Błyskawicą nazywamy wyładowanie elektryczne w czasie burzy, któremu bardzo często towarzyszą zjawiska świetlne o różnej długości i kształtach. Błyskawice tworzą linie proste mogące się rozgałęziać po części do góry i w dół. Często obserwowanym zjawiskiem są gwałtowne opady występujące bezpośrednio po wyładowaniach atmosferycznych.

Warunkiem powstania błyskawicy jest bardzo silne pole elektryczne, tworzące się w chmurze burzowej. Różnica napięcia może powstać w obrębie jednej chmury, między chmurami, między chmurą a powierzchnią ziemi oraz między chmurą a wyższymi warstwami atmosfery. Różnice napięcia mogą osiągać wartość nawet kilkuset milionów woltów. Natomiast wyrównanie napięcia jest kwestią 1/50 sekundy. Obserwacje wskazują, że zwykle przed błyskawicą pojawia się słabsze wyładowanie, a dopiero po nim główne wyładowanie. Na około 100 kWh ocenia się energie elektryczną wytworzoną przez jedną błyskawicę. Zjawisku temu towarzyszy natężenie rzędu 200 tysięcy amperów. Najczęściej obserwowaną błyskawicą jest błyskawica liniowa, która poprzedza niewidzialna bezpośrednio, rozjaśniająca chmury, błyskawica płaska. Silne błyskawice to przeważnie zwiastun bardzo mocnych opadów. Błyskanie w okresie letniego wyżu, kończy się zazwyczaj burzą po której raczej nie należy obawiać się nagłej zmiany pogody.

Piorun – w meteorologii bardzo silne wyładowanie elektryczne w atmosferze powstające naturalnie, zwykle towarzyszące burzom. Piorunowi często towarzyszy grom dźwiękowy oraz zjawisko świetlne zwane błyskawicą. Podczas uderzenia pioruna wyzwala się potężna energia. Główna jej część zostaje rozproszona w postaci ciepła w powietrzu tworzącym kanał plazmy tzn. ogrzanie. Energia cieplna w większości rozprasza się, niewielka jej część przekształca się na błysk i grzmot. Część pierwotnej energii elektrycznej zostaje rozładowana w punkcie uderzenia łuku elektrycznego w powierzchnię ziemi, co może być bardzo niebezpieczne dla znajdujących się w pobliżu ludzi oraz urządzeń. Wewnątrz chmury burzowej wieją silne wiatry mieszające krople wody i drobiny lodu, które trą mocno o siebie. Lód przemieszcza się ku górze chmury, po drodze oddając elektrony wodzie, więc szczyt chmury staje się elektrododatni.

Niekiedy błyskawicom towarzyszą pioruny, które uderzają z chmury burzowej w ziemię. Do pożaru dochodzi zwykle gdy mamy do czynienia z błyskawicą o małym natężeniu prądu ale długotrwałym wyładowaniu. Przeważnie bardzo krótkie wyładowanie, to tak zwane błyskawice „zimne”, które trwają zbyt krótko aby wywołać pożar, natomiast posiadają bardzo wysoką temperaturę, dochodzącą nawet do kilkudziesięciu stopni Celsjusza. Ze zjawiskiem błyskawicy możemy mieć do czynienia podczas frontu ciepłego, jak i chłodnego.

Piorun i człowiek Błyskawice uderzają w obszary, które maja małe opory elektryczne, bardzo często w wysokie budynki, wzgórza i przede wszystkim drzewa. Dlatego nie wolno chronić się przed burzą pod wysokim, wolno rosnącym drzewem. Drzewo niestety nie jest tak dobrym przewodnikiem elektryczności, jak ciało ludzkie, zatem gdy błyskawica uderzy w nie, jest w stanie porazić chroniącego się pod nim człowieka. Na poważne niebezpieczeństwa narażeni są także ludzie, którzy pracują albo uprawiają sporty pod gołym niebem. Mając w dłoniach metalowy przedmiot, strzelbę, grabie, kij golfowy, czy parasol powodują wzrost prawdopodobieństwa uderzenia przez błyskawicę. Jest ona w stanie dokonać strasznych oparzeń, bardzo uszkodzić ludzkie organy, jak również zatrzymać akcję serca. Udowodniona na szczęście, że od uderzenia piorunu ginie co czwarta osoba.

Zasady ochrony przed piorunami W czasie burzy nie wolno stawać pod samotnie rosnącymi drzewami (prąd wyładowania przepływający rdzeniem drzewa doprowadza do gwałtownego odparowania znajdującej się w nim wody i w efekcie bardzo groźnego wybuchu), w pobliżu wysokich metalowych masztów, w które często uderza piorun ani w pobliżu linii elektroenergetycznych. Budynki i inne wysokie konstrukcje muszą być zabezpieczone piorunochronem, chroniącym je w czasie burzy. Instalacje elektryczne, w tym i sieci przesyłowe zabezpiecza się bezpiecznikami przeciw przepięciowymi. W domu podczas burzy należy unikać korzystania z telefonów stacjonarnych przewodowych, oraz urządzeń elektrycznych, przede wszystkim tych obsługiwanych ręcznie. Korzystanie z tych urządzeń grozi porażeniem impulsem rozchodzącym się w przewodach instalacji. Sprzęt domowy, zwłaszcza elektronikę – RTV, komputery itp. należy odłączyć od sieci elektrycznej i innych instalacji przewodowych (np. instalacji antenowych, telekomunikacyjnych, sieci internetowych, TV kablowej itp.), co zapewni ochronę tych urządzeń przed wyładowaniami atmosferycznymi.

Uderzenia piorunu rozrywają pnie drzew i mury, potrafią oderwać płyty kamienne wykładzin dachowych, murów ważące do 100 kg i odrzucić je na kilka metrów, przepalają cienkie druty, wywołują uszkodzenia instalacji elektrycznych, telefonicznych i innych opartych o metalowe przewody, niszczą urządzenia elektryczne. Działanie na urządzenia elektryczne wywołane jest poprzez bezpośrednie uderzenie pioruna w sieć elektroenergetyczną, a także w przypadku indukowania się napięcia tzw. impulsu elektromagnetycznego, gdy piorun uderzy w pobliżu sieci.

Bibliografia: oraz informacje uzyskane od rodziców