Olga Wojtasik KL.VIB NATALIA LECHOWSKA KL.VIB PŁAZY Olga Wojtasik KL.VIB NATALIA LECHOWSKA KL.VIB

WSTĘP Płazy- są to zwierzęta, które rozpoczynają życie w wodzie i żyją na ziemi gdy dorosną. Dorosłe płazy mają zwykle małe płuca. Niektóre z nich potrafią także oddychać przez skórę, pod warunkiem, że jest ona delikatna, nawilżona i mokra. Z tego też powodu nie oddalają się zbytnio od wody. Podczas lata, płazy chowają się, jak w trakcie hibernacji (zjawisko polegające na obniżeniu aktywności życiowej), by zachować wilgotność skóry. Płazy są zwierzętami zmiennocieplnym. Oznacza to, że temperatura ich ciała zależy od tego jak ciepłe bądź zimne jest otoczenie. Płazy były pierwszymi zwierzętami z kręgosłupem żyjącymi na suchym lądzie. Ewoluowały od ryb ok. 350 milionów lat temu. Pierwsze płazy miały ogony jak ryba, lecz nogi i płuca jak współczesne zwierzęta lądowe. Żaby i ropuchy nie mają ogonów, ale zwykle posiadają długie tylne nogi, których używają do skakania.

Płazy obejmują około 4200 gatunków podzielonych na trzy rzędy: płazy bezogonowe, płazy ogoniaste i płazy beznogie. Płazy zamieszkują wszystkie kontynenty, z wyjątkiem Antarktydy. Żyją w różnorodnych siedliskach, nawet na pustyniach, ale najwięcej gatunków jest w tropikalnych lasach deszczowych. Płazy bezogonowe nie mają ogona, a przemieszczają się skacząc i pływając. Należą do nich m.in. żaby, ropuchy i rzekotki. Płazy ogoniaste posiadają ogon, a poruszają się bocznymi skrętami ciała. Należą do nich m.in. salamandry, odmieńce i traszki. Płazy beznogie, jak marszczelec, nie mają kończyn, a poruszają się ruchem wijącym. Płazy są zwierzętami zmiennocieplnymi. Oznacza to, że temperatura ich ciała jest uzależniona od temperatury otoczenia.

Płazy prowadzą ziemno-wodny tryb życia. Ich skóra musi stale pozostawać wilgotna, w celu zapewnienia prawidłowej wymiany gazowej koniecznej do oddychania. Skóra jest naga i zawiera liczne gruczoły śluzowe, a także jadowe. Zdecydowana większość płazów składa jaja, a tylko nieliczne są jajożyworodne. Z jaj, powleczonych galaretowatą otoczką, wylęgają się larwy nazywane kijankami. Przypominają małe rybki, żyją w wodzie i mają płetwę ogonową. Kijanki posiadają zewnętrzne skrzela do oddychania. Przez nie pobierają tlen znajdujący się w wodzie. Dorosła postać oddychająca zazwyczaj płucami, pojawia się dopiero po kilku przeobrażeniach.

PŁAZY BEZOGONIASTE

ŻABY ŻABA TRAWNA bezogonowych. Liczy ponad 400 gatunków. Rodzina żabowatych należy do rzędu płazów bezogonowych. Liczy ponad 400 gatunków. Dorosła żaba żywi się wyłącznie pokarmem zwierzęcym. Zjada przede wszystkim owady, pająki, małe skorupiaki, a nawet małe ryby. Zdobycz chwyta wysuwając długi i lepki język. W okresie godowym samce rechoczą, żeby zwrócić uwagę samic. Każdy gatunek żab wydaje inny odgłos. Samce żaby ryczącej wydają najmocniejszy głos wśród płazów. Przed złożeniem jaj samiec wdrapuje się na grzbiet samicy, żeby zapłodnić składane przez nią jajeczka (od 100 do 20 000, w zależności od gatunku). W okresie rozrodczym, żaby gromadzą się nad zbiornikami wodnymi. Świetnie pływają dzięki błonom pławnym. Zimę przesypiają zagrzebane w mule. Żaby padają łupem ptaków, węży, czasem ssaków. W obliczu niebezpieczeństwa żaby skaczą, zagrzebują się w ziemi, nadymają się lub próbują ukryć się w otoczeniu. ŻABY ŻABA TRAWNA

ŻABA BRUNATNA ŻABA TRAWNA ŻABA DALMATYŃSKA Wszystkie żaby brunatne mają ciemną plamę skroniową i poprzeczne pręgi na tylnych nogach. Jest odporna na chłód i ze snu zimowego budzi się na samym początku wiosny. Żaba dalmatyńska jest w Polsce bardzo rzadka.

ŻABA JEZIORKOWA ŻABA MOCZAROWA ŻABA WODNA ŻABA ŚMIESZKA Ukryta w ziemi spędza nie tylko zimę, ale też dłuższe okresy chłodów. Jest bardzo płochliwa i ostrożna. Zielona barwa pełni funkcję maskującą. Jest największą i najokazalszą z polskich żab.

Ropucha należy do gromady płazów i do rzędu płazów bezogonowych. W Polsce żyją tylko 3 gatunki ropuch: ropucha szara, ropucha zielona i ropucha paskówka. Wszystkie są pod ochroną. Ropuchy są wyłącznie mięsożerne. Jedzą ślimaki, robaki, rozmaite owady, małe ssaki, pisklęta ptaków, płazy i gady. Ropuchy żyją samotnie, tylko w okresie godowym tworzą bardzo liczne i i hałaśliwe kolonie. Ropucha zimuje przez 6 miesięcy w wygrzebanej przez siebie jamce, pod kamieniem lub pod korzeniem drzewa. Ropuchy mają suchą chropowatą skórę, pokrytą licznymi brodawkami, oraz krótsze tylne kończyny. Te brodawki to skórne gruczoły jadowe. ROPUCHY ROPUCHA SZARA

ROPUCHA PASKÓWKA ROPUCHA SZARA ROPUCHA ZIELONA Paskówka nigdy nie skacze, za to biega bardzo szybko. Jest największym płazem bezogonowym. Może osiągnąć 20 cm długości Jest uważana za najpiękniejszą wśród europejskich ropuch.

Są to niewielkie płazy należące do rodziny ropuszkowatych. Z wyglądu przypominają ropuchy i osiągają 5 cm długości. W Polsce żyją dwa gatunki: kumak nizinny i kumak górski . Kumaki większość życia spędzają w wodzie, swobodnie się na niej unosząc. Kumaki żywią się drobnymi organizmami wodnymi, ale czasem zjadają też narybek. W gospodarstwach rybackich są uznawane za szkodniki. W razie zagrożenia kumak kryje się na dnie zbiornika wśród roślin. Zaskoczony na lądzie, błyskawicznie przewraca się na grzbiet i wygina tak, żeby wyeksponować jaskrawy wzór na spodzie ciała. Tę reakcję nazwano refleksem kumaka. Kumak górski jest bardziej odporny na suszę i zanieczyszczenia. Kumak nizinny preferuje zbiorniki z czystą wodą. Jeżeli dotkniesz kumaka, umyj ręce. Gruczoły jadowe na jego skórze wydzielają silnie drażniący jad. Chłodną porę roku spędzają w ziemnych kryjówkach, zagrzebane na dość dużej głębokości. KUMAKI KUMAK GÓRSKI

KUMAK GÓRSKI KUMAK NIZINNY Nie ma rezonatorów, więc jego głos jest znacznie cichszy. W niewoli może dożyć 30 lat. W naturze żyje znacznie krócej.

RZEKOTKA DRZEWNA Rzekotka jest jedynym w Polsce płazem nadrzewnym. Osiąga 5 cm długości. Żyje na nizinach. Ma palce zakończone kulistymi przylgami, które pozwalają jej utrzymywać się na liściach i innych gładkich powierzchniach, np. szybach. Samce wydają bardzo donośny, wręcz ogłuszający rechot. Umożliwia im to ogromny rezonator, który nadęty, jest znacznie większy od głowy rzekotki. Rzekotka, siedząc nieruchomo, czatuje na owady. Gdy w pobliżu pojawi się jakiś owad, rzekotka błyskawicznie wyrzuca z pyska długi, lepki język, do którego przykleja się zdobycz. Rzekotka zmienia ubarwienie w zależności od otoczenia, pory roku, wilgotności, temperatury i oświetlenia. Jej skóra może przybierać barwy od jaskrawożółtej, przez odczyny szarości, brązu i zieleni do prawie czarnej. Skrzek rzekotki spoczywa na dnie zbiornika o czystej, ciepłej wodzie. Larwy przeobrażają się po 2 miesiącach. RZEKOTKA DRZEWNA

RZEKOTKA DRZEWNA W przeciwieństwie do innych płazów jest lubiana i uważana za ładną.

GRZEBIUSZKA ZIEMNA Grzebiuszka ziemna, często nazywana huczkiem. Należy do rodziny grzebiuszkowatych, nie jest więc żabą ani ropuchą. Osiąga do 8 cm długości. Jest bardzo sprytna, dobrze pływa, a po lądzie porusza się szybkimi skokami. Żyje w całej Polsce. Zimuje w ziemi na głębokości 1-2 m. Jak większość płazów jest pożyteczna, bo żywi się szkodnikami. Grzebiuszka ziemna widzi w ciemnościach. Całymi nocami poluje na ślimaki, dżdżownice i stawonogi. Samiec i samica wyglądają prawie identycznie, a w okresie godowym oboje wydają głośne dźwięki. Grzebiuszka potrafi zakopać się na głębokość 1 m. W ziemię wkręca się jak korkociąg. Grzebiuszka ma największe kijanki spośród polskich płazów bezogonowych. GRZEBIUSZKA ZIEMNA

GRZEBIUSZKA ZIEMNA Grzebiuszkę trudno spotkać, bo całe dnie spędza ukryta w miękkiej glebie.

PŁAZY OGONIASTE

TRASZKI TRASZKA ZWYCZAJNA Traszki były dawniej nazywane trytonami, to płazy ogoniaste o wydłużonym ciele. Spłaszczony i ostro zakończony ogon w wodzie służy jako napęd i ster. W Polsce występują cztery gatunki traszek: grzebieniasta, górska, zwyczajna i karpacka. Traszki mają zdolność odtwarzania utraconych kończyn i ogona, które odrastają w nie zmienionej postaci. Wśród traszek zdarzają się okazy, które są wiecznymi dziećmi. Larwy nie przechodzą przemiany, nie tracą skrzeli i nie opuszczają wody. Takie zjawisko jest nazywane neotenią. TRASZKA ZWYCZAJNA

TRASZKA GRZEBIENIASTA TRASZKA KARPACKA Po zakończeniu godów grzebień zanika. W Polsce można ją spotkać tylko w górach.

TRASZKA GÓRSKA TRASZKA ZWYCZAJNA Samiec wabi partnerkę, wykonując przed nią niezwykły taniec godowy. Gruczoły na jej skórze wydzielają piekący i cuchnący jad.

Salamandra plamista jest symbolem Gorczańskiego Parku Narodowego. W ciepłe deszczowe dni salamandry wychodzą z kryjówek w poszukiwaniu pokarmu. Dlatego też nazywa się je czasem deszczowymi jaszczurkami. Żyją w wilgotnych górskich lasach, ale do wody wchodzą tylko po to, by wydać na świat larwy. Słabo pływają i często toną. Salamandry odbywają gody jesienią. Samica rodzi larwy w czystej płynącej wodzie. Larwy przypominają dorosłe płazy, ale oddychają skrzelami. Są niezwykle żarłoczne. Przysmakiem salamandry jest dżdżownica. Nie ma dwóch salamander o jednakowym wzorze plam. Środkiem grzbietu i tułowia biegną dwa rzędy dobrze widocznych gruczołów jadowych. Przestraszona salamandra nie ucieka, tylko nieruchomieje. U podrażnionej, z gruczołów jadowych wydobywa się gęsty jad o przyjemnym, waniliowym zapachu i bardzo nieprzyjemnym smaku. SALAMANDRA PLAMISTA

Każda salamandra ma inny rysunek na ciele

Każda salamandra ma inny rysunek na ciele

ZDUMIEWAJĄCE FAKTY

Ludzie często nacierali groty strzał skórą jadowitych żab. Istnieje ok. 3500 rodzajów żab i ropuch zamieszkujących lasy, bagna, a nawet pustynie. Żaby używając tylnych kończyn potrafią błyskawicznie wyskoczyć w górę po ofiarę. Niektóre samce żab i ropuch rechoczą, skrzeczą bądź gwiżdżą, by zainteresować sobą samice. Niektóre żaby wydzielają przez skórę śmiercionośną substancję. Ludzie często nacierali groty strzał skórą jadowitych żab. Wiele kijanek jest zjadanych przez drapieżników zanim osiągną dorosłość.

Samica żaby Darwina z Chile składa jaja, które są następni trzymane w specjalnym zbiorniku w gardle samca. Wymarły australijski gatunek żaby połykał swoje własne jaja. Po kilku tygodniach matka wypluwała je z powrotem już jako kijanki. Gatunek Rzekotki z Wysp Salomona wygląda jak suchy liść. Niektóre żaby wydzielają obrzydliwy zapach z kącików oczu w momentach zagrożenia. Salamandry z rodziny skrytoskrzelnych spędzają całe życie w zimnych strumieniach wody. W czasie upałów rzekotki chowają się w cieniu, by zapobiec utracie wody ze swoich ciał.

ZAPAMIĘTAJ! Kłusownictwo i zabijanie przedstawicieli zagrożonych gatunków to przestępstwo!

SERDECZNIE DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ