Zagrożenia dla dzieci i młodzieży w Sieci Julia Barlińska Fundacja Dzieci Niczyje

Zagrożenia dla dzieci i młodzieży w Sieci Szkodliwe treści Niebezpieczne kontakty online Przemoc rówieśnicza

Szkodliwe treści Pornografia Przemoc Wulgarność Używki Hazard Broń Sekty Rasizm i ksenofobia Są ogólnodostępne Nie są należycie zabezpieczone przed dziećmi Dzieci nie muszą ich szukać, by na nie trafić Ich udostępnianie nie jest ścigane

Zagrożenia: Wyszukiwarki Serwisy P2P Spam Serwisy komunikacyjne

Art. 202 KK § 1. Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 4. Kto utrwala, sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 5. Sąd może orzec przepadek narzędzi lub innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstw określonych w § 1-4, chociażby nie stanowiły własności sprawcy. PRAWO

Szkodliwe treści – konsekwencje psychologiczne dziecko nie rozumie treści, które ogląda nie wie, że treści to czyjś wytwór a nie realna sytuacja przeżywa emocje tak, jakby było świadkiem realnej sytuacji uczy się, że świat jest zagrażający – dziecko generalizuje czuje się winne, że ogląda trudne i zakazane treści PORNOGRAFIA – przedstawia nieprawidłowe znaczenie seksualności człowieka, wulgaryzuje kontakt seksualny, wyklucza kontekst emocjonalny relacji seksualnej, nie uczy o kulturze seksualnej, ukazuje negatywne skutki kontaktu seksualnego (sceny gwałtu) PRZEMOC – wywołuje silne emocje, dotyczy relacji między ludźmi – złe wzorce RASIZM – ukazuje relacje społeczne bez szacunku, uczy nierówności praw

Kontakty z materiałami erotycznymi lub pornograficznymi. Czy w ciągu ostatniego roku, chodząc po stronach WWW lub korzystając z poczty zdarzyło Ci się zetknąć z materiałami erotycznymi lub pornograficznymi (zawierającymi np. nagość, sex lub opowieści i anonse o wyraźnym kontekście seksualnym)? (N=2559) Źródło: gemius AdHoc, wrzesień 2006 r.

Kontakty z materiałami erotycznymi lub pornograficznymi. W jaki sposób trafiłeś(aś) na te materiały? (N=1812) Źródło: gemius AdHoc, wrzesień 2006 r.

Kontakty z brutalną przemocą Czy w ciągu ostatniego roku, chodząc po stronach WWW lub korzystając z poczty zdarzyło Ci się zetknąć z materiałami prezentującymi brutalne sceny przemocy (np. krew, cierpienie, wypadki)? (N=2559) Źródło: gemius AdHoc, wrzesień 2006 r.

Kontakty z brutalną przemocą W jaki sposób trafiłeś(aś) na te materiały? (N=1321)

Kontakty z rasizmem i ksenofobią Czy w ciągu ostatniego roku, chodząc po stronach WWW lub korzystając z poczty zdarzyło Ci się zetknąć materiałami nawołującymi do przemocy lub nietolerancji wobec ludzi innej rasy, narodowości lub wyznania (np. ostre, wulgarne wypowiedzi)? (N=2559) Źródło: gemius AdHoc, wrzesień 2006 r.

Kontakty z rasizmem i ksenofobią W jaki sposób trafiłeś(aś) na te materiały? (N=731) Źródło: gemius AdHoc, wrzesień 2006 r.

Czy rodzice interesują się tym co robisz w internecie? (N=2559) Źródło: gemius AdHoc, wrzesień 2006 r.

Zagrożenia: wykorzystywanie dzieci do produkcji materiałów pornograficznych dostęp dzieci do pornografii dziecięcej PORNOGRAFIA DZIECIĘCA PRODUKCJA, DYSTRYBUCJA, POSIADANIE Zorganizowany przemysł Produkcja amatorska Dostarczanie pornografii przez dzieci Szkodliwe treści

Kontakty internautów z nielegalnymi treściami w Sieci FDN, Gemius S.A Badanie Fundacji Dzieci Niczyje oraz Gemius S.A. Ankiety internetowe Losowa emisja ankiet: 24 stycznia –1 lutego pełnoletnich internautów Kontakty internautów z nielegalnymi treściami (pornografia dziecięca, rasizm, ksenofobia) Reakcja na kontakt z niebezpiecznymi treściami Przyczyny nie zgłaszania przypadków nielegalnych

Kontakty z nielegalnymi treściami w internecie częstotliwość (1)

Kontakty z nielegalnymi treściami w internecie reakcja

Kontakty z nielegalnymi treściami w internecie przyczyny braku reakcji

Pedofile Sekty, satanizm Ruchy neonazistowskie Samobójstwa Psychomanipulacja

WYKORZYSTYWANIE SERWISÓW INTERNETOWYCH PRZEZ PEDOFILÓW DLA POTRZEB KOMUNIKACJI I WYMIANY INFORMACJI

Usługi internetowe Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Czy słyszałeś/łaś lub czytałeś/łaś o zagrożeniach związanych z poznawaniem nowych osób przez internet? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Miejsca zdobywania informacji na temat zagrożeń związanych z poznawaniem nowych osób przez internet Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Czy zdarzyło Ci się będąc na czacie lub gdzieś indziej w internecie, że ktoś wbrew Twojej woli próbował usilnie z Tobą rozmawiać? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Czy taka sytuacja Cię przestraszyła? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Czy zawierasz znajomości w internecie? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006

Prywatne informacje podawane przez internet Źródło: gemiusReport, styczeń 2006

Czy ktoś kogo poznałaś/łaś w internecie chciał się z Tobą umówić na spotkanie? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Czy doszło do spotkania? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

W czyim towarzystwie poszedłeś/poszłaś na spotkanie? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Czy poinformowałeś/łaś kogoś o spotkaniu? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006Źródło: gemiusReport, październik 2004

Przyczyny niepoinformowania o spotkaniu Źródło: gemiusReport, styczeń 2006

Czy korzystanie przez dzieci z internetu może być niebezpieczne? Źródło: gemiusReport, styczeń 2006

Cyberprzemoc

Podział na cztery grupy. Każda grupa dostanie do przeanalizowania inną sytuację odnosząca się do innego fragmentu filmu i aspektu cyberprzemocy do przeanalizowania: –Dominika została sfilmowana wbrew swojej woli –Film został rozesłany przy użyciu telefonu komórkowego –Ktoś zamieścił film w Internecie –Dominika dostawała wulgarne SMSy Analiza historii

Pytania: –Czy można tak postępować? –Jak czuła się w tej sytuacji Dominika? –Co Dominika powinna zrobić w takiej sytuacji? –Jakie mogą być konsekwencje tej sytuacji dla jej sprawcy i ofiary? –Czy słyszeliście o podobnych przypadkach? Analiza historii

Wnioski dyskusji: Nie można nikogo nagrywać ani fotografować jeżeli się na to nie zgadza, szczególnie w sytuacjach intymnych, wstydliwych. Sama świadomość, że ktoś dysponuje ośmieszającym filmem może być bardzo trudna do zniesienia i krzywdząca Jeżeli jesteśmy ofiarą takiego zdarzenia, to powinniśmy domagać się natychmiastowego skasowania filmu lub zdjęcia Autor filmu, zdjęcia ponosi odpowiedzialność za jego nieodpowiednie wykorzystanie. Dominika została sfilmowana wbrew swojej woli.

Wnioski dyskusji: Świadomość tego, że kompromitujące materiały są rozsyłane w ten sposób często jest dla ofiary bardzo trudnym przeżyciem! Rozesłanie kompromitujących materiałów telefonem może być początkiem szeregu zdarzeń nad którymi praktycznie traci się kontrolę Rozsyłając film bierzemy odpowiedzialność za jego dalsze losy Odpowiedzialność za krzywdę ofiary ponoszą wszyscy, którzy przesyłają sobie film (lub inne tego typu materiały) w Sieci Film został rozesłany przy użyciu telefonu komórkowego.

Wnioski dyskusji: Popularność filmu w Sieci potęguje krzywdę ofiary Szybko tracimy kontrolę nad materiałami zamieszczonymi w Sieci. Opublikowanych materiałów już po krótkim czasie nie da się praktycznie usunąć z Sieci Popularność w Sieci ośmieszających materiałów może się stać dla ofiary nie do zniesienia Odpowiedzialność za krzywdę ofiary ponoszą wszyscy, którzy przesyłają sobie film (lub inne tego typu materiały) w Sieci Ktoś zamieścił film w Internecie

Wnioski dyskusji: Wulgarne SMSy, wiadomości itp. potrafią bardzo krzywdzić, szczególnie jeżeli są otrzymywane od osób z najbliższego otoczenia (szkołą, klasa) Za straszenie, grożenie w SMSach lub Internecie może grozić nawet odpowiedzialność karna. Dziewczynka otrzymywała wulgarne SMSy

Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne Gemius S.A./Fundacja Dzieci Niczyje Styczeń 2007 Wulgarne wyzywanie Poniżanie, ośmieszanie, upokarzanie Straszenie, szantaż Niechciane zdjęcia i filmy Publikacja kompromitujących materiałów Podszywanie się Online Styczeń 2007 N=891 dzieci lat Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje Częstotliwość doświadczania przemocy Sprawca Odczucia ofiary Informowanie o doświdczonej przemocy

” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Co drugi młody internauta (52%) miał do czynienia z przemocą werbalną w Internecie lub poprzez telefon komórkowy. Formy doświadczanej przemocy werbalnej Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Przemoc werbalna - częstotliwość ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Poniżanie, ośmieszanie, upokarzanie – odczucia ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Straszenie, szantaż – odczucia ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Straszenie, szantaż – informowanie innych ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

29% zgłasza, że ktoś w Sieci podawał się za nie wbrew ich woli. ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Ponad połowa (57%) osób w wieku było przynajmniej raz obiektem zdjęć lub filmów wykonanych wbrew ich woli. ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

14% dzieci zgłasza przypadki rozpowszechniania za pośrednictwem Internetu lub GSM kompromitujących je materiałów. ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Publikacja kompromitujących materiałów - odczucia ” Przemoc rówieśnicza a elektroniczne media” Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

CYBERPRZEMOC (ang.: cyberbullying) przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Formy: Nękanie, straszenie, szantażowanie Rejestrowanie i dystrybucja niechcianych zdjęć i filmów Dystrybucja, ośmieszających, upokarzających informacji Podszywanie się pod kogoś Narzędzia: Poczta elektroniczna, komunikatory, czat, strony i blogi, fora dyskusyjne, serwisy społecznościowe, rozmowy GSM, SMS, MMS, Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

CYBERPRZEMOC A „TRADYCYJNA” PRZEMOC RÓWIEŚNICZA ANONIMOWOŚĆ SPRAWCY RÓŻNORODNOŚĆ FORM DOSTĘPNOŚĆ 24/7 ZASIĘG TRWAŁOŚĆ OGRANICZONA KONTROLA Łukasz Wojtasik, Fundacja Dzieci Niczyje

Nie odpowiadać na zaczepki w Sieci. Zachowywać dowody przemocy (zachowywanie SMSów, i, wiadomości z komunikatora) Informować rodziców Informować nauczycieli Szukać pomocy u konsultantów Helpline.org.pl. Bezpłatny kontakt za pomocą: –komunikatora na stronie –telefonu , –poczty Co robić w sytuacji cyberprzemocy?

Zamieszczanie w Sieci filmów zarejestrowanych kamerą w telefonie GSM (Wrzuta.pl, YouTube.com) Rozsyłanie do znajomych em informacji, zdjęć, filmów ośmieszających kolegów (łańcuszki docierające w krótkim czasie nawet do kilkuset osób) Nękanie, ośmieszanie w serwisach społecznościowych Włamania na konta pocztowe, blogi, serwisy społecznościowe (m.in. Epuls, Grono) Groźby w komunikatorach, SMSach Publikacja ośmieszających stron WWW.

„Niewine” intencje nie są wytłumaczeniem i nie zwalniają z odpowiedzialności za przemoc. Możliwość następujących konsekwencji: –obniżenie oceny z zachowania –zawieszenie w prawach ucznia –wyrzucenie ze szkoły –odpowiedzialność karna (w sytuacjach łamania prawa, np.: groźby karalne, publikowanie nielegalnych treści) Odpowiedzialność sprawców cyberprzemocy

Nieodwracalność skutków: –szybka i duża popularność materiałów publikowanych w Sieci –brak możliwości usunięcia tego typu materiałów z Internetu –doznanie poważnego cierpienia przez ofiarę Co zrobić, żeby chociaż częściowo naprawić błąd: –sprawca powinien przeprosić ofiarę swojego „żartu” i zapewnić ją o nie podejmowaniu takich działań w przyszłości – w kontakcie z administratorami serwisów internetowych powinien podjąć próbę usunięcia krzywdzących treści z Sieci –powinien reagować w sytuacji kontynuowania krzywdzących działań przez inne osoby –może skontaktować się z helpline.org.pl i ustalić, jakie kroki można jeszcze podjąć Odpowiedzialność sprawców cyberprzemocy

Nie można pozostawać obojętnym wobec krzywdy kolegów z klasy, szkoły, czy podwórka. Reakcja jest obowiązkiem a zaniechanie działania stawia świadka po stronie sprawców! Rola świadków cyberprzemocy

Zasady bezpieczeństwa, które pomogą uniknąć sytuacji cyberprzemocy: Nie publikować w Sieci swoich zdjęć Nie udostępniać nikomu swoich haseł, loginów itp. Zapewniać swoim profilom w Sieci status prywatny Zasady dotyczące tego jak należy korzystać z tych mediów, np.: Nie rejestrować zdjęć i filmów bez zgody zainteresowanego Nie zamieszczać w Internecie materiałów, które mogą kogoś skrzywdzić Nie przeklinać Zasady dotyczące zachowania w sytuacji bycia świadkiem lub ofiarą przemocy w Sieci, np.: Zawsze pomagać kolegom, którym dzieje się coś złego Informować o zagrożeniach w Sieci kogoś dorosłego Zgłaszać przypadki cyberprzemocy do Helpline.org.pl Zasady odpowiedzialnego korzystania z Internetu i telefonów komórkowych

Odbiorcy: –Zajęcia adresowane są do uczniów wszystkich klas szkół gimnazjalnych Cel zajęć: –zaprezentowane uczniom zjawiska cyberprzemocy –uwrażliwienie ich na specyfikę problemu, –wypracowanie zasad bezpiecznego i kulturalnego korzystania z Sieci oraz reagowania w sytuacjach cyberprzemocy W toku zajęć dzieci powinny dowiedzieć się: –Jakie są formy cyberprzemocy –Jakie mogą być odczucia oraz konsekwencje przemocy w Sieci dla ofiary cyberprzemocy –Jakie są możliwe konsekwencje przemocy w Sieci dla sprawców tego typu działań. –Jak powinna zachować się ofiara cyberprzemocy i gdzie może szukać pomocy –Jak powinni zachowywać się świadkowie cyberprzemocy –Jakich zasad bezpieczeństwa przestrzegać żeby zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą cyberprzemocy Charakterystyka zajęć

Forma zajęć: –„Burza mózgów” –Praca w małych grupach??? –Dyskusja moderowana przez nauczyciela –Prezentacja filmu Czas zajęć: –2 x 45 min. Realizatorzy: –pedagog szkolny –wychowawca –nauczyciela informatyki –inny nauczyciel oraz wolontariusz. Prowadzenie zajęć: –w ramach godziny wychowawczej, –zajęć informatycznych lub w innym dogodnym czasie. Charakterystyka zajęć

Wymagana wiedza: –Do prowadzenia zajęć wymagana jest jedynie podstawowa znajomość specyfiki Internetu i telefonów komórkowych. Zalecane jest dokładne zapoznanie się prowadzącego zajęcia z niniejszym podręcznikiem. Pomocne będzie również odwiedzeni serwisów internetowych: Zgłoszenie realizacji zajęć. –Po realizacji wszystkich zajęć planowanych na terenie szkoły lub innej placówki realizatorzy proszeni są o wypełnienie formularza „Realizacja zajęć Stop Cyberprzemocy” na stronie (w sekcji kampania→kampania edukacyjna). Na podstawie formularza realizatorzy zajęć mogą otrzymać zaświadczenie o udziale w kampanii „Dziecko w Sieci” - „Stop Cyberprzemocy”. Wymagany sprzęt: –odtwarzacz DVD podłączony do telewizora –komputer lub odtwarzacz DVD podłączony do projektora multimedialnego oraz głośników. Charakterystyka zajęć

Po realizacji wszystkich zajęć planowanych na terenie szkoły lub innej placówki realizatorzy proszeni są o wypełnienie sprawozdania z realizacji zajęć na stronie (w sekcji kampania→kampania edukacyjna). Na podstawie formularza realizatorzy zajęć mogą otrzymać zaświadczenie o czynnym udziale w kampanii „Dziecko w Sieci. Charakterystyka zajęć

Dziękuję za uwagę. Julia Barlińska Fundacja Dzieci Niczyje