Finanse i obciążenia podatkowe

Prezentacja na temat: "Finanse i obciążenia podatkowe"— Zapis prezentacji:

1 Finanse i obciążenia podatkowe
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Finanse i obciążenia podatkowe Opracowanie: Monika Wieczorek Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

2 Ruch okrężny kapitału w przedsiębiorstwie

3 Działalność każdego przedsiębiorstwa, które zamierza wytwarzać określonego rodzaju wyroby lub świadczyć określone usługi, wymaga w pierwszej kolejności zgromadzenia środków finansowych, które służą do sfinansowania zakupu: aktywów trwałych (np. maszyn, urządzeń, budynków, środków transportu, również patentów czy licencji) aktywów obrotowych (np. zapasów materiałów, narzędzi) zgromadzone aktywa trwale i obrotowe angażowane są w celu: wytworzenia wyrobów gotowych, które oferowane są nabywcom – w przedsiębiorstwach produkcyjnych świadczenia usług będących przedmiotem działalności przedsiębiorstwa – w przedsiębiorstwach usługowych

4 Przychody i koszty W procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usług przedsiębiorstwo ponosi różnego rodzaju koszty np. koszt zużytych materiałów, narzędzi, koszt zużycia aktywów trwałych, czyli ich amortyzacja, koszty wynagrodzeń pracowników itp. Sprzedaż wyrobów lub wyświadczenie usługi oznacza osiąganie przychodów ze sprzedaży należy zauważyć, że do momentu zrealizowania przychodów ze sprzedaży produktów lub usług, przedsiębiorstwo wydaje zgromadzone środki, bądź na zakup niezbędnych aktywów trwałych i obrotowych, bądź też na sfinansowanie kosztów powstałych w związku z produkcją wyrobów lub w trakcie świadczenia usługi dopiero uzyskanie przychodów ze sprzedaży (lub inaczej mówiąc dokonanie sprzedaży wytworzonych wyrobów lub świadczenie usługi) powoduje, że przedsiębiorstwo zbiera owoce dotychczasowego zaangażowania środków

5 Różnica pomiędzy przychodami a kosztami to wynik prowadzonej działalności
jeżeli wielkość przychodów przewyższa wielkość poniesionych kosztów, przedsiębiorstwo osiąga zysk jeżeli wielkość przychodów jest niższa od wielkości poniesionych kosztów, przedsiębiorstwo ponosi stratę

6 Osiągnięcie przychodów ze sprzedaży kończy cykl obrotu kapitału w przedsiębiorstwie – od momentu pozyskania kapitału, poprzez sfinansowanie zakupu aktywów trwałych i obrotowych i pokrycie niezbędnych kosztów wytwarzania wyrobów lub świadczenia usług, do momentu uzyskania wpływu środków z tytułu przychodów ze sprzedaży. Działalność każdego przedsiębiorstwa nie ogranicza się do jednego tylko cyklu produkcyjnego. Innymi słowy, przedsiębiorstwo wytwarza produkty lub świadczy usługi w sposób ciągły. Oznacza to, że kolejny cykl wymaga ponownego zaangażowania środków finansowych, a jego efektem będzie ponowna realizacja określonej wysokości przychodów.

7 Nowy cykl produkcyjny wymaga jednak zwiększenia aktywów obrotowych
Dla potrzeb zrealizowania kolejnego cyklu produkcyjnego przedsiębiorstwo nie musi finansować zakupu kolejnych aktywów trwałych dlatego mówi się, iż aktywa trwałe używane są w więcej niż jednym cyklu produkcyjnym zakup aktywów trwałych będzie miał miejsce wówczas, gdy konieczne będzie odtworzenie aktywów trwałych już zużytych lub zwiększenie posiadanych aktywów trwałych w związku z zamiarem zwiększenia skali prowadzonej działalności, czyli np. zwiększenia ilości wytwarzanych produktów Nowy cykl produkcyjny wymaga jednak zwiększenia aktywów obrotowych przykładowo, materiały niezbędne do wytworzenia wyrobów lub świadczenia usługi zużywają się i w kolejnym cyklu produkcyjnym przedsiębiorstwo ponownie musi się w nie wyposażyć. z tego względu mówi się, że aktywa obrotowe obsługują jeden cykl produkcyjny. Potrzeby finansowe przedsiębiorstwa związane z obsługą kolejnych cykli produkcyjnych powinny w części zostać sfinansowane środkami pochodzącymi z przychodów ze sprzedaży. Jeżeli okażą się one niewystarczające, wówczas przedsiębiorstwo powinno poszukać dodatkowych źródeł kapitału.

8 Ruch okrężny kapitału w przedsiębiorstwie – wnioski
Przedsiębiorstwo potrzebuje środków finansowych: na początku swojej działalności, w przypadku gdy zaistnieje potrzeba nabycia dodatkowych aktywów trwałych (np. w związku z zamiarem zwiększenia skali działania), w przypadku konieczności uzupełnienia niedoboru kapitału niezbędnego dla sfinansowania nowego cyklu produkcyjnego. Oznacza to, że jedną z najważniejszych kwestii, którą należy uwzględnić rozważając główne aspekty finansów przedsiębiorstw, są źródła pozyskania kapitału.

9 Źródła kapitałów w przedsiębiorstwie

10 Finansowanie długo i krótkoterminowe
Finansowanie długoterminowe obejmuje takie źródła finansowania, które pozostawione są do dyspozycji przedsiębiorstwa przez okres dłuższy niż 1 rok. długoterminowy charakter mają zatem kapitały własne i zysk zatrzymany (czas ich udostępnienia nie jest ograniczony), a także te kapitały obce, które przedsiębiorstwo pozyskało na okres dłuższy niż rok (np. pięcioletni kredyt bankowy; takie kredyty nazywa się kredytami inwestycyjnymi). Finansowanie krótkoterminowe obejmuje takie źródła finansowania, które przedsiębiorstwo musi zwrócić w okresie krótszym niż jeden rok przykładem są tutaj kredyty bankowe krótkoterminowe, które przedsiębiorstwo zaciągnęło np. na 3 miesiące (kredyty takie nazywa się obrotowymi lub bieżącymi)

11 Finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne
Kapitał, jaki może wykorzystać przedsiębiorstwo w toku prowadzonej działalności pochodzić może ze źródeł zewnętrznych lub wewnętrznych. Finansowanie wewnętrzne to środki finansowe wygenerowane przez przedsiębiorstwo w trakcie prowadzonej działalności - samofinansowanie Finansowanie zewnętrzne to środki pochodzące z zewnątrz przedsiębiorstwa – kapitał podstawowy lub kapitały obce.

12 Samofinansowanie Samofinansowanie to przede wszystkim finansowanie działalności przedsiębiorstwa z wygenerowanego zysku Zysk wygospodarowany w danym okresie może zostać zatrzymany w przedsiębiorstwie, czyli będzie on pozostawiony do dyspozycji przedsiębiorstwa (a nie wypłacany właścicielom w postaci dywidendy) Zatrzymanie zysku prowadzi do pojawienia się w bilansie przedsiębiorstwa pozycji tj. kapitał rezerwowy lub zysk (strata) z lat ubiegłych W niektórych przedsiębiorstwach tworzenie kapitałów rezerwowych jest wymagane przepisami prawa, w innych nie Samofinansowanie może także przybierać postać uwolnienia dotychczas zaangażowanego kapitału, np. w drodze sprzedaży posiadanych aktywów

13 Kapitał podstawowy Są to środki finansowe wniesione przez właścicieli (bądź właściciela) przedsiębiorstwa, zazwyczaj podczas tworzenia przedsiębiorstwa jeżeli zaistnieje taka potrzeba, w trakcie działalności przedsiębiorstwa właściciele mogą podwyższyć wielkość dotychczas wniesionego kapitału W przypadku niektórych form prawnych działalności przedsiębiorstw odpowiednie regulacje prawne wyraźnie określają wysokość kapitału, który właściciele muszą wnieść, aby przedsiębiorstwo mogło rozpocząć działalność (np. spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną działalnością). W przypadku innych form prawnych działalności przedsiębiorstw, takie regulacje prawne nie występują. Nie oznacza to jednak, że te przedsiębiorstwa nie potrzebują kapitału własnego. Rozpoczęcie działalności każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od jego formy prawnej wymaga kapitału i to właśnie właściciele w pierwszej kolejności powinni wyposażyć przedsiębiorstwo w niezbędne środki finansowe.

14 Kapitał wniesiony przez właścicieli oraz samofinansowanie z wygenerowanego zysku to kapitały własne przedsiębiorstwa w bilansie przedsiębiorstwa kapitały własne ujęte są w pasywach; porównaj, co składa się na wysokość bilansowych kapitałów własnych

15 Na kolejnym slajdzie w tabeli 1 przedstawione zostały możliwe formy prawne działalności przedsiębiorstw. W tabeli określono: nazwę kapitału wniesionego przez właścicieli wymaganą przepisami prawa wysokość kapitału wniesionego przez właścicieli nazwę funduszu samofinansowania (tworzonego z zysku)

16 Forma prawna jednostki gospodarczej Kapitały (fundusze) odstawowe
(powierzone przez właścicieli) Kapitały (fundusze) samofinansowania Spółka akcyjna Kapitał zakładowy (minimalna wysokość 500 tys. zł) Kapitał zapasowy (tworzony obligatoryjnie) Kapitał rezerwowy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (minimalna wysokość 50 tys. zł) Spółka jawna, partnerska i komandytowa Kapitał wspólników --- Spółka komandytowo-akcyjna Przedsiębiorstwo państwowe Fundusz założycielski Fundusz przedsiębiorstwa Spółdzielnia Fundusz udziałowy Fundusz zasobowy Przedsiębiorca (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) Kapitał właściciela (fakultatywny i zmienny z uwagi na możliwość dokonywania przez właściciela wpłat i wypłat w dowolnym czasie) Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Pod red. B. Micherdy: Współczesna analiza finansowa. Zakamycze, Kraków 2004, s

17 Kapitały obce Kapitały obce to kapitały pochodzące od tzw. dawców kapitału obcego, którzy pożyczają swoje środki przedsiębiorstwu na ściśle określony czas i za określoną opłatą Najpopularniejszym źródłem kapitału obcego są kredyty bankowe. W ramach umowy kredytowej banki udzielają przedsiębiorstwu kredytu na określony czas, zazwyczaj ustanawiają zabezpieczenie zwrotu udostępnianych środków. Opłata za udostępnione środki wyraża się w wysokości oprocentowania kredytu Warto zwrócić uwagę, że banki bardzo często oprócz oprocentowania kredytu, naliczają różnego rodzaju opłaty manipulacyjne. Decydując się na kredyt bankowy należy zwrócić uwagę na wielkość takich dodatkowych opłat i uwzględnić je rozważając całkowity koszt pozyskania środków w drodze zaciągnięcia kredytu bankowego.

18 Przykład Obliczanie oprocentowania kredytu
Przedsiębiorstwo pragnie skorzystać z kredytu w wysokości 10000zł, którego oprocentowanie wynosi 10% w skali roku. Kredyt został zaciągnięty na 5 lat. Oblicz całkowitą wielkość odsetek od kredytu. WZÓR: O = FV – PV , gdzie FV = PV * (1+r)n O – odsetki PV – wartość bieżąca strumienia pieniądza FV – wartość przyszła strumienia pieniądza (uwzględniająca przyrost kapitału w czasie, np. o odsetki) r – stopa procentowa n – ilość okresów (np. lat)

19 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Rozwiązanie obliczamy FV FV = PV (1+r)n = 10000zł (1+0,10)5=16105,10zł obliczamy wielkość zapłaconych odsetek O = FV – PV = 16105,10zł – 10000zł = 6105,10zł Przedsiębiorstwo zapłaciło łącznie 6105,10zł odsetek od zaciągniętego kredytu Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

20 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Każdy kredyt spłacany jest wg tzw. planu kredytowego, w którym określone są terminy płatności rat kredytu (np. miesięczne) oraz wysokość raty kredytu (na którą składa się zwracana cząstka pożyczonych środków i przypadające na dany okres jej oprocentowanie) W przypadku korzystania z kredytu może wystąpić także tzw. okres karencji w spłacie, który oznacza czas, o który „opóźniony” jest termin płatności pierwszej raty kredytu w stosunku do momentu jego otrzymania Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

21 Dostępność kredytów bankowych dla małych przedsiębiorstw
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Dostępność kredytów bankowych dla małych przedsiębiorstw Kredyty bankowe są na ogół łatwiej dostępne dla przedsiębiorstw dużych. Banki komercyjne niechętnie udzielają kredytów małym przedsiębiorstwom, szczególnie rozpoczynającym działalność, między innymi z następujących powodów: ryzyko co do przetrwania i powodzenia działalności przedsiębiorstwa, które wyzwala ostrożność banków (nieustabilizowana sytuacja rynkowa, brak doświadczenia w zarządzaniu, w tym w zarządzaniu finansami, ryzyko utraty płynności, ryzyko przeinwestowania) utrudnione możliwości rozpoznania aktualnej sytuacji finansowej małej firmy, zwłaszcza prowadzonej w formie działalności gospodarczej (z powodu uproszczonych zasad sprawozdawczości finansowej) ograniczenie możliwości przedstawienia atrakcyjnej dla banku formy zabezpieczenia pożyczonych środków Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

22 Alternatywa kredytu bankowego: Pożyczki z sektora pozabankowego
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Alternatywa kredytu bankowego: Pożyczki z sektora pozabankowego Właściciele małych przedsiębiorstw powinni zainteresować się ofertą pomocową ze strony różnych organizacji wspierających rozwój małych przedsiębiorstw, w szczególności w zakresie możliwości pozyskania źródeł finansowania działalności w postaci kredytów i pożyczek (jako źródeł alternatywnych dla kredytów bankowych) istnieje wiele takich podmiotów (organizacji), a informacja o zakresie ich działalności oraz możliwościach i warunkach udzielania wsparcia finansowego małym, szczególnie nowo tworzonym przedsiębiorcom, jest łatwo dostępna (wszelkie informacje można bez trudu znaleźć w Internecie) Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

23 Alternatywa kredytu bankowego: Leasing
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Alternatywa kredytu bankowego: Leasing Leasing umożliwia korzystanie z określonych dóbr (np. maszyn i urządzeń, środków transportu) bez konieczności ich nabywania skorzystanie z leasingu wymaga zawarcia stosownej umowy z leasingodawcą (podmiotem udostępniającym dane dobro leasingowe) a przedsiębiorstwem-leasingobiorcą, które w zamian będzie opłacało tzw. czynsz leasingowy leasing przypomina więc formę najmu/dzierżawy Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

24 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Formy leasingu leasing operacyjny przekazanie dobra w użytkowanie leasingobiorcy na czas oznaczony, bez gwarancji zakupu tego środka po upływie okresu leasingu suma rat czynszu leasingowego nie pokrywa całej wartości dobra, które jest przedmiotem leasingu okres trwania leasingu jest krótszy niż okres całkowitego zużycia dobra leasingowego leasing finansowy przekazanie dobra w użytkowanie leasingobiorcy na czas oznaczony, ale z gwarancją przekazania dobra na własność leasingodawcy po upływie okresu leasingu suma rat czynszu leasingowego pokrywa całą wartość dobra, które jest przedmiotem leasingu okres trwania leasingu jest zbliżony do okresu całkowitego zużycia dobra leasingowego Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

25 Struktura źródeł finansowania działalności
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Struktura źródeł finansowania działalności Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

26 Kapitały własne w strukturze finansowania działalności
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Kapitały własne w strukturze finansowania działalności Kapitały własne są źródłem finansowania bezzwrotnym, długoterminowym, a co z tym związane – zapewniającym stabilność finansową działalności przedsiębiorstwa Im większy udział kapitałów własnych w strukturze finansowania, tym działalność przedsiębiorstwa jest bezpieczniejsza z finansowego punktu widzenia Kapitały własne nie są oprocentowane, ale właściciele przedsiębiorstwa oczekują, że wniesiony przez nich wkład i pozostawiony zysk, wygenerują oczekiwaną przez nich stopę zwrotu (inaczej mówiąc: zaangażowane środki zostaną pomnożone). Dlatego mówi się, że kapitał własny również kosztuje! Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

27 Kapitały obce w strukturze finansowania działalności
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Kapitały obce w strukturze finansowania działalności Kapitały obce są źródłem finansowania zwrotnym, długo lub krótkoterminowym, odpłatnym odpłatność wyraża się w wysokości odsetek od pożyczonych środków, którą traktuje się jako koszt kapitału obcego koszt kapitału obcego jest niższy niż kapitału własnego, ponieważ jego dawca ponosi niższe ryzyko niż dawca kapitału własnego dawca kapitału obcego w określonym terminie otrzymuje pożyczone środki, wraz z oprocentowaniem, zastosować może także zabezpieczenie pożyczonych środków Wysoki udział kapitałów obcych pogarsza bezpieczeństwo działalności przedsiębiorstwa, ponieważ generuje tzw. ryzyko finansowe Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

28 Ryzyko finansowe i ryzyko utraty płynności
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Ryzyko finansowe i ryzyko utraty płynności Ryzyko finansowe związane jest z brakiem możliwości zwrotu pożyczonych środków jeżeli przedsiębiorstwo zaciągnie zbyt wiele kredytów, może się okazać, że nie jest w stanie ich zwrócić, czyli opłacać rat kredytu im wyższy jest poziom kapitałów obcych w strukturze finansowania działalności, tym wyższy jest poziom ryzyka finansowego Szczególnie groźną postacią ryzyka finansowego jest ryzyko utraty płynności finansowej, które oznacza niezdolność do regulowania koniecznych płatności (np. zapłaty za zakupione materiały, rachunków telefonicznych, wynagrodzeń pracowników) w wymaganym terminie Ryzyko finansowe i ryzyko utraty płynności finansowej mogą doprowadzić do upadłości przedsiębiorstwa Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

29 Złota zasada bilansowa
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Złota zasada bilansowa Struktura źródeł finansowania działalności powinna być dostosowana do rodzaju prowadzonej działalności i wynikającego z niej zapotrzebowania na aktywa trwałe i obrotowe. W ustaleniu takiej struktury finansowania pomocna może być złota zasada finansowa. Złota zasada finansowa głosi, że aktywa trwałe powinny być finansowane stabilnymi źródłami finansowania w postaci kapitałów stałych (kapitały stałe to suma kapitałów własnych i kapitałów obcych długoterminowych) Spełnienie złotej zasady bilansowej można obliczyć w następujący sposób: kapitały stałe ÷ aktywa trwałe > 1 wynik obliczeń powinien być wyższy od 1, co oznacza spełnienie złotej zasady finansowej (przedsiębiorstwo jest stabilne finansowo) przy spełnionej złotej zasadzie finansowej przedsiębiorstwo finansuje aktywa trwałe obsługujące więcej cykli produkcyjnych długoterminowymi źródłami kapitału, zaś aktywa obrotowe krótkoterminowymi źródłami kapitału Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

30 Ustalanie wyniku finansowego
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Ustalanie wyniku finansowego Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

31 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
W związku z wytwarzaniem wyrobów lub świadczeniem usług, przedsiębiorstwo ponosi koszty W momencie sprzedaży wyrobów lub usług po ustalonej cenie, realizuje przychody ze sprzedaży Różnica pomiędzy wysokością przychodów ze sprzedaży (S) a poniesionymi kosztami wytworzenia wyrobów lub świadczenia usług (K), to tzw. wynik ze sprzedaży, który może być: zyskiem ze sprzedaży (jeżeli P > K) stratą ze sprzedaży (jeżeli P < K) Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

32 Przykład Ustalanie wyniku ze sprzedaży
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Przykład Ustalanie wyniku ze sprzedaży W danym miesiącu wytworzono 100 szt. wyrobu A. Wytworzenie jednego wyrobu kosztowało 10zł. Przedsiębiorstwo sprzedaje wyroby hurtownikowi za 14zł. Oblicz wysokość kosztów wytworzenia wyrobów i wysokość przychodów ze sprzedaży, a także wynik za sprzedaży, zakładając, że: (1) sprzedano całą partię wyrobów (czyli 100szt) (2) sprzedano tylko połowę partii wyrobów (czyli 50szt) co powinno zrobić przedsiębiorstwo, jeżeli wystąpi sytuacja druga? Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

33 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Rozwiązanie (1) koszt wytworzenia wyrobów: 100szt. x 10zł = 1000zł przychody ze sprzedaży: 100szt. x 14zł = 1400zł wynik ze sprzedaży:1400zł – 1000zł = 400zł (2) przychody ze sprzedaży: 50szt. x 14zł = 700zł wynik ze sprzedaży:700zł – 1000zł = - 300zł Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

34 Źródła pozostałych przychodów i kosztów przedsiębiorstwa
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Źródła pozostałych przychodów i kosztów przedsiębiorstwa pozostała działalność operacyjna: pozostałe przychody operacyjne, np. ze sprzedaży posiadanych aktywów trwałych pozostałe koszty operacyjne, np. faktyczna wartość sprzedawanego środka trwałego działalność finansowa przychody finansowe, np. odsetki od środków zgromadzonych na lokatach bankowych koszty finansowe, np. koszty odsetek od kredytów bankowych Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

35 Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Wynik zdarzeń nadzwyczajnych w przedsiębiorstwie mogą wystąpić także: zyski nadzwyczajne, np. otrzymane odszkodowania ubezpieczeniowe straty nadzwyczajne np. wielkość strat wynikających ze zdarzeń losowych (pożarów, kradzieży itp.) różnica pomiędzy zyskami i stratami nadzwyczajnymi to wynik zdarzeń nadzwyczajnych Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

36 Ustalanie zysku (straty) brutto
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Ustalanie zysku (straty) brutto Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

37 Zysk (strata) brutto a zysk (strata) netto
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Zysk (strata) brutto a zysk (strata) netto zysk (strata) brutto to podstawa opodatkowania (podstawa wymiaru podatku dochodowego, jaki musi opłacić przedsiębiorstwo z tytułu prowadzonej działalności) zysk (strata) brutto pomniejszony o wysokość opodatkowania to zysk (strata) netto Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

38 Analiza progu rentowności
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Analiza progu rentowności Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

39 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Sposób, w jaki przedsiębiorstwo wytwarza wyroby lub świadczy usługi związany jest z ponoszeniem kosztów. Koszty te mogą mieć charakter: kosztów zmiennych, których wielkość zależy od wielkości produkcji i sprzedaży np. zużycie czynników produkcji – materiałów, półfabrykatów kosztów stałych, których wielkość nie zależy od wielkości produkcji i sprzedaży; innymi słowy przedsiębiorstwo ponosi te koszty nawet wówczas, gdy nie produkuje wyrobów lub nie świadczy usług np. koszt wynajmu lokalu, amortyzacja, koszt wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na stałe Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

40 Próg rentowności (BEP) oznacza:
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Próg rentowności (BEP) oznacza: punkt, w którym przychody ze sprzedaży są równe poniesionym kosztom całkowitym wytworzenia produktów (czyli kosztom stałym i kosztom zmiennym) jest to zatem punkt, w którym przedsiębiorstwo nie osiąga zysku operacyjnego, ale także nie ponosi straty (różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami całkowitymi wytworzenia wyrobów jest równa zeru) wyznaczenie progu rentowności pozwala ustalić taką wielkość przychodów ze sprzedaży, która zapewnia pokrycie całkowitych kosztów wytworzenia produktów; realizowanie przychodów ze sprzedaży większych niż wielkość przychodów ze sprzedaży „w progu rentowności” pozwala na osiągnięcie zysku operacyjnego Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

41 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
graficzna prezentacja progu rentowności przedstawiona została na kolejnym slajdzie próg rentowności znajduje się dokładnie w miejscu przecięcia krzywych obrazujących wielkość sprzedaży (S) i wielkość kosztów całkowitych (C) oznacza to, że sprzedaż na poziomie QBEP zapewnia pokrycie kosztów całkowitych sprzedaż w wysokości powyżej progu rentowności (czyli powyżej QBEP), pozwoli przedsiębiorstwu znaleźć się w obszarze zysków operacyjnych im sprzedaż będzie wyższa od sprzedaży w progu rentowności (czyli sprzedaży równej QBEP), tym zysk operacyjny będzie wyższy Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

42 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
sprzedaż S Sprzedaż koszty ZYSK zysk operacyjny = 0 BEP koszty całkowite C koszty zmienne V STRATA koszty stałe F Q BEP Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

43 Jak obliczyć wielkość progu rentowności?
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Jak obliczyć wielkość progu rentowności? Założenia: S – przychody ze sprzedaży p – jednostkowa cena sprzedaży q – ilość produktów v – koszty zmienne przypadające na jeden produkt C – całkowite koszty operacyjne (wytworzenia wyrobów) F – koszty stałe V – koszty zmienne (ogólnie) Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

44 Podstawowe formuły ustalania progu rentowności:
(w jednostkach; w szt.) (wartościowo; w zł.)

45 Przykład Obliczanie progu rentowności
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Przykład Obliczanie progu rentowności Założenia: cena produktów: 10zł/szt. ilość produktów: 5000szt. Koszty operacyjne: 35000zł, w tym: koszty stałe: 15000zł koszty zmienne: 20000zł; zatem jednostkowe koszty zmienne wynoszą: 20000zł/5000szt=4zł/szt. Należy ustalić wielkość progu rentowności w tym przedsiębiorstwie. Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

46 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Rozwiązanie próg rentowności ilościowy BEP(w szt.) = F / (p-v) BEP(w szt.) = 15000zł / (10zł/szt.-4zł/szt.) = 2500szt. Interpretacja: przedsiębiorstwo pokryje całkowite koszty operacyjne (wytworzenia wyrobów) osiągniętymi przychodami ze sprzedaży, jeżeli sprzeda 2500szt. produktów. Sprzedaż powyżej 2500szt. pozwoli osiągnąć zysk operacyjny. próg rentowności wartościowy BEP (w zł) = BEP (w szt.) x p BEP (w zł) = 2500szt. x 10zł/szt. = 25000zł. Interpretacja: przedsiębiorstwo pokryje całkowite koszty operacyjne (wytworzenia wyrobów), jeżeli osiągnie przychody ze sprzedaży na poziomie 25000zł. Zrealizowanie przychodów na poziomie wyższym niż 25000zł pozwolą na osiągnięcie zysku operacyjnego. Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

47 Opodatkowanie działalności przedsiębiorstwa
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Opodatkowanie działalności przedsiębiorstwa Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

48 Rodzaje obciążeń podatkowych
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Rodzaje obciążeń podatkowych Obciążenia podatkowe przedsiębiorstw związane są z koniecznością opłacania: podatku dochodowego: od osób prawnych (tzw. CIT); dot. działalności przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną ewentualnie od osób fizycznych (tzw. PIT); dot. działalności przedsiębiorstw nie posiadających osobowości prawnej, np. przedsiębiorców – osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą innych podatków: np. VAT, podatek akcyzowy, podatek od czynności cywilno-prawnych, podatek od nieruchomości, podatek od środków transportu itd. Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

49 Podatek dochodowy – możliwe formy opodatkowania
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Podatek dochodowy – możliwe formy opodatkowania podmioty prowadzące księgi rachunkowe (tzw. pełną księgowość) ustalają zysk brutto, który jest podstawą wymiaru podatku podmioty nie prowadzące ksiąg rachunkowych (dot. w szczególności przedsiębiorstw małych) mogą opłacać podatek dochodowy w formie: zryczałtowanej – w formie karty podatkowej lub tzw. ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na zasadach ogólnych – podstawą wymiaru podatku jest dochód ustalony na podstawie zdarzeń gospodarczych ewidencjonowanych w podatkowej księdze przychodów i rozchodów Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

50 Wybór formy opodatkowania
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Wybór formy opodatkowania Wybierając formę opodatkowania należy uwzględnić: określone przepisami prawa możliwości skorzystania z danej formy opodatkowania, na które z kolei wpływ mają min.: forma prawna prowadzonej działalności, przedmiot prowadzonej działalności, rozmiar prowadzonej działalności, związane z daną formą opodatkowania możliwości odliczeń i możliwości oddziaływania na koszty uzyskania przychodów i tym samym na wysokość opłacanego podatku obowiązki wynikające ze sposobu prowadzenia ewidencji wymaganej w danej formie opodatkowania (ocena własnych umiejętności i wiedzy w tym zakresie, ewentualny koszt zlecenia tych czynności) Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

51 Efekt tarczy podatkowej
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Efekt tarczy podatkowej Efekt tarczy podatkowej powoduje, że przedsiębiorstwa wykorzystujące kapitał obcy mogą zmniejszyć swoje obciążenia podatkowe, gdyż oprocentowanie kapitału obcego zmniejsza podstawę opodatkowania jest to powód, dla którego przedsiębiorstwa decydują się na udział kapitałów obcych w strukturze finansowania działalności (mimo ryzyka finansowego i ryzyka utraty płynności) Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

52 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Przykład Przedsiębiorstwo zamierza wytwarzać wyrób X. Planuje się, że z tego tytułu osiągnie w danym roku obrotowym 10000zł zysku z działalności operacyjnej. Dla uruchomienia produkcji potrzeba 50000zł. kapitału. Rozważa dwie możliwości: (1) całość kapitału będzie stanowiła kapitał właścicieli (2) połowę kapitału wniosą właściciele, a połowę będzie stanowił kredyt bankowy oprocentowany 10% w skali roku. Należy obliczyć wysokość podatku przy stawce 19%, jaki przedsiębiorstwo będzie opłacało w (1) i (2) wariancie finansowania działalności. ZAŁOŻENIE DODATKOWE – firma nie osiąga przychodów finansowych, nie występują zyski i straty nadzwyczajne Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

53 Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe
Rozwiązanie wariant (1) wariant (2) zysk operacyjny 10000zł (-) koszty finansowe (odsetki) 0zł 2500zł (25000złx10%) (=) zysk brutto 7500zł (-) podatek (19%*zysk brutto) 1900zł 1425zł zysk netto 8100zł 6075zł WNIOSEK: w wariancie (2) wysokość płaconego podatku jest niższa, gdyż kwota kosztów finansowych – odsetek pomniejszyła podstawę opodatkowania Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005

54 Zalecana literatura dodatkowa
Materiały dla uczestników warsztatów: Finanse i obciążenia podatkowe Zalecana literatura dodatkowa A. Skowronek-Mielczarek: Małe i średnie przedsiębiorstwa. Źródła finansowania. Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2003 Finanse firmy. Jak zarządzać kapitałem. Red. W.Szczęsny: Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2003 W. Bień: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Difin, Warszawa 2004 K. Safin: Zarządzanie małą firmą. Wyd. A.E. im. O.Langego we Wrocławiu, Wrocław 2003 E. F. Brigham, J. E. Houston: Podstawy zarządzania finansami. T. 1.i 2. PWE, Warszawa 2005 J. Czekaj, Z. Dresler: Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 Opracowanie: Monika Wieczorek, Katedra Finansów AE Katowice, 2005