Dr Danuta Świerczyńska-Jelonek CZYTANIE JAKO PRZYGODA Łomża, 26 kwietnia 2016 r.

Przygoda: [Retrospektywa dzieciństwa] Ciekawość; Emocje; Wiedza o rzeczywistości, o ludziach, o samym sobie; Aktywność, współdziałanie z innym; Życie wewnętrzne, kapitał siły i zaufania.

By lektura była przygodą; ODWAGA: [ D-DD-N-K]  pytań,  zadań,  metod pracy,  doboru lektur.

Credo praktyka: CO? – Dlaczego? - Jak? Udana lekcja [ Z. Zasacka, Czytelnictwo dzieci i młodzieży, IBE, Warszawa 2014.]

Teorie konstruktywistyczne jako podstawa pracy z dziećmi: (John Dewey, Jean Piaget, Lew S. Wygotski, Jerome Bruner, DOROTA KLUS-STAŃSKA); Dialog, a nie monolog, warunki do eksploracji świata; Poznawanie rzeczywistości = zaangażowany wysiłek rozumienia, NADAWANIA ZNACZEŃ; Szanujmy to, co dziecko „już wie”.

Proces nadawania znaczeń warunkują:  Kultura, w której wzrasta dziecko;  Społeczne otoczenie dziecka;  Pula wcześniej zgromadzonych doświadczeń ( to, co dziecko „już wie”).

KULTURA –EDUKACJA - NARRACJA J. Bruner:  Konstruowanie tożsamości dziecka i jego „miejsca we własnej kulturze”;  Narracja, opowieść – sposób rozumienia i interpretacji rzeczywistości; WĘDRÓWKA ZNACZEŃ  DIALOG w pracy z książką;  Mechanizmy emocjonalnego odbioru tekstu kultury.

Przygoda z książką, PRACUJEMY Z DZIECKIEM, A TEKST LITERACKI NAM POMAGA.

Metoda dialogowa: Taki sposób organizowania środowiska edukacyjnego, zadań ożywiających kontakt dziecka z tekstem, który poprzez:  aktywność poznawczą,  działania twórcze  i zaangażowanie emocjonalne  prowadzi dzieci do rozumienia rzeczywistości, innych ludzi i siebie samych.

Zasady dialogu : 1.Organizacja przestrzeni działań; 2.Współpraca, współdziałanie, docenianie trudu innych, wzajemnego szacunku;  POKAŻMY DZIECIOM ICH MOCNE STRONY; kompetencje, sprawstwo, uczmy szacunku dla samych siebie).

3. PARTNERSTWO I TUTORING RÓWIEŚNICZY  Empatia, szacunek, gotowość do pomocy;  odpowiedzialność za to, co się mówi i robi;  UNIKANIE RYWALIZACJI, rówieśnicza współpraca dzieci o różnym poziomie kompetencji, zróżnicowanych doświadczeniach i zainteresowaniach.  PRACA W MAŁYCH GRUPACH.

4. ROZMOWA Z DZIEĆMI  a nie rozmowy o dzieciach. DIALOG potrzebuje pytań; PYTAŃ DZIECI;  PYTAŃ OTWARTYCH;  o różne punkty widzenia;  o obraz świata i jego różnorodne interpretacje;

 pytań budzących ciekawość;  służących namysłowi nad rzeczywistością;  zachęcających do działania;  odwołujących się do wiedzy dzieci, do ich doświadczeń;  szukanie odpowiedzi zachęca do współpracy.

5. CZYTANIE Z DZIECKIEM Podążania za dzieckiem, za jego doświadczeniem, za rozumieniem świata i przeżyciami. Szanowanie tego, co dziecko wie, rozumie, czuje, przeżywa Niebezpieczeństwo gotowego scenariusza.

Nauczyciel uruchamia potencjał edukacyjny - swój i dziecka Co może być trudne dla nauczyciela/bibliotekarza?  Zmierzyć się z tematami trudnymi: emocjonalnie, społecznie, historycznie.  Opinie rodziców dzieci.

6. ROZMOWA Z KSIĄŻKĄ: Teksty ważne dla świata dziecka; Rozpoznanie :  ważnych kodów kulturowych, wypełnienie ich treścią (znaczenia, jakie niesie język; wyobrażenia, zachowania);

Rozwijać namysł nad rzeczywistością, „wędrować wśród znaczeń” – pytania o obraz świata: tematy trudne (emocjonalnie, społecznie; ale obecne w doświadczeniu dzieci);

Pogłębienie rozumienia doświadczeń i przeżyć dziecka/ innych ludzi: TRENING EMPATYCZNY;  Nazywanie emocji, mówienie o nich;  Umiejętność nazwanie tego, kim się jest dla bliskiego otoczenia, dla innych ludzi; wzmacnianie mocnych stron;

 Dostrzeganie różnych sposobów patrzenia na rzeczywistość; jej oceny;  Dostrzeganie reguł społecznych i moralnych.

Teksty warte dialogu z dziećmi w różnym wieku  Temat ważny dla obrazu świata dziecka, „gorący”;  Wartości literackie, humanistyczne i społeczne;  Wartość animacyjna; wiedza, przeżycie, działanie;  Teksty wielu adresatów

Liliana Bardijewska MOJE - NIE MOJE Ilustrowała: Krystyna Lipka-Sztarbałło, Wyd. „Ezop”, 2014 (II wyd.)

Beatrice Alemagana PIĘCIU NIEUDANYCH Ilustracje: Autorki Przeł. Ewa Nicewicz - Staszowska Wyd. „Dwie Siostry”, 2015.

Menena Cottin, Rosana Faria Czarna książka kolorów Wyd. „Widnokrąg”, 2012

Justyna Bednarek Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych) Il. Daniel de Latour Wyd. „Poradnia K’, 2015.

Joanna Olech, Edgar Bąk Kto ty jesteś? Wyd. „Wytwórnia”, 2013

Podsumowanie: Pracujemy z dzieckiem, a książka nam pomaga. Zaufajmy dzieciom! Pozwólmy im pytać i mówić. Szanujmy to, co dziecko wie, co czuje i rozumie. Proponujmy teksty ważne dla świata dziecka. Pomagajmy dzieciom rozumieć rzeczywistość, innych ludzi i siebie samych.

Czytajmy z dzieckiem! Rozmawiajmy z książkami! Wybierajmy odważnie metody pracy. Podążajmy za dziećmi, za dziecięcym doświadczeniem, za emocjami. Pokażmy dzieciom ich mocne strony. Chwalmy ich pracę. Zachęcajmy do współpracy i współdziałania

ZAUFAJMY SOBIE!!!

Warto przeczytać: J. Bruner, Kultura edukacji, przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, Kraków D. Klus-Stańska (red. nauk), Światy dziecięcych znaczeń, Warszawa G. Leszczyński, Wielkie małe książki. Lektury dzieci. I nie tylko. Poznań D. Świerczyńska-Jelonek, G. Walczewska- Klimczak, Dziecko w dialogu z tekstem literackim, Warszawa ( bezpłatny materiał do pobrania  strony Ośrodka Rozwoju Edukacji).