Niskoemisyjny transport w Gminie Lublin Działania w zakresie komunikacji zbiorowej Grzegorz Malec

Plan prezentacji Obecne uwarunkowania komunikacji zbiorowej w Gminie Lublin. Transport elektryczny jako priorytet w inwestycjach Gminy. Planowane działania w latach 2014-2020 w zakresie transportu zbiorowego: zakup autobusów elektrycznych, trolejbusów, autobusów z silnikami spełniającymi normę emisji Euro VI. Zwiększenie atrakcyjności transportu zbiorowego: buspasy, węzły przesiadkowe i zespoły przystanków przesiadkowych, bilet zintegrowany. Inne działania na rzecz wzrostu popytu na transport zbiorowy: informacja pasażerska, wyposażenie pojazdów. Efekty polityki komunikacyjnej: wzrost liczby pasażerów i wykonywanych wozokilometrów.

Dlaczego Gmina inwestuje w komunikację ekologiczną? Plan zrównoważonego rozwoju transportu publicznego dla Gminy Lublin i gmin sąsiednich – 2013 r. Dla poprawy jakości obsługi obszaru miasta Lublin i gmin ościennych publicznym transportem zbiorowym, zalecane jest podjęcie następujących działań: wprowadzenie korytarzy wysokiej jakości obsługi komunikacyjnej, obsługiwanych autobusami i trolejbusami, z preferencją dla pojazdów elektrycznych lub w inny sposób proekologicznych; w ramach korytarzy szeroko stosowane powinny być narzędzia uprzywilejowania transportu publicznego w ruchu drogowym (buspasy lub ulice przeznaczone wyłącznie dla transportu zbiorowego); korytarze powinny łączyć najważniejsze dzielnice Lublina z centrum, elektryfikacja tras o największym znaczeniu dla publicznego transportu zbiorowego (popycie na usługi) –wprowadzenie pojazdów o napędzie elektrycznym na nowe trasy szczególnie zasadne jest w rejonach intensywnej zabudowy i w obszarach utrudnionego rozpraszania zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy o napędzie spalinowym oraz w miejscach o największej podaży usług realizowanych autobusami i na ciągach umożliwiających racjonalne wykorzystanie już istniejących odcinków sieci trakcyjnej. Uchwała Rady Miasta Lublin nr 674/XXVII/2013 z 17 stycznia 2013 r.

Trakcja elektryczna jako priorytet w transporcie Obecnie Lublin posiada największą w Polsce sieć trolejbusową, w dzień powszedni w ruchu jest maksymalnie 83 szt. trolejbusów, drugim miastem jest Gdynia – 77 szt. trolejbusów w ruchu (dane dotyczą marca 2017 r.).

Spadek emisji z transportu miejskiego w latach 2008 - 2014

Udział trolejbusów w komunikacji miejskiej w Lublinie Autobusy Trolejbusy Przewoźnik – liczba pojazdów MPK –194 IREX – 16 LLA – 8 Warbus – 30 MPK – 83 Udział procentowy 66,5 % 33,5 % Procentowy udział środków transportu ZTM w podziale na autobusy i trolejbusy. W tabeli uwzględniono pojazdy w ruchu w dzień powszedni w godzinie szczytu, dane za marzec 2017 r.

Zalety trolejbusów w porównaniu do autobusów Nie emitują spalin w miejscu eksploatacji. Trolejbusy odznaczają sie najniższą możliwą emisją hałasu oraz drgań ze wszystkich środków transportu publicznego. Silnik trolejbusowy jest prostszy, lżejszy i wymaga mniej konserwacji niż silnik spalinowy, a jego trwałość jest znacznie większa. Sprawność silnika elektrycznego wynosi ponad 90%, natomiast silnika spalinowego ok. 30%. W silniku elektrycznym nie stosuje się olejów silnikowych – brak problemów z jego utylizacją. Szybsze pokonywanie wzniesień, wynikające z możliwości przeciążania silnika elektrycznego. Rozruch trolejbusu jest szybszy i łagodniejszy, niż autobusu wobec dużej przeciążalności i braku potrzeby zmiany biegów. Trolejbusy nie tracą energii podczas zatrzymywania się na przystankach i są zdolne do wykorzystywania energii, która powstaje podczas hamowania (tzw. rekuperacja energii), dzięki czemu całkowite zużycie energii w warunkach lubelskiej komunikacji miejskiej ulega zmniejszeniu o ok. 16%. Znikome zużywanie się hamulców mechanicznych, gdyż trolejbus w normalnej eksploatacji hamuje silnikiem – przy czym istnieje możliwość odzyskania energii kinetycznej pojazdu i przekazania jej innym pojazdom. Taki sposób hamowania powoduje znikomą emisję zanieczyszczeń dodatkowych wywołanych zużywaniem się klocków i okładzin hamulcowych. Energia niezbędna do napędzania trolejbusów może pochodzić z dowolnego źródła (obecnie koszt oleju napędowego w wzkm autobusowym wynosi 1,98 zł, koszt energii elektrycznej w wzkm trolejbusowym wynosi 0,85 zł).

Poziom mocy akustycznej Trolejbus Solaris Trollino Dlaczego trolejbusy? Niższa emisja hałasu W ramach przygotowywania ZSMTP wykonane zostały pomiary akustyczne autobusów oraz trolejbusów. Pomiary przeprowadzono dla dwóch wariantów ruchu – w pierwszym pojazdy poruszały się ze stałą prędkością, w drugim pojazdy poruszały się ze zmienną prędkością, tzw. ruch „stop and go”, co jest charakterystyczne dla ruchu w warunkach miejskich. Na podstawie pomiarów ruchu ze stałą prędkością obliczono poziom mocy akustycznej źródła dla następujących typów pojazdów: Po uwzględnieniu wpływu odległości źródła od punktu obserwacji, której sposób liczenia określa Instrukcja nr 338/2003 ITB „Metody określania emisji i immisji hałasu przemysłowego w środowisku”, stwierdzono, ze trolejbus jest cichszy w porównaniu z autobusem o ok. 16,4 dB, co w przeliczeniu na skalę logarytmiczną oznacza pięciokrotnie mniejszą wartość fizyczną. Poziom mocy akustycznej [dB] Autobus Jelcz M11 Autobus Jelcz M121 Trolejbus Solaris Trollino Trolejbus Jelcz PR110 112,2 107,0 102,7 102,8

Innowacje w transporcie elektrycznym Od 2013 r. w Lublinie, jako jedynym spośród trzech polskich miast posiadających sieć trolejbusową, prowadzona jest regularna obsługa wybranych odcinków linii trolejbusowych pojazdami z dodatkowym napędem spalinowym i bateryjnym (od 2.10.2013 była to linia nr 758, obecnie 159 i 160). Od 2013 r. w Lublinie, jako jedynym spośród trzech polskich miast posiadających sieć trolejbusową, eksploatowanych jest 20 szt. trolejbusów z dodatkowym napędem spalinowym (norma emisji spalin EURO-V), są to pojazdy z napędem hybrydowym szeregowym. Było to pierwsze zastosowanie tego napędu w kraju, a ponadto żadne inne miasto nie posiada jeszcze tak dużej liczby autobusów hybrydowych.

Innowacje w transporcie elektrycznym Od 2013 r. Lublin, jako pierwszy spośród trzech polskich miast posiadających sieć trolejbusową, zastosował system automatycznego podłączania odbieraków w trolejbusach do sieci trakcyjnej.

Innowacje w transporcie elektrycznym Od 2014 r. Lublin, jako jedyny spośród trzech polskich miast posiadających sieć trolejbusową, posiada trolejbusy przegubowe (12 szt. solarisów trollino 18). W latach 2013-2015 zakupiono 50 szt. trolejbusów z dodatkowym napędem bateryjnym w postaci baterii litowo-polimerowych i litowo-jonowych. Było to pierwsze zastosowanie baterii tego typu w trolejbusach na tak dużą skalę w kraju i jedno z pierwszych w Europie.

Obszary wyróżniania się Lublina w kraju Zastosowanie paneli fotowoltaicznych – projekt MPK Lublin Sp. z o.o. i Politechniki Lubelskiej. Korzyści z zastosowania paneli: zapewnienie od 15,8% do 23,7% rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną dla autobusu, zmniejszenie zużycia paliwa przez jednostki napędowe poprzez zmniejszenie obciążenia alternatorów (ok. 5%), zmniejszenie emisji składników toksycznych oraz emisji CO2, zabezpieczenie przed nadmiernym rozładowaniem akumulatorów w czasie postoju, zwiększenie czasu użytkowania akumulatorów w autobusie miejskim.

Planowane działania - zakup autobusów elektrycznych W ramach 4 projektów dofinansowanych w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia zakupionych będzie 66 szt. trolejbusów. Operator wewnętrzny Gminy Lublin testuje jeden autobus elektryczny w celu identyfikacji ewentualnych problemów techniczno-eksploatacyjnych, które byłyby eliminowane na etapie tworzenia szczegółowego opisu technicznego do przetargu. Charakterystyka planowanych zakupów: Liczba : 66 szt. (w tym 34 szt. w projektach rezerwowych). Długość pojazdu: ok. 12 m. Pojemność: 70-80 pasażerów. Wyposażenie: klimatyzacja, informacja pasażerska.

Planowane działania - infrastruktura ładowania autobusów elektrycznych Uruchomienie systemu autobusu elektrycznego, będzie poprzedzone wybudowaniem odpowiedniej infrastruktury do ładowania ogniw. Punkty ładowania powstaną w ramach budowy i modernizacji węzłów (pętli) zlokalizowanych na obrzeżach miasta oraz na dworcu multimodalnym. Taka lokalizacja punktów ładowania umożliwi „elektryfikację” znaczącej liczby istniejących linii, których trasy przebiegają przez centralne dzielnice. Autobusy elektryczne ładowane na przystankach końcowych będą mogły przewozić podobną liczbę pasażerów co autobusy tradycyjne, a mniejsze ogniwa (baterie) wpłyną też na cenę pojazdu. Bezemisyjny transport (autobusy elektryczne i trolejbusy) w centralnej części miasta przyczyni się w sposób zauważalny do poprawy jakości powietrza, jak również obniżenia hałasu.

Infrastruktura ładowania autobusów elektrycznych

Planowane działania - zakup trolejbusów W ramach 4 projektów dofinansowanych w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia zakupionych będzie 40 szt. trolejbusów. Charakterystyka planowanych zakupów: 10 szt. 12-metrowych 30 szt. 18-metrowych Pojemność: 70-80 i 120-130 pasażerów. Dodatkowe wyposażenie: alternatywny napęd bateryjny do 5 km przy włączonej klimatyzacji przestrzeni pasażerskiej.

Rozmieszczenie planowanych parkingów P+R Planowane działania – parkingi P+R Istota działania parkingów „Park & Ride” polega na dojeździe samochodem osobowym do pętli zlokalizowanych na peryferiach, pozostawieniu samochodu na parkingu i kontynuowaniu podróży komunikacją zbiorową. Celem takiego rozwiązania jest ograniczenie części ruchu samochodowego zmierzającego z zewnętrznych rejonów miasta do jego śródmieścia, a tym samym poprawa dostępności centrum miasta. W dużych aglomeracjach (np. w Warszawie) rośnie popularność parkingów P+R, co jest skutkiem zwiększającego się zainteresowania transportem szynowym (poprawa oferty kolei/metra/tramwaju) w warunkach zatłoczenia dróg i ograniczenia dostępności do centrum miasta (płatne parkowanie). Ich rozmieszczenie wymaga ostrożnego kalkulowania kosztów i dostosowania oferty komunikacji miejskiej. Rozmieszczenie planowanych parkingów P+R

Planowane działania – budowa / modernizacja węzłów przesiadkowych Wybudowanych lub zmodernizowanych będzie 7 węzłów przesiadkowych. Planowane wyposażenie i funkcjonalność: Plac postojowy dla autobusów/trolejbusów. Przystanki do wsiadania i wysiadania. Wiaty przystankowe. Punkty socjalne dla kierowców i toalety dla pasażerów. Na wybranych pętlach punkty do ładowania autobusów elektrycznych.

Planowane działania – modernizacja zespołów przesiadkowych Wybudowanych / rozbudowanych zostanie 6 zespołów przystanków przesiadkowych, integrujących komunikację miejską z zamiejską. Wymienionych zostanie 28 szt. wiat przystankowych – planowane podświetlenie przystanku i gablot na rozkłady jazdy za pomocą paneli fotowoltaicznych.

Planowane działania – wyznaczenie buspasów

Inne działania na rzecz wzrostu popytu na transport zbiorowy - system zarządzania komunikacją miejską System nadzoru nad komunikacją miejską : mapa z lokalizacją pojazdów on-line prezentująca jednocześnie opóźnienia, przyspieszenia w czasie rzeczywistym, system zliczania potoków pasażerskich (10 szt. autobusów solaris urbino 12).

Inne działania na rzecz wzrostu popytu na transport zbiorowy - strefa płatnego parkowania Zasięg strefy płatnego parkowania przed i po powiększeniu od 1 lipca 2016 r. W obecnej strefie płatnego parkowania znajduje się ok. 2,7 tys. miejsc parkingowych, do 1 lipca 2016 r. (przed jej powiększeniem) w strefie było o ok. 1 tys. miejsc mniej.

Efekty polityki komunikacyjnej wzrost podaży mierzonej wzkm w Lublinie  

Efekty polityki komunikacyjnej Dynamika sprzedanych biletów w komunikacji organizowanej przez Gminę Lublin

Efekty polityki komunikacyjnej Liczba wozokilometrów ogółem i liczba pasażerów – szacunek według liczby sprzedanych biletów

mail: ztm@ztm.lublin.eu www.ztm.lublin.eu ADAPTCITY mail: ztm@ztm.lublin.eu www.ztm.lublin.eu