IDENTYFIKACJA CZŁOWIEKA METODAMI KRYMINALISTYCZNYMI I BIOLOGICZNYMI

Prezentacja na temat: "IDENTYFIKACJA CZŁOWIEKA METODAMI KRYMINALISTYCZNYMI I BIOLOGICZNYMI"— Zapis prezentacji:

1 IDENTYFIKACJA CZŁOWIEKA METODAMI KRYMINALISTYCZNYMI I BIOLOGICZNYMI
Odtwarzanie wyglądu człowieka portret pamięciowy, fotografia, progresja wiekowa (badania antroposkopijne, ekspertyza antropologiczna)

2 Identyfikacja osób i zwłok
I. Identyfikacja osób: W ramach czynności podejmowanych przez uprawnione organy: Legitymowanie osób, weryfikowanie tożsamości na podstawie dokumentów, biometryczne metody weryfikacji tożsamości, Oględziny osoby, ustalanie tożsamości osób na podstawie dokumentów, uzyskanie informacji umożliwiających identyfikację (dane rysopisowe, znaki szczególne, tatuaże, blizny, znamiona, itd.), Okazanie osób, rozpoznanie przez świadka, ofiarę. 2. W ramach badań podejmowanych przez biegłego:

3 Ekspertyza daktyloskopijna w szerokim znaczeniu,
Ekspertyza pismoznawcza, Ekspertyza osmologiczna, Ekspertyza antropologiczna, antropometryczna (portret obrazowy, odtwarzanie wyglądu), Ekspertyza biologiczna. II. Identyfikacja zwłok: W ramach czynności podejmowanych przez uprawnione organy: Oględziny miejsca zdarzenia i zwłok, ustalenie tożsamości na podstawie dokumentów, rzeczy, uzyskanie informacji niezbędnych do identyfikacji zwłok, Okazanie zwłok.

4 2. W ramach badań podejmowanych przez biegłego:
Sekcja zwłok, ekspertyza medyczno – sądowa, uzyskanie informacji do identyfikacji, Ekspertyza daktyloskopijna, Ekspertyza antropometryczna, portret obrazowy, identyfikacja na podstawie fotografii, na podstawie szkieletu, kości, czaszki, Ekspertyza odonskopijna, odontologiczna, Ekspertyza biologiczna.

5 Przystosowanie osiągnięć antropologii na potrzeby kryminalistyki wpłynęło na rozwój antropometrii kryminalistycznej, której środki i metody stanowią podstawę identyfikacji człowieka. Wykorzystanie antropometrii w praktyce zmierza do: Odtworzenia wyglądu człowieka: Konstruowanie portretu pamięciowego, Portret na podstawie zdjęcia pośmiertnego zwłok, Postarzanie wyglądu twarzy osób dorosłych i progresja wiekowa twarzy dzieci,

6 Rekonstrukcja wyglądu przyżyciowego na podstawie materiału kostnego.
2. Badań identyfikacyjnych osób na podstawie zdjęć fotograficznych.

7 Metody umożliwiające rozpoznanie przestępców i nie tylko były i są od wieków przedmiotem badań.
Pierwsze opisy człowieka pochodzą sprzed naszej ery. W papirusach egipskich zachowało się wiele tego typu dokumentów. Badając owe dokumenty z kryminalistycznego punktu widzenia można było wyróżnić dwa systemy opisu: Opis obszerny. Opis skrócony.

8 Opis obszerny obejmował: imię, nazwisko, wysokość, postawę, kolor oczu, włosów, kształt twarzy, nosa, ust oraz ewentualne znamiona na częściach ciała. Opis skrócony: zawierał jedynie wiek osoby i wyliczenie jej znamion. W III wieku p.n.e. odróżniano kształty nosa, poprzez ułożenie jego postawy oraz jego grzbiet (skala 5 stopniowa). Uwzględniano także podział uszu, rozróżniano różne kształty twarzy. O poziomie rysunków twarzy świadczy list gończy znaleziony w Aleksandrii.

9 XVIII wiek to czas pojawienia się dokumentów urzędowych zawierających informacje o danych rysopisowych np. wypełnianie formularzy aby otrzymać różne dokumenty. Do czasu wynalezienia fotografii podobizny poszukiwanych przestępców ich wizerunek wykonywano w drzewie (wątpliwości co do jakości, stopnia podobieństwa), a z chwilą wynalezienia druku rozsyłano odbitki w formie listów gończych (szybsza i bardziej dokładna forma). Pierwsze albumy fotograficzne to rok 1860.

10 Pierwsze próby identyfikacji wiążą się z działalnością Francois Vidocqa funkcjonariusza dziewiętnastowiecznej policji kryminalnej we Francji. W 1882 roku Alfons Bertillon opracował antropometryczną kartotekę rejestracyjna opartą na pomiarach ludzkiego ciała Antropometria kryminalistyczna oparta jest na pewnych złożeniach: Wymiary kośćca po 20 roku życia nie ulegają zmianie, Znikome jest znalezienie osoby o tych samych wymiarach

11 zewnętrznych części ciała,
Pomiary nie nastręczają problemów. Wyniki pomiarów wpisywano do specjalnych formularzy włączanych do rejestru. W pierwszym roku stosowania systemu metrycznego ustalono we Francji tożsamość 49 osób.

12

13 Twórcą pierwszej metody odtwarzania wyglądu osoby na podstawie zeznań świadków był Alfons Bertillon. Opracował on zasady tworzenia tzw. portretu mówionego inaczej pamięciowego, choć obecnie ta metoda została nieco zmodyfikowana, gdyż trudno jest jednoznacznie kojarzyć z opisu słownego wygląd konkretnego człowieka. Rozwinięciem opisu wyglądu osób była metoda wykonywania portretów rysunkowych na podstawie podanego rysopisu.

14 Portret pamięciowy najogólniej mówiąc jest obrazem zachowanym w pamięci, obrazem wizerunku widzianej osoby. Sporządzany jest na podstawie charakterystyki zapamiętanego wyglądu osoby, z wykorzystaniem materiałów pomocniczych takich jak: Katalogi ze zdjęciami, Rysunków graficznych, Filmów.

15 Problemem postepowań wykrywczych, identyfikacyjnych jest odtworzenie wyglądu:
Sprawcy zdarzenia, Osób poszukiwanych, Ofiar przestępstw, Osób zaginionych, Przyżyciowego osób, których zwłoki odnaleziono.

16 W poszukiwaniu osób istotną rolę odgrywają cechy zewnętrzne wyglądu człowieka.
W zależności od okoliczności sporządzenia portretu wyróżniamy dwa rysopisy: – bezpośredni, pośredni.

17 Rysopis bezpośredni: poprzedzony jest obserwacją interesującej nas osoby, analizą zdjęć. Sporządzony rysopis analizuje poszczególne elementy, okolic twarzy, a ustalone cechy opisuje się zgodnie z systemem klasyfikacyjnym cech zewnętrznych ciała człowieka. Rysopis bezpośredni pozwala także na uwzględnienie cech dodatkowych takich jak: Stan uzębienia, Rodzaj i umiejscowienie blizn,

18 tatuaży, Także cechy dynamiczne: np. sposób mówienia, chód, różne nawyki. Rysopis bezpośredni pozwala nie tylko na typowanie i eliminację osób ale również na ustalenie ich tożsamości. Specyficzna odmiana rysopisu bezpośredniego jest rysopis ustalony na podstawie badan zeszkieletowanych zwłok lub czaszki. Świadkiem jest antropolog. Rysopis pośredni: sporządzony jest najczęściej na podstawie informacji uzyskiwanych od świadków. Świadek podaje dane o wieku, wzroście, budowie ciała,

19 uczesaniu i kolorze włosów, ubiorze i niektórych cechach charakterystycznych. Portret pamięciowy stosowany najczęściej w formie opisowej nie był i nie jest środkiem idealnym w poszukiwaniu i ustalaniu tożsamości osób, dlatego też dążenie do bardziej doskonałych metod doprowadziło do zmodyfikowania powyższej metody tzw. pamięciowej i powstania portretu obrazowego.

20 Portret obrazowy: to przekształcenie rysopisu podawanego przez świadka w formę wizualną. Początkowo stosowana była forma rzeźbiarska portretu jednak ze wzglądu na dużą pracochłonność i długi czas realizacji został zaniechana. Portret obrazowy może być realizowany w formie fotomontażu lub wizerunku twarzy na ekranie monitora. Forma obrazowa może być wzbogacona wieloma różnymi cechami, które trudne były do przekazania w postaci opisu słownego.

21 Komponowanie portretu obrazowego jest bardzo żmudne i przebiega wieloetapowo ale daje dobre efekty m. in. w: - pracy z dzieckiem, które nie potrafi dokładnie opisać anatomii twarzy, - w sytuacji gdy kilka osób podaje zróżnicowany rysopis.

22 Rozpoczynając czynności zmierzające do odtworzenia, (może łączyć się z identyfikacją) np. wyglądu sprawcy przestępstwa należy mieć na uwadze źródło dostarczające informacji czyli świadka. Art. 177 § 1 k.p.k. Przesłuchanie świadka w celu odtworzenia wyglądu sprawcy przed organem procesowym jest tzw. szczególną formą przesłuchania.

23 W kryminalistyce wyróżnia się rożne typy świadków: Inteligentni, nieinteligentni, pewni siebie, ambitni, mający wątpliwości, bojaźliwi, małomówni, elokwentni, analityczni, syntetyczni, opisujący, oceniający. Na wierność odtworzonego portretu i zgodność z autentycznym wyglądem sprawcy ma duży wpływ udział w czynności więcej niż jednego świadka.

24 Świadkowie małomówni: niechęć do organów ścigania.
Świadkowie inteligentni: odtwarzanie logiczne i prawdziwe. Świadkowie nieinteligentni: trudności z zapamiętywaniem i odtwarzaniem spostrzeżeń. Świadkowie pewni siebie: wszystko prawidłowo spostrzegli, zapamiętali i dokładnie odtworzyli, bezbłędnie. Świadkowie ambitni: ich zeznania niejednokrotnie sa fałszywe. Świadkowie mający wątpliwości: wahają się w zeznaniach, są ostrożni. Świadkowie małomówni: niechęć do organów ścigania.

25 Świadkowie elokwentni: często zafałszowują obraz widzianej przez nich osoby. Forma wypowiedzi góruje nad treścią. Świadkowie analityczni: pamięć do szczegółów. Świadkowie syntetyczni: zapamiętują ogólny wygląd na krótko bez szczegółów. Świadkowie opisujący: odtworzenie tego co widział, zaobserwował. Świadkowie oceniający: zeznania są prawdziwe i poparte niekiedy dowodami.

26 Wstępne fazy wykonania portretu metodą rysunkową.

27 Kolejne etapy sporządzania portretu.

28 Portrety rysunkowe wykonane na podstawie zeznań kilku świadków i fotografie rozpoznanych sprawców.

29 Portrety rysunkowe sprawców przestępstw wykonane na podstawie zeznań świadków oraz fotografie rozpoznanych sprawców.

30 Portret pamięciowy wykonany na podstawie zeznań kilku świadków i zdjęcia rozpoznanego sprawcy.

31 Graficzne opracowanie portretu poszukiwanego sprawcy przestępstwa pobicia ze skutkiem śmiertelnym.
Rysopis: Mężczyzna w wieku ok. 45 lat, ok. 175 wzrostu, szczupłej budowy ciała, włosy koloru jasny szatyn-ciemny bląd. Twarz zniszczona, ciemna, oczy szkliste, przekrwione. Sylwetka przygarbiona. Ubrany w kurtkę skórzaną, brązową, zniszczoną (przetarcia).

32 Obecnie wszystkie metody wyparła technika komputerowa łącząca kompozycje graficzną i fotograficzną z rysunkiem. POL – SIT (Polski System Identyfikacji Twarzy) wykorzystywany jest w Polsce. Jest to program do wykonywania portretów obrazowych, składa się z baz danych zawierających elementy będące fragmentami wyretuszowanych zdjęć. Umożliwia to tworzenie zdjęć en face i z profilu.

33 Bazy danych powstały na podstawie analizy ponad 15
Bazy danych powstały na podstawie analizy ponad zdjęć osób w wieku od 18 do 55 lat. Do podstawowych elementów znajdujących się w bazie systemu należą: kształt twarzy, włosy, brwi, oczy, nos, usta i uszy. Znajdują się także elementy uzupełniające: bokobrody, wąsy, brody, nakrycia głowy, okulary i ubrania. Wszystkie elementy są sklasyfikowane i pogrupowane tak aby szybko można było je wybierać z bazy.

34 Kształty twarzy: a) elipsoidalna,
b) okrągła, c) owalna, d) romboidalna. Kształty twarzy: e)pięciokątna, f) prostokątna, g) trapezoidalna, h) trójkątna.

35 Brwi

36 Oczy

37 Nos

38 Usta

39 Dobra jakość elementów pozwala na dokonywanie zmian i retuszu co wpływa na jakość obrazów, które są zbliżone jakością do zdjęć. Można wykonać także różnorodne wersje portretu poprzez uzupełnienia (np. okulary i czy widać zza nich oczy). Wykonanie portretu składa się z trzech etapów: Synteza rysopisu w celu wyboru najbardziej charakterystycznych cech i dokonanie wstępnej konstrukcji portretu. Zastosowanie wybranych cech (połączenie ich). Doskonalenie kompozycji obrazu.

40 Przykłady portretów pamięciowych.

41 Składania portretu pamięciowego z wykorzystaniem systemu POL - SIT

42 Etapy składania portretu

43 Końcowy etap składania portretu z uwzględnieniem systemu POL – SIT.

44 Identyfikacja na podstawie fotografii

45 Identyfikację osób na podstawie fotografii przeprowadza się w celu :
Potwierdzenia tożsamości osób poszukiwanych, Wskazania podejrzanych o popełnienie przestępstwa, Wskazania zaginionych, Wskazania osób chorych psychicznie, Wskazania osób z zanikami pamięci. Przedmiotem badań porównawczych mogą być zdjęcia sygnalityczne, z dokumentów, okazjonalne, z fotograficznych pułapek kryminalistycznych,

46 Nagrania wideo, monitoringu, wykonane podczas np. zamieszek
Nagrania wideo, monitoringu, wykonane podczas np. zamieszek. W zależności od jakości materiału stosuje się jedna lub kilka uzupełniających metod identyfikacyjnych. 1. Metoda pomiarowo – porównawcza polega na dokonaniu pomiarów w jednakowo ustawionych elementach budowy twarzy i porównanie uzyskanych wyników. Mogą to być pomiary np.: wysokości ucha, odległości nosa, odległości pomiędzy wewnętrznymi kącikami oczu, odległości od kącika oka do kącika ust.

47 2. Metoda graficzno – opisowa polega na wskazaniu indywidualnych cech twarzy, takich jak ukształtowanie linii owłosienia, bruzd czołowych, łuków brwiowych, budowy i rozstawienia skrzydełek nosa, kształtu i kierunku kącików ust, szczegółów budowy małżowiny usznej, pieprzyków, blizn i innych cech.

48 Przykład identyfikacji osoby na podstawie zdjęcia przy wykorzystaniu metody graficzno – opisowej.

49 3. Metoda montażowa polega na zestawieniu wybranych elementów twarzy na zdjęciu dowodowym i porównawczym przez dokonanie cięć w liniach poziomych, pionowych lub łamanych na jednym zdjęciu i nałożenie zdjęć na siebie. 4. Metoda konturowa polega na odrysowaniu na przeźroczystej folii konturów wybranych elementów twarzy z fotografii dowodowej i nałożenie ich na fotografię porównawczą oraz dokonanie analizy zgodności kształtów, rozmieszczenia cech.

50 5. Metoda antropometryczna polega na pomiarach poszczególnych elementów twarzy w ustalonych punktach antropometrycznych i porównanie proporcji oraz wartości wskaźników obliczonych na podstawie tych pomiarów. 6. Metoda pomiarów kątowych polega na pomiarach kątów łączących wybrane punkty antropometryczne oraz cech charakterystyczne budowy twarzy.

51 W badaniach porównawczych można zastosować jedną lub wszystkie wymienione metody. Dobór metody zależy od jakości zdjęcia dowodowego - ustawienia twarzy na zdjęciu oraz jakości obrazu na zdjęciu porównawczym – czytelności elementów twarzy. W badaniach identyfikacyjnych na podstawie fotografii nie istnieje określona, minimalna liczba indywidualnych szczegółów niezbędnych do wydania opinii kategorycznej, bardziej zwraca się uwagę na jakość cech (ich wartość) oraz ich wzajemne rozmieszczenie.

52 Przykładem zastosowania metod antropometrycznych w identyfikacji osób na podstawie portretu fotograficznego niech będą dwie opinie, różniące się stopniem kategoryczności. W pierwszej sprawie materiał dowodowy stanowiło zdjęcie twarzy mężczyzny wykonane przez urządzenie samofotografujące w trakcie dokonanego włamania. Przedmiotem drugiej sprawy było zdjęcie paszportowe mężczyzny. W obu przypadkach należało ustalić , czy na zdjęciach dowodowych i porównawczych, jakie stanowiły portrety fotograficzne podejrzanych, widnieje ta sama osoba.

53 Ad 1. W pierwszej sprawie znacznym utrudnieniem w procesie identyfikacji, polegającym na analizie cech budowy zewnętrznej twarzy była słaba jakość zdjęcia oraz zamaskowanie włamywacza. Spod pończochy dostrzegalny był częściowo układ bruzd czołowych, bruzda nosowo – wargowa i podczołowa prawej strony twarzy. W sprawie wykonano starannie materiał porównawczy, fotografując podejrzanego z pończochą nałożona na głowę w ujęciu bardzo podobnym do tego jakie zrobiono jako zdjęcie dowodowe. W analizie porównawczej wykorzystano metodę graficzno – opisową wskazując na możliwe cechy wspólne niektórych elementów twarzy. Pomimo wskazania 8 cech wspólnych na obu porównywanych zdjęciach słaba jakość zdjęcia dowodowego, zamaskowanie twarzy, wyraz zaskoczenia na twarzy wywołany w momencie robienia zdjęcia nie pozwoliły na kategoryczne stwierdzenie, ze mężczyzna na fotografii dowodowej i porównawczej to ta sama osoba.

54 Przykład identyfikacji na podstawie fotografii – opinia prawdopodobna.

55 Ad 2. W drugiej opinii przedmiotem badań była dobrej jakości fotografia twarzy mężczyzny.
Materiał porównawczy obejmował zdjęcie sygnalityczne osoby podejrzanej. W trakcie badań wskazano na wiele cech indywidualnych wspólnych pomiędzy porówywanymi portretami, np. Blizna w części bocznej łuku lewej brwi, Ciemny punkt na białku gałki ocznej, po prawej stronie względem tęczówki, Duzy, trójkątny skrawek lewego ucha tzw. „Guzek Darwina” w obrąbku ucha, Łezkowaty kształt lewego otworu nosowego z mocnym wcięciem w części przyśrodkowej.

56 Jakość materiału badawczego oraz rodzaj wyznaczonych cech wspólnych dały podstawę do wydania opinii stwierdzającej kategorycznie, ze na porównywanych fotografiach jest ta sama osoba. Nie w każdym przypadku możliwe jest wydanie opinii kategorycznej. Uzależnione jest to od jakości dostarczonego materiału badawczego m. in. decyduje o tym dobrej jakości zdjęcie, skala zdjęcia, zbliżone pozy osoby na obu zdjęciach wówczas analiza antropometryczna nie stanowi problemu.

57 Przykład identyfikacji osoby na podstawie fotografii – opinia kategoryczna. A )i B) zdjęcia dowodowe, C) zdjęcie porównawcze.

58 PROGRESJA WIEKOWA TWARZY DZIECI ORAZ POSTARZANIE TWARZY OSÓB DOROSŁYCH

59 Zmiany wynikające z upływu czasu mają indywidualny charakter i pojawiają się w różnym czasie u różnych osób. Prowadzone badania i obserwacje pozwoliły na sformułowanie pewnych prawidłowości zachodzących w podobny sposób u większości ludzi. To dało możliwość stworzenia metod pozwalających na uzyskanie efektu upływu czasu w wyglądzie utrwalonych na fotografiach twarzach dzieci i osób dorosłych.

60 Progresja wiekowa dzieci
Niezbędne jest zdjęcie twarzy wykonane w różnych ujęciach z okresu maksymalnie zbliżonego do czasu zaginięcia dziecka. Wykorzystanie zdjęć członków rodziny. Symulacja zmian twarzy dziecka uwzględniając ewolucję proporcji twarzy. W sytuacji niewyraźnego zdjęcia (słabej jakości) lub w nieodpowiednim ustawieniu należy posłużyć się rysunkiem odręcznym gdzie fotografie są tylko punktem odniesienia przy konstruowaniu postarzonego wizerunku twarzy. Gdy zdjęcia są wysokiej jakości i cała twarz jest widoczna możliwa jest rekonstrukcja komputerowa. - Przekształcenie zeskanowanej twarzy dziecka na sieć figur geometrycznych,

61 Proporcje figur są modyfikowane przez operatora programu z uwzględnieniem rozwoju ontogenetycznego,
Inna metoda komputerowa polega na wymianie widocznych elementów twarzy dziecka na elementy twarzy krewnych do których dziecko było najbardziej podobne. Do progresji wykorzystuje się zdjęcia krewnych, którzy byli w tym samym wieku co dziecko w chwili zaginięcia oraz wykonane później, w odstępie zbliżonym do czasu jaki upłynął pomiędzy chwilą zaginięcia a obecną (składając postarzane elementy twarzy krewnych uzyskuje się hipotetyczny wygląd osoby zaginionej w chwili obecnej.

62 Tomasz Cichowicz. Zdjęcie z momentu zniknięcia 4 lata.
Progresja wiekowa wyglądu wieku 15 lat. Pośrednia progresja wiekowa wyglądu wieku 23 lata.

63 Tomasz Zalech, policyjny rysownik
Zaczynam od kształtu twarzy. Później dobieram włosy. Istotna jest długość, kolor albo chociaż czy jasne, czy ciemne. Potem dobieram uszy, oczy, brwi, nos, usta. Tomasz Zalech, policyjny rysownik

64 Tak kilkanaście lat temu wyglądała Olga Łuczyńska(po lewej)
Tak kilkanaście lat temu wyglądała Olga Łuczyńska(po lewej). A po prawej policyjny rysunek, który pokazuje jak mogłaby dziś wyglądać (KSP).

65 Postarzanie twarzy osób dorosłych
Bazą są wszelkie dostępne fotografie osoby poszukiwanej oraz wszelkie informacje o stylu życia, przyzwyczajeniach osoby (np. zdrowy tryb życia, uprawianie sportu, nadużywanie narkotyków, alkoholu). Uwzględnienia zmian w wyglądzie twarzy na skutek upływu czasu np.: Przesuwanie granicy włosów zwłaszcza u mężczyzn, co prowadzi do powstania łysiny skroniowej i czołowej – zwiększa się wysokość czoła, Od 30 roku życia powstają zmarszczki na czole oraz pionowe nad nasadą nosa, z czasem ich przybywa, Z wiekiem brwi obniżają się, Przemieszczanie się tkanki tłuszczowej np. Z policzków na dolne części twarzy, podbródek, szyję,

66 Koniec nosa ulega opuszczeniu,
Płatek małżowiny usznej wydłuża się. Uwzględniając m. in. te i inne zmiany ekspert sporządza odpowiednia postarzony obraz osoby poszukiwanej, posługując się podobnie metodą rysunkowa lub programem komputerowym.

67 Na podstawie fotografii specjalista od kryminalistyki może zmienić wygląd człowieka, uwzględniając upływ lat. Z lewej portret pamięciowy zabójcy z Jasła, który stworzono 23 lata temu. Obok - tak ten człowiek powinien wyglądać dziś. (fot. Progresja wiekowa Andrzeja Antoniuka).

68 Zdjęcia - progresja wiekowa - pochodzą ze stron: 1. a458.html 2. gineli_przed_laty__On_wie__jak_teraz_wygladaja.htmlhttp:/ 3./warszawa.gazeta.pl/warszawa/51,34889, html?i= /WEEKEND/