Jak aktywnie spędzać czas wolny? Definicja czasu wolnego W dobie rozwoju współczesnej cywilizacji jesteśmy świadkami szybko zachodzących zmian w życiu człowieka. Zmiany te mogą mieć pozytywny lub negatywny charakter.  Wpływom tych zmian ulegają także dzieci i młodzież szkolna. Dlatego też zagadnienie stosunku, a raczej właściwych proporcji pomiędzy dwoma podstawowymi elementami życia ucznia: nauką i wypoczynkiem ma ogromne znaczenie. 

Zgodnie z definicją francuskiego socjologa J Zgodnie z definicją francuskiego socjologa J.Dumazediera czas wolny to „wszelkie zajęcia, jakim może oddawać się człowiek z własnej woli, bądź dla rozrywki, czy dla rozwijania swych wiadomości lub dla bezinteresownego kształcenia się, dobrowolnego udziału w życiu społecznym. Za czas wolny ucznia (młodzieży) należy uważać taki czas, który pozostaje mu po wypełnieniu szkolnych i domowych obowiązków, w którym może on wykonywać czynności według swego upodobania, zgodnie ze swoimi potrzebami psychospołecznymi. Czas wolny racjonalnie przeznacza się na odpoczynek, który sprawia przyjemność, działalność społeczną o charakterze dobrowolnym i bezinteresownym, rozwój zainteresowań i uzdolnień przez zdobywanie wiedzy i amatorską działalność artystyczną, naukową czy sportową. Jedną z podstawowych funkcji czasu wolnego jest regeneracja sił fizycznych i psychicznych ucznia. Drugą funkcja czasu wolnego jest rozrywka. Celem rozrywki jest dostarczenie różnorodnych wrażeń, radości. Funkcja rozrywki polega na kompensowaniu monotonii dnia, obowiązków rodzinnych i szkolnych, nudy, powtarzających się codziennie czynności. Ważną funkcją czasu wolnego jest także rozwijanie zainteresowań. Funkcja społeczna wolnego czasu polega na aktywizowaniu , którego celem jest włączenie jej do życia w społeczeństwie, aby w rezultacie wykształcić w niej umiejętność świadomego w nim  uczestnictwa, wyboru partnerów, podporządkowania się przepisom i obyczajom.

Funkcje czasu wolnego. Jedną z podstawowych funkcji czasu wolnego jest regeneracja sił fizycznych i psychicznych ucznia. Drugą funkcja czasu wolnego jest rozrywka. Celem rozrywki jest dostarczenie różnorodnych wrażeń, radości. Funkcja rozrywki polega na kompensowaniu monotonii dnia, obowiązków rodzinnych i szkolnych, nudy, powtarzających się codziennie czynności. Ważną funkcją czasu wolnego jest także rozwijanie zainteresowań. Funkcja społeczna wolnego czasu polega na aktywizowaniu jednostki, którego celem jest włączenie jej do życia w społeczeństwie, aby w rezultacie wykształcić w niej umiejętność świadomego w nim  uczestnictwa, wyboru partnerów, podporządkowania się przepisom i obyczajom.

Formy spędzania czasu wolnego. W literaturze pedagogicznej najczęściej definiowane formy czasu wolnego to: Aktywność fizyczna np. gra w piłkę nożną, ręczną, siatkówka koszykówka, tenis, pływanie, jazda na rowerze, jazda na rolkach, wspinaczka , zajęcia na siłowni i inne; Aktywność intelektualna, np. czytanie, gry strategiczne, rozwiązywanie krzyżówek, uczestnictwo w kołach naukowych, praca przy komputerze, nauka j. obcych itp.; Aktywność bazująca na zainteresowaniach, np. fotografowanie, kolekcjonerstwo, uczestnictwo w kołach zainteresowań, majsterkowanie itp.; Aktywność związana z rozrywką, np. oglądanie filmów, słuchanie muzyki, przedstawienia teatralne, wyjścia do galerii lub muzeum, gry na komputerze, kręgielnia i inne.

Współczesne formy spędzania czasu wolnego Według Jana Pięty możemy wyróżnić kilka takich form : „Samokształcenie – jest pożyteczną formą spędzania czasu wolnego, polegającą na dobrowolnie i samodzielnie podjętym procesie kształcenia się w najróżniejszych dziedzinach nauki, techniki, gospodarki, sztuki i kultury, zwykle niezwiązanych z własną nauką i pracą zawodową; Amatorstwo artystyczne – polega na dobrowolnym i samodzielnym zdobywaniu i rozwijaniu umiejętności przeciwstawnych zawodowych w różnych dziedzinach sztuki. Może być uprawiane indywidualnie, np. plastyka, tkactwo, fotografowanie, filmowanie, jak i zespołowo, np. chóry, orkiestry, teatry; Majsterkowanie i amatorstwo techniczne - polega na samodzielnym wykonywaniu prac typu rzemieślniczego ( stolarskich, ślusarskich, kowalskich, malarskich, itp.), zwykle nie związanych z własną praca zawodową; Hodowla amatorska – polega na samodzielnym hodowaniu rożnych gatunków zwierząt lub uprawie różnych odmian roślin w domach lub na działkach pracowniczych (rekreacyjnych), często, choć nie zawsze bezinteresownie; Zabawy i kontakty towarzyskie – polega na organizowaniu w domach prywatnych, kawiarniach, klubach, świetlicach i innych lokalach o powszechnej użyteczności, spotkań towarzyskich, różnorodnych rozrywek i gier często połączonych z jedzeniem i piciem, muzyką, tańcem, prelekcją i dyskusją na dowolne tematy lub zwykłym plotkowaniem; Kolekcjonerstwo – polega na gromadzeniu przeróżnych przedmiotów wg określonych, ważnych dla zbieracza kryteriów, np. numizmatyka (kolekcjonerstwo monet), filatelistyka (druki i znaczki pocztowe) i mniej znana filumenistyka (zbiera się etykiety umieszczane na opakowaniach zapałek) i wiele innych; Aktywność społeczna – polega na dobrowolnym i zwykle bezinteresownym wykonywaniu różnorodnych prac na rzecz społeczeństwa poza obowiązkami zawodowymi i rodzinnymi”.

Podstawowe czynniki warunkujące ilość czasu wolnego i sposób jego spędzania to: - wiek - rodzaj szkoły - ilość czasu wolnego posiadanego przez ucznia i możliwość jego właściwego twórczego spożytkowania - prawidłowa organizacja zajęć ucznia w szkole i w domu, a przede wszystkim właściwie skonstruowany tygodniowy  harmonogram zajęć obowiązkowych na rzecz szkoły, domu i czynności w czasie wolnym - istniejąca moda, która jest chętnie przejmowana i naśladowana przez ludzi młodych - warunki materialne rodziców (opiekunów), zwłaszcza posiadane dochody budżetowe warunki mieszkaniowe i stan zamożności - posiadanie przez dom rodzinny środków masowego przekazu - wykształcenie i kultura życia codziennego rodziców, a w szczególności ich zawód, hobby oraz warunki kulturalne rodziny - stosowne formy i sposoby spędzania czasu wolnego przez rodziców, starsze rodzeństwo i inne osoby dorosłe w dni powszednie i świąteczne - wytworzone u dzieci i dorosłych tradycje oraz nawyki w zakresie kulturalnego aktywnego wypoczynku - środowisko lokalne (małe, średnie czy duże miasto), ośrodki rekreacyjne znajdujące się w tym środowisku, jak: boiska szkolne i sportowe, baseny, lodowiska, ośrodki wypoczynkowe itp

Brak czasu wolnego ma silny i ujemny wpływ na zdrowie, stosunek do ludzi i osiągnięcia osobiste. Wolny czas mądrze wypełniony odpowiednimi zajęciami ma zasadnicze i pozytywne znaczenie dla rozwoju osobowości młodych ludzi. Źle zorganizowany czas wolny może prowadzić do tego, że młodzi ludzie mogą wpaść w tzw. ”szpony” współczesnych zagrożeń np. uzależnienia.

Współczesne uzależnienia wśród dzieci i młodzieży

Co to jest uzależnienie Uzależnienie inaczej nałóg – to silne pragnienie zażywania konkretnych substancji chemicznych, bądź wykonywanie określonej czynności. Od czego najczęściej i najszybciej uzależniają się dzieci i młodzież? Alkohol Narkotyki, dopalacze Papierosy Komputer, internet, gry komputerowe

Alkoholizm uzależnienie od alkoholu Objawy alkoholizmu: Upośledzenie zdolności kontrolowania spożywania alkoholu. Silna natrętna potrzeba picia alkoholu Do czego prowadzi nadużywanie alkoholu? Chorób psychicznych, Ciężkich schorzeń wątroby, nerek, żołądka czy serca, Zwiększa przestępczość, Jest powodem powstawania problemów w rodzinie.

Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną używaną przez młodzież. Ponad 90% uczniów klas pierwszych i ponad 96% uczniów klas trzecich szkół ponadpodstawowych przyznaje się do picia napojów alkoholowych. Co dziesiąte dziecko po wypiciu alkoholu uczestniczyło w bójce lub sprzeczce. Co dwudziesty nastolatek po wypiciu alkoholu doświadczył wypadku lub uszkodzenia ciała. W ciągu ostatnich lat systematycznie wzrasta liczba młodzieży zatrzymanej do wytrzeźwienia . Najmłodszy nietrzeźwy nieletni zatrzymany w Poznańskiej Izbie Wytrzeźwień miał 12 lat! Dlaczego młodzi ludzie sięgają po alkohol: • aby czuć się dorosłym • aby dopasować się do otoczenia • aby czuć się dobrze • aby wyrazi swoją potrzebę buntu i chęć zmierzania się z ryzykiem • aby zaspokoi ciekawość • ponieważ alkohol jest łatwo dostępny

Nikotynizm uzależnienie od nikotyny , papierosów Głównymi chorobami spowodowanymi paleniem tytoniu jest: rak płuc, który polega na tym, że substancje smoliste, które zawiera tytoń osadzają się na ścianach płuc i powoli „zżerając je” ora uszkodzenie krtani, które w zaawansowanym stopniu prowadzi do trwałej utraty głosu, leczenie tej przypadłości jest długotrwałe i kosztowne. Inne choroby to m.in.: przewlekły nieżyt oskrzeli, rozedma płuc, choroba wieńcowa.

Narkomania to choroba "braku " miłości i poczucia bezpieczeństwa. Narkotyki i dopalacze. Narkotyki substancje pochodzenia roślinnego, a w ostatnich latach syntetycznego. Dopalacze substancje psychotropowe działające podobnie jak do narkotyków.

Dlaczego młodzi ludzie sięgają po narkotyki i dopalacze Dlaczego młodzi ludzie sięgają po narkotyki i dopalacze. - trudności w kontaktach z rówieśnikami; - poczucie osamotnienia i nieakceptacji przez grupę rówieśniczą; - brak przyjaciół ucieczka od kontaktów;  - częste sytuacje konfliktowe; - niezadowolenie z kontaktów rodzinnych; - konflikty; - niemożność porozumienia się w podstawowych sprawach; - brak poczucia oparcia psychicznego ze strony rodziców , uczucia niechęci  a nawet nienawiści do nich; - trudności i niepowodzenia szkolne ; niesatysfakcjonujące wyniki w nauce  - złe samopoczucie w szkolnych grupach rówieśniczych;  - konflikty z nauczycielami;   

Branie narkotyków powoduje u młodych ludzi:  ·    utratę wagi ciała ·         zaburzenia snu (odsypianie w czasie dnia) ·         przewlekłe zapalenie krtani i oskrzeli ·         zaburzenia pamięci ·         niepokój i przygnębienie ·         oczopląs ·         osłabienie mięśni, wiotkość mięśni ·         zmiany nastrojów, depresje, paranoje, stany lękowe ·         drżenie kończyn ·         halucynacje, wymioty, bezsenność ·         manię prześladowczą ·         zagrożenie chorobą HIV  

Internet też uzależnia Wiemy , że internet w dzisiejszych czasach to konieczność. Przez internet można się uczyć, poznawać nowych ludzi. Jednak należy pamiętać , ze w internecie czych wiele niebezpieczeństw a zwłaszcza na ludzi młodych. Uzależnienie od internetu to nałóg, który polega na ciągłym spędzaniu czasu przed komputerem, a zwłaszcza potrzebą „bycie w sieci”. Do najpoważniejszych zagrożeń należą: psychiczne i fizyczne. Coraz częściej młodzi ludzie zaczynają przedkładać komputer i internet nad np. czytanie książek, spotkania z rówieśnikami czy uprawianie sportu. Nauka ogranicza się do wyszukiwania w internecie gotowych prac. Również z gramatyką i otografią jest coraz gorzej

Skutki uzależnienia od komputera- internetu Rozwój fizyczny- wady postawy i pogorszenie się wzroku, Rozwój psychiczny- zaburzenia emocjonalne, interpersonalne, uzależnienie od gier komputerowych, od komputera i od Internetu, Rozwój moralny- niekontrolowany dostęp do demoralizujących , niebezpiecznych treści, Rozwój społeczny- ograniczenie kontaktów rówieśniczych, anonimowość wyzwalająca zachowania nieetyczne i brak hamulców, Rozwój intelektualny- szok informacyjny, informacje niedostosowane do wieku i możliwości percepcyjnych dziecka.

GDZIE SZUKAĆ POMOCY? Telefon zaufania 800 100 100 lub 116 111 Rodzice, Nauczyciele, Wychowawca, www.helplines