich. Dokument ten gwarantował szlachcie zachowanie wszystkich dotychczasowych przywilejów. Kolejni władcy elekcyjni podpisywali również osobiste zobowiązania na rzecz szlachty. Wybór Henryka Walezego okazał się nietrafny. Już po roku na wieść o śmierci swojego brata, Henryk pod osłoną nocy opuścił Polskę. Na tron Polski wybrano następnie Annę Jagiellonkę, siostrę Zygmunta Augusta, zaś na jej męża księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego. Ważne pojęcia
M. Korybut Wiśniowiecki Jan III Sobieski August II Mocny Władcy elekcyjni Lata panowania Henryk Walezy 1573-1574 Stefan Batory 1575-1586 Zygmunt III Waza 1587-1632 Władysław IV Waza 1632-1648 Jan II Kazimierz Waza 1648-1668 M. Korybut Wiśniowiecki 1669-1673 Jan III Sobieski 1674-1696 August II Mocny 1697-1704, 1710-1733 Stanisław Leszczyński 1704-1710, 1733-1736 August III Saski 1733-1763 St. August Poniatowski 1764-1795