Stanisław Żółkiewski Hetman Wielki Koronny

Początki kariery  Był synem wojewody ruskiego Stanisława i Zofii Lipskiej z Goraja.  Karierę polityczną rozpoczął u boku kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. W 1573 wyjechał z delegacją posłów do Paryża, w celu oznajmienia Henrykowi Walezemu jego wyboru na króla Polski. Wkrótce udał się na dwór cesarza Maksymiliana II Habsburga. Został sekretarzem króla Stefana Batorego.

 12 maja 1584 r. aresztował słynnego banitę Samuela Zborowskiego.  W czasie wojny domowej opowiedział się po stronie Zygmunta III Wazy. W 1588 wyróżnił się w bitwie pod Byczyną, gdzie został ciężko ranny

 Był stałym doradcą Jana Zamoyskiego. Dzięki jego protekcji dostał buławę polną koronną, a w 1590 został kasztelanem lwowskim. W 1595 uczestniczył u boku Zamoyskiego w wyprawie do Mołdawii, w celu osadzenia na tamtejszym tronie polskiego lennika Jeremiego Mohyły.

 Wziął udział w pierwszej bitwie pod Cecorą. W 1596 stłumił powstanie Semena Nalewajki, przy czym w niejasnych okolicznościach doszło do wymordowania kozackich jeńców. Sam Żółkiewski tłumaczył to zajście niesubordynacją wojska.  W 1607 pokonał siły rokoszu Zebrzydowskiego w bitwie pod Guzowem. W nagrodę w 1608 został mianowany wojewodą kijowskim.

Bitwa po Guzowem Bitwa odbyła się 5 lipca 1607r. W bitwie starły się siły rokoszan(10 tysięcy piechoty, 600 jazdy oraz 28 dział i hakownic) i armia króla Zygmunta III (9100 piechoty, 3200 jazdy, 24 działa) dowodzoną przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego i hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza, w której wojsko królewskie rozbiło oddziały buntowników. O wyniku bitwy zadecydowało uderzenie lewego skrzydła wojsk królewskich, gdzie wojska Żółkiewskiego starły się z piechotą węgierską Herburta. Atak doprowadził do Do przełamania szyku oddziałów buntowników i ich ucieczki z pola walki.

Dymitriady  W 1609 roku stanął na czele polskiego korpusu interwencyjnego, wysłanego na pomoc tzw. dymitriadzie, w której wojska magnatów polskich wplątały się w rosyjską wojnę domową. Interwencja rozpoczęła oficjalnie wojnę polsko- rosyjską Rozpoczął długotrwałe oblężenie Smoleńska.

Bitwa pod Kłuszynem Bitwa odbyła się 4 lipca 1610r pomiędzy liczącymi ok. 6 tys. siłami polskimi,a liczącymi ok tys. siłami szwedzko-rosyjskimi. Zakończyła się zwycięstwem sił polskich pod przywództwem Stanisława Żółkiewskiego. To zwycięstwo umożliwiło marsz na Moskwę i zajęcie jej 12 września 1610r,a także obwołanie Władysława Wazy carem Rosji.

 Był zwolennikiem osadzenia na tronie moskiewskim syna króla Zygmunta III Wazy, Władysława oraz unii między Polską a Moskwą. 28 sierpnia 1610 podpisał w Moskwie z bojarami rosyjskimi układ, mocą którego królewicz Władysław został ogłoszony carem Rosji.

 Od 1612 roku kierował karierą przyszłego hetmana Stanisława Koniecpolskiego, za którego wydał swą córkę Katarzynę.  W tym też roku, wobec groźby najazdu Tatarów, zmuszony był pod Brahą (polskimi umocnieniami położonymi nad Dniestrem, naprzeciw Chocimia) do wejścia w układy z uzurpatorem tronu mołdawskiego, hospodarem Stefanem Tomżą.

Schyłek życia  Na sejmie w 1616 przedłożył projekt zwiększenia kompetencji urzędu hetmańskiego i zwiększenia liczby stałego wojska Rzeczypospolitej do 10 tys.

 W 1618 został hetmanem i kanclerzem wielkim koronnym. Nie radził sobie z najazdami tatarskimi na Ruś, oskarżany o nieudolność i tchórzostwo po porażce pod Oryninem w 1618 roku. W 1619 podpisał porozumienie z kozakami pod Pawołoczą, gdzie zobowiązali się oni do nienapadania na imperium osmańskie.

Bitwa po Oryninem Bitwa odbyła się 28 września 1618 roku Między wojskami polskimi,a tatarskimi. Zakończyła się klęską Polski,a W rezultacie województwo podolskie, ruskie, bracławskie i wołyńskie zostały splądrowane. Do klęski doprowadził brak pomocy oddziałom Tomasz Zamoyskiego ze strony zrażonego do krewnego Stanisława Żółkiewskiego. Następnego dnia gdy wojska polskie przegrupowały się,tatarzy uniknęli bitwy i rozjechali się plądrując okoliczne ziemie.

Bitwa pod Cecorą Bitwa została stoczona we wrześniu 1620r pomiędzy siłami polskimi(8600 ludzi) i tureckimi(40000 ludzi). Zakończyła się ostateczną klęską sił polskich pod Mohyłowem i śmiercią hetmana Stanisława Żółkiewskiego.

 W 1620 prowadził źle przygotowaną wyprawę na Mołdawię i poniósł ciężką klęskę w bitwie pod Cecorą – zginął w nocy z 6 na 7 października 1620 podczas odwrotu wojsk polskich. Jego głowę nadziano na pikę i odesłano sułtanowi, który na ponad dwa lata powiesił ją nad wejściem do swego pałacu.Został pochowany w żółkiewskiej farze.

Cytaty  Ze Stanisławem Żółkiewskim związane jest wiele cytatów ukazujących jego bohaterstwo i poczucie obowiązku wobec własnych ludzi i ojczyzny

 Jednym z nich są słowa, które wypowiedział do dwunastu szlachciców po przegranej pod Cecorą, kiedy jego towarzysze przyprowadzili mu konia Żółkiewski rzekomo powiedział: „Nie wsiądę, miło mi przy was umierać. Niech Pan Bóg nade mną wyrok swój, który uczynił, kończy.” Po czym przebił konia szablą. Chodziło przy tym o fakt iż jego towarzysze biegli w tym czasie pieszo.

 Słynnym zdaniem wypowiedzianym przez hetmana jest też przemowa z 1610 roku, przed bitwą pod Kłuszynem, gdzie powiedział: „Potrzeba w miejscu, nadzieja w męstwie, zbawienie w zwycięstwie. Czyńcie swoją powinność!”

 Bardzo często w szacunku do wielkich czynów Żółkiewskiego wielu autorów przypisuje mu cytat z Horacego „Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę”  Innym natomiast, wręcz proroczym, cytatem jest epitafium wyryte na trumnie bohatera korony na rozkaz jego żony „Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor” co tłumaczy się z łaciny na „ A kiedyś z kości naszych powstanie mściciel”  Przepowiednia spełniła się w prawnuku Żółkiewskiego Janie Sobieskim

Dziękujemy za uwagę