Portale społecznościowe, korporacje międzynarodowe, antyglobalizm, pozytywne i negatywne skutki globalizacji. Aleksandra Konieczna semestr letni 2015/2016 Globalizacja

Definicje globalizacji Robert Shaeffer: Pierwsze ujęcie: inwestycje w skali światowej, handel bez granic, produkcje, demokracje Drugie ujęcie: migracje w skali światowej, zmniejszenie znaczenia państw narodowych, zmiany kultury i języka, zagrożenia środowiska naturalnego, etniczne i religijne konflikty, rozszerzenie runku turystycznego, wzrost przestępczości zorganizowanej, różne formy protestu przeciwko następstwom globalizacji

Globalizacja – zróżnicowane definicje: Intensyfikacja relacji społecznych w wymiarze światowym (Antony Giddens) Integracja światowej gospodarki (R. Gilpin) Deterytoryzacja/wzrost ponadregionalnych relacji między ludźmi (J.A. Scholte) Globalna gospodarka, której narodowe gospodarki i narodowe strategie gospodarcze i zarządzania tracą w dużej mierze na znaczeniu (P. Hirst i G. Thompson)

Portale społecznościowe

Korporacje międzynarodowe globalizacjakorporacje Warunki do rozwoju napędzanie

Cechy korporacji transnarodowych Innowacyjność Silna marketing Duża zdolność obniżania kosztów Silny management Własne odziały prawne Odrębny system szkoleń Własne programy emerytalne Służby wywiadu

Przykłady największych korporacji:

Działalność zagranicznych korporacji w Polsce 237 tys. filii w pierwszych 10 latach po transformacji 90% najbardziej umiędzynarodowionych korporacji prowadzi działalność w Polsce 70% tzw. „globalnych graczy” działa jako dostawcy produktów

ANTYGLOBALIŚCIALTERGLOBALIŚCI ruch protestu, występujący przeciw władzy wielkich korporacji i ponadnarodowych koncernów. pozytywny program przeciwko dyktaturze kapitału, myśleniu antyekologicznemu i uniformizmowi kulturowemu, działanie przeciw określonej formie globalizacji Anty- czy alter globalizm?

Cele antyglobalistów: Wprowadzenie demokracji uczestniczącej, w której o kształcie budżetu lokalnego i nowych inwestycjach decydują zgromadzenia zainteresowanych mieszkańców, a nie radni i urzędnicy Tam gdzie taka demokracja już funkcjonuje, ochrona społeczeństwa obywatelskiego przed rządem i biznesem

Negatywne skutki globalizacji/zagrożenia: monopolizacji całych dziedzin gospodarki i usług Przenikanie niewłaściwych dla danego społeczeństwa norm zachowania i wartości Rozczarowanie społeczeństwa i utrata wartości narodowych Utrata autonomii gospodarczej Obniżenie konkurencyjności miejscowych branż Powstawanie regionów depresyjnych Nadmierny wpływ zarządów korporacji międzynarodowych na gospodarki poszczególnych krajów

Wzrost bezrobocia, wskutek przeniesienia pracochłonnej produkcji do krajów mniej rozwiniętych Wzrost napięcia socjalnego wskutek zwiększenia liczby emigrantów Zanikanie cech narodowych w sztuce i kulturze Możliwość upadku niektórych dziedzin gospodarki Korzyści płynące z globalizacji przeznaczone są dla nielicznych, natomiast wzrastają dysproporcje między jednostkami => 20% ludzkości dysponuje 80% światowego majątku

Pozytywne skutki globalizacji/szanse: Zwiększenie możliwości zdobycia wykształcenia Zwiększenie szybkości zdobywania wiedzy Ujednolicenie zasad ekonomicznych Zmniejszenie napięć między „supermocarstwami” Powstanie różnorodnych form współpracy międzynarodowej wzmożona działalność organizacji międzynarodowych pozarządowych zwiększenie szybkości wymiany informacji

zmniejszenie wpływu odległości geograficznej na efektywność zarządzania rozwój i wzrost znaczenia wysoko rozwiniętych technologii obniżenie kosztów produkcji, kosztów transportu i magazynowania przyspieszenie sprzedaży towarów i świadczenia usług Liberalizacja przepływu kapitału

Liberalizacja handlu międzynarodowego + zwiększenie konkurencyjności => podwyższenie jakości oferowanych towarów i usług Możliwość transferu nowoczesnych technologii do krajów nisko i średnio rozwiniętych Zwiększenie swobody migracji międzynarodowej Wzrost znaczenia wtórnych instrumentów finansowych Unifikacja narodowych standardów technicznych, ekologicznych i edukacyjnych

MIĘDZYNARODOWE SIECI REGIONALNE Adrianna Woińska Gospodarka Przestrzenna, semestr letni 2015/2016

Czym jest REGION? REGION W UJĘCIU WĘŻSZYM REGION W UJĘCIU SZERSZYM Związany z podziałami wewnątrzkrajowymi 1.Zespół kilku graniczących regionów z różnych państw, np. Euroregionów 2. Tworzone przez wielkie światowe organizacje i układy, np. Unia Europejska, NATO, Światowa Organizacja Handlu itd. Pomiędzy regionami występuje ciągła RYWALIZACJA i WSPÓŁPRACA jednocześnie

SIECI REGIONALNE czyli…? SYSTEM ZależnościWpływówPowiązańPrzepływów Informacji, towarów, dóbr, usług itd.

Na co mają WPŁYW sieci regionalne? Specjalizację Komplementarność KooperacjęSynergię zasada wzajemnego uzupełniania się współdziałanie różnych czynników, którego efekt jest większy niż suma poszczególnych oddzielnych działań

TYPOLOGIA sieci regionalnych KryteriumSieci regionalne Zwartość przestrzenna- zwarte (lokalne) - rozproszone (międzyterytorialne) Przynależność państwowa regionów- krajowe - międzynarodowe Liczba regionów- dwustronne - wielostronne Stopień formalizacji- sformalizowane - nieformalne Inicjatywa powstania- sieci powstałe oddolnie (czyli z inicjatywy regionów) - sieci powstałe z inicjatywy państw (sieci szczytowe) Przedmiot powiązań- sieci materialne - sieci informacyjne Generowane efekty- sieci współpracy - sieci komplementarne - sieci specjalizacji - sieci synergii

ZWARTE EUROPEJSKIE SIECI REGIONALNE W sieciach tych kwestie związane z ekonomią, społeczeństwem i kulturą wychodzą poza granice administracyjne czy granice całych państw. Zawiązywanie takich sieci jest ułatwione dzięki podobieństwom między obszarami. Pokrewność ta dotyczy historii, kultury, języka oraz gospodarki. Są efektem współpracy regionów przygranicznych

EUROREGION Zapoczątkowały one proces integracji europejskiej na poziomie regionalnym i lokalnym. Wydzielona jednostka na obszarze dwóch lub więcej państw Forma współpracy transgraniczej Organizacja polityczna, posiadająca polityków, personel urzędniczy, budżet i własną wizję rozwoju W tworzeniu euroregionu uczestniczą przedstawiciele lokalnych i regionalnych władz samorządowych

CELE Euroregionu Rozwój społeczno-gospodarczy, stała poprawa warunków życia mieszkańców oraz ułatwienie wzajemnych kontaktów pomiędzy społecznościami wspólnoty zmiany charakteru granic umacnianie warunków gospodarczych i społeczno- kulturowych usuwanie przeszkód i nierówności ekonomicznych i infrastrukturalnych określanie metod rozwiązywania problemów tworzenie zasad budowy podstaw wzajemnego zaufania i współpracy budowanie i utrwalanie wzajemnych więzi ułatwienie realizacji europejskiej polityki zagospodarowania przestrzennego czynienie ze zdecentralizowanych regionów siły napędowej współpracy ponadgranicznej !!

1.Euroregion Nysa (1991, Polska/Niemcy/Czechy) 2.Euroregion Karpacki (1993, Polska/Słowacja/Ukraina/Węgry/Rumunia) 3.Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr (1993, Polska/Niemcy), 4.Euroregion Pro Europa Viadrina (1993, Polska/Niemcy), 5.Euroregion Tatry (1994, Polska/Słowacja), 6.Euroregion Bug (1995, Polska/Ukraina/Białoruś), 7.Euroregion Pomerania (1995, Polska/Niemcy/Szwecja), 8.Euroregion Glacensis (1996, Polska/Czechy), 9.Euroregion Niemen (1997, Polska/Litwa/Białoruś), 10.Euroregion Pradziad (1997, Polska/Czechy), 11.Euroregion Bałtyk (1998, Polska/Rosja/Litwa/Szwecja/Dania) 12.Euroregion Śląsk Cieszyński (1998, Polska/Czechy), 13.Euroregion Silesia (1998, Polska/Czechy), 14.Euroregion Beskidy (2000, Polska/Czechy/Słowacja), 15.Euroregion Puszcza Białowieska (2002, Polska/Białoruś), 16.Euroregion Łyna-Ława (2003, Polska/Rosja)

Jednostki PIONIERSKIE w zakresie współpracy transgranicznej Euroregio (Euroregion Gronau) Regio ThriRhena Problemy graniczne, ochrony zdrowia, ochrony przed katastrofami Sprawy gospodarki, transportu, socjalne, technologii, rolnictwa, ładu przestrzennego, edukacji, sportu, kultury oraz turystyki Polityka regionalna: transport, ochrona środowiska, gospodarki, środków przekazu, kultury, transportu kolejowego oraz zagospodarowania przestrzennego

REGIOTRIRHENA

PROGRAM INTERREG Dotyczyła: 1. Pomocy obszarom granicznym 2. Rozwoju współpracy transgranicznej na wewnętrznych granicach UE 3. Stymulowania współpracy na zewnętrznych granicach UE Pierwsza edycja ( ) Druga edycja ( ) Zajęła się: 1. Wspomaganiem rozwoju współpracy transgranicznej i przezwyciężaniu istniejących problemów 2. Likwidowaniem luk w transeuropejskich sieciach transportowych i energetycznych 3. Tworzeniem warunków dla zrównoważonego rozwoju Trzecia edycja ( ) 1. Podtrzymywanie lokalnej i regionalnej współpracy transgranicznej 2. Współpraca międzynarodowa władz regionalnych i krajowych (zrównoważony i skoordynowany rozwój przestrzenny) 3. Współpraca międzyregionalna w skali europejskiej (wymiana informacji i doświadczeń)

ROZPROSZONE SIECI REGIONALNE W EUROPIE Rada Europejskich Miast i Regionów (CEMR) Zgromadzenie Regionów Europejskich (AER) Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych (AEBR) Konferencja Peryferyjnych Regionów Nadmorskich Europy (CPMR)

RADA EUROPEJSKICH MIAST I REGIONÓW Powstała w 1951r. w Genewie Skupia lokalne oraz regionalne samorządy w Europie z ponad 30 krajów Jest to możliwe dzięki: wzmacnianiu udziału samorządów w tworzeniu prawa i w polityce europejskiej oraz wymianie doświadczeń i współpracy w zakresie polityki regionalnej, infrastruktury transportowej, ochrony środowiska czy wyrównywania szans na rynku pracy. Problematyka: środowisko, energetyka, transport, zatrudnienie, polityka społeczna, polityka spójności, usługi publiczne, społeczeństwo informacyjne, e-rząd, rozszerzanie sieci Cele: promowanie zjednoczonej Europy na poziomie samorządów lokalnych i regionalnych.

ZGROMADZENIE REGIONÓW EUROPEJSKICH Powstała w 1985 roku Łączy ponad 270 regionów z 33 krajów. U podstaw zgromadzenia leżą trzy zasady: 1. Regiony są swoistymi filarami demokracji w Europie (utrzymanie pokoju, stabilizacji, ochrona różnorodności Europy) 3. Międzyregionalna współpraca jest siłą napędową integracji europejskiej. Między regionami dochodzi do ciągłej wymiany pomysłów oraz doświadczeń 2. Regiony uczestniczą w budowie zjednoczonej Europy i muszą być w większym stopniu włączone w procesie decyzyjnym na poziomie europejskim

STOWARZYSZENIE EUROPEJSKICH REGIONÓW GRANICZNYCH 1.Wskazywanie problemów oraz zaproponowanie rozwiązań 2.Podtrzymywanie aktywnej współpracy z wieloma instytucjami europejskimi i regionalnymi 3.Przygotowywanie wspólnych projektów transgranicznych 4.Praca nad zagadnieniami planowania przestrzennego, polityki regionalnej, transportu, turystyki, kooperacji MŚP, badania, innowacji, mediów, kultury czy spraw socjalnych. 5.Rozwijanie współpracy regionów przygranicznych. Rozwój sieci „branżowych”: Region wzdłuż granic zewnętrznych UE Przygraniczne regiony górskie Słabo zaludnione przygraniczne regiony wiejskie Regiony nadmorskie Miasta graniczne Zadania:

KONFERENCJA EUROPEJSKICH PERYFERYJNYCH REGIONÓW MORSKICH Skupia 160 regionów z 28 państw Promuje policentryczny model rozwoju Europy W jej składzie funkcjonuje 6 Komisji Geograficznych (Atlantycka, Bałkańska, „Wyspiarska”, Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego, Morza Śródziemnego). Cele: 1. Upowszechnienie zrównoważonego rozwoju 2. Podkreślanie problemów związanych z regionami nadmorskimi, połowem ryb, zarządzaniem strefami przybrzeżnymi oraz bezpieczeństwem na morzu.

Do czego doprowadziło dążenie do MODELU „PAŃSTWA SIECIOWEGO”? Wzrostu znaczenia regionów Współpracy między regionami Wzmocnienia procesu wymiany informacji, doświadczeń i tzw. dobrych praktyk Rozwiązywania problemów granicznych Wymiany kulturalnej Skutecznego zapobiegania zagrożeniom Promowania i wdrażania nowych technologii Regulowania zjawisk związanych z gospodarką

INFORMACJONIZM Katarzyna Grabowska Gospodarka Przestrzenna 2015/2016

Informacjonizm - definicja Informacjonizm - w latach 60. XX. wieku neologizm odnoszący się do tego, co w dzisiejszych czasach nazywa się informatyką, - współcześnie – pojęcie socjologiczne dotyczące domniemanej zasady działania „kapitalizmu informacyjnego” bądź „społeczeństwa informacyjnego”.

Informacjonizm a komunikacja Źródło: Źródło: Źródło:

Geopolityka w odniesieniu do informacjonizmu Współczesna geopolityka, która stara się stworzyć wielowymiarową analizę świata, nie ogranicza się do powielania tradycyjnych koncepcji badawczych i w coraz większym stopniu wychodzi poza tradycyjne geograficzno- przestrzenne wymiary analiz. Rozwój Internetu i World Wide Web wyprodukował nową przestrzeń nazywaną cyberprzestrzenią. Źródło:

Społeczeństwo informacyjne Manuela Castellsa Społeczeństwo informacyjne to społeczeństwo, w którym TOWAREM staje się INFORMACJA INORMACJA – SZCZEGÓLNE DOBRO NIEMATERIALNE, RÓWNOWAŻNE LUB CENNIEJSZE OD DÓBR MATERIALNYCH PrzesyłaniePrzetwarzaniePrzechowywanie

Aspekty, których dotyczy pojęcie SI EdukacjaDemokracjaTechnika EkonomiaPrzestrzeńKultura

Cechy charakterystyczne SI Wysoko rozwinięty sektor usług, przede wszystkim sektor usług nowoczesnych Gospodarka oparta na wiedzy Wysoki poziom skolaryzacji społeczeństwa Wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w społeczeństwie Postępujący proces decentralizacji społeczeństwa Urozmaicanie życia społecznego

Gospodarka informacyjna Gospodarka Informacyjna – produktywność i konkurencyjność jednostek oraz podmiotów tej gospodarki (firmy, regiony, kraje) zasadniczo zależą od ich WYTWARZANIA, PRZETWARZANIA i efektywnego WYKORZYSTYWANIA INFORMACJI opartej na wiedzy. Korzyści skali (economies of scale) Korzyści różnorodności (economies of scope)

Cechy informacjonizmu gospodarczego konkurencyjność oparta na wykwalifikowanej i stosunkowo drogiej sile roboczej, rola patentów i zastrzeżeń handlowych, pomysłowość i innowacyjność rozwiązań technologicznych w sektorach gospodarczych, ciągłe dążenie do ulepszania dobrego produktu, współpraca ośrodków naukowych ze światem biznesu, gotowość jednostki do przekwalifikowania i przebranżowienia, dobrobyt budowany w oparciu o system kapitalistyczny, działanie skupione na optymalizację dochodu.

Rewolucja informacyjna w przestrzeni Miasta globalne Węzły gospodarcze i społeczne o wymiarze kontynentalnym Węzły gospodarcze i społeczne o wymiarze krajowym Węzły gospodarcze i społeczne o wymiarze regionalnym Współczesnej przestrzeni społeczno-gospodarczej nie określają punkty i ich relacje przestrzenne, ale przepływ informacji. Układ hierarchiczny > Przepaść informacyjna (digital divide) – stan, w którym istnieje umowny podział globalnej społeczności na tych którzy potrafią, mogą i chcą korzystać z potencjału technologii informacyjnej, a pozostałymi, którzy mają zaledwie uświadomione potrzeby w tym zakresie lub ich nie mają wcale.

Wpływ informacjonizmu na społeczeństwo i gospodarkę Informacje – podstawa edukacji - fundament rozwijania się społeczeństwa Duże zróżnicowanie regionów w dostępie do informacji - podział świata Zmiana struktur w społeczeństwie – zanikanie bezpośrednich kontaktów Zmiany na rynku pracy – zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników Zastój lub upadek słabo rozwiniętych regionów

Bibliografia Grzegorz W. Kołodko, Wędrujący świat, wydawca: Prószyński i S-ka SA, Warszawa 2008; Mirosława Czerny, Robert Łuczak, Jerzy Makowski, Globalistyka. Procesy globalne i ich lokalne konsekwencje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007; Ewa Dębnicka-Szmagier, Globalopolis. Kosmiczna wioska. Szanse i zagrożenia, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2003; Jakub Potulski, Wprowadzenie do geopolityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010; geneza_i_definicje.pdf;