Program „STABILNE ZATRUDNIENIE – osoby niepełnosprawne w administracji i służbie publicznej” zatwierdzony uchwałą Rady Nadzorczej PFRON nr 11/2016 z dnia 8 grudnia 2016 roku Warszawa 2017

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Zgodnie ze Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju głównym problemem polskiego rynku pracy są niewykorzystane zasoby pracy, zwłaszcza wśród grup najbardziej narażonych na wykluczenie społeczne i bezrobocie długoterminowe, w tym osób niepełnosprawnych. Opracowanie Strategii na rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2030 pozwoli na ustanowienie całościowych ram polityki krajowej na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Będzie ona realizowana poprzez różne programy z zakresu poszczególnych polityk publicznych, w tym Narodowy Program Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych. Przewiduje on m.in. stworzenie indywidualnej ścieżki rozwoju edukacyjnego i zawodowego osoby z niepełnosprawnościami przy wsparciu finansowym państwa. Budowanie spójności społecznej będzie możliwe dzięki odpowiedniemu zaangażowaniu tej części kapitału ludzkiego, która obecnie (głównie w wyniku barier zewnętrznych), pozostaje nieaktywna na rynku pracy (w tym osób niepełnosprawnych). Liczba osób pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy w 2014 roku kształtowała się na poziomie 1.559.122 , zaś wydatki na ten cel wyniosły 23,8 mld zł.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym w trzecim kwartale 2016 roku wynosił 26,5%, a wskaźnik zatrudnienia 23,9% (średnia unijna 45%). Współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej w trzecim kwartale 2016 roku wynosił 16,2%, a wskaźnik zatrudnienia 14,6%. Każdego roku zwiększa się liczba osób niepełnosprawnych posiadających wykształcenie wyższe: w 2009 roku 5,1% – w przypadku osób sprawnych 20,8%; w 2014 roku 9,8% – w przypadku osób sprawnych 27,1%.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Wzrost liczby osób niepełnosprawnych posiadających wykształcenie wyższe nie przekłada się jednak w sposób bezpośredni na wyrównany poziom zatrudnienia tej grupy osób w stosunku do osób sprawnych. Według danych za trzeci kwartał 2016 roku: współczynnik aktywności zawodowej w grupie osób posiadających wyższe wykształcenie wynosi 80,6%, w tym osób niepełnosprawnych 33,4%; wskaźnik zatrudnienia dla ogółu ludności wynosi 77,7%, a dla osób niepełnosprawnych 30,3%.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Urzędy naczelne i centralne organy administracji rządowej Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędach naczelnych i centralnych organach administracji rządowej wzrósł w 2012 roku jedynie o 0,26 punktu procentowego (w porównaniu do stanu na koniec 2011 roku) i w grudniu 2012 roku kształtował się na poziomie około 2,4%, tym samym w dalszym ciągu był znacznie niższy, niż wartość 6% określona w art. 21 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.* Dane na podstawie informacji o wynikach kontroli „Zatrudnianie osób niepełnosprawnych w wybranych ministerstwach, urzędach centralnych i państwowych jednostkach organizacyjnych”, przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Służba cywilna Zgodnie ze „Sprawozdaniem Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2016 roku” udział osób niepełnosprawnych wśród ogółu zatrudnionych członków korpusu służby cywilnej wynosi 4,0% (w tym w ministerstwach 2%, urzędach centralnych 2,3%, wojewódzkiej administracji zespolonej 4,2%, w urzędach kontroli skarbowej 4,0%).

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Jednostki samorządu terytorialnego W urzędach organów samorządu terytorialnego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych kształtował się w grudniu 2012 roku na poziomie 4,62%, jednak dynamika jego wzrostu była podobna – 0,24 punktu procentowego, wobec 0,14% w 2011 roku.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Z tytułu nieosiągnięcia wymaganego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych (6%) instytucje publiczne wpłaciły na PFRON w 2016 roku łącznie ponad 128 mln zł, w tym: jednostki samorządu terytorialnego - prawie 71 mln zł; naczelne, centralne oraz terenowe organy administracji państwowej (w tym ministerstwa, izby administracji skarbowej, urzędy wojewódzkie, straże) – ponad 57 mln zł.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Na obecny stan zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w administracji publicznej wpływ mają bariery występujące zarówno po stronie samej administracji jak i osób niepełnosprawnych. Bariery po stronie administracji publicznej: ograniczona liczba wolnych stanowisk pracy, limity etatowe; wysoka konkurencja wśród osób starających się o pracę (rynek pracodawcy); bariery funkcjonalne (ograniczenia w przestrzeni fizycznej, brak specjalistycznego sprzętu); bariery społeczne (postawy, uprzedzenia, stereotypy, sposób postrzegania ludzi).

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Bariery po stronie osób niepełnosprawnych: brak lub niewielkie doświadczenie zawodowe; bariery społeczne (postawy, uprzedzenia, stereotypy, sposób postrzegania ludzi); niska samoocena i automotywacja do podejmowania wyzwań.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” - diagnoza Osoby niepełnosprawne często bez pomocy nie są w stanie rozpocząć aktywności zawodowej, głównie ze względu na wysokie koszty podejmowania tej aktywności oraz ograniczenia wynikające z niepełnosprawności. Brak ofert pracy stosownych do posiadanego wykształcenia jest również barierą do podejmowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Celowe i uzasadnione jest zatem uzupełnienie systemowych rozwiązań o programy adresowane do osób niepełnosprawnych pozostających poza rynkiem pracy.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – cel ogólny i cele szczegółowe Celem ogólnym programu „STABILNE ZATRUDNIENIE” jest podniesienie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej. Celami szczegółowymi programu (w okresie realizacji programu w latach 2017-2020) są: wypracowanie lub wzmocnienie kwalifikacji zawodowych niezbędnych do podjęcia zatrudnienia przez 2.500 osób niepełnosprawnych; podjęcie i utrzymanie zatrudnienia przez 2.500 osób niepełnosprawnych; zainicjowanie lub wsparcie działań prowadzonych na rzecz zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez instytucje wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej. Realizacja programu zaplanowana została w latach 2017-2020.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – adresaci programu Adresatami programu są: organy i instytucje, wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej, prowadzące działania o zasięgu ogólnopolskim na rzecz ogółu obywateli, które nie są: przedsiębiorstwami państwowymi w rozumieniu ustawy o przedsiębiorstwach państwowych; spółkami Skarbu Państwa, do których zastosowanie ma ustawa Kodeks spółek handlowych; samorząd gminny, samorząd powiatowy, samorząd województwa; państwowe oraz samorządowe instytucje kultury.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – beneficjenci ostateczni Beneficjentami ostatecznymi są osoby z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym) pozostające bez zatrudnienia – na rzecz których prowadzone są działania aktywizacyjne w ramach programu. „Osoba pozostająca bez zatrudnienia” to osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, która nie wykonuje żadnej pracy zarobkowej. Definicja ta obejmuje zarówno osobę zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy, jak również osobę niezarejestrowaną. Okres zatrudnienia beneficjenta ostatecznego musi wynosić co najmniej 12 miesięcy.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – tryb realizacji programu Do Biura PFRON składane są oferty zawarcia porozumień w sprawie realizacji działań aktywizacyjnych w ramach programu. pozytywne rozpatrzenie przez PFRON oferty skutkuje zawarciem porozumienia, stanowiącego deklarację wzajemnej współpracy przy realizacji programu Do Oddziałów PFRON składane są wnioski o dofinansowanie działań aktywizacyjnych w ramach programu. pozytywne rozpatrzenie przez PFRON wniosku skutkuje zawarciem umowy o dofinansowanie. Umowa określa szczegółowy zakres rzeczowy oraz finansowy działań aktywizacyjnych, a także obowiązki oraz uprawnienia stron wynikające z dofinansowania tych działań ze środków PFRON

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – tryb realizacji programu Z ofertami zawarcia porozumień występują ogólnopolskie instytucje publiczne, tj. organy i instytucje wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej, prowadzące działania o zasięgu ogólnopolskim na rzecz ogółu obywateli. Oferty przyjmowane są w Biurze PFRON, w trybie ciągłym. Na podstawie złożonych ofert Zarząd PFRON dokonuje wyboru instytucji publicznych do udziału w programie. jednostki samorządu terytorialnego oraz instytucje kultury nie składają ofert zawarcia porozumień

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – tryb realizacji programu Z wybranymi instytucjami publicznymi zawierane są porozumienia, określające: jednostki organizacyjne instytucji publicznej (podległe lub nadzorowane), które zostaną objęte finansowaniem w ramach programu, tj. które będą składać do Oddziałów PFRON wnioski o dofinansowanie; rodzaje działań aktywizacyjnych realizowanych przez jednostki organizacyjne; liczbę stanowisk pracy, które zostaną wyposażone w poszczególnych jednostkach organizacyjnych. Instytucja publiczna, z którą zawarte zostanie porozumienie może składać wnioski o dofinansowanie w ramach programu niezależnie od wniosków składanych przez jednostki organizacyjne tej instytucji (podległe lub nadzorowane).

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – tryb realizacji programu Wnioski o dofinansowanie składają: jednostki organizacyjne instytucji publicznych ujęte w porozumieniu zawartym w ramach programu; w tym instytucje publiczne, które mogą składać wnioski niezależnie od wniosków składanych przez jednostki organizacyjne tej instytucji; jednostki samorządu terytorialnego – gminny, powiatowy, województwa; państwowe oraz samorządowe instytucje kultury. Wnioski składane są w Oddziałach PFRON właściwych terytorialnie ze względu na miejsce wyposażenia stanowisk pracy. Wnioski mogą być składane w trybie ciągłym.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – tryb realizacji programu Jednostki samorządu terytorialnego mogą występować w ramach programu na rzecz: urzędów gminy lub jednostek pomocniczych gminy lub jednostek organizacyjnych gminy zaliczanych do sektora finansów publicznych; starostw powiatowych lub jednostek organizacyjnych powiatu zaliczanych do sektora finansów publicznych; urzędów marszałkowskich lub wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych zaliczanych do sektora finansów publicznych. wniosek nie może obejmować przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – zakres pomocy Dofinansowaniem mogą być objęte następujące działania aktywizacyjne: wyposażenie stanowisk pracy dla beneficjentów ostatecznych; adaptacja pomieszczeń i otoczenia zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych; adaptacja lub nabycie urządzeń ułatwiających beneficjentom ostatecznym wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy; zakup i autoryzacja oprogramowania na użytek beneficjentów ostatecznych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; szkolenia beneficjentów ostatecznych zatrudnionych na wyposażonych w ramach programu stanowiskach pracy; szkolenia pracowników Wnioskodawcy w zakresie umiejętności współpracy z beneficjentami ostatecznymi; organizacja dowozu beneficjentów ostatecznych do zakładu pracy i powrotu; dodatek motywacyjny wypłacany beneficjentom ostatecznym przez Wnioskodawcę.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – zakres pomocy Łączna wysokość dofinansowania ze środków PFRON kosztów działań aktywizacyjnych nie może przekroczyć kwoty 18.000 zł na jednego zatrudnionego, na pełny wymiar czasu pracy, beneficjenta ostatecznego. W sytuacji, gdy beneficjent ostateczny zatrudniony zostanie w niepełnym wymiarze czasu pracy – łączna wysokość dofinansowania ze środków PFRON ulega proporcjonalnemu obniżeniu. Wskazana powyżej łączna kwota dofinasowania: odnosi się do całego okresu udziału beneficjenta ostatecznego w programie; nie obejmuje dodatku motywacyjnego.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – zakres pomocy Dodatek motywacyjny stanowi świadczenie na rehabilitację zawodową, wypłacane ze środków finansowych PFRON. dodatek nie jest częścią wynagrodzenia beneficjenta ostatecznego Wypłata dodatku może nastąpić jeżeli beneficjent ostateczny ponosi dodatkowe koszty aktywizacji zawodowej (np. zatrudnienie tłumacza języka migowego lub asystenta, zakwaterowanie, opieka nad osobą zależną). Dofinansowanie kosztów dodatku motywacyjnego nie może przekroczyć kwoty 400 zł miesięcznie na jednego beneficjenta ostatecznego Jeżeli beneficjent ponosi dodatkowe koszty związane z dojazdem do i z zakładu pracy, wysokość dodatku może zostać podwyższona o maksymalnie 200 zł (do 600 zł) miesięcznie.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – warunki uzyskania dofinansowania Wnioskodawca zobowiązany jest w szczególności do: zatrudniania beneficjentów ostatecznych na wyposażonych w ramach programu stanowiskach pracy przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy; zawarcia umów o pracę z beneficjentami ostatecznymi – najpóźniej w terminie 3 miesięcy od daty potwierdzenia przez pracowników PFRON faktu wyposażenia stanowisk pracy; niezatrudniania na stanowiskach pracy (w okresie 12 miesięcy od daty wyposażenia tego stanowiska) osób niepełnosprawnych, z którymi Wnioskodawca rozwiązał umowę o pracę w ciągu ostatnich 6 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku w ramach programu;  postanowienia te nie dotyczą osób zatrudnionych u Wnioskodawcy w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych, zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – nabór na stanowisko pracy Tryb zatrudnienia beneficjentów ostatecznych w państwowych i samorządowych jednostkach organizacyjnych musi być zgodny z przepisami prawa powszechnie obowiązującego. musi zostać spełniona zasada otwartości i konkurencyjności naboru do służby cywilnej oraz zasada równego dostępu kandydatów do zatrudnienia w urzędach państwowych W art.3b ustawy z dnia 16 września 1982 roku o pracownikach urzędów państwowych oraz w art.29a ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej wprowadzone zostały ustawowe preferencje w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w wyniku postępowań konkursowych w służbie cywilnej oraz w urzędach państwowych.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – nabór na stanowisko pracy Art. 3b ustawy o pracownikach urzędów państwowych: „Jeżeli w urzędzie wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym następuje zatrudnienie, jest niższy niż 6%, pierwszeństwo w zatrudnieniu przysługuje osobie niepełnosprawnej, o ile spełnia wymagania na dane stanowisko.”

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – nabór na stanowisko pracy Art. 29a ustawy o służbie cywilnej : „1. W toku naboru komisja, o której mowa w art.30 ust.2 pkt 5, wyłania nie więcej niż pięciu najlepszych kandydatów, spełniających wymagania niezbędne oraz w największym stopniu spełniających wymagania dodatkowe, których przedstawia dyrektorowi generalnemu urzędu celem zatrudnienia wybranego kandydata. 2. Jeżeli w urzędzie wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w miesiącu poprzedzającym datę upublicznienia ogłoszenia o naborze, jest niższy niż 6%, pierwszeństwo w zatrudnieniu przysługuje osobie niepełnosprawnej, o ile znajduje się w gronie osób, o których mowa w ust.1.”

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – nabór na stanowisko pracy Wobec przewidzianego w przepisach ustawowych pierwszeństwa w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, dopuszczalne jest zdaniem PFRON, zamieszczenie w ogłoszeniu o naborze informacji z której będzie wynikać, iż w przypadku zatrudnienia w urzędzie osoby niepełnosprawnej (po spełnieniu wymogów określonych w przepisach prawnych) jej stanowisko pracy wyposażone zostanie ze środków PFRON w ramach programu „STABILNE ZATRUDNIENIE”. Informacja ta nie stanowiłaby kryterium wedle, którego miałby być przeprowadzany nabór na stanowisko pracy w danym urzędzie. Zamieszczenie informacji potwierdzałoby, że osoba niepełnosprawna uczestniczy w postępowaniu konkursowym na ogólnych zasadach i dopiero w przypadku zatrudnienia w wyniku przeprowadzonego naboru, jej stanowisko pracy zostałoby wyposażone ze środków PFRON w ramach programu.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – działania promocyjne W ramach działań promocyjnych PFRON: wystosował do 26 instytucji państwowych zaproszenia do wzięcia udziału w programie; zamieścił materiały promocyjno-informacyjne na stronie internetowej Funduszu. Promocja obejmować będzie także: organizację spotkań promocyjno-informacyjnych; wydanie broszury informacyjnej; informowanie poprzez stronę internetową o postępach we wdrażaniu programu; kampanię promocyjno-informacyjną w mediach.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” – działania promocyjne Działania promocyjne obejmują również współpracę z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych. Współpraca dotyczy w szczególności organizacji realizujących projekty dofinansowane ze środków PFRON w ramach ogłoszonego w 2016 roku konkursu pn. „Gotowi do pracy - włączenie osób niepełnosprawnych w rynek pracy”. W konkursie „Gotowi do pracy” Fundusz udzielił dofinansowania na realizację 29 projektów, na łączną kwotę 24.553.749,19 zł. Projekty te zakładają wprowadzenie na rynek pracy 4.193 osób niepełnosprawnych.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” a program „ABSOLWENT” Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych stanowi również cel działań podejmowanych w programie „ABSOLWENT” (program realizowany jest w latach 2017-2020). Przyjęto założenie, iż w każdym roku realizacji programu „ABSOLWENT” nastąpi: zaplanowanie i wdrożenie indywidualnej ścieżki kariery zawodowej dla 1000 osób niepełnosprawnych; wzrost kwalifikacji zawodowych 800 osób niepełnosprawnych; zatrudnienie lub samozatrudnienie 400 osób niepełnosprawnych. Beneficjentami ostatecznymi programu „ABSOLWENT” są osoby niepełnosprawne, będące absolwentami szkoły wyższej lub realizujące ostatni rok nauki w szkole wyższej.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” a program „ABSOLWENT” Obszary wsparcia w ramach programu „ABSOLWENT”: obszar A – zaplanowanie i wdrożenie indywidualnej ścieżki kariery zawodowej; obszar B – podnoszenie kwalifikacji zawodowych: zadanie 1 – zdobycie uprawnień zawodowych; zadanie 2 – ukończenie kursów i szkoleń zawodowych i specjalizacyjnych; zadanie 3 – odbycie stażu aktywizacyjnego; obszar C – wsparcie zatrudnienia i samozatrudnienia. przewidziane w ramach obszarów B i C formy wsparcia stanowią uzupełnienie wsparcia systemowego realizowanego i finansowanego przez PFRON oraz jednostki samorządu terytorialnego w tym PUP, udzielanego z wykorzystaniem dostępnych instrumentów i narzędzi wsparcia, służących aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” a program „ABSOLWENT” Wg przeprowadzonych na zlecenie PFRON badań od 2004 do 2014 roku polskie uczelnie opuściło ponad 58.000 niepełnosprawnych absolwentów. W latach 2013-2015 naukę w szkołach wyższych ukończyło ponad 9.700 osób niepełnosprawnych, korzystających ze wsparcia na pokrycie kosztów nauki w ramach realizowanego przez PFRON programu „Aktywny samorząd”. Realizacja programu „ABSOLWENT” pozwoli na przygotowanie wykwalifikowanych pracowników, którzy będą mogli, ubiegać się o zatrudnienie, między innymi, w administracji publicznej, w ramach naborów na stanowiska pracy wyposażane w programie „STABILNE ZATRUDNIENIE”.

Program „STABILNE ZATRUDNIENIE” Plan działania w 2017 roku Czynności Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Nabór ofert i wniosków X Weryfikacja formalna ofert Zawieranie porozumień Weryfikacja formalna wniosków Ocena merytoryczna wniosków Zawieranie umów o dofinansowanie Rozliczanie umów Promocja programu

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Al. Jana Pawła II 13, 00-828 Warszawa tel. 22 50 55 500 www.pfron.org.pl