Zarządzanie www.e-sgh.pl/pawlak/110590-0442/karta dr Zbigniew Pawlak Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zarządzanie www.e-sgh.pl/pawlak/110590-0442/karta

SPRAWY ORGANIZACYJNE

KONSULTACJE KONTAKT POCZTOWY środa, godz. 16,50 Bar „Jajko” KONTAKT POCZTOWY e-mail: zpawlak@zpawlak.com.pl

RAMOWY PROGRAM WYKŁADU CZ. I Nauka o zarządzaniu Kierunki w nauce o zarządzaniu Istota nauki o zarządzaniu Cz. II Organizacja jako przedmiot zarządzania Cele Ludzie Środki i metody Struktura Otoczenie Cz. III Funkcje zarządzania Pojęcie zarządzania Planowanie Decydowanie Organizowanie Kierowanie Kontrolowanie

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, WN PWN Warszawa 2013. Zarządzanie. Teoria i praktyka, red. A.K. Koźmiński, W. Piotrowski, WN PWN Warszawa 2013.

CZĘŚĆ I NAUKA O ZARZĄDZANIU

1. OKRES PRZEDNAUKOWY W ZARZĄDZANIU

PROBLEMATYKA ZARZĄDZANIA NA TLE DZIEJÓW 476 1450 1890 2016 1 500 000 pne 476 1450 1890 2016 Starożytność Średniowiecze Czasy nowożytne Okres przednaukowy w dziedzinie zarządzania Nauka O Z

WYBRANE OSIĄGNIĘCIA OKRESU PRZEDNAUKOWEGO W DZIEDZINIE ZARZĄDZANIA wielkie budowle: piramidy egipskie Wielki Mur Chiński wielkie wyprawy: wojenne (Aleksander Wielki) wyprawy geograficzne wielkie państwa i organizacje: starożytne miasta-państwa (Uruk, Ur, Ateny, Sparta) cesarstwa - królestwa (Sumer, Egipt, Babilonia, Asyria, Rzym) wielkie organizacje religijne wybrane dzieła: Ksenofont „Oikonomikos” (ok. 435-355 pne) Platon „Państwo” (ok. 427-347 pne) Sun Tzu „Sztuka wojny” (ok. 310-230 pne) N. Machiavelli „Książę” (1532) A. Gostomski „Gospodarstwo” (1588) A. Smith „ Badania nad naturą i przyczynami bogacenia się narodów” (1776)

NAUKA O ZARZĄDZANIU (STRUKTURA) KST KS KI KSM NA NZ Praktyka

KIERUNKI W NAUCE O ZARZĄDZANIU Naukowe Zarządzanie (NZ) Naukowe Administrowanie (NA) Kierunek Stosunków Międzyludzkich (KSM) Kierunek Ilościowy (KI) Kierunek Systemowy (KS) Kierunek Sytuacyjny (KST)

GŁÓWNE KIERUNKI W NAUCE O ZARZĄDZANIU 1890 1900 1914 1939 1945 1970 1989 2016 Naukowe zarządzanie 1890 Naukowe administrowanie 1900 Kierunek stosunków międzynarodowych 1925 Kierunek ilościowy 1940 Kierunek systemowy 1960 Kierunek sytuacyjny 1970

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Wyjaśnij zależności pomiędzy praktyką a teorią zarządzania. Przedstaw dowody na istnienie zarządzania w okresie przednaukowym. Przedstaw strukturę nauki o zarządzaniu.

2. NAUKOWE ZARZĄDZANIE

GENEZA I ISTOTA NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA Fazy rozwoju kapitalizmu Rewolucja naukowo-techniczna Wzrost ekstensywny a wzrost intensywny Przedmiot naukowego zarządzania

ADAM SMITH (1723-1790) podział pracy głównym motorem rozwoju społecznego i wzrostu bogactwa narodów korzyści z podziału pracy: łatwiej szkolić ludzi możliwość osiągnięcia perfekcji, mistrzostwa oszczędność czasu możliwość konstruowania narzędzi i maszyn efekt finalny – wyższa wydajność

FREDERICK W. TAYLOR (1865-1915) Osiągnięcia F.W. Taylora: metoda badań organizacyjnych system funkcjonalny zarządzania zbiór zasad naukowego zarządzania

METODA BADAŃ ORGANIZACYJNYCH F.W. TAYLORA Etapy metody: obserwacja procesu pracy i pomiar czasu (chronometraż) analiza i krytyczna ocena pracy opracowanie najlepszego (wzorcowego) sposobu wykonania pracy wdrożenie wzorca pracy

SYSTEM LINIOWY ZARZĄDZANIA KW M1 M2 M3 R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 KW – kierownik warsztatu M1, M2, M3 – mistrzowie R1 ... R9 - robotnicy

SYSTEM FUNKCJONALNY ZARZĄDZANIA KN mistrzowie administracyjni M1 M2 M3 M4 mistrzowie produkcyjni M5 M6 M7 M8 robotnicy R1 R2 R3 R4 R5

ZASADY NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA wzorce pracy właściwe warunki techniczne pracy dobór i szkolenie pracowników bodźce materialne dyscyplina nadzór precyzyjne stawianie zadań

HENRY FORD (1863-1947) Zasady fordyzmu: daleko posunięty podział pracy masowa skala produkcji typizacja produkcji taśma produkcyjna centralistyczne zarządzanie

FRANK B. GILBRETH (1868-1924) Osiągnięcia: klasyfikacja mikroruchów (therbligów) cyklografia chronocyklografia studium zmęczenia podstawy normowania pracy

KAROL ADAMIECKI (1866-1933) Osiągnięcia: prawa harmonii harmonogram

EFEKTY NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA EFEKTY POZYTYWNE ogromny wzrost wydajności obniżenie kosztów wzrost jakości wzrost zysków wzrost płac rozwój cywilizacyjny EFEKTY NEGATYWNE degradacja człowieka wyniszczenie fizyczne zmęczenie psychiczne wzrost wyzysku wzrost bezrobocia

KOMUNIŚCI A NAUKOWE ZARZĄDZANIE Leninowska krytyka tayloryzmu Rozwój idei socjalistycznego współzawodnictwa pracy komunistyczne subotniki przodownicy pracy socjalistyczna dyscyplina pracy nieprzerwany tydzień pracy ruch stachanowski metoda inż. Kowalowa

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Geneza i przedmiot naukowego zarządzania. Omów korzyści wynikające ze specjalizacji pracy. Wyjaśnij istotę tayloryzmu. Omów główne cechy fordyzmu. Na czym polegają prawa harmonii K.Adamieckiego? Przedstaw negatywne następstwa naukowego zarządzania. Omów stosunek komunistów do naukowego zarządzania.

3. NAUKOWE ADMINISTROWANIE

GENEZA I ISTOTA NAUKOWEGO ADMINISTROWANIA Wzrost rozmiarów przedsiębiorstw i instytucji Potrzeba aparatu administracyjnego Przedmiot naukowego administrowania

ORGANIZACJA DUŻEGO PRZEDSIĘBIORSTWA (W FORMIE KORPORACJI) SSZ SW NSZ NK RN WZA Z

OBSZARY ZAINTERESOWAŃ NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA I NAUKOWEGO ADMINISTROWANIA SSZ SW NSZ NK RN WZA Z Naukowe administrowanie Naukowe zarządzanie

HENRI FAYOL (1841-1925) Główne osiągnięcia: klasyfikacja funkcji przedsiębiorstwa definicja administrowania (zarządzania) system sztabowo-liniowy zarządzania zestaw narzędzi zarządzania 14 zasad administrowania

KLASYFIKACJA FUNKCJI PRZEDSIĘBIORSTWA Funkcje techniczne Funkcje handlowe Funkcje finansowe Funkcje ubezpieczeniowe Funkcje rachunkowe Funkcje administracyjne

DEFINICJA ADMINISTROWANIA (ZARZĄDZANIA) Administrowanie to przewidywanie, organizowanie, koordynacja, rozkazodawstwo, kontrola.

SYSTEM SZTABOWO-LINIOWY ZARZĄDZANIA KN S S K1 K2 K3 S W W W W W W W W W S – Sztab

ZESTAW NARZĘDZI ZARZĄDZANIA Plany i programy Sprawozdania Regulaminy organizacyjne Posiedzenia, narady, konferencje Okresowe przeglądy środków i ludzi

14 ZASAD ADMINISTROWANIA podział pracy autorytet i odpowiedzialność dyscyplina jedność rozkazodawstwa jednolitość kierownictwa podporządkowanie interesów osobistych interesowi firmy sprawiedliwe wynagradzanie centralizacja hierarchia organizacyjna (droga służbowa) ład materialny i społeczny ludzki stosunek kadry do personelu stałość kadry i personelu inicjatywa zgranie pracowników

KN K1 K2 K3 W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 DROGA SŁUŻBOWA Kładka Fayola KN – kierownik naczelny K1, K2, K3 – kierownicy szczebli pośrednich W1 ... W9 - wykonawcy

MAX WEBER (1864-1920) Osiągnięcia: Podstawy teorii władzy Teoria biurokracji

DEFINICJA WŁADZY Władza to prawdopodobieństwo, że pewne lub wszystkie polecenia, pochodzące z danego źródła, znajdą posłuch w danej grupie osób. Władza stanowi możliwość podporządkowania zachowania innych osób swojej woli.

ŹRÓDŁA WŁADZY Przemoc fizyczna Przymus psychologiczny Pochodzenie człowieka (urodzenie, stan) Posiadanie pieniędzy Posiadanie informacji Przepisy Kwalifikacje Uczucia

IDEALNE TYPY WŁADZY Typ charyzmatyczny Typ tradycyjny Typ racjonalny (legalny)

FORMY WŁADZY Arystokracja Plutokracja Ochlokracja Teokracja Technokracja Demokracja Biurokracja

ELEMENTY TEORII BIUROKRACJI (zasady budowy i działania biura) ciągłość organizacyjna biura podział kompetencji hierarchia organizacyjna standardowy sposób zarządzania oddzielenie pracy w biurze od prawa własności do biura pisemny sposób porozumiewania się

ELEMENTY TEORII BIUROKRACJI (zasady członkowstwa) dobór na zasadzie selekcji tryb przyjmowania (umowa o pracę) członek biura osobowo wolny, ale podlega bezosobowym rozkazom wynagrodzenia (zależne od miejsca w hierarchii) możliwość kariery dyscyplina i kontrola

L.F. URWICK (1894-1983) L.H. GULLICK Osiągnięcia: Rozwinięta klasyfikacja funkcji zarządzania Zbiór zasad zarządzania

(wg Gullicka i Urwicka) FUNKCJE ZARZĄDZANIA (wg Gullicka i Urwicka) planowanie (planning) organizacja (organizing) kompletowanie załogi (staffing) kierowanie (directing) koordynacja (coordinating) sprawozdawczość (reporting) budżetowanie (budgeting) POSDCORB

(wg Gullicka i Urwicka) ZASADY ZARZĄDZANIA (wg Gullicka i Urwicka) podział pracy koordynacja poprzez hierarchię koordynacja poprzez programy, koncepcje koordynacja poprzez zespoły (komisje) decentralizacja jedność rozkazodawstwa sztab i linia delegacja władzy (uprawnień) rozpiętość kierowania

EFEKTY ROZWOJU BIUROKRACJI EFEKTY POZYTYWNE warunki zarządzania wielkimi organizacjami odciążenie menedżerów racjonalizacja procesów decyzyjnych EFEKTY NEGATYWNE wzrost kosztów zarządzania biurokratyzm: ociężałość (biuro = machina urzędnicza) przerosty zatrudnienia mitręga biurowa papierkowa robota bezduszny stosunek urzędnika do petenta

ZASADY ADMINISTROWANIA W KOMUNISTYCZNYM PAŃSTWIE I PRZEDSIĘBIORSTWIE Kierownicza rola partii marksistowsko-leninowskiej Jedność kierownictwa politycznego i gospodarczego Centralizm demokratyczny Udział mas w zarządzaniu Polityka kadrowa partii Planowanie centralne

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Geneza i przedmiot naukowego administrowania. Omów funkcje przedsiębiorstwa według H.Fayola. Wyjaśnij fayolowskie zasady autorytetu, jedności rozkazodawstwa i drogi służbowej. Scharakteryzuj weberowskie typy władzy. Wskaż i objaśnij istotę głównych form władzy. Przedstaw weberowski model biurokracji. Omów pozytywne i negatywne skutki rozwoju biurokracji. Na czym polega różnica pomiędzy biurokracją a biurokratyzmem? Omów komunistyczne zasady administrowania państwem i zarządzania przedsiębiorstwem.

4. KIERUNEK STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH

GENEZA I ISTOTA KSM Dwie główne przyczyny powstania nowego kierunku w zarządzaniu: Negatywne skutki naukowego zarządzania i naukowego administrowania Zainteresowanie nauk społecznych problematyką zarządzania przedsiębiorstwem Błędy teoretyczne i metodologiczne w badaniach twórców naukowego zarządzania

HUGO MÜNSTERBERG (1863-1916) Osiągnięcia: Zastosowanie pojęć psychologii ogólnej do analizy zachowań ludzi w produkcji Wykorzystanie metod badań psychologicznych w przedsiębiorstwie (testy, eksperymenty) Określenie sposobów podnoszenia wydajności pracy

ELTON MAYO (1880-1949) Osiągnięcia: Wykrycie czynnika psycho-społecznego wydajności pracy Teoria stosunków międzyludzkich

BADANIA E. MAYO miejsce - Western Electric Company w Hawthorne cel – badanie czynników wydajności pracy metoda – eksperyment organizacja – 2 grupy badawcze (eksperymentalna, kontrolna) przebieg – 2 fazy badań rezultat – wykrycie czynnika psychospołecznego wydajności pracy (efekt Hawthorne)

TEZY GŁÓWNE TEORII STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH człowiek ma bogaty świat przeżyć psychicznych (potrzeby niematerialne) praca ludzi jest działalnością grupową, w jej ramach tworzą się grupy nieformalne (przywódcy, niepisane kodeksy) postawy i wydajność pracowników są uwarunkowane wymaganiami grup nieformalnych (z zakładu pracy i spoza zakładu pracy) grupy nieformalne są nakierowane na realizację własnych celów oddziaływując na grupy nieformalne można wpływać na wydajność pracy

TOMASZ BATA (1876-1932) Prospołeczny fabrykant (neopaternalizm) Zasady systemu T. Baty: dobór i szkolenie wewnętrzny rachunek gospodarczy partycypacja pracowników w zyskach demokratyzm w relacjach służbowych akcja socjalna na rzecz załogi

NOWE ZASADY ZARZĄDZANIA Idea humanizacji pracy: rotacja pracy rozszerzanie zadań wzbogacanie pracy grupy autonomiczne rozwijanie inicjatyw (koła jakości, grupy ekspresji) uelastycznianie czasu pracy Rozwijać akcję socjalną wobec pracowników i ich rodzin Budować w firmie system wewnętrznego komunikowania Współpracować ze związkami zawodowymi (idea partnerstwa społecznego) Partycypacja w zarządzaniu Partycypacja w zyskach Partycypacja w kapitale (akcjonariat pracowniczy)

EFEKTY KSM EFEKTY POZYTYWNE poprawa warunków pracy wzrost poziomu życia pracowników dowartościowanie człowieka w procesie pracy poprawa nastrojów społecznych EFEKTY NEGATYWNE wzrost kosztów pracy eskalacja żądań pracowniczych i postawy roszczeniowe

KOMUNIŚCI A KSM 1958 r. konferencja partii komunistycznych w Instytucie Gramsciego w Rzymie ocena KSM to nowa, bardziej wyrafinowana (bo zakamuflowana) forma wyzysku burżuazyjnego pod płaszczykiem dobrych stosunków społecznych odbywa się wyzysk klasowy KSM służy przeciwdziałaniu strajkom

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku stosunków międzyludzkich. Co to jest czynnik psychospołeczny wydajności pracy i jak doszło do jego odkrycia? Omów założenia teorii stosunków międzyludzkich w przedsiębiorstwie. Scharakteryzuj neopaternalizm T.Baty. Omów nowe zasady zarządzania oparte na stosunkach międzyludzkich. Przedstaw i oceń stosunek komunistów do kierunku stosunków międzyludzkich.

5. KIERUNEK ILOŚCIOWY

GENEZA I ISTOTA KIERUNKU ILOŚCIOWEGO Początki - okres II wojny światowej Geneza - metoda pracy zespołów operacyjnych

PROCEDURA BADAŃ OPERACYJNYCH Postawienie problemu Budowa modelu rozwiązania problemu Wprowadzanie danych Symulacja modelu Przetwarzanie danych Rozwiązanie optymalne problemu

TYPOWE RODZAJE MODELI OPTYMALIZACYJNYCH programowanie liniowe (nieliniowe, dynamiczne) zagadnienie transportowe planowanie sieciowe teoria decyzji teoria kolejek teoria obsługi teoria zawodności teoria gier teoria grafów

PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA MODELI OPTYMALIZACYJNYCH optymalizacja struktury produkcji optymalizacja dróg transportowych optymalizacja zapasów magazynowych optymalizacja rozmieszczenia stanowisk pracy optymalizacja przepływów materiałowych, towarowych optymalizacja czasu realizacji przedsięwzięć optymalizacja wyboru optymalizacja zamówień optymalizacja wielkości próby (kontrola jakości)

TWÓRCY METOD ILOŚCIOWYCH Andriej A. Markow (1856-1922) – matematyk; procesy stochastyczne Leonid W. Kantorowicz (1912-1986) – matematyk, ekonomista; programowanie liniowe John von Neumann (1903-1957) – matematyk; teoria gier

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku ilościowego w zarządzaniu. Scharakteryzuj metodę badań operacyjnych w zarządzaniu. Przedstaw co najmniej pięć przykładów zastosowań metod ilościowych w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Jakie nowe możliwości w dziedzinie zarządzania stworzył rozwój informatyki i telekomunikacji?

6. KIERUNEK SYSTEMOWY

GENEZA I ISTOTA KIERUNKU SYSTEMOWEGO Początki - lata sześćdziesiąte XX wieku Geneza - rozwój dwóch nauk: teorii ogólnej systemów i cybernetyki

TEORIA OGÓLNA SYSTEMÓW Twórca: Ludwig von Bertalanffy (1901-1972) Istota: nauka o systemach, czyli rzeczach złożonych Podstawowe pojęcia: system podsystem relacja systemowa otoczenie

SYSTEM System to całość złożona z wzajemnie powiązanych elementów

ORGANIZACJA JAKO SYSTEM podsystem zarządzania podsystem techniczny podsystem społeczny podsystem ekonomiczny

CYBERNETYKA Twórca: Norbert Wiener (1894-1964) Istota: nauka o sterowaniu w układach Podstawowe pojęcia: układ wejście wyjście transformacja sterowanie sprzężenie zwrotne regulacja

we wy X1 układ X2 Y1 Y2 UKŁAD CYBERNETYCZNY („czarna skrzynka”) Układ to obiekt składający się z co najmniej dwóch elementów powiązanych ze sobą i tworzących określoną całość.

UKŁAD CYBERNETYCZNY („biała skrzynka”) we wy f(x) X1 X2 f(y) Y1 Y2

układ we wy STEROWANIE obiekt obiekt sterujący sterowany Sterowanie to oddziaływanie mające na celu zapewnienie zachowania się obiektu w żądany sposób.

układ SPRZĘŻENIE ZWROTNE obiekt sterowany obiekt sterujący Sprzężenie zwrotne to oddziaływanie skutku określonego zjawiska na jego przyczynę. S.z. dodatnie - skutek podtrzymuje przyczynę (w procesach rozwoju). S.z. ujemne - skutek przeciwdziała przyczynie (w procesach regulacji).

(sterowanie ze sprzężeniem zwrotnym i normą) REGULACJA (sterowanie ze sprzężeniem zwrotnym i normą) we wy obiekt regulowany obiekt regulujący (regulator) sprzężenie zwrotne wielkość zadana (norma) układ

ORGANIZACJA JAKO UKŁAD CYBERNETYCZNY Wejście energia materiały, surowce, towary środki produkcji ludzie środki finansowe informacja technologia normy (przepisy) naciski wzory zachęty parametry i inne ORGANIZACJA Wyjście wyroby towary usługi środki finansowe informacja emisje i zanieczyszczenia zachęty wzory naciski i inne transformacja (przekształcanie) wejść w wyjścia Sprzężenie zwrotne OTOCZENIE

CECHY PODEJŚCIA SYSTEMOWEGO Traktowanie badanych obiektów: w sposób całościowy w ich relacjach z otoczeniem w działaniu i rozwoju Transfer wiedzy z nauki do nauki

TWÓRCY KIERUNKU SYSTEMOWEGO Russell L. Ackoff Fremont E. Kast i James E. Rosenzweig Daniel Katz i Robert L. Kahn

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku systemowego w zarządzaniu. Jakie znaczenie dla rozwoju innych nauk, w tym teorii zarządzania, miała teoria ogólna systemów? Wyjaśnij istotę „czarnej skrzynki” i „białej skrzynki” w cybernetyce zarządzania. Jakie znaczenie mają pojęcia „sterowanie”, „sprzężenie zwrotne” i „regulacja” i jaki jest ich związek z zarządzaniem? Scharakteryzuj przedsiębiorstwo jako układ cybernetyczny. Omów cechy podejścia systemowego do organizacji i zarządzania.

7. KIERUNEK SYTUACYJNY

GENEZA I ISTOTA KIERUNKU SYTUACYJNEGO (nowa fala w zarządzaniu) Początki - lata siedemdziesiąte XX wieku Geneza - teza, że nie da się zbudować jednej teorii zarządzania

PRZYKŁADY ZMIENNYCH SYTUACYJNYCH ORGANIZACJI zmienne charakteryzujące sytuację wewnętrzną organizacji: Przedmiot działania Wielkość Lokalizacja Forma prawna Etap rozwoju Struktura własności Posiadane zasoby Poziom techniki i technologii zmienne charakteryzujące sytuację zewnętrzną organizacji (otoczenie): Przepisy prawa Koniunktura w branży Postęp naukowy i techniczny w branży Dostawcy Odbiorcy Partnerzy Konkurenci

PRZYKŁADY ZMIENNYCH SYTUACYJNYCH PROCESU ZARZĄDZANIA zmienne charakteryzujące osobę kierownika: Wiedza kierownika Doświadczenie kierownika Umiejętności kierownika Predyspozycje osobowościowe zmienne charakteryzujące podwładnych: Wiedza podwładnych Doświadczenie podwładnych Umiejętności podwładnych zmienne charakteryzujące otoczenie procesu zarządzania: Typ organizacji Stan organizacji Presja czasu Swoboda decydowania Styl kierowania zwierzchnika

CECHY PODEJŚCIA SYTUACYJNEGO Relatywizm w formułowaniu twierdzeń Metoda badawcza: case study Postulat budowy wielu teorii zarządzania

TWÓRCY KIERUNKU SYTUACYJNEGO Thomas Peters i Robert Waterman Joan Woodward Paul Lawrence i Jay Lorsch

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku sytuacyjnego w zarządzaniu. Jaka jest rola zmiennych sytuacyjnych w zarządzaniu? Omów cechy i słabości podejścia sytuacyjnego w zarządzaniu.

8. ISTOTA NAUKI O ZARZĄDZANIU

DEFINICJA NAUKI Znaczenie czynnościowe Nauka to zespół czynności poznawczych zmierzających w sposób metodyczny, czyli uporządkowany, do osiągnięcia wiedzy o czymś Znaczenie rezultatowe Nauka to uporządkowany zbiór zdań (czasem pytań) zawierających wiedzę: interesującą, komunikatywną - sensowną, sprawdzalną Znaczenie rzeczowe Nauka to dział kultury, działalność społeczna wraz z uprawiającymi ją ludźmi, instytucjami i aparaturą

PROCES POZNANIA podmiot poznania przedmiot poznania wzgląd (aspekt poznania) Poznanie to proces, uzyskiwanie informacji o czymś, polegający na tym, że podmiot poznania stara się uchwycić istnienie i własności przedmiotu poznania.

POZNANIE POTOCZNE A NAUKOWE Cechy Naukowe cel istota (metoda) motyw podmiot służy celom praktycznym służy celom teoretycznym (uzyskanie wiedzy) a potem praktycznym zlepek różnych ujęć, podejść, punktów widzenia systematyczne rozpatrywanie podmiotu poznania pod danym kątem często umotywowane czynnikami emocjonalnymi (subiektywizm poznania) uzyskanie wiedzy obiektywnej każdy człowiek badacz, znający metody poznania naukowego

CECHY ISTOTNE NAUKI przedmiot - to co jest badane, czym nauka się zajmuje aspekt - punkt widzenia, z którego rozpatrywany jest przedmiot cel - to, czemu nauka służy metody - w jaki sposób nauka stawia pytania i jak szuka na nie odpowiedzi

(ze względu na przedmiot i aspekt poznania) Nauki niefilozoficzne KLASYFIKACJA NAUK (ze względu na przedmiot i aspekt poznania) NAUKA Nauki filozoficzne Nauki niefilozoficzne Nauki realne Nauki formalne Nauki przyrodnicze Nauki humanistyczne

NAUKA KLASYFIKACJA NAUK (ze względu na cel) Nauki praktyczne Nauki teoretyczne Nauki praktyczne (stosowane)

NAUKA KLASYFIKACJA NAUK (ze względu na metodę) Nauki dedukcyjne Nauki empiryczne

TEORIA ZARZĄDZANIA JAKO NAUKA przedmiot (organizacje) aspekt (struktura i zarządzanie) cel (wskazówki dla praktyki) metoda obserwacja ankieta wywiad analiza dokumentów eksperyment case study nauka niefilozoficzna, realna, społeczna - nauka praktyczna - nauka empiryczna

ZWIĄZKI TEORII ZARZĄDZANIA Z INNYMI NAUKAMI TZ i.in. Psych. Etnol. Cyb. TOS Ekon. Praw. Socjol. Polit. Praks.

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA Wyjaśnij różnice pomiędzy poznaniem potocznym a naukowym. Wskaż miejsce nauki o zarządzaniu w systemie wiedzy naukowej. Omów cechy teorii zarządzania jako nauki. Na czym polega interdyscyplinarny charakter problematyki zarządzania?