SŁOWNICZEK POJĘĆ O WODZIE

Prezentacja na temat: "SŁOWNICZEK POJĘĆ O WODZIE"— Zapis prezentacji:

1 SŁOWNICZEK POJĘĆ O WODZIE

2 SPIS TREŚCI Odwrócona osmoza Oligoceńska woda Opadowe wody
Oszczędzanie wody Pamięć wody Pitna woda Płynące wody Podziemne wody Pogazowa woda Potrójny punkt Powierzchniowe wody Prawo Archimedesa Prawo Pascala Przemiany fazowe Przemysłowa woda Redestylowana woda Rozszerzalność cieplna Błonkowata woda Ciśnienie hydrostatyczne Ciśnienie krytyczne Demineralizacja wody Destylowana woda Elektrownia wodna Energia geotermalna Geotermalne wody Gęstość wody Głębinowe wody Gruntowe wody Klasy czystości wód Krzepnięcie Kotłowa woda Miękka woda Mineralna woda Napięcie powierzchniowe Sedymentacja Stany skupienia wód Stan ciekły Stan gazowy Stan stały Stołowa woda Stojące wody Temperatura krytyczna Temperatura topnienia Twarda woda Właściwości fizyczne wody Woda Woda wodociągowa Wody mórz i oceanów Wody wgłębne Zaskórne wody

3 BŁĄKOWATA WODA Inaczej zwana wodą adhezyjną. Powstaje w strefie aeracji wokół pojedynczych ziaren skalnych, które już osiągnęły maksymalną higroskopijność. Jej grubość nie przekracza 0,5 μm. Nie wypełnia porów i szczelin całkowicie, a otula cieniutką błoną ziarna skały. Woda adhezyjna nie bierze udziału w podziemnym krążeniu wód. Gęstość wód błonkowatych jest większa niż wody wolnej, temperatura zamarzania niższa od 0 oC. Nie podlega sile ciężkości, nie przenosi ciśnienia, ma ograniczoną zdolność rozpuszczania. Zdolność wiązania wody błonkowatej to wodochłonność molekularna, a ilość wody błonkowatej w skale to wilgotność molekularna Powrót

4 CIŚNIENIE HYDROSTATYCZNE
Jest to ciśnienie, jakie wywiera na otaczające ciała ciecz nie będąca w ruchu. Rozprzestrzenianie się ciśnienia hydrostatycznego w płynie opisuje prawo Pascala oraz wpływ sił masowych w tym grawitacji. Wzór: p = ρcieczy · g· h Znaczenie symboli:    p – ciśnienie hydrostatyczne (w ukł. SI w paskalach Pa)    g – przyspieszenie grawitacyjne (ziemskie) (w ukł. SI w m/s2).    h – głębokość zanurzenia w cieczy (w ukł. SI w metrach) Powrót

5 CIŚNIENIE KRYTYCZNE Ciśnienie krytyczne jest to ciśnienie pary nasyconej w temperaturze krytycznej. Powrót

6 DEMINERALIZOWANA WODA
Inaczej zwana wodą dejonizowaną. Jest to woda pozbawiona obcych jonów przez wymianę ich na jony wodorowe i pochodzące z wymieniacza jonowego lub przez wielokrotną destylację. Powrót

7 DESTYLOWANA WODA Woda oczyszczona ze składników mineralnych i gazów na skutek destylacji. Do specjalnych celów (np. w analizie śladowej) stosowana jest woda podwójnie destylowana lub destylowana wielokrotnie. Wody destylowanej używa się powszechnie w laboratoriach analitycznych, w niektórych gałęziach przemysłu, do sporządzania wody do iniekcji. Picie wody destylowanej jest szkodliwe dla zdrowia ze względu na znaczne wypłukiwanie z organizmu soli mineralnych. Powrót

8 ELEKTROWNIA WODNA Zakład przemysłowy zamieniający energię spadku wody na elektryczną. Elektrownie wodne dzieli się na: "duże" i "małe", przyjmując, że małe elektrownie wodne (określane skrótem MEW) to te o mocy poniżej 5 MW. Podział ten jest dość umowny (w Skandynawii i Szwajcarii granicą są 2 MW, a w USA 15 MW), ale dość ważny, gdyż MEW są zaliczane do niekonwencjonalnych, odnawialnych i ekologicznych źródeł energii. Natomiast duże elektrownie wodne są tak na świecie rozpowszechnione (20% światowej produkcji energii elektrycznej), że traktowane są często jako konwencjonalne źródło energii, a duży stopień ingerencji w środowisko naturalne powstrzymuje wielu badaczy od nazywania dużych elektrowni wodnych ekologicznymi. Elektrownie wodne można także podzielić na elektrownie przepływowe produkujące energię elektryczną oraz elektrownie szczytowo-pompowe, które służą głównie do magazynowania energii elektrycznej wyprodukowanej w inny sposób. Powrót

9 ENERGIA GEOTERMALNA Energia geotermalna jest to energia zakumulowana w głębi Ziemi w postaci gorących skał i wód. Jest ona praktycznie niewyczerpalna gdyż pochodzi z wnętrza Ziemi w wyniku konwekcji i przewodzenia. Geotermia opiera się na gorących skałach lub wodach poniżej 1000 m, na mniejszych głębokościach temperatury skał i wód nadają się jedynie do wykorzystania w płytkiej geotermii wspomaganej przez pompy ciepła. Źródłem ciepła wnętrza Ziemi są reakcje rozpadu pierwiastków promieniotwórczych 238U, 235U, 232Th oraz 40K. Rocznie Ziemia traci 1021 J ciepła. Skorupa ziemska zbudowana jest ze skał osadowych i wulkanicznych o różnej przewodności cieplnej. Im skorupa jest bardziej skonsolidowana i starsza tym stanowi lepszy ekran dla przewodnictwa ciepła. Energię geotermalną na szeroką skalę wykorzystuje się w Islandii, a w Polsce m.in. na obszarze Podhala. Powrót

10 GEOTERMALNE WODY Wody o wysokich temperaturach, zgromadzonymi w zbiornikach podziemnych w postaci warstw geotermalnych (warstwy geotermalne są to warstwy skał, których pory i szczeliny wypełnia woda). Wysoka temperatura wód geotermalnych pochodzi z wnętrza Ziemi. W płynnej magmie, z której zbudowany jest płaszcz naszej planety, zgromadzone są olbrzymie ilości energii cieplnej. Energia ta pochodzi jeszcze z czasów kształtowania się planety oraz uzupełniana jest w wyniku wypromieniowania energii podczas rozpadu pierwiastków promieniotwórczych, znajdujących się w skalach i w magmie. Wierzchnie warstwy skał, zwane skorupą ziemską, ogrzewane są od warstw znajdujących się głębiej. Im głębszy otwór w skorupie ziemskiej, tym wyższe panują w nim temperatury. Woda transportuje energię cieplną z wnętrza Ziemi na jej powierzchnię. Niektóre wody geotermalne obok wysokiej temperatury i dużej wydajności, posiadają niską mineralizację, co korzystnie wpływa na proces ich eksploatacji Powrót

11 GĘSTOŚĆ WODY W ZALEŻNOŚCI OD TEMPERATURY:
Woda (0ºC)999,84 kg/cm3 Woda (3,9834ºC)1000,00 kg/cm3 Woda (5°C)999,97 kg/cm3 Woda (10°C)999,70 kg/cm3 Woda (15°C)999,10 kg/cm3 Woda (20°C)998,21 kg/cm3 Woda (25°C)997,04 kg/cm3 Woda (30°C)995,65 kg/cm3 Woda (40°C)992,22 kg/cm3 Woda (50°C)988,03 kg/cm3 Woda (60°C)983,22 kg/cm3 Woda (70°C)977,78 kg/cm3 Woda (80°C)971,82 kg/cm3 Woda (90°C)965,35 kg/cm3 Woda (100°C)958,40 kg/cm3 Powrót

12 GŁĘBINOWE WODY Zaliczamy do nich wody znajdujące się głęboko pod powierzchnią terenu. Są one od niej izolowane wieloma kompleksami utworów nieprzepuszczalnych. Nie są one zasilane ani odnawialne. Często są wysoko zmineralizowane. Powrót

13 GRUNTOWE WODY Skład tych wód wskutek zachodzących w nich procesach samooczyszczania najczęściej odpowiada wymaganiom sanitarnym, stawianym wodzie pitnej. Nie zawierają one bakterii chorobotwórczych i charakteryzują się stałą temperatura w ciągu roku. Natomiast bardzo często występuje w nich podwyższona zawartość związków żelaza i manganu oraz dwutlenku węgla. Powrót

14 KLASY CZYSTOŚCI WÓD Podaje się na podstawie wyników monitoringu stanu czystości rzek. Ocenę jakości przygotowuje się na podstawie wskaźników fizyko-chemicznych i biologicznych. Klasyfikacji wód dokonuje się poprzez porównanie miarodajnych stężeń zanieczyszczeń określonych wskaźnikami, z normatywnymi stężeniami zanieczyszczeń określonymi w rozporządzeniu Rady Ministrów. Do roku 2004 obowiązywała czterostopniowa skala: wody I, II, III klasy oraz NON - pozaklasowe. Od roku 2005 w raportach WIOŚ posługują się skalą pięciostopniową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Powrót

15 KRZEPNIĘCIE Jest to proces przechodzenia ciała ze stanu ciekłego w stan stały. Krzepnięcie wielu substancji zachodzi w określonej temperaturze zwanej temperaturą krzepnięcia (dla wody 0°C). W miejscu styku substancji w stanie stałym i stanie ciekłym w cieczy i w ciele stałym podczas krzepnięcia i topnienia jest taka sama temperatura zwana temperaturą topnienia. Temperatura topnienia jest podawana jako wielkość charakterystyczna dla wielu substancji. Temperatura topnienia (krzepnięcia) zależy nieznacznie od ciśnienia. Krzepnięciu towarzyszy wydzielanie ciepła co jest równoważne temu, że krzepnięcie przy stałym ciśnieniu wymaga odprowadzenia ciepła z krzepnącej substancji. Powrót

16 KOTŁOWA WODA Woda o małej twardości używana do zasilania kotłów parowych, kotłowni wodnych, chłodni kominowych, wież chłodniczych, urządzeń wyparnych, przemysłowych instalacji myjących i płuczących. Jej odpowiedni skład zapewnia bezawaryjną i ekonomiczną pracę kotła, pozwala uzyskać optymalną jakości pary oraz ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie osadzanie się kamienia, korozja, częste odsalanie oraz wysokie zużycie środków do korekty chemicznej prowadzi do dużych strat ekonomicznych Powrót

17 MIĘKKA WODA Jest to woda posiadająca niskie stężenie minerałów. Przeciwieństwo wody twardej. Posiadająca odczyn lekko kwaśny. Powrót

18 MINERALNA WODA Naturalna woda pitna wzbogacona w znacznym stopniu solami mineralnymi (lub innymi składnikami) w postaci jonów. Oprócz tego może zawierać rozpuszczone gazy pochodzenia naturalnego (dwutlenek węgla, siarkowodór). Najczęściej (w handlu detalicznym w Polsce wyłącznie) jest to woda głębinowa, która minerały pozyskała ze skał, przez które przepływała. Powrót

19 NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE
Jest to zjawisko fizyczne występujące na styku powierzchni cieczy z ciałem stałym, gazowym lub inną cieczą. Polega na powstawaniu dodatkowych sił działających na powierzchnię cieczy w sposób kurczący ją (dla powierzchni wypukłej przyciągający do wnętrza cieczy, dla wklęsłej odwrotnie). Zjawisko to ma swoje źródło w siłach przyciągania pomiędzy molekułami cieczy. Występuje ono zawsze na granicy faz termodynamicznych, dlatego zwane jest też napięciem międzyfazowym . Efektem napięcia powierzchniowego jest np. utrudnione zanurzanie w cieczy ciał nie podatnych na zwilżanie tą cieczą (znika ono w momencie całkowitego zanurzenia takiego ciała). Innym zjawiskiem związanym z napięciem powierzchniowym jest podnoszenie się (np. woda) lub opadanie (np. rtęć) cieczy w wąskich rurkach, tzw. kapilarach – zjawisko to należy do zjawisk kapilarnych. Powrót

20 ODWRÓCONA OSMOZA Inaczej nazywana ultraflirtacją. Jest to przepływ cząsteczek rozpuszczalnika przez membranę półprzepuszczalną od roztworu o wysokim stężeniu do roztworu o niższym stężeniu, odwrotnie niż w osmozie, spowodowany przyłożeniem do cieczy o wysokim stężeniu ciśnienia większego niż ciśnienie osmotyczne. Odwrócona osmoza jest podstawą jednej z najlepszych metod odsalania wody morskiej. Stosuje się też ją do oczyszczana i zatężana ścieków przemysłowych, szczególnie pochodzących z przemysłu spożywczego, papierniczego i galwanicznego. Metoda ta pozwala na odzyskanie wody oraz cennych substancji zawartych w ściekach. Główną zaletą tej metody jest stosunkowo małe zużycie energii gdyż proces zachodzi bez przemiany fazowej Powrót

21 OLIGOCEŃSKA WODA Woda artezyjska, mieszcząca się pomiędzy dwoma warstwami skał i czerpana z tzw. studni oligoceńskich. Nazwa wody pochodzi od średnio- i gruboziarnistych piasków glaukonitowych oligocenu, występujących na głębokości około 200 metrów w przypadku niecki mazowieckiej. Woda ta może być przechowywana dla celów spożywczych przez 24 godziny, po przegotowaniu dłużej. Czas ten związany jest m.in. z rozwojem mikroorganizmów i w związku z tym wskazane jest częste mycie pojemników na wodę. Powrót

22 OPADOWE WODY Wody, które opadają na powierzchnię ziemi w postaci deszczu, śniegu i gradu. Ich skład zależy od czystości atmosfery, przez którą przechodzą. Po zetknięciu się z powierzchnią ziemi częściowo spływają do rzek, jezior, stawów, sztucznych zbiorników wód powierzchniowych i wskutek rozpuszczania związków obecnych w glebie i skałach zmieniają swój skład fizyczno - chemiczny i bakteriologiczny. Powrót

23 OSZCZĘDZANIE WODY Jest to zagadnienie sozologii i sozoekonomiki obejmujący wszelkiego rodzaju działania zmierzające do minimalizacji strat w wykorzystaniu dobra naturalnego jakim jest woda. Światowe i lokalne programy oszczędnościowe opierają się o rozliczne badania wskazujące na niedobory wody pitnej oraz konieczność jej racjonalnego używania. Zgodnie z raportem UNESCO (WWDR, 2003) w ciągu następnych 20 lat ilość dostępnej wody obniży się o 30%. 40% ludności świata nie ma dostatecznej ilości wody. W Polsce również występują deficyty wody, największe problemy mają regiony Górnego Śląska, Krakowa, Łodzi i Kielc, a także Szczecin, w którym obecnie realizowany jest największy w Polsce program budowy nowych magistrali wodnych, naprawy wodociągów i budowa oczyszczalni ścieków. Powrót

24 PAMIĘĆ WODY Niepotwierdzona w recenzowanych czasopismach naukowych hipoteza dotycząca rzekomego gromadzenia i przechowywania informacji przez wodę. Hipoteza głosi, że cząsteczki stykając się z cząsteczkami innych substancji przybierają charakterystyczne ułożenie lub drganie, stan ten jest zachowywany i przenoszony na następne cząstki wody pomimo wielokrotnego i ogromnego rozcieńczania jak i oddzielenia substancji zmieniających układ cząsteczek wody. Jest jedną z sugerowanych podstaw teorii homeopatii, próbując wyjaśnić jak działają leki o rozcieńczeniu tak dużym, że średnia liczba cząsteczek leku w dawce jest mniejsza od Powrót

25 PITNA WODA Czysta woda, która nadaje się do spożycia (bez zagrożenia dla zdrowia). Powinna ona zawierać odpowiednią ilość soli mineralnych (dlatego woda destylowana, mimo wysokiej czystości, nie nadaje się do celów konsumpcyjnych), a nie zawierać zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych. Wodę pitną można czerpać ze studni lub innych ujęć, a na terenach zurbanizowanych jej podstawowym rodzajem jest woda wodociągowa. W krajach rozwiniętych coraz powszechniej spożywa się wodę mineralną. Czasami wodę pitną można uzyskać przez przegotowanie wody powierzchniowej, lecz nie daje to gwarancji unieszkodliwienia wszystkich drobnoustrojów. Spożywanie wody skażonej bakteriologicznie może być przyczyną zatrucia, którego najczęstszymi objawami są nudności, wymioty i biegunka. Jako ciekawostkę można podać fakt, że żołnierze niektórych armii otrzymują substancje odkażające, które w warunkach polowych umożliwiają im w miarę bezpieczne picie dostępnej wody powierzchniowej (nawet z kałuży) Powrót

26 PŁYNĄCE WODY Wody powierzchniowe płynące są podstawowym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę. Skład tych wód jest bardzo zmienny i zależy od takich czynników, jak: czas kontaktu z glebą i jej rodzaj, pora roku, ilość wód opadowych, zagospodarowanie zlewni, ukształtowanie i pokrycie terenu. Ze względu na zanieczyszczenia i duże wahania w stężeniach i toksyczności związków chemicznych, względnie mikroorganizmów, surowe wody płynące nie nadają się do picia. Powrót

27 PODZIEMNE WODY Wody, zalegające pod powierzchnią Ziemi na różnych głębokościach, powstałe na skutek różnych procesów geologicznych. Ich łączna objętość wynosi ok tys. km³, co stanowi ok. 4,12‰ ogólnej objętości zasobów hydrosfery Ziemi. Strefa nasycenia wodami podziemnymi nosi nazwę strefy saturacji, i położona jest poniżej strefy nasycenia powietrzem glebowym i innymi gazami czyli strefy aeracji. W strefie aeracji mogą występować wody, ale tylko jako wody zawieszone albo związane (woda higroskopijna, woda błonkowata, woda kapilarna). Miejsce wypływu wód podziemnych na powierzchnię w zależności od obfitości wypływu to źródło, młaka lub wysięk. Powrót

28 POGAZOWA WODA Jest to uboczny produkt otrzymywany w procesie suchej destylacji węgla (koksowanie węgla). Zawiera wodę oraz amoniak i sole amonowe (głównie węglan amonu) oraz inne związki w mniejszych ilościach. Jako produkt uboczny jest neutralizowana kwasem siarkowym(VI) w wyniku czego otrzymuje się siarczan(VI) amonu, który jest używany jako nawóz sztuczny. Używana jest także do otrzymywania amoniaku Powrót

29 POTRÓJNY PUNKT Jest to stan w jakim dana substancja może istnieć w trzech stanach skupienia równocześnie w równowadze termodynamicznej. Na wykresie stanów równowagi jest to punkt przecięcia krzywych równowagi fazowej substancji odpowiadający stanowi równowagi trwałej trzech stanów skupienia (ciało stałe, ciecz, gaz). Punkt potrójny jest wielkością charakterystyczną dla danej substancji, podawany jest w opisach substancji. Punkty potrójne niektórych substancji są używane jako wzorce skali temperatur. Powrót

30 POWIERZCHNIOWE WODY Wody powierzchniowe, są to wody występujące na powierzchni ziemi, łatwe do bezpośredniego ujęcia (czerpania). Powrót

31 PRAWO ARCHIMEDESA Wersja współczesna: Na ciało zanurzone w płynie (cieczy lub gazie) działa pionowa, skierowana ku górze siła wyporu. Wartość siły jest równa ciężarowi wypartego płynu. Siła jest przyłożona w środku ciężkości wypartego płynu. Stara wersja prawa: Ciało zanurzone w cieczy lub gazie traci pozornie na ciężarze tyle, ile waży ciecz lub gaz wyparty przez to ciało. Legenda głosi, że Archimedes sformułował to prawo wchodząc do wanny pełnej wody, po czym wybiegł nago na ulicę krzycząc „Eureka”! Powrót

32 PRAWO PASCALA Jeżeli na płyn (ciecz lub gaz) w zbiorniku zamkniętym wywierane jest ciśnienie zewnętrzne, to ciśnienie wewnątrz zbiornika jest wszędzie jednakowe i równe ciśnieniu zewnętrznemu. Prawo to zostało sformułowane w 1653 roku przez Blaise'a Pascala, jest prawdziwe wówczas, gdy można pominąć siły grawitacji i inne siły masowe oraz ciśnienia wywołane przepływem płynu. Prawo to wynika z tego, że cząsteczki płynu mogą poruszać się w dowolnym kierunku, wywieranie nacisku z jednej strony zmienia ruch cząstek we wszystkich kierunkach. Wersja uproszczona: Ciśnienie zewnętrzne wywierane na ciecz lub gaz znajdujące się w naczyniu zamkniętym rozchodzi się jednakowo we wszystkich kierunkach. Powrót

33 PRZEMIANY FAZOWE Przemiana fazowa to taka zmiana układu fizycznego lub chemicznego, której towarzyszy skokowa zmiana parametrów układu, np. ciepła właściwego układu lub jego składowych. Inaczej nazywana przejściem fazowym. Sublimacja - przejście od fazy krystalicznej do gazowej Resublimacja - przejście od fazy gazowej do krystalicznej Topnienie - przejście z fazy krystalicznej (lub amorficznej) do fazy ciekłej Krzepnięcie - przejście od fazy ciekłej do fazy krystalicznej lub amorficznej Parowanie, wrzenie - przejście od fazy ciekłej do gazowej Skraplanie - przejście od fazy gazowej do ciekłej Powrót

34 PRZEMYSŁOWA WODA Woda zazwyczaj piątej klasy czystości, której skład chemiczny lub bakteriologiczny nie zezwala na używanie jej do celów spożywczych ani w gospodarstwie domowym, ale może być używana w celach technologicznych. Zwykle nie jest ona poddawana procesom oczyszczania, czasem zaś specjalnie preparowana. Woda przemysłowa stosowana jest między innymi: do celów technologicznych w elektrowniach w instalacjach centralnego ogrzewania w ogrodnictwie i sadownictwie do gaszenia pożarów. Powrót

35 REDESTYLOWANA WODA Inaczej zwana także wodą podwójnie destylowaną. Jest to woda poddana dwukrotnie destylacji w celu usunięcia zanieczyszczeń pozostałych po pierwszym procesie. Jednak nawet tak oczyszczona woda zawiera pewną (bardzo niewielką) ilość rozpuszczonych związków chemicznych i jej twardość wynosi około 0,04 mval/dm3, co jednak nie przeszkadza w większości zastosowań. Woda redestylowana jest znacznie droższa od wody demineralizowanej (dejonizowanej), lecz w niektórych przypadkach musi być stosowana, gdyż ta druga może zawierać resztki substancji organicznych (np. endotoksyny). Wodę dwukrotnie destylowaną używa się m. in. do wyrobu leków ocznych. Powrót

36 ROZSZERZALNOŚĆ CIEPLNA
Inaczej nazywana rozszerzalnością termiczną. Jest to właściwość fizyczna ciał polegająca na zwiększaniu się ich długości (rozszerzalność liniowa) lub objętości (rozszerzalność objętościowa) w miarę wzrostu temperatury. Woda jako jedna z niewielu substancji nie poddaje się zasadzie liniowej rozszerzalności temperaturowej - w zakresie temperatur 0-4°C rozszerza się wraz ze spadkiem temperatury, a zmniejsza objętość wraz ze wzrostem temperatury (anomalna rozszerzalność wody). Zwiększa też objętość podczas krzepnięcia - dlatego lód pływa po powierzchni wody, rozsadza naczynia, niszczy asfalt na drogach itp. Większość znanych człowiekowi substancji zachowuje się odwrotnie. Powrót

37 SEDYMENTACJA Nazwa pochodzi z łac. sedimentum oznaczającego osad. Jest to proces rozdzielania ciała stałego od cieczy. Kryterium podziału jest różnica gęstości. Pod wpływem działania siły grawitacji gęstsze składniki mieszaniny osadzają się na dnie zbiornika. Sedymentacja to rozdział substancji niejednorodnych. Powrót

38 STANY SKUPIENIA WÓD STAN CIEKŁY
Woda występuje pomiędzy temp.0 °C i 100 °C. Jest ona najważniejszym składnikiem kuli ziemskiej. Bez niej nie mogły by rosnąć rośliny, żyć zwierzęta oraz ludzie. Woda jest wykorzystywana przez człowieka w wielu gałeziach przemysłu. Ma ona takie same właściwości jak inne ciecze. Nie ma określonego kształtu nie jest ściśliwa. Powstaje ona przez schłodzenie pary wodnej czyli skraplanie lub ogrzewanie lodu czyli topnienie. Woda występuje w postaciach jezior, rzek, oceanów itp. Woda jest rozpuszczalnikiem dla wielu ciał stałych np. dla cukru, soli, wapnia. Woda zajmuje więcej powierzchni na kuli ziemskiej niż kontynenty. Ludzie niestety nie potrafią docenić tej wspaniałej cieczy i wrzucają do wody chemikalia, odpady radioaktywne itp. Woda była przedmiotem wielu badań, które osiągnęły światową sławę. Powrót

39 STANY SKUPIENIA WÓD STAN GAZOWY
Para występuje w każdej temperaturze. Im większa powierzchnia swobodna tym woda szybciej paruje. Para wodna tworzy się przez parowanie i powyżej 100o C czyli temp. wrzenia oraz przez sublimację czyli zamianę lodu w parę. Często para wodna mylona jest z mgłą, mgła to drobne kropelki wody, para wodna natomiast jest niewidoczna i tworzy się wszędzie. W krajach cieplejszych występuje więcej pary wodnej niż w krajach chłodniejszych dlatego Europejczykowi trudno jest się zaaklimatyzować w Afryce lub w Azji. Parę wodną wykorzystuje się w silnikach parowych, używana jest też saunach do gorących kąpieli parowych. Zjawisko parowania jest jednym z podstawowych czynników istnienia przyrody. Woda parując tworzy obłoki pary w formie chmur, które z chłodzone opadają na ziemię pod postacią deszczu. Powrót

40 STANY SKUPIENIA WÓD STAN STAŁY
Lód lub śnieg występują poniżej 0 °C tzw. temp. topnienia. W przyrodzie występują w zimie lub cały czas na obu biegunach. Mają właściwości jak każde ciało stałe tzn. mają określony kształt, trudno zmienić ich objętość. Lód pow.- staje ze schłodzonej wody czyli przez krzepnięcie lub przez resublimację. Lód tak samo jak woda i para wodna nie ma koloru, w dotyku jest zimny i jest ciałem kruchym np. kiedy uderzymy kawałek lodu młotkiem rozkruszy się na wiele drobnych kawałków. Zjawisko zmiany obj. podczas przechodzenia z fazy ciekłej do fazy stałej wody (lód) pełni bardzo istotną rolę w przyrodzie. W szczególności dotlenienie gleby poprzez rozsadzanie zmarzniętych brył ziemi oraz zjawisko pękania skał. Śnieg podobnie jak lód powstaje ze schłodzonej wody lub pary wodnej. Ma kolor biały co można zauważyć podczas zimy. Na śniegu można wykonywać wiele sportów jak narciarstwo lub snowboard Powrót

41 STOŁOWA WODA Produkt spożywczy w postaci czystej wody (gazowanej lub nie gazowanej), konfekcjonowany zazwyczaj w butelkach. Jest ona naturalnie lub sztucznie mineralizowana. Wodę stołową otrzymuje się przez zmieszanie wody źródlanej lub pitnej wody podziemnej z naturalną wodą mineralną, solami naturalnymi lub innymi składnikami mineralnymi. Powrót

42 STOJĄCE WODY Wody zmagazynowane w jeziorach, stawach i sztucznych zbiornikach działają łagodząco na klimat i poprzez zwiększone parowanie wpływają na wielkość opadów. Wiele zbiorników spełnia rolę odbiorników ścieków komunalnych i przemysłowych, co sprawia, że pogarsza się ich stan czystości. Są one także częściowo zanieczyszczone wskutek spłukiwania nawozów sztucznych z otaczających je terenów rolniczych. Powrót

43 TEMPERATURA KRYTYCZNA
Jest to temperatura, powyżej której dana substancja może znajdować się tylko w stanie gazowym, tzn. niemożliwe jest skroplenie gazu pomimo wzrostu ciśnienia. Temperaturze krytycznej odpowiada ciśnienie krytyczne. Pojęcie temperatury krytycznej odnosi się również do innych przejść fazowych. Przykładem temperatury krytycznej jest temperatura Curie, w której układ magnetyczny przechodzi z fazy ferromagnetycznej do fazy paramagnetycznej. Powrót

44 TEMPERATURA TOPNIENIA
Jest to temperatura przy której kryształ zamienia się w ciecz. Jest to też najwyższa możliwa temperatura, przy której może rozpocząć się krystalizacja tej samej substancji. Krystalizacja zachodzi jednak często przy niższej temperaturze niż temperatura topnienia, co zależy od wielu czynników, np. tempa schładzania. Powrót

45 TWARDA WODA Woda zawierająca znaczne stężenie soli różnych metali, a zwłaszcza wapnia i magnezu, np. chlorków, siarczanów (VI), wodorowęglanów wapnia i magnezu. Podczas gotowania wody twardej powstaje tzw. kamień kotłowy, tj. nierozpuszczalny osad węglanu wapnia lub magnezu. Taka woda może powodować różne usterki na urządzeniach elektrycznych np. pralce spowodowane kamieniem, czyli osadem z wapnia, magnezu i innych składników twardej wody. Powrót

46 WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE WODY
Temperatura topnienia pod ciśnieniem 1 atm: 0°C = 273, K Temperatura wrzenia pod ciśnieniem 1 atm: 99,97°C = 373,12 K Punkt potrójny 0,01°C = K, Pa Gęstość w temperaturze 3,98°C: 1 kg/l (gęstość maksymalna). Temperatura krytyczna: 374°C = 647,15 K Ciśnienie krytyczne: 220,6 atm = MPa Ciepło właściwe: 4187 J/(kg*K) = 1 kcal Masa cząsteczkowa: 18,01524 Da Stała dielektryczna w stałym polu elektrycznym: 87.9 (0°C), 78.4 (25°C), 55.6 (100°C) Powrót

47 WODA Tlenek wodoru to związek chemiczny o wzorze H2O, występujący w warunkach standardowych (pokojowych) w stanie ciekłym. Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych. Większość występującej w przyrodzie wody jest "słona" (około 97,38%), tzn. zawiera dużo rozpuszczonych soli, głównie chlorku sodu. W wodzie rozpuszczonych jest też wiele gazów, najwięcej dwutlenku węgla. Woda jest na Ziemi bardzo rozpowszechniona. Występuje głównie w oceanach, które pokrywają 70,8% jej powierzchni, ale także w rzekach, jeziorach i w postaci stałej w lodowcach. Część wody znajduje się pod powierzchnią ziemi lub w atmosferze (chmury, para wodna). Niektóre związki chemiczne zawierają cząsteczki wody w swojej budowie (hydraty - zawierają tzw. wodę krystalizacyjną). Woda występująca w przyrodzie jest roztworem soli i gazów. Najwięcej soli mineralnych zawiera woda morska i wody mineralne; najmniej woda z opadów atmosferycznych. Wodę o małej zawartości składników mineralnych nazywamy wodą miękką, natomiast zawierającą znaczne ilości soli wapnia i magnezu - wodą twardą. Powrót

48 WODA WODOCIĄGOWA Woda dostarczana do mieszkań, za pośrednictwem komunalnej sieci wodociągowej. Jest to najczęściej uzdatniana woda rzeczna lub z ujęć podziemnych. Jest ona oczyszczona ze szkodliwych substancji, ale zawiera rozpuszczone sole wapnia, magnezu, żelaza i innych pierwiastków. Powrót

49 WODY MÓRZ I OCEANÓW Wody mórz i oceanów są bardziej czyste niż wody śródlądowe, jednak duże ich zasolenie powoduje, że bez przeprowadzenia procesu odsalania nie mogą być wykorzystywane do picia. Zasolenie wody w Bałtyku wynosi na przykład 6 g/dm3, a w Oceanie Atlantyckim 36 g/dm3 , natomiast zasolenie wód słodkich nie przekracza na ogół 0,5 g/dm3 . Powrót

50 WODY WGŁĘBNE Wody te charakteryzują się stałymi właściwościami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi. Są to wody podziemne zasilane przez opady atmosferyczne, ale znajdują się one pod utworami nieprzepuszczalnymi. Zasilanie tych wód może się odbywać przez infiltrujące opady na wychodniach warstw wodonośnych lub też poprzez powiązania z innymi warstwami wodonośnymi. Infiltracja wód innego poziomu wodonośnego może następować także poprzez okno hydrogeologiczne. Powrót

51 ZASKÓRNE WODY Występują one na głębokości od kilkudziesięciu centymetrów do kilku metrów. Zwykle w stopniu niedostatecznym ulegają procesom samooczyszczania, co powoduje, że są one w większości zanieczyszczone. Często są skażone drobnoustrojami, zawierają podwyższoną ilość związków organicznych i niezbyt dużo substancji mineralnych. Nie są wiec brane pod uwagę jako źródła wody do picia i na potrzeby komunalne. Powrót

52 TWÓRCY: Oddział fizyczny projektu „Niezbadana moc kropli wody”
Wykonawcy: Mateusz Mach i Damian Bogunia