Postępowanie dowodowe

Wyrok SA w Białymstoku z r., I ACa 586/13, LEX nr  Fakty niewymagające dowodu  Zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Za fakty przyznane uznaje się fakty podawane przez jedną stronę i potwierdzone jako zgodne z prawdą przez stronę przeciwną działającą osobiście lub przez pełnomocnika procesowego w drodze wyraźnego oświadczenia wiedzy (przyznania) złożonego w każdym stadium konkretnego postępowania bądź pisemnie bądź ustnie do protokołu. Przyznanie faktu sprowadza się zatem do oświadczenia wiedzy strony, że twierdzenie jej przeciwnika procesowego odpowiada rzeczywistości.

Wyrok SN z r., II CSK 13/13, LEX nr  Ciężar dowodu - Znaczenie art. 6 k.c. w prawie procesowym  Artykuł 6 k.c. jest przepisem prawa materialnego, nie zaś procesowego, chociaż w procesie wykorzystywany jest przy wyznaczaniu reguł rozkładu ciężaru dowodu zaistnienia okoliczności doniosłych z punktu widzenia stanowiska prezentowanego przez każdą ze stron

Wyrok SA w Warszawie z r., I ACa 259/13, LEX nr  Rozkład ciężaru dowodu  Materialnoprawną zasadę rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) uzupełniają reguły procesowe (w szczególności art. 3 § 1 k.p.c. - w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 233, poz oraz art. 232 k.p.c.) nakazujące stronom przejawiać aktywność w celu wykazania wszystkich istotnych okoliczności i faktów, z których wywodzą skutki prawne, w szczególności wskazywać dowody. Obowiązek przedstawiania dowodów odnosi się zarówno do przesłanek dotyczących samej zasadności dochodzonego roszczenia, jak i jego wysokości. Niedochowanie powyższych obowiązków skutkuje ryzykiem przegrania procesu przez stronę, którą obciążał ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy

Wyrok SA w Gdańsku z r., III APa 9/12, LEX nr  Dopuszczenie przez sąd dowodu z urzędu  Dopuszczenie przez sąd dowodu z urzędu nie może być uznane, co do zasady, za działanie naruszające bezstronność sądu i zasadę równości stron. Nie można też sądowi zarzucać, naruszenia przepisów postępowania jedynie przez dopuszczenie dowodu z urzędu, tj. wytykać mu, że skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. Natomiast ewentualne naruszenie z tego powodu równowagi stron, zasady kontradyktoryjności, czy obowiązku bezstronności podlega na zarzut strony badaniu indywidualnie w okolicznościach każdego przypadku

Ułatwienia procesowe Fakty POWSZECHNIE ZNANE – art. 228 § 1 k.p.c. Fakty ZNANE SĄDOWI Z URZĘDU – art. 228 § 2 k.p.c. Fakty PRZYZNANE – art. 229 k.p.c.

Fakty POWSZECHNIE ZNANE – art. 228 § 1 k.p.c. zdarzenia, czynności, okoliczności, które są znane każdej rozsądnej osobie, która ma przeciętne doświadczenie życiowe i mieszka w miejscowości, w której znajduje się siedziba sądu wszelkie wydarzenia historycznezachodzące w określonym miejscu i czasietakże ustalone zwyczaje

Fakty ZNANE SĄDOWI Z URZĘDU – art. 228 § 2 k.p.c. znane sądowi w związku z wykonywaniem przez sąd czynności sądowych powinny być znane w związku z działaniem urzędowym sędziego, z którymi zetknął się bezpośrednio przy wykonywaniu czynności procesowych Fakty te nie wymagają dowodu, ale sąd winien zwrócić na nie uwagę Samo powołanie w uzasadnieniu orzeczenia okoliczności i faktów znanych z urzędu stanowi naruszenie art. 228 § 2 k.p.c. Aby powołanie się na te okoliczności było skuteczne, nie wystarczy jedynie w sposób ogólnikowy powołać się na ich istnienie. Sąd powinien przytoczyć konkretny fakt, konkretnej sprawy, a także zwrócić uwagę stron na fakt, na którym sąd chce się oprzeć jako na znanym urzędowo

Fakty PRZYZNANE – art. 229 k.p.c. Zostały podane przez jedną stronę i potwierdzone przez drugą stronę jako zgodne z prawdą Przedmiotem przyznania jako jednostronnej czynności procesowej mogą być tylko FAKTY, a nieich ocena prawna Nie może ono dotyczyć prawdopodobnych okoliczności, które nie wystąpiły, czy – zdarzeń, które mogłyby nastąpić, gdyby były odmienne okoliczności faktyczne Przyznanie jest oświadczeniem wiedzy strony, które potwierdza prawdziwość przeciwnika procesowego o istnieniu/nieistnieniu określonego faktu

Wyrok SN z r., V CSK 269/09, OSNC 2010, nr 9, poz. 127  Informacja zamieszczona w Internecie a fakty powszechnie znane  Zamieszczenie w Internecie informacji o fakcie nie oznacza, że jest on powszechnie znany w rozumieniu art. 228 § 1 k.p.c.

Wyrok SN z r., II CSK 166/09, OSNC-ZD 2010, nr 2, poz. 55  Skuteczne uznanie notoryjności faktów  Do skutecznego zastosowania art. 228 § 2 k.p.c. nie wystarczy ogólnikowe powołanie się na fakty znane sądowi urzędowo z innych rozpatrywanych spraw; sąd powinien przytoczyć konkretny fakt, wskazać sprawę, w której został on stwierdzony, i zwrócić na rozprawie uwagę stron, że zamierza go wykorzystać jako fakt znany sądowi urzędowo.

Wyrok SN z r., III SK 41/09, LEX nr  Fakty znane sądowi z urzędu  Zgodnie z art. 228 § 2 k.p.c. fakty znane sądowi urzędowo nie wymagają dowodu, jednakże sąd ma obowiązek zwrócić na nie uwagę stron na rozprawie tak, aby strony mogły się co do nich wypowiedzieć. Powołanie w uzasadnieniu orzeczenia znanych sądowi z urzędu okoliczności, które nie były przedmiotem rozprawy, stanowi naruszenia art. 228 § 2 k.p.c.

Wyrok SA w Białymstoku z r., I ACa 259/13, LEX nr  Uznanie faktów za przyznane  Funkcją art. 230 k.p.c. nie jest wzmacnianie ustaleń co do faktów, które nie znajdują dostatecznego uzasadnienia w dowodach przeprowadzonych w sprawie, a jego zastosowanie wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy jest to uzasadnione wynikiem całej rozprawy.

Orzeczenie SN z r., III CR 462/58, OSNC 1962, nr 1, poz. 6  Wiedza prywatna składu orzekającego a konieczność ich udowodnienia  Okoliczności znane prywatnie członkom składu orzekającego wymagają normalnego udowodnienia. Fakty znane sądowi urzędowo, które nie wymagają dowodu, są to takie fakty, o których sąd dowiedział się przy wykonywaniu czynności urzędowych (np. przy rozpoznawaniu innej sprawy), nie zaś fakty, które doszły do wiadomości czy zostały zaobserwowane przez członków kompletu sądzącego w jakikolwiek inny sposób. 

Wyrok SA w Łodzi z r., I ACa 832/13,LEX nr  Domniemania faktyczne  Domniemanie z art. 231 k.p.c. jest w istocie wnioskowaniem (rozumowaniem sądu orzekającego), u podstaw którego leży ustawowe domniemanie pozwalające na oparcie ustaleń faktycznych na uznaniu za ustalone faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy pod warunkiem, że wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Domniemanie takie może być wzruszone poprzez wykazanie nieprawidłowości tego rozumowania polegającego na tym, że fakt przyjęty przez sąd za podstawę wnioskowania o innym fakcie nie został ustalony, albo też na tym, że fakty składające się na podstawę domniemania faktycznego nie uzasadniają, w świetle wiedzy i doświadczenia życiowego, wyprowadzonego z niej wniosku.

Wyrok SN z r., V CSK 328/09, LEX nr  Znaczenie domniemania prawnego  Instytucja domniemania prawnego, zdefiniowana w przepisie art. 234 k.p.c. konstruowana jest w oparciu o przepisy prawa materialnego a nie procesowego, a jej istota wyraża się w tym, że dowód określonego w normie prawnej faktu zastępuje dowód faktu, z którego dana osoba wywodzi skutki prawne albo bezpośrednio dowód istnienia określonego prawa, stosunku prawnego lub jego istotnego elementu.

Wyrok SN z r., III CKN 811/98, LEX nr  Zasady wzruszania domniemania prawnego  Zasady wzruszania domniemania prawnego nie mają zastosowania do domniemania faktycznego ze względu na znaczne różnice pomiędzy tymi domniemaniami. O ile domniemanie prawne, zawierające ustawowy nakaz przyjęcia określonego faktu w razie ustalenia innego faktu, wymaga obalenia w drodze dowodu przeciwnego, to domniemanie faktyczne, będące rozumowaniem sędziego opartym na wiedzy i doświadczeniu, może być wzruszone przez wykazanie nieprawidłowości tego rozumowania. Ta nieprawidłowość może polegać na tym, że fakt przyjęty przez sąd za podstawę wnioskowania o innym fakcie nie został ustalony, albo też na tym, że fakty składające się na podstawę domniemania faktycznego nie uzasadniają, w świetle wiedzy i doświadczenia życiowego, wyprowadzonego z niej wniosku.