Ogólnopolska, regionalna czy branżowa - czy płaca minimalna powinna być zróżnicowana?

Plan prezentacji 1. Podstawowe pojęcia 2. Zadanie 2 – komiks „Złoty smok” – płaca minimalna 3. Zadanie 3 – skutki utrzymywania płacy minimalnej 4. Zadanie 4 – różnicowanie płacy minimalnej 5. Pytania sprawdzające

Podstawowe pojęcia PŁACA MINIMALNA Jest to ustalona prawnie wysokość najmniejszego wynagrodzenia, jakie pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi za wykonaną pracę. Wynagrodzenie poniżej płacy minimalnej jest naruszeniem praw pracowniczych. W Polsce wysokość płacy minimalnej ustalana jest w wyniku negocjacji członków Komisji Trójstronnej, czyli związków zawodowych, pracodawców oraz strony rządowej. Źródło: thesmartlocal.com

Podstawowe pojęcia WYDAJNOŚĆ PRACY Produkcja wytwarzana w określonym czasie przez jednego pracującego. Wydajność pracy jest jedną z najważniejszych miar określających poziom rozwoju gospodarczego oraz konkurencyjność przedsiębiorstw. Źródło: studentpotrafi.pl

Podstawowe pojęcia BEZROBOCIE S ytuacja, kiedy część osób czynnych zawodowo poszukuje pracy i nie może jej znaleźć. Pojawia się wówczas, gdy podaż pracy, przy danej płacy, przewyższa popyt na pracę. Bezrobocie jest zatem stanem gospodarki, w którym część zasobów pracy pozostaje niewykorzystana. Poziom bezrobocia w danym kraju (województwie, mieście) wyraża stopa bezrobocia, którą oblicza się dzieląc liczbę bezrobotnych przez liczbę ludzi zawodowo czynnych ( tzw. siła robocza).. Źródło: pixgood.com

Podstawowe pojęcia WZROST GOSPODARCZY Zwiększanie się produkcji w danym kraju; stopa wzrostu gospodarczego to wyrażony w procentach przyrost PKB (Produktu Krajowego Brutto) w ciągu roku (lub kwartału), uważana za dobry wskaźnik stanu i rozwoju gospodarki. Głównymi czynnikami wzrostu gospodarczego są: inwestycje (powiększanie kapitału rzeczowego), wzrost zatrudnienia, postęp techniczny i doskonalenie umiejętności ludzkich. Źródło: garski-multimedia.pl

Podstawowe pojęcia ROZWÓJ GOSPODARCZY Długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia i innych wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym np. postęp techniczny i technologiczny, wzrost poziomu kwalifikacji siły roboczej, pojawianie się nowych produktów i doskonalenie jakości już produkowanych. Źródło: interia.pl

Podstawowe pojęcia ROZWÓJ GOSPODARCZY - CZYNNIKI Czynnikami decydującymi o rozwoju gospodarczym są: kapitał ludzki, rzeczowy i finansowy, zasoby naturalne, technologia, prawo i regulacje, czynniki kulturowe. Czynniki te mogą, gdy występują w obfitości, stymulować rozwój gospodarczy lub gdy wystąpi ich niedobór — być barierą rozwoju gospodarczego. Źródło: chumakway.com

Zadanie 2 Wykres 1: Płace minimalne w wybranych państwach europejskich, styczeń 2013 r. Źródło: Eurostat

Zadanie 2 Wykres 2: Poziom płacy minimalnej w Polsce w latach , w PLN. Źródło: GUS

Zadanie 2 Tabela 1. Płace minimalne jako odsetek przeciętnej wartości średniego miesięcznego wynagrodzenia brutto w wybranych państwach członkowskich UE (styczeń 2013 r.). Kraj Płaca minimalna jako odsetek przeciętnego wynagrodzenia Kraj Płaca minimalna jako odsetek przeciętnego wynagrodzenia Belgia44,7Luksemburg46,7 Bułgaria35,3Łotwa45,1 Chorwacja36,0Malta47,4 Czechy32,5Polska38,7 Estonia33,8Portugalia42,6 Francja47,4Rumunia35,8 Grecja50,2Słowacja36,6 Hiszpania34,6Słowenia49,0 Holandia43,8W. Brytania38,7 Irlandia41,9Węgry39,1 Źródło: Eurostat

Pytania do zadania 2 1. W którym państwie odnotowano najwyższy poziom płacy minimalnej? 2. W którym państwie odnotowano najniższy poziom płacy minimalnej? 3. Jaka była różnica pomiędzy najwyższym i najniższym poziomem płacy minimalnej? 4. Jak przedstawia się poziom minimalnego wynagrodzenia w Polsce na tle innych państw europejskich? 5. Jak zmieniał się poziom płacy minimalnej w Polsce w latach ? 6. W którym państwie odnotowano najwyższe/najniższe wartości płacy minimalnej wyrażonej w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia?

Zadanie 3 1. Przeczytaj tekst „Czy się stoi czy się leży... - minusy płacy minimalnej”. Na podstawie tekstu oraz komiksu „Złoty smok” odpowiedz na pytanie, jaki jest wpływ płacy minimalnej na: A) sytuację na rynku pracy, B) stan gospodarki, C) rozwój gospodarczy? „Czy się stoi, czy się leży… - minusy płacy minimalnej” Płaca minimalna to najniższa gwarantowana płaca, ustalana corocznie na podstawie ustawy. Z definicji jej celem jest ochrona pracowników przed dążeniem pracodawców do minimalizowania kosztów poprzez obniżanie płac i jednoczesna ochrona osób o najniższych kwalifikacjach przed otrzymywaniem bardzo niskiego wynagrodzenia. Powinna chronić niedoświadczonych, biedniejszych i młodszych pracowników. Ale czy tak jest w istocie?

Zadanie 3 Załóżmy, że jesteśmy posiadaczem trawnika, który wymaga regularnego koszenia. Chcielibyśmy zlecić tę pracę innej osobie, np. synowi sąsiada. Państwo ustala minimalne wynagrodzenie za godzinę pracy w wysokości 50 zł. Jest wielce prawdopodobne, że przy takiej stawce będziemy woleli zrobić to sami. Miejsce pracy nie zostanie stworzone i syn sąsiada pozostanie bezrobotnym. Dzieje się tak, ponieważ koszty związane z jego zatrudnieniem znacząco przewyższają wartość wykonanej przez niego pracy. Wzrost płacy minimalnej stawia pracodawcę przed następującym wyborem: albo ograniczy zatrudnienie w swoim zakładzie pracy albo podniesie cenę towarów, które produkuje. Jeżeli nie zdecyduje się na żadną z opcji – zbankrutuje. Zachowanie miejsc pracy spowoduje zatem, że wzrosną ceny towarów i usług. Niestety, najbardziej na podnoszeniu cen cierpią pracownicy o najniższych dochodach, czyli ci, którym płaca minimalna miała pomóc.

Zadanie 3 W gospodarce wolnorynkowej na zatrudnieniu korzystają wszyscy. Zysk pracodawcy: wartość wytworzona przez pracownika, jeżeli jest wyższa niż jej koszt. Zysk pracownika: nie tylko wynagrodzenie, ale również doświadczenie zawodowe, dzięki któremu w przyszłości będzie mógł domagać się wyższego wynagrodzenia. Zyskuje na tym całe społeczeństwo, ponieważ pracownik bierze udział w czymś gospodarczo efektywnym. Za to na bezrobociu, które jest wynikiem płacy minimalnej, tracą wszyscy. Pracownicy nie otrzymują dochodów i bezcennego doświadczenia zawodowego. Pracodawcy również nie mają zysków, które byłyby wypracowane przez zatrudnienie. Cała gospodarka na tym cierpi, ponieważ bezrobotni nie mogą przyczynić się swoją pracą do wzrostu dobrobytu.

Zadanie 3 2. Uzupełnij tabelę:

Zadanie 4 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytania. „Czy warto różnicować płacę minimalną?” Płaca minimalna funkcjonuje w Polsce od ponad 50 lat. Od 10 lat jej wysokość ustalana jest na drodze negocjacji między rządem, pracodawcami i związkowcami, jednak to Rada Ministrów ma prawo do podjęcia ostatecznej decyzji. Płaca minimalna ma swoich zwolenników i przeciwników. Z jednej strony uważa się, że jej wprowadzenie zapobiega ubóstwu osób, które posiadają stałe zatrudnienie i stały dochód, a także ogranicza wykorzystywanie pracowników polegające na wypłacaniu im wynagrodzenia zbyt niskiego w stosunku do wykonanej pracy. Z drugiej strony, twierdzi się, że płaca minimalna sprzyja rozwojowi szarej strefy i przyczynia się do zmniejszenia zatrudnienia.

Zadanie 4 W Polsce stawka minimalnego wynagrodzenia jest jednakowa dla całego kraju. W skali światowej coraz bardziej popularne staje się rozwiązanie w którym płaca minimalna jest zróżnicowana regionalnie. W Stanach Zjednoczonych, Kongres ustala najniższą możliwą płacę minimalną, (która jednak dotyczy obecnie tylko pracodawców osiągających zyski powyżej 500 tys. dol. rocznie). Każdy z 50 stanów może uchwalić swoją stanową płacę minimalną (niektóre ze stanów nie mają konkretnego sposobu jej ustalania: np. tylko w części z nich płaca minimalna jest powiązana ze wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych - CPI). W sytuacji, gdy minimalna płaca stanowa i federalna różnią się wysokością, powinno wprowadzić się wyższą z nich, choć zdarza się, że niektóre stany łamią tę zasadę. W Chinach prowincje, regiony autonomiczne i wydzielone miasta mają kompetencje wyznaczania własnych poziomów płacy minimalnej, łącznie z możliwością jej różnicowania wewnątrz danej prowincji czy regionu.

Zadanie 4 W Turcji, rozważane jest wprowadzenie regionalnej płacy minimalnej, gdyż funkcjonowanie ogólnokrajowej stawki minimalnego wynagrodzenia stanowi strukturalny problem tamtejszej gospodarki. Przesłankami za zróżnicowaniem minimalnego wynagrodzenia w Turcji są duże międzyregionalne różnice w kosztach utrzymania oraz powiększające się różnice w poziomie bezrobocia między poszczególnymi regionami. Również w Polsce co jakiś czas odżywają dyskusje na temat wprowadzenia regionalnej lub branżowej płacy minimalnej. Ekonomiści przekonują, że centralnie powinno się ustalić tylko, jaki procent średniej dochodów w każdym powiecie powinna stanowić lokalna płaca minimalna. Decyzję o poziomie płacy minimalnej powinni podejmować marszałkowie województw, biorąc przy tym pod uwagę wiele parametrów: średnie zarobki, warunki życia, poziom bezrobocia, siłę nabywczą pieniędzy, a nawet średnią cenę metra kwadratowego mieszkania w regionie. Jesienią 2013 r. Minister Pracy i polityki społecznej przedstawił propozycję wprowadzenia regionalnych stawek płacy minimalnej. Główną przesłanką różnicowania płacy minimalnej jest jej dostosowanie do warunków gospodarczych w regionach, w efekcie zmniejszenie bezrobocia i szybszy rozwój regionów najuboższych.

Zadanie 4 Zbyt wysoka płaca minimalna uderza najsilniej właśnie w najmniej rozwinięte województwa, ponieważ w biedniejszych regionach przeważa liczba małych przedsiębiorstw, w których duży odsetek pracowników pobiera płacę minimalną. Właścicielom małych firm trudniej jest przystosować się do wysokiej stawki płacy minimalnej, ponieważ nawet niewielki jej wzrost powoduje znaczny wzrost kosztów działalności. W rezultacie przedsiębiorstwa, aby nie zbankrutować, muszą zwalniać pracowników lub zatrudniać ich w szarej strefie. Wprowadzenie niższej stawki płacy minimalnej w gorzej rozwiniętych gospodarczo województwach oznaczałoby obniżenie kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w tych regionach. Dzięki temu podniósłby się potencjał inwestycyjny słabiej rozwiniętych województw - niższa płaca minimalna mogłaby przyczynić się do przypływu nowych inwestorów. Nowe inwestycje oznaczają nowe miejsca pracy, polepszenie infrastruktury, większą innowacyjność, podwyższanie przez pracowników dotychczasowych kwalifikacji.

Zadanie 4 Różnicowanie płacy minimalnej oznacza również zwiększanie aktywności zawodowej ludzi młodych i powracających na rynek pracy. Negatywne efekty wysokiej płacy minimalnej najbardziej dotykają osoby młode, które dopiero wchodzą na rynek pracy czy też powracają na niego po dłuższej przerwie. W takich przypadkach pracodawca jest obciążony dodatkowymi kosztami, związanymi z doszkalaniem pracowników. W związku z tym powinien on mieć możliwość wypłacenia niższej stawki płacy minimalnej w okresie, w którym ponosi dodatkowe koszty zatrudnienia pracownika. Istnieje wprawdzie możliwość wypłacania 80 proc. wysokości płacy minimalnej w pierwszym roku pracy, jednak wielu ekonomistów ocenia to rozwiązanie za niewystarczające. Niższa stawka płacy minimalnej w niektórych województwach mogłaby ograniczyć migrację ludności z regionów o dużym bezrobociu do miejsc, w których łatwiej jest znaleźć zatrudnienie – dużych miast i szybciej rozwijających się województw. Wielu ludzi wolałoby pracować w rodzinnych miejscowościach, nawet za niższą płacę, gdyby tylko mieli taką możliwość – niższa płaca minimalna umożliwiłaby im to, przyciągając do regionu więcej pracodawców.

Zadanie 4 Z drugiej jednak strony istnieje ryzyko, że część ludzi z regionów z niższą płacą minimalną będzie chciała pracować w regionach z wyższą płacą, jednocześnie nie przeprowadzając się z jednego województwa do drugiego. To czy będzie to opłacalne zależy od tego jak duża jest różnica w płacy minimalnej między regionami i od tego jak wysokie koszty, nie tylko ekonomiczne, będą gotowi ponosić „podróżujący pracownicy”. Niestety takich zachowań nie można wyeliminować, rozsądnym rozwiązaniem wydaje się być współpraca między regionami podczas ustalania stawki płacy minimalnej. Poziom płacy minimalnej powinien też być dostosowany do kosztów utrzymania, które są różne w poszczególnych regionach Polski. Zbyt wysoka, w stosunku do kosztów życia, płaca minimalna zniechęca pracodawców do podwyżek, gdyż uważają oni, że już za minimalne wynagrodzenie pracownicy mogą sporo kupić i w konsekwencji może prowadzić do tego, że płacę minimalną będzie otrzymywać większość pracowników.

Zadanie 4 Pytania: 1. W których państwach wprowadzono regionalne zróżnicowanie płacy minimalnej? 2. Jakie argumenty przemawiają za a jakie przeciw różnicowaniu płacy minimalnej w poszczególnych regionach? 3. Jakie jest Twoje zdanie na temat różnicowania poziomu płacy minimalnej w poszczególnych regionach Polski? Przygotuj krótkie uzasadnienie.

Pytania sprawdzające 1. Płaca minimalna w Polsce jest: a) zróżnicowana regionalnie b) zróżnicowana branżowo c) jednakowa w całym kraju

Pytania sprawdzające 2. Wzrost poziomu płacy minimalnej najbardziej uderza w: a) pracowników wykwalifikowanych b) menedżerów dużych firm c) pracowników niewykwalifikowanych

Pytania sprawdzające 3. Negatywne skutki wzrostu płacy minimalnej najbardziej odczują: a) pracownicy małych przedsiębiorstw b) pracownicy budżetówki c) pracownicy dużych przedsiębiorstw

Pytania sprawdzające 4. Regionalne zróżnicowanie płacy minimalnej może przyczynić się do : a) redukcji bezrobocia w regionach słabiej rozwiniętych b) wzrostu bezrobocia w regionach słabiej rozwiniętych c) wzrostu kosztów produkcji małych firm

Pytania sprawdzające 5. Niższe stawki płacy minimalnej oznaczają: a) wzrost potencjału inwestycyjnego b) spadek potencjału inwestycyjnego c) nie mają znaczenia dla potencjalnych inwestorów

Komiksy ekonomiczne Po więcej komiksów zapraszamy na stronę a także na nasz profil na facebooku: