Jan Nepomucen Potocki herbu Pilawa

Prezentacja na temat: "Jan Nepomucen Potocki herbu Pilawa"— Zapis prezentacji:

1 Jan Nepomucen Potocki herbu Pilawa

2 Rok 2015 został ogłoszony przez UNESCO Rokiem Potockiego

3 etnograf, archeolog, poliglota, polityk
Jan Potocki ( ) pisarz, historyk, etnograf, archeolog, poliglota, polityk i wielki podróżnik.

4 Jan Potocki przychodzi na świat 8 marca 1761 w Pikowie na Podolu
/ obecnie Ukraina/ jako syn Józefa Potockiego krajczego koronnego i Anny Teresy z Ossolińskich.

5 Matka Jana Potockiego - Anna Teresa z Ossolińskich Potocka
Matka Jana Potockiego - Anna Teresa z Ossolińskich Potocka . Wykształcona we Francji, zwracała uwagę wybitną urodą. Mówiło się o wydaniu ją za mąż za St. Augusta Poniatowskiego. Potoccy mieli 3 dzieci: Jana Nepomucena, Seweryna, Annę Marię.

6 Jan Nepomucen Potocki obraz Antona Graffa ok.1780

7 Seweryn Potocki urodzony w 1762roku, brat Jana.
Siostra Anna Maria urodzona w 1767r. wyjdzie za mąż za Jana Krasickiego, bratanka Ignacego Krasickiego.

8 Jan Potocki ojczyznę opuścił jako siedmioletni chłopiec.
Kształcił się w szkołach Lozanny i Genewy. Często bywał w Paryżu. Świetnie władał francuskim, tworzył tylko w tym języku. Władał 8 językami. Z polskim zetknął się na dobre po przyjeździe do kraju w kwietniu 1778.

9 1779 -1782 Potocki zwiedza Maltę i Włochy, podróżując karawanami przez 2 lata.
Następnie wypływa do Afryki, zwiedza Tunis oraz spędza 3 tygodnie na wyspie Dżerba. 1783 – Prowadzi badania na Węgrzech i Serbii

10 W 1784 przez trzy miesiące przebywał w Egipcie, zwiedzając Aleksandrię, Kair i piramidy.

11 W 1785 Jan Potocki poślubił Julią, jedną z czterech córek księżnej Izabelli Lubomirskiej.
Ślub odbył się 9 maja w Wilanowie.

12 Młodzi zamieszkali w Paryżu, gdzie urodzili się ich dwaj synowie.
Julia Potocka zmarła w 1794 w Krakowie; jej mąż nie przerwał wtedy podróży po Niemczech. Julia Potocka

13 Alfred Potocki ( ) syn Jana i Julii

14 Artur Potocki ( ) młodszy syn Jana i Julii Potockich

15 W latach Potocki odwiedził kolejno północne Włochy, ogarniętą rewolucją Holandię, na końcu Wiedeń – gdzie usłyszał o planowanej inwazji Prus na Polskę. 18 kwietnia 1788 w stroju sarmackim wręczył królowi pisma, dotyczące możliwych działań obronnych wobec bliskiej inwazji sąsiadów na Polskę.

16 Walczył jako ochotnik w wojnie polsko-rosyjskiej.
Jan Potocki angażował się w bieżące wydarzenia polityczne i społeczne. W 1788r. został wybrany posłem na Sejm Czteroletni i wspierał poczynania stronnictwa reform, założył w Warszawie własną drukarnię, pisał i wydawał polemiki, memoriały, pamflety. Walczył jako ochotnik w wojnie polsko-rosyjskiej. .

17 14 maja 1790 roku w Warszawie hrabia Jan Potocki towarzyszył w locie balonem pionierowi aeronautyki Jeanowi Blanchardowi, odnosząc wielki sukces.

18 W 1791 przebywał w Hiszpanii, wyruszył przez Góry Sierra Morena do Kordoby. Góry były wówczas zaludnione przez zbójców, włóczęgów, przemytników i uciekinierów. Ich tajemnicze miejsca stały się tłem przygód kawalera Alfonsa van Wordena, bohatera powieści Jana Potockiego „Rękopis znaleziony w Saragossie”

19 W tym samym roku 1791 odwiedził Tetuan, Tanger, Rabat i Larach
W tym samym roku 1791 odwiedził Tetuan, Tanger, Rabat i Larach. Został przyjęty przez sułtana Maroka.

20 Z podróży do Maroka – 1791r.

21 Z podróży do Maroka – 1791r.

22 w Rabacie, odbyła się uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy poświęconej Janowi hr. Potockiemu, autorowi pierwszej polskiej relacji z wyprawy do Afryki Północnej – „Podróży do Cesarstwa Marokańskiego”– wydanej w roku 1792r.

23 Jan Potocki przybył do Łańcuta latem 1792 roku, gdzie przebywała jego żona. W rezydencji teściowej, księżnej marszałkowej Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, napisał i wystawił „Parady”. Jedyną rolę kobiecą grała jego piękna bratowa Anna Teofila, hrabina Sewerynowa z książąt Sapiehów Potocka, której zadedykował te „dramatyczne ekstrawagancje”.

24

25

26 Premiera "Parad" w teatrzyku wybudowanym przez księżnę marszałkową Izabelę Lubomirską była prawdopodobnie pierwszym przedstawieniem na tej scenie.

27

28 W łańcuckim zamku zachowały się pamiątki po Janie Potockim.
Choćby wydanie dzieła "Parady" z 1793 roku, które po 120 latach kazał umieścić w gablocie obok teatrzyku jego prawnuk Roman Potocki.

29 W latach 1793 - 1796 przebywał na przemian w Wiedniu i Niemczech
W latach przebywał na przemian w Wiedniu i Niemczech. Wydał kolejne publikacje ze swoich podróży i badań historycznych. W roku 1797 Potocki podróżuje na Krym, dociera do Astrachania, przebywa w gościnie u Kałmuków. W następnym roku kontynuuje podróż i badania etnograficzne na Kaukazie.

30 Z podróży na Kaukaz,

31 Z podróży na Kaukaz,

32 "Recherches sur la Sarmatie" (1789-1792) i w "Histoire primitive".
Jan Potocki to pierwszy polski archeolog, badacz historii i archeologii Słowiańszczyzny. Swoje odkrycia zawarł w tomach  "Recherches sur la Sarmatie" ( ) i w "Histoire primitive". Swoje podróże dokumentował w formie listów albo dziennika. Podróżował zawsze prywatnie a wszystkie koszty pokrywał sam.

33 13 czerwca 1799 odbył się ślub Jana Potockiego z Konstancją, córką Stanisława Szczęsnego Potockiego z Tulczyna. Druga żona urodziła mu syna Andrzeja Bernarda i 2 córki Teresę i Irenę. W 1809 Potocki rozwodzi się z Konstancją.

34 W 1804 roku Giovanni Battista Lampi namalował portret Jana Potockiego: „Jan Potocki z piramidami”.

35 W 1803 Potocki został członkiem Towarzystwa przyjaciół Nauk w Warszawie.
W 1805 został kierownikiem wyprawy naukowej przy wielkim poselstwie rosyjskim wyprawionym do Chin. Poselstwo liczyło 240 ludzi, w tym zespół naukowców mających prowadzić obserwacje lingwistyczne, etnograficzne i przyrodnicze.

36 Światową sławę zdobył Potocki jako autor powieści fantastyczno filozoficznej  
„Manuscrit trouvé à Saragosse" - „Rękopis znaleziony w Saragossie”, romansu fantastycznego na wzór persko-arabski, o tak zwanym układzie szkatułkowym: z jednego wątku wysnuwają się kolejne, z nich następne, itd.… Istniały trzy wersje tego dzieła. Pierwszy, w którym akcja toczy się w ciągu 13 dni, Potocki opublikował w Petersburgu wiosną 1805 roku.

37

38 Niektóre z nich na język polski tłumaczył J. U. Niemcewicz
Jan Potocki pozostawił po sobie około 30 dzieł, pisanych wyłącznie w języku francuskim. Niektóre z nich na język polski tłumaczył J. U. Niemcewicz Jan Nepomucen Potocki w kontuszu malarz nieznany (po 1804)

39 W grudniu 1815 Jan Nepomucen Potocki, nękany atakami bólów newralgicznych i obawą przed obłędem, odebrał sobie życie strzałem w twarz ze starego pistoletu, nabitego ołowianą gałką. Jan Potocki przed śmiercią przestał pisać, rysował karykatury. Nie zostawił po sobie testamentu ani aktu ostatniej woli, stąd podejrzenie, że pistolet, który był narzędziem śmierci Potockiego, sam wystrzelił?

40 Hrabia został pochowany
1 stycznia w Pikowie. Jednak obecnie nie wiadomo, gdzie znajdują się jego prochy. Krypta Potockich w kościele Farnym w Łańcucie. Mauzoleum Potockich w Wilanowie.

41 RĘKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE
Reżyseria Wojciech Jerzy Has Muzyka Krzysztof Penderecki

42

43 Zbigniew Cybulski jako
ALFONS VON WORDEN

44 Młody kapitan gwardii króla Hiszpanii, Alfons van Worden, podróżuje samotnie przez dzikie góry Sierra Morena. W czasie noclegu w ponurej gospodzie poznaje dwie mauretańskie księżniczki, które oznajmiają mu, że jako potomek potężnego rodu Gomelezów wybrany został do wielkich zadań.

45 Z. CYBULSKI IGA CEMBRZYŃSKA- EMINA KSIĘŻNICZKA MAURETAŃSKA

46 JOANNA JĘDRYKA-CHAMIEC - ZIBELDA KSIĘŻNICZKA MAURETAŃSKA
Joanna Jędryka – Chamiec - Zibelda księżniczka mauretańska     Joanna Jędryka – Chamiec - Zibelda księżniczka mauretańska     Joanna Jędryka – Chamiec - Zibelda księżniczka mauretańska     JOANNA JĘDRYKA-CHAMIEC - ZIBELDA KSIĘŻNICZKA MAURETAŃSKA

47 Leon Niemczyk - Don Avadoro, herszt cyganów
Beata Tyszkiewicz – Donna Rebecca Uzeda, siostra kabalisty

48 Zbigniwe Cybulski i Adam Pawlikowski – Zbigniew Cybulski – Alfons von Worden Adam Pawlikowski - Don Pedro Uzeda, kabalista      

49 Zdzisław Maklakiewicz
Bogumił Kobiela Leon Niemczyk

50 Film otrzymał wyróżnienie i nagrody w Edynburgu, San Sebastian oraz
Nagrodą Krytyki Hiszpańskiej.

51 W bibliotece łańcuckiej znajdują się francuskie wydania „Rękopisu znalezionego w Saragossie.

52 Obchody 200.rocznicy śmierci hr. Jana Potockiego odbędą się
25 i 26 czerwca 2015r. w Muzeum-Zamek w Łańcucie. Zaplanowano międzynarodową konferencję i pierwsze monograficzne wystawy poświęcone Janowi Potockiemu. Wystawy czynne będą do 30 września.

53 Potoccy – magnacki ród herbu Pilawa

54 Rodzina Potockich wywodzi się z Potoka koło Jędrzejowa.
Pierwsza wzmianka pochodzi z 1236 roku. Protoplastą linii żyjącej do teraz jest Jakub Potocki (ok ). Ród podzielił się na trzy główne linie: hetmańską zwaną "Srebrna Pilawa", prymasowską zwaną "Złota Pilawa", wielkopolską (uważaną za najstarszą) zwaną "Żelazna Pilawa".

55 Dwie pierwsze z wymienionych wyżej linii rozpadły się na liczne gałęzie, z których najważniejsze to:
"Gałąź łańcucka", "Gałąź krzeszowicka", "Gałąź tulczyńska" (wymarła w 1921), "Gałąź podhajecka", "Gałąź wilanowska„ i inne

56 Józef Potocki + Anna Teresa Ossolińska
I I I Jan Nepomucen Seweryn Anna Maria Krasicka + 1’ Julia Lubomirska ( ) - ślub + 2’ Konstancja Potocka – ślub – dzieci: Andrzej Bernard ( ) i 2 córki: Irena ( ) i Teresa( ) I I Alfred Wojciech ( ) I ordynat Artur ( ) +Józefina Czartoryska I Alfred Józef ( ) II ordynat + Maria Sanguszko Roman ( ) III ordynat + 1. Izabella Potocka ( zm. po roku) + 2. Elżbieta Radziwiłłówna I I Alfred Antoni (1886 – 1958) IV ordynat Jerzy +Izadora Narkiewicz-Jodko ( ) POTOCCY Z LINI ŁAŃCUCKIEJ

57

58 Alfred Wojciech Potocki
( ) I ordynat łańcucki, marszałek galicyjski

59 Alfred Józef Potocki ( ) właściciel dóbr i zakładów przemysłowych, polityk, namiestnik Galicji, II ordynat łańcucki

60 Roman Potocki (1852-1915) trzeci ordynat łańcucki

61

62 Alfred Antoni Potocki (1886-1958) ostatni ordynat łańcucki