BYĆ PRZEDSIĘBIORCZYM - nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TRANSFORMACJA GOSPODARKI POLSKIEJ PO 1989r.

Transformacja - to ogół radykalnych zmian w systemie funkcjonowania gospodarki polskiej, związanych z przejściem od systemu gospodarki planowej do gospodarki rynkowej. Transformacja systemowa została zapoczątkowana we wrześniu 1989 wraz z powołaniem pierwszego niekomunistycznego rządu w powojennej Polsce, na którego czele stanął Tadeusz Mazowiecki. Zmiany w systemie funkcjonowania gospodarki nazwano Planem Balcerowicza - od nazwiska ówczesnego wicepremiera i ministra finansów Leszka Balcerowicza. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TANSFORMACJA SYSTEMOWA W GOSPODARCE POLSKI W 1989r. Prof. Leszek Balcerowicz

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SYTUACJA GOSPODARCZA W POLSCE W ROKU 1989 Gospodarka centralnie planowana Hiperinflacja (585,8% w skali roku) Wysoki poziom zadłużenia zagranicznego (42,3 mld $ - 64,8 PKB) Niezmiernie wysokie zatrudnienie w przemyśle ciężkim, a bardzo niskie w usługach. Prawie cały eksport trafiał do państw bloku socjalistycznego Reglamentacja – regulowanie cen na rynku i określenie komu przypadną dobra Ukryte bezrobocie Brak systemu bankowego i innych instytucji gospodarki rynkowej Brak wykształconych księgowych, specjalistów od marketingu i menedżerów. SYTUACJA POLITYCZNA: niezadowolenie społeczeństwa przejawiające się strajkami, nieudolne zarządzanie państwem, itd.

TRANSFORMACJA GOSPODARKI POLSKIEJ W LATACH Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego r. – Uchwalenie przez sejm ustawy o działalności gospodarczej. 1989r. – Wprowadzenie podatku dochodowego od osób prawnych CIT. 1990r. – Wejście w życie Planu Balcerowicza i ustawy o prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw. 1991r. – Powstanie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. 1992r. – Wprowadzenie podatku dochodowego od osób fizycznych PIT. 1993r. – Wprowadzenie podatku od towarów i usług VAT oraz podatku akcyzowego. 1995r. – Denominacja złotego w stosunku 1: r. – Wejście w życie reformy administracyjnej, emerytalnej, oświatowej i zdrowotnej. 2004r. - Wejście Polski do Unii Europejskiej

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W złotówkach przed denominacją *źródło GUS ŚREDNIE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIE W LATACH

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego HIPERINFLACJA W POLSCE W LATACH *źródło GUS

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego DZIAŁANIA PODJĘTE W RAMACH PLANU BALCEROWICZA w 1990r. 1.Uwolnienie cen polegające na ich swobodnym kształtowaniu się na rynku na podstawie popytu i podaży. 2.Wprowadzenie wymienialności złotego. 3.Zapoczątkowanie procesu prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw. 4.Zmiana systemu podatkowego polegająca na wprowadzeniu podatku od wartości dodanej VAT i podatku od dochodów osobistych PIT. 5.Tworzenie rynku kapitałowego przez powstanie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie 6.Reorganizacja systemu bankowego i zmiana funkcjonowania NBP. 7.Twarda polityka pieniężna zakazująca emisję dodatkowych pieniędzy w celu pokrycia deficytu budżetowego. 8.Liberalizacja handlu zagranicznego. 9.Wprowadzenie rygorów w polityce budżetowej państwa przez ograniczenie dotacji dla państwowych przedsiębiorstw.

1. Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych – usuwała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników finansowych i efektywności produkcji, umożliwiała przeprowadzenie postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorstw nierentownych. 2. Ustawa o zmianie ustaw Prawo bankowe i o Narodowym Banku Polskim – zakazywała finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny, uniemożliwiała nieograniczoną emisję pieniędzy bez pokrycia. 3. Ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych – znosiła preferencje kredytowe przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę oprocentowania ze stopą inflacji, zmieniała warunki zawartych wcześniej umów kredytowych o stałym oprocentowaniu. 4. Ustawa o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1990 r. – wykorzystywała wprowadzony już pięć lat wcześniej popiwek jako drastyczne narzędzie ograniczania wzrostu nominalnych płac w przedsiębiorstwach w stosunku do rzeczywistego wzrostu cen. 5. Ustawa o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania – ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich sektorach gospodarczych. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PAKIET 10 USTAW WPROWADZONY W RAMACH PLANU BALCEROWICZA

6. Ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne oraz ustawy o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych – nakładała na zagraniczne przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po ustalonym przez bank centralny kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę. 7. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo dewizowe – wprowadzała wymienialność wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania zarobionych dewiz państwu. 8. Prawo celne – ujednolicała zasady clenia importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych. 9. Ustawa o zatrudnieniu – zmieniała reguły funkcjonowania biur pośrednictwa pracy. 10. Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw – zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PAKIET 10 USTAW WPROWADZONY W RAMACH PLANU BALCEROWICZA

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego chleb jajka/szt mąka/kg wódka/0,5l benzyna/l PORÓWNANIE ILOŚCI ARTYKUŁÓW, KTÓRE MOŻNA BYŁO KUPIĆ ZA ŚREDNIE WYNAGRODZENIE W LATACH 1990, 2000 i 2010 *źródło GUS

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego NEGATYWNE SKUTKI TRANSFORMACJI GOSPODARCZEJ W PIERWSZYCH LATACH PO JEJ WPROWADZENIU  bankructwo i likwidacja wielu przedsiębiorstw państwowych  stopa bezrobocia osiągnęła poziom rzędu 16,4% w 1993 r. (ok. 3 mln. ludności)  spadek stopy życiowej licznych grup ludności, zwłaszcza pracowników niedochodowych przedsiębiorstw państwowych oraz pracowników PGR-ów  dopuszczenie do wieloletniej zapaści całych gałęzi gospodarki na skutek braku państwowej polityki wpływania na jej strukturę.  upadek PGR-ów co skutkowało odłogowaniem dużych obszarów rolniczych  spadek tempa wzrostu gospodarczego spowodowany początkowym ograniczeniem produkcji przez istniejące jeszcze przedsiębiorstwa państwowe  zmniejszenie realnych dochodów ludności spowodowane wzrostem cen i zahamowaniem wzrostu płac

Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego POZYTYWNE SKUTKI TRANSFORMACJI GOSPODARCZEJ W PIERWSZYCH LATACH PO JEJ WPROWADZENIU  obniżenie inflacji i deficytu budżetowego  likwidacja niedoborów rynkowych i centralnego rozdzielnictwa materiałów  uzyskanie zgody wierzycieli na redukcję zadłużenia zagranicznego  znaczący przyrost rezerw dewizowych  duży wpływ na rozwój przedsiębiorczości  uruchomienie mechanizmów rynkowych prowadzących do zrównoważenia rynku  poprawa zaopatrzenia sklepów i likwidacja kolejek  wzrost udziału sektora prywatnego w gospodarce  zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów kapitału i pracy  pozytywne zmiany w kierunkach eksportu handlu zagranicznego  pojawienie się konkurencji