Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych Część I Rachunkowość zakładów ubezpieczeń Wykład 4.

Rozrachunki zakładu ubezpieczeń. Rozrachunki z ubezpieczającymi Rozrachunki z pośrednikami ubezpieczeniowymi Rozrachunki z tytułu reasekuracji Rozrachunki z tytułu depozytów Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej Rozrachunki z tytułu regresów Rozrachunki z tytułu działalności prewencyjnej Pozostałe rozrachunki Rozrachunki sporne i pozabilansowe

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich. Związane są z opłacaniem składki i powstającymi z tego tytułu zobowiązaniami ubezpieczyciela do wypłaty świadczenia. Dotyczą więc przypisu składki i wypłaty odszkodowań. Należności od ubezpieczających – powstają głównie z tytułu niewpłaconych rat składek Zobowiązania wobec ubezpieczających – powstają głównie z tytułu nienależnie wpłaconych składek oraz innych zobowiązań poza odszkodowaniami

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich. Składka. Świadczenie pieniężne dokonywane przez ubezpieczającego na rzecz ubezpieczyciela w zamian za ochronę w ciągu umownego okresu ubezpieczenia Odszkodowanie. Kwota należna poszkodowanemu w celu rekompensaty poniesionych szkód w wyniku zajścia określonych zdarzeń objętych umową ubezpieczenia. Ewidencję należy prowadzić z podziałem na rok bieżący, rok ubiegły i lata ubiegłe.

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich. Rozrachunki z pośrednikami – dotyczą: składek związanych z umowami ubezpieczeń akwirowanych przez pośredników Regresów zainkasowanych przez nich Odszkodowań wypłaconych za szkody likwidowane przez pośredników Kosztów ponoszonych przez pośredników Prowizji za ich usługi.

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich. Należności od pośredników – powstają głównie z tytułu pobranych a nie przekazanych ubezpieczycielowi składek lub regresów Zobowiązania wobec pośredników – powstają głównie z tytułu prowizji za usługi pośrednictwa, zwrotu ponoszonych kosztów czy też odszkodowań wypłacanych za ich pośrednictwem

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja – umowa zawarta pomiędzy Z.U. a reasekuratorem na mocy której następuje podział lub odstąpienie chronionych przez Z.U. ryzyk. Zakład odstępujący część lub całość ryzyka to cedent lub reasekurowany. Zakład przyjmujący to ryzyko to reasekurator lub cesjonariusz.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja bierna – umowa reasekuracyjna w świetle, której następuje odstąpienie przez Z.U. części ryzyka przez niego ubezpieczonego na rzecz reasekuratora Reasekuracja czynna – umowa reasekuracyjna w świetle której następuje przyjęcie przez Z.U. lub Z.R. części ryzyka ubezpieczanego przez cedenta

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Retrocesja – umowa reasekuracji występująca gdy ryzyko przyjęte do reasekuracji przez pierwszego reasekuratora będzie ponownie reasekurowane. Zakład przyjmujący takie reasekurowane ryzyko to retrocesjonariusz. Zakład odstępujący reasekurowane ryzyko to retrocedent Koreasekuracja – współreasekuracja sprawowana przez minimum 2 Z.R. w stosunku do danego ryzyka.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Koreasekuracja jest techniką rozproszenia ryzyka. Wyróżniamy: Koreasekurację zewnętrzną – polegającą na tym, iż każdy Z.R. ubezpiecza określoną część ryzyka i za tą część odpowiada przed cedentem. Koreasekurację wewnętrzną – polegającą na tym, iż jeden Z.R. odpowiada za całe ryzyko wobec cedenta a pozostali odpowiadają wyłącznie wobec pierwszego Z.R. Nie oznacza to jednak retrocesji.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Koszty prowizji reasekuracyjnych – są ponoszone przez Z.U. w ramach reasekuracji czynnej. W zamian za otrzymaną składkę reasekuracyjną reasekurator rekompensuje cedentowi wydatki związane z pozyskaniem umów ubezpieczenia. Prowizja reasekuracyjna – jest kosztem dla reasekuratora i ujmowana jest jako koszt akwizycji.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Prowizja reasekuracyjna – jest dla cedenta pomniejszeniem poniesionych kosztów akwizycji i ujmowana jest jako kategoria ujemna. Udział w zysku z umowy reasekuracyjnej – dodatkowa prowizja (superprowizja) którą otrzymuje cedent od reasekuratora w przypadku niskiej szkodowości w reasekurowanym portfelu. Udział w zysku jest ewidencjonowany tak jak prowizja reasekuracyjna.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Funkcje reasekuracji: Funkcja techniczna - wtórny podział ryzyka, wyrównanie portfela ryzyk Z.U. Powoduje wzrost bezpieczeństwa prowadzonej działalności ubezpieczeniowej i umożliwia zmniejszenie poziomu r. t. u. Funkcja finansowa - uwolnienie cedenta od konieczności tworzenia części r. t. u. , a także partycypacja reasekuratora w ponoszeniu części kosztów działalności ubezpieczeniowej Z.U.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Rodzaje reasekuracji. Wg formy zobowiązania wyróżniamy: Umowy reasekuracji fakultatywnej Umowy reasekuracji obligatoryjnej Umowy reasekuracji fakultatywno obligatoryjnej Wg podziału ryzyka wyróżniamy: Umowy reasekuracji proporcjonalnej Umowy reasekuracji nieproporcjonalnej

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja fakultatywna. Jest najstarszą formą r., jej istotą jest swoboda w zakresie podziału ryzyka pomiędzy stronami umowy. Z.U. sam decyduje, który rodzaj ryzyka i w jakiej części przekazać reasekuratorowi. Reasekurator z kolei decyduje, czy powyższe ryzyko przyjmie czy nie.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja obligatoryjna. (automatyczna) Jej podstawą jest umowa na mocy, której cedent jest zobowiązany do przekazania reasekuratorowi części ryzyka ubezpieczeniowego, a reasekurator jest zobowiązany do przyjęcia tej części ryzyka.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja fakultatywno obligatoryjna. (otwartej ochrony) Zawiera elementy obu typów reasekuracji. Umowa ta daje cedentowi prawo swobodnej decyzji co do tego, jakie rodzaje ryzyka i w jakiej części przekazać reasekuratorowi, który przyjmuje je automatycznie, nie mając prawa do odmowy.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja proporcjonalna. Charakteryzuje się tym, że reasekurator uczestniczy w każdym ryzyku w ustalonej w umowie z cedentem proporcji. Wyróżnia się tu: Reasekurację kwotową Reasekurację ekscedentową (nadwyżkową) Reasekurację kwotowo ekscedentową

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja kwotowa. W tej umowie cesja dotyczy określonej kwoty lub udziału w każdym przekazywanym ryzyku. Udział reasekuratora oznacza jednocześnie część składki, którą ma otrzymać i wielkość udziału w ewentualnych odszkodowaniach cedenta.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja ekscedentowa. Cedent ustala wysokość maksymalnych udziałów własnych w poszczególnych klasach ryzyka (jest to tzw. Zachowek). Dopiero części ryzyka przewyższające zachowek (tzw. Ekscedenty) są odstępowane reasekuratorowi.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja kwotowo ekscedentowa. Jest to połączenie poprzednich rodzajów reasekuracji. Oznacza, iż cały portfel danego rodzaju ubezpieczeń jest reasekurowany kwotowo, a tylko wybrane rodzaje ryzyka są reasekurowane ekscedentowo.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja nieproporcjonalna. W tej umowie strony określają dolną i górną granice odpowiedzialności reasekuratora. Zapewnia lepszą ochronę interesów cedenta w przypadku pojawienia się w danym okresie szczególnie wysokich szkód lub skumulowania wielu szkód o przeciętnych rozmiarach. Wyróżnia się: - reasekurację nadwyżki szkody - reasekurację nadwyżki szkodowości

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja nadwyżki szkody. Reasekurator jest zobowiązany do pokrycia tej części szkody, która jest wyższa od przyjętego udziału cedenta w szkodzie (tzw. Priorytet lub franszyza) a niższa od sumy stanowiącej granicę odpowiedzialności reasekuratora (tzw. Limit pokrycia reasekuracyjnego).

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Reasekuracja nadwyżki szkodowości. Na mocy tej umowy na reasekuratora nakłada się obowiązek pokrycia szkód w danym roku przekraczających ustalony poziom wskaźnika szkodowości lub ustalony poziom kwotowy.

Rozrachunki z tytułu reasekuracji. Poole reasekuracyjne - reasekuracją syndykatową Są to porozumienia grup ubezpieczycieli, którzy łączą się w celu lepszego rozłożenia ryzyka. Uczestnicy porozumienia przekazują do poolu część lub całość swoich portfeli ubezpieczeniowych, które następnie po wymieszaniu i podziale są umieszczane u nich z powrotem w przyjętych, określonych proporcjach. Porozumienia poolowe są zarządzane na dwa sposoby: przez powołanie do życia wyodrębnionego Z.R. obsługującego wyłącznie członków porozumienia przez wyznaczenie spośród uczestników umowy Z.U. zarządzającego działalnością poolu.

Rozrachunki z tytułu depozytów. Depozyt reasekuracyjny. Są to środki pieniężne lub p.w. przekazane przez reasekuratora cedentowi jako zabezpieczenie przyszłych transakcji z tytułu umowy reasekuracji. Wyróżnia się: Depozyt składkowy – zatrzymane przez cedenta części należnych reasekuratorowi składek jako zabezpieczenie rozliczenia przyszłych należności.

Rozrachunki z tytułu depozytów. Depozyt szkodowy – środki pieniężne lub p.w. przekazane przez reasekuratora cedentowi na poczet przyszłych odszkodowań i świadczeń z tytułu reasekurowanych ryzyk. Należności depozytowe od cedentów – Aktywa B.IV – część lokat !!! Nie mogą być łączone z innymi kwotami należnymi Z.U. ani kompensowane ze zobowiązaniami. Odsetki od depozytów zwiększają wartość depozytów chyba że umowa stanowi inaczej.

Rozrachunki z tytułu depozytów Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorów – Pasywa G Są to zdeponowane w zakładzie przez reasekuratora aktywa finansowe. Nie mogą być łączone z innymi zobowiązaniami ani kompensowane z należnościami od reasekuratora. Odsetki od zdeponowanych środków powiększają wartość zobowiązań chyba że umowa stanowi inaczej.

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej. Komisarka awaryjna – działalność ubezpieczeniowa polegająca na udzieleniu pomocy osobom ubezpieczonym w innym Z.U., które zostały poszkodowane w wypadku, szkodach lub awariach. Komisarz awaryjny – osoba fizyczna lub prawna, która zastępuje ubezpieczyciela na terenie danego lub innego państwa w przypadku powstania szkód lub awarii objętych ochroną ubezpieczeniową.

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej. Pomoc komisarza awaryjnego polega na: Ustaleniu i udokumentowaniu rozmiarów i przyczyn szkód Zabezpieczeniu praw regresowych Sfinansowaniu napraw i dokonywaniu innych wydatków (zależnie od pełnomocnictwa) Wypłaty zaliczkowe tytułem odszkodowania (zależnie od pełnomocnictwa)

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej Z punktu widzenia komisarza awaryjnego obejmują: Należności po stronie Dt: Dokonywane wydatki i poniesione koszty w imieniu i na rachunek innych ubezpieczycieli Należne wynagrodzenie za wykonane usługi Dodatnie różnice kursowe

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej Należności po stronie Ct: Wpływy z tytułu refundacji wydatków dokonywanych w imieniu zleceniodawców Wpływy prowizji za wykonane usługi w ramach komisarki awaryjnej Ujemne różnice kursowe

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej Zobowiązania po stronie Dt: Przekazanie zainkasowanych w imieniu właściwego ubezpieczyciela regresów Zobowiązania po stronie Ct: Zainkasowane regresy na rzecz zagranicznych ubezpieczycieli

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej Z punktu widzenia ubezpieczyciela korzystającego z usługi komisarki awaryjnej: Należności po stronie Dt: Wartość regresów pobranych a nie przekazanych przez komisarza awaryjnego Należności po stronie Ct: - Wpływ regresów

Rozrachunki z tytułu komisarki awaryjnej Zobowiązania po stronie Ct: - Wartość wydatków dokonanych przez komisarza awaryjnego Prowizja za jego usługi Zobowiązania po stronie Dt: - Wypłata refundacji wydatków i prowizji

Rozrachunki z tytułu regresów. Dotyczą jedynie regresów bezspornych co do wysokości należności ustalonych w wyniku ugody lub postępowania sądowego. Roszczenia regresowe ewidencjonuje się w ewidencji pozabilansowej. Regresy oraz odzyski są przedmiotem odrębnej ewidencji w „rejestrze należnych regresów i odzysków” w podziale na lata zgłoszenia i zaistnienia szkody.

Rozrachunki z tytułu działalności prewencyjnej. Działalność prewencyjna polega na przeciwdziałaniu wypadkom ubezpieczeniowym Z.U. stosuje różne metody, środki techniczne, ekonomiczne i prawne np.: Akcje upowszechniające ognioodporne konstrukcje, Rozwiązania antywłamaniowe, Ulepszanie wałów przeciwpowodziowych, Dofinansowanie akcji szczepień, itp..

Rozrachunki z tytułu działalności prewencyjnej. Działalność prewencyjna w rachunkowości przejawia się w tworzeniu i wykorzystywaniu funduszu prewencyjnego (w dużych Z.U.) lub w bieżącym ponoszeniu kosztów związanych z działaniami zapobiegawczymi.

Pozostałe rozrachunki. Dotyczą m.in. : Rozrachunków z budżetami Rozrachunków z tytułu wynagrodzeń Rozrachunki pozostałe z pracownikami Inne rozrachunki

Rozrachunki – ujęcie bilansowe. Aktywa (fragment) Pasywa (fragment) B. Lokaty E. Oszacowane regresy i odzyski IV. Należności depozytowe od cedentów G. Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorów D. Należności H. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalne Należności z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich I. Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich II. Należności z tytułu reasekuracji II. Zobowiązania z tytułu reasekuracji III. Inne należności III. Zobowiązania z tytułu emisji własnych d.p.w. oraz pobranych pożyczek IV. Zobowiązania wobec instytucji kredytowych V. Inne zobowiązania VI. Fundusze specjalne