Muzyka w dobie renesansu Scenariusze lekcji dla liceów Temat lekcji: Muzyka w dobie renesansu Czas trwania lekcji: 2x45 minut

Muzykujące kobiety na renesansowym obrazie ilustracja: Wikimedia Commons

Cele lekcji zrozumienie określeń: polifonia franko-flamandzka, ars perfecta, kontrapunkt, styl przeimitowany, polichóralność, tabulatura, musica speculativa znajomość stylów i twórców: John Dunstable, Guillame Dufay, Johannes Ockeghem, Josquin des Prés, Jacob Obrecht, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Adrian Willaert, Andrea i Giovanni Gabrieli, Orlando di Lasso znajomość muzycznych form motetu, mszy i madrygału; umiejętność opisu: renesansowej muzyki instrumentalnej oraz polskiej twórczości muzycznej w XVI wieku zrozumienie wagi zjawisk: renesansowy mecenat artystyczny i wprowadzenie druku muzycznego

1. Muzyka w świecie zmieniającej się kultury najważniejsze zmiany okresu odrodzenia wynalazek druku i jego znaczenie wzrost dostępności muzyki pisanej i powstanie rynku muzycznego pojawienie się twórczości komercyjnej (Mediolan) polityka drukarzy: zarobek na komercji, prestiż przez artyzm (Wenecja) Medyceusze a Kościół: mecenat artystyczny i kościelny w muzyce XV i XVI wieku ilustracja: Wikimedia Commons

2) Nowy świat dźwięków i „sztuka doskonała” wojna stuletnia, przyjazd Johna Dunstable'a do Francji i ferment > Quam pulchra es kompozytorzy burgundzcy i mecenat dworski: Guillaume Dufay (synteza i punkt wyjścia) rozwój polifonii franko-flamandzkiej i jej ciągłość: Johannes Ockeghem („sztuczki niderlandzkie”) pojęcia kontrapunktu, cantus firmus, imitacji i parodii mecenas Giulio de Medici pędzlem Rafaela Santiego, ilustracja: Wikimedia Commons

2) Nowy świat dźwięków i „sztuka doskonała” (cd.) podobieństwa i różnice między rozwojem muzyki a sztuk wizualnych w renesansie (ars perfecta, odwołania do starożytności lub ich brak): Jacob Obrecht i Josquin des Pres > Ave Maria, virgo serena musica speculativa i tradycje pitagorejsko-metafizyczna (znaczenie liczb oraz ich powiązanie z harmonią) zmiany w notacji oraz ich wpływ na rozwój polifonii renesansowej > artykuł Jak zapisywano muzykę Josquin des Pres, ilustracja: Wikimedia Commons

3) Narodziny wielkiego mitu Sobór Trydencki i reforma liturgii Giovanni Pierluigi da Palestrina i jego Missa Papae Marcelli jako katolickie dzieło wzorcowe narodziny mitu Palestriny, zapomnienie innych jego dzieł i innych mistrzów > Stabat Mater XIX-wieczne odkrycie twórczości Orlanda di Lasso i jej znaczenie Giovanni Pierluigi da Palestrina, ilustracja: Wikimedia Commons

4) Wenecja i inne światy osobne > Giovanni Gabrieli, Omnes gentes i porównanie z poprzednimi utworami odrębność Wenecji: ustrój polityczny, gospodarka i związki ze Wschodem wenecki styl polichóralny, technika koncertująca: Adrian Willaert oraz Giovanni i Andrea Gabrieli oraz ich wpływ > Mikołaj Zieleński, Magnificat renesans w innych krajach (wpływ reformacji i języków narodowych) > Wacław z Szamotuł, Już się zmierzcha; > Mikołaj Gomółka, psalm Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje Bazylika Św. Marka w Wenecji, zdjęcie: Wikimedia Commons

5) Nie tylko ludzki głos tabulatura w czasach renesansu a współcześnie (na przykładzie zapisu gitarowego) muzyka instrumentalna w cieniu wokalnej formy taneczne oraz gra na lutni i instrumentach klawiszowych; ricercar renesansowe tabulatury > fragmenty Tabulatury Jana z Lublina Powyżej: tabulatura Bakfarka; poniżej: wirginał holenderski; ilustracje: Wikimedia Commons

Materiały: Quam pulchra es Johna Dunstable, wyk. The Hilliard Ensemble www.youtube.com/watch?v=VSMuFpIRg_0 Ave Maria, virgo serena Josquina des Pres http://www.muzykotekaszkolna.pl/kanon/josquin-des-prez-ave-maria-virgo-serena/ Stabat Mater Giovanniego Pierluigiego da Palestrina http://www.muzykotekaszkolna.pl/kanon/giovanni-pierluigi-da-palestrina-stabat-mater/ Omnes gentes Giovanniego Gabrielego, wyk. Gabrieli Consort and Players, dyr. Paul McCreesh, www.youtube.com/watch?v=NAZwJy1dpMU Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł http://www.muzykotekaszkolna.pl/kanon/waclaw-z-szamotul-juz-sie-zmierzcha/ Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje Mikołaja Gomółki http://www.muzykotekaszkolna.pl/kanon/mikolaj-gomolka-do-ciebie-panie-wzdycha-moje-serce/ Magnificat Mikołaja Zieleńskiego, wyk. Camerata Silesia i i Concerto Polacco www.youtube.com/watch?v=5FeVox04qLc fragmenty Tabulatury Jana z Lublina, wyk. Janos Sebestyen www.youtube.com/watch?v=3rH3KpK4bgg artykuł Jak zapisywano muzykę Agnieszki Leszczyńskiej http://www.muzykotekaszkolna.pl/wiecej-o-muzyce/jak-zapisywano-muzyke/