INDYWIDUALNE STRATEGIE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM Mgr Agnieszka Trela

Zwalczanie stresu W trakcie badań nad psychologicznym aspektem powstawania reakcji stresowej i jej zwalczaniu przez organizm człowieka ustalono, iż jednostka, poddana stresującemu wydarzeniu, podejmuje działania zmierzające do ograniczenia negatywnie oddziałujących na nią bodźców oraz opanowania i zniwelowania negatywnie wpływających na jej dobrostan emocji. Jest to ogólnie definiowana metoda radzenia sobie z sytuacją stresową.

Strategie ogólne radzenia sobie ze stresem W literaturze psychologicznej wskazuje się na ogólne strategie radzenia sobie ze stresem, wśród których wymienia się konfrontację, zdystansowanie się, samokontrolę, wspieranie społeczne przez inne osoby, przyjęcie odpowiedzialności, unikanie (uciekanie od problemu), rozwiązywanie zaistniałych problemów w zaplanowany sposób oraz pozytywne przewartościowanie.

Radzenie sobie ze stresem 1.ukierunkowanie jednostkowej aktywności poznawczej i behawioralnej zmierzające do wyeliminowania, ograniczenia lub przystosowania się do wywołujących stres zjawisk i zdarzeń (Folkman i Lazarus, 1980), 2.asymilacja jednostki do turbulentnych warunków jej otoczenia (Haan, 1977) 3.„zaprzyjaźnienie się ze stresem”, a więc ponoszenie konsekwencji jego doznawania, a co za tym idzie, akceptacja występowania sytuacji stresowych w życiu człowieka (Stone i Neale, 1984)

Strategie radzenie sobie ze stresem Strategie radzenia sobie ze stresem pełnią dwie funkcje: 1.funkcję instrumentalną, która objawia się w działaniu ograniczającym oddziaływanie stresu lub ekspozycję jednostki na sytuacją stresową 2.funkcję regulacyjną, która objawia się w zniwelowaniu wysokiego pobudzenia nerwowego i wszystkich towarzyszących mu negatywnych emocji wraz z wypracowaniem metod pobudzania emocji pozytywnych, przeciwdziałających powstaniu stresu

Indywidualne radzenie sobie ze stresem (ujęcie historyczne) 1.aktywność fizyczna, czyli rozmaite ćwiczenia 2.troska o zdrowie własne, czyli prawidłowa dieta, stały tryb życia, odpowiednie pory odżywania się, niekorzystanie z rozmaitych używek 3.unikanie niepotrzebnego napięcia zarówno fizycznego (mięśnie) jak i psychicznego (emocje) poprzez trening relaksacyjny 4.masowanie (poddawanie się rozmaitym fizycznym zabiegom rozluźniającym, odstresowującym i tonizującym) 5.prawidłowe sposoby komunikowania się (werbalnego i pozawerbalnego) pomiędzy jednostkami 6.pewność siebie 7.symbioza w zbiorowości, przystosowanie się, samoakceptacja 8.unikanie konfliktów oraz rozwiązywanie sytuacji konfliktowych, dążenie do ich nieprowokowania 9.minimalizowanie i ograniczanie skutków sytuacji kryzysowych 10.twórcze poszukiwanie wyjścia z sytuacji kłopotliwej, sprawiającej problemy 11.ograniczanie obawy przed śmiercią i jej skutkami (krótko- i długofalowymi)

Indywidualne radzenie sobie ze stresem (ujęcie aktualne) Zgodnie z wprowadzoną przez Selye’go typologią źródeł stresu, winien on być niwelowany poprzez połączenie emocji oraz reakcji fizycznych i psychicznych organizmu człowieka. Wyrażać się to powinno w: 1.odpowiednim organizowaniu pracy 2.dążeniu do zniwelowania rozbieżności pomiędzy spodziewanymi efektami wykonywanych przez siebie zadań a możliwościami osobistymi ich wykonania 3.dołożenie starań o jak największe dopasowanie środowiska do własnej aktywności

Koncepcje indywidualnego radzenia sobie ze stresem W zakresie treningu fizycznego prowadzone doświadczenia wskazały, iż podejmowanie i cykliczne wykonywanie rozmaitych ćwiczeń fizycznych relaksuje ciało i umysł, zmniejszając podatność organizmu na stres. W zakresie treningu pedagogicznego ustalono, że dzieci wychowywane w rodzinie stosującej autokratyczny styl wychowania, są uwarunkowane od najmłodszych lat do odporności na stres

Koncepcje indywidualnego radzenia sobie ze stresem cd. Wreszcie, trening psychologiczny obejmuje wszelkiego rodzaju działania relaksacyjne, odprężające, wyciszające i tonizujące organizm, dzięki którym organizm człowieka staje się bardziej odporny na rozmaite oddziaływania i czynniki o charakterze stresującym.

Wzorce indywidualnego radzenia sobie ze stresem 1.Koncentracja na problemie - skupienie się na czynnikach wywołujących stres i wyeliminowanie ich 2.Przemiana - zrozumienie sytuacji stresowej i zamiana wywołujących ją czynników nieprzyjaznych w elementy sprzyjające 3.Wzorowanie się na innych - korzystanie ze sprawdzonych wzorców postępowania innych osób, które przezwyciężyły stres w analogicznych sytuacjach

Wzorce indywidualnego radzenia sobie ze stresem cd. 4.Ucieczka (pogrążanie się w świecie fantazji) - unikanie problemu, uciekanie od powodu stresu w nadziei, że samoistnie wygaśnie 5.Rezygnacja - bierne poddanie się losowi i wydarzeniom, na które (w subiektywnym odczuciu) jednostka nie ma żadnego wpływu lub jest on ograniczony 6.Obwinianie siebie - doszukiwanie się powodów wystąpienia sytuacji stresowej (zarazem stresora) we własnych działaniach lub zaniechaniach

Wzorce indywidualnego radzenia sobie ze stresem cd. 7.Kontrolowanie emocji, czyli obiektywne i pozbawione zaangażowania uczuciowego w wykonywane czynności 8.Odreagowanie stresu, czyli podejmowanie wszelkich innych działań, skutkiem których stanie się wyeliminowanie napięcia nerwowego, spowodowanego działaniem stresującego czynnika

BIBLIOGRAFIA 1.Basińska B., Radzenie sobie ze stresem w warunkach różnego stopnia zagrożenia zdrowia, Przegląd psychologiczny 2004, nr 47 (1). 2.Łosiak W., Psychologia stresu, Oficyna Wydawnicza ŁośGraf, Warszawa Makowska H., Poprawa R., Radzenie sobie ze stresem w procesie budowania zdrowia (w:) Dolińska-Zygmunt G. (red.), Podstawy psychologii zdrowia, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław Terelak J.F., Psychologia stresu, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2001

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! UNIKANIE STRESU LUB JEGO IGNOROWANIE NIGDY NIE PRZYCZYNIA SIĘ DO ROZWIĄZANIA SYTUACJI WYWOŁUJĄCEJ STRES