Podstawy organizacyjno - prawne prowadzenia działalności gospodarczej

Prezentacja na temat: "Podstawy organizacyjno - prawne prowadzenia działalności gospodarczej"— Zapis prezentacji:

1 Podstawy organizacyjno - prawne prowadzenia działalności gospodarczej
Kinga Korniejenko, Grzegorz Latawiec

2 Zawartość prezentacji
Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej Podstawowe akty prawne dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej Charakterystyka form organizacyjno-prawnych w polskim ustawodawstwie Formy wspierania rozpoczęcia działalności gospodarczej

3 Struktura podmiotów gospodarczych
Źródło: (dane za rok 2007 ) Najwięcej przedsiębiorców funkcjonuje jako osoby fizyczne. Wśród przedsiębiorców będących spółkami najwięcej jest spółek cywilnych.

4 Działalność gospodarcza
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

5 Podział spółek w polskim ustawodawstwie

6 Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej
Osoby fizyczne prowadzące indywidualnie działalność gospodarczą oraz spółki cywilne podlegają przepisom Kodeksu cywilnego. Spółki handlowe: jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z organiczną odpowiedzialnością i akcyjna podlegają Kodeksowi spółek handlowych.

7 Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej
Spółki osobowe: jawne, partnerskie, komandytowe,  komandytowo-akcyjne. Spółki kapitałowe: - spółki z o.o. - spółki akcyjne.

8 Forma prowadzenia działalności gospodarczej
Forma umowy Osoba fizyczna Wymagania formalne nie występują. Spółka cywilna Sporządzenie umowy spółki w formie pisemnej – art. 860 § 2 Kodeksu cywilnego. Wyjątek – forma aktu notarialnego w przypadku wniesienia nieruchomości do spółki. Spółka jawna, Spółka partnerska Sporządzenie umowy spółki w formie pisemnej – art. 23, 92 Kodeksu spółek handlowych. Wyjątek – forma aktu notarialnego w przypadku wniesienia nieruchomości do spółki. Spółka komandytowa, Spółka komandytowo-akcyjna Sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego – art. 106, 131 Kodeksu spółek handlowych. Spółka z o.o. Sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego – art. 157 § 2 Kodeksu spółek handlowych.

9 Forma prowadzenia działalności gospodarczej
Wymagania kapitałowe Liczba wspólników Osoba fizyczna Nie występują Wymagania nie występują Spółka cywilna Koniecznych jest co najmniej 2 wspólników Spółka jawna, partnerska, komandytowa Wspólnicy są zobowiązani do wniesienia wkładów; nie ma wymogu minimalnego kapitału Spółka komandytowo-akcyjna Minimalna kwota kapitału zakładowego wynosi PLN Spółka z o.o. Minimalna kwota kapitału zakładowego wynosi PLN Konieczny jest co najmniej 1 lub więcej wspólników

10 Obowiązek rejestracji przedsiębiorstwa
Wszyscy przedsiębiorcy zobowiązani są zarejestrować swoją działalność w odpowiednim rejestrze. W przypadku: osób fizycznych oraz wspólników spółek cywilnych rejestrem tym jest ewidencja działalności gospodarczej, spółek jawnych, spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych, partnerskich oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością - rejestr przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

11 Obowiązek rejestracji przedsiębiorstwa
Zgłoszenie przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców wiąże się z wysokimi kosztami w porównaniu z wpisem do ewidencji, a także jest znacznie bardziej skomplikowane i czasochłonne. Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej może być przesłany na adres właściwego urzędu gminy listem poleconym lub w wersji elektronicznej za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie internetowej urzędu gminy.

12 Odpowiedzialność za zobowiązania firmy
Osoba fizyczna indywidualnie prowadząca działalność gospodarczą odpowiada całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania własnej firmy. Spółki cywilne - każdy wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami (art. 864 Kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność solidarna obciąża wspólników tylko w zakresie zobowiązań powstałych w czasie ich uczestnictwa w spółce.

13 Odpowiedzialność za zobowiązania firmy
Spółka jawna - wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika) - Art. 31§ 1. subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru, osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia, Jeśli wspólnik wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki,

14 Odpowiedzialność za zobowiązania firmy
Spółka komandytowa - Art. 111 Kodeksu spółek handlowych: - komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. - przystępujący do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.

15 Odpowiedzialność za zobowiązania firmy
Spółka komandytowo – akcyjna (Art. 135 Kodeksu spółek handlowych): - akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. - nowy komplementariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru (Art. 136 § 3).

16 Odpowiedzialność za zobowiązania firmy
Spółka z o.o. - za zobowiązania spółki z o.o. odpowiada spółka całym swoim majątkiem, a odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wysokości wniesionego wkładu kapitałowego. Jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu spółki odpowiadają solidarnie swoim majątkiem za zobowiązania spółki z o.o. Ich odpowiedzialność obejmuje zobowiązania spółki, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu.

17 Obciążenia podatkowe Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą oraz spółki cywilne - opodatkowaniu podlega bezpośredni dochód przedsiębiorców. Spółki z o.o. - opodatkowany jest dochód spółki (opodatkowanie pierwotne) i dochód jej wspólników - osób fizycznych w postaci dywidendy (opodatkowanie wtórne).

18 Obciążenia podatkowe Dywidenda wspólnika z tytułu udziału w zyskach spółki z o.o. podlega opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym w wysokości 19%. Dywidendy takiej nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu dochodu przeznaczonego do opodatkowania na zasadach ogólnych. Podatek ten pobiera spółka wypłacająca dywidendę.

19 Obowiązek prowadzenia pełnej księgowości
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości. W przypadku pozostałych form, obowiązek taki wystąpi tylko wówczas, gdy ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej 1,2 mln euro. Pełną księgowość może prowadzić w imieniu przedsiębiorcy wyłącznie jego pracownik posiadający odpowiednie kwalifikacje lub osoba posiadająca specjalne uprawnienia (art. 11 ust. 3 Ustawy o rachunkowości z 29 września 1994 r.).

20 Wybór partnerów Dokonując wyboru partnera lub partnerów, należy odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie oczekiwania mamy wobec partnera w zakresie prowadzenia planowanej działalności? Czy charakteryzuje się on cechami, które sprawią, że wspólne prowadzenie działalności gospodarczej będzie bezpieczne i zarazem interesujące? Co zamierzamy zaoferować partnerowi w zamian za udział w spółce?

21 Wybór partnerów Na korzyść potencjalnego partnera może przemawiać:
posiadanie kapitału niezbędnego do uruchomienia działalności, posiadanie potrzebnych urządzeń, pomieszczeń, dostęp do interesującej technologii lub rynków zbytu, posiadanie wiedzy, kwalifikacji lub umiejętności niezbędnych do osiągnięcia powodzenia w przedsięwzięciu. Partnerowi można zaoferować np. procentowy udział w spółce, procentowy udział w zysku, procentowy udział w wartości sprzedaży.

22 Koszt założenia firmy Aby założyć własną firmę w Polsce, należy przejść aż 10 procedur (w Belgii i w Szwecji wystarczają 3 procedury). 14 dni - średni czas oczekiwania na wpis do rejestru przedsiębiorców, czyli Krajowego Rejestru Sądowego. Wg badań Banku Światowego w Polsce koszt założenia własnej firmy jest wysoki w porównaniu z pozostałymi krajami Unii Europejskiej i wynosi 21,2% PKB na głowę jednego mieszkańca (w Szwecji, Wielkiej Brytanii czy Irlandii nie przekraczają 1%).

23 Koszt założenia firmy Dokonanie wpisu do rejestru ewidencji gospodarczej przez osobę fizyczną jest bezpłatne. Podobnie jak zmiana danych. Opłata za dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego wynosi odpowiednio: dla spółek osobowych 750 zł, dla spółek kapitałowych 1000 zł. Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (o zarejestrowaniu przedsiębiorcy w rejestrze) wynosi 500 zł dla spółek osobowych i kapitałowych.

24 Wymogi formalne Taksa notarialna Podatek od czynności cywilno-prawnych Osoba fizyczna – Brak wymogu spisania aktu założycielskiego Nie występuje Spółka cywilna, jawna, partnerska – Umowa spółki w formie pisemnej (poza pewnymi wyjątkami) Nie dotyczy 0,5% wartości wniesionego wkładu Spółka komandytowa, komandytowo – akcyjna, spółka z o.o. i akcyjna – Umowa spółki w formie aktu notarialnego Stawka zróżnicowana w zależności od wartości kapitału zakładowego

25 Od wartości kapitału zakładowego
Maksymalna stawka za sporządzenie aktu notarialnego umowy spółki Do zł 100 zł Ponad do zł 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej zł Ponad zł do zł 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej zł Ponad zł do zł 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej zł Ponad zł do zł 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej zł Ponad zł 6770 zł + 0,25% od nadwyżki ponad zł, nie więcej jednak niż zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł

26 Koszt założenia firmy Każda zmiana danych wpisanych do KRS (np. zmiana adresu, składu zarządu, przedmiotu działalności) podlega opłacie w wysokości 400 złotych. Zmiana wpisu w rejestrze, poza pewnymi wyjątkami, podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Koszt ogłoszenia wynosi 250 złotych. Zgodnie z art. 4 ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców zobowiązany jest przechowywać w lokalu swojej siedziby numery Monitora Sądowego i Gospodarczego, w których zamieszczone są ogłoszenia i obwieszczenia dotyczące tego przedsiębiorcy.

27 Koncesja Ze względu na bezpieczeństwo oraz interes obywateli i państwa, przedsiębiorca może podjąć działalność po spełnieniu szczególnych wymogów. Jeśli przedsiębiorca zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie jednej z zastrzeżonych dziedzin, zobowiązany jest uzyskać od właściwego organu koncesję, zezwolenie, licencję, zgodę, bądź zgłosić działalność do rejestru działalności regulowanej.

28 Koncesja Dziedziny działalności gospodarczej, dla której wykonywania niezbędne jest uzyskanie koncesji, wymienione są w art. 46 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przykładami działalności regulowanej są: działalność kantorowa - Prawo dewizowe, działalność w zakresie usług detektywistycznych - Ustawa o usługach detektywistycznych, działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych - Ustawa o usługach turystycznych.

29 Koncesja Za wydanie koncesji bądź wpis do rejestru działalności regulowanej pobierana jest opłata skarbowa (chyba, że przepisy dotyczące koncesji lub działalności regulowanej stanowią inaczej), której wysokość uzależniona jest od rodzaju pozwolenia i okresu, na jaki zostało wydane. Stawki opłaty skarbowej wymienione są w załączniku do Ustawy o opłacie skarbowej z dnia roku.

30 Przykładowe opłaty koncesyjne
Koncesja Opłata Prowadzenie działalności w zakresie ochrony osób i mienia 616 zł Obrót paliwami ciekłymi Działalność regulowana Działalność kantorowa 1087 zł Usługi detektywistyczne Działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych 514 zł

31 Licencja, zezwolenie Za wydanie zezwolenia, licencji bądź zgody pobierane są opłaty, których wysokość określona jest w aktach prawnych dotyczących poszczególnych dziedzin działalności gospodarczej. Licencja Opłata Podjęcie i wykonywanie krajowego drogowego osób (Ustawa o transporcie drogowym) np. taksówkami Wysokość opłaty zależy od okresu ważności licencji, obszaru w obrębie którego przewozy mają być wykonywane. I tak np. 200 zł – okres ważności od 2-15 lat, obszar gminy.

32 Zezwolenie Opłata Handel hurtowy alkoholem (Ustawa o wychowaniu w trzeźwości) 4000 zł dla przedsiębiorców występujących o zezwolenie po raz pierwszy. Prowadzenie aptek (Prawo farmaceutyczne) Opłata skarbowa w wysokości pięciokrotnego najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników określonego w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw pracy i polityki społecznej. Wykonywanie krajowych przewozów regularnych osób (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych) Wysokość opłaty zależy od okresu ważności zezwolenia, obszaru w obrębie którego przewozy mają być wykonywane. I tak np. 450 zł – okres ważności do 4 lat, obszar powiatu

33 Ulgi podatkowe dla przedsiębiorców
Przedsiębiorca może skorzystać z ulg pozwalających na obniżenie podatku płaconego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub na korzystniejsze warunki jego zapłaty. W szczególności są to: kredyt podatkowy, ulgi uznaniowe, przyznawane decyzją urzędu skarbowego lub gminy na wniosek podatnika.

34 Kredyt podatkowy Kredyt podatkowy polega na zwolnieniu na okres 1 roku z obowiązku: • składania comiesięcznych deklaracji, • wpłacania zaliczek na podatek dochodowy (lub zryczałtowanego podatku) • zapłaty podatku od dochodów z działalności w terminie złożenia zeznania, • połączenia dochodów z działalności w zeznaniu rocznym z dochodami z innych źródeł

35 Ulgi uznaniowe Ulgi uznaniowe są to: • odroczenie terminu płatności podatku • rozłożenie go na raty • odroczenie lub rozłożenie na raty zaległości podatkowej wraz z odsetkami • umorzenie zaległości podatkowej w całości lub części wraz z odsetkami

36 Ulgi uznaniowe Ulgi uznaniowe są wyjątkiem od obowiązku zapłaty podatku i można o nie występować jedynie w szczególnych sytuacjach, tj. w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika (np. trudna sytuacja materialna podatnika spowodowana nadzwyczajnymi, losowymi przypadkami) lub interesem publicznym. Zasady udzielania ulg zostały określone w ustawie Ordynacja podatkowa; można się o nie ubiegać w przypadku wszystkich podatków (dochodowego, VAT, akcyzy czy też podatków lokalnych).

37 Ulgi dla przedsiębiorców udzielane przez ZUS
Przepisy przewidują możliwość udzielania przez ZUS ulg przedsiębiorcom w postaci umarzania, odraczania i rozkładania na raty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Podobnie jak w przypadku ulg podatkowych, ulgi z tytułu składek przyznawane są jedynie w szczególnych sytuacjach. Podstawową przesłanką do skorzystania z tej ulgi jest całkowita nieściągalność składki, określona w art. 28 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

38 Ulgi dla przedsiębiorców udzielane przez ZUS
Odroczyć lub rozłożyć na raty nie można składek na ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonych i całej składki na ubezpieczenie zdrowotne. ZUS może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności (Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (§ 3 ust.1).).

39 Ulgi dla przedsiębiorców z tytułu zatrudnienia bezrobotnych
Przepisy dają możliwość udzielania ulg przedsiębiorcom zatrudniającym bezrobotnych. W tym zakresie ulgi są przyznawane przez Powiatowe Urzędy Pracy. Dotyczą one w szczególności: dofinansowania wyposażenia miejsca pracy, kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa,

40 Ulgi dla przedsiębiorców z tytułu zatrudnienia bezrobotnych
refundowania kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, refundowania kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy w wysokości określonej w umowie, zwrotu kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody, składki na ubezpieczenia społeczne bezrobotnych zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych.

41 Ulgi dla przedsiębiorców z tytułu zatrudnienia bezrobotnych
Refundowanie kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne następuje na podstawie umowy zawartej pomiędzy starostą i pracodawcą. Szczegółowe regulacje określa Ustawia o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. Dz. U Nr 99 poz

42 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Osoba fizyczna indywidualnie prowadząca działalność gospodarczą Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo jednego właściciela będącego osobą fizyczną. Podstawą prawną jego tworzenia i funkcjonowania jest Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej oraz Kodeks cywilny.

43 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Podstawowe cechy przedsiębiorstwa jednego właściciela będącego osobą fizyczną to: jest prowadzone i reprezentowane przez jednego właściciela (przedsiębiorcę), właściciel odpowiada za wszystkie zobowiązania swojej firmy całym majątkiem, bez ograniczeń, utworzenie tej formy nie wiąże się ze spełnieniem jakichkolwiek wymagań kapitałowych, dla jej utworzenia wystarcza wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

44 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka cywilna - rodzaj działalności, w której wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania jest Kodeks cywilny art i Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

45 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Podstawowe cechy spółki cywilnej to: spółka ta nie jest przedsiębiorcą - jej wspólników łączy umowa, przedsiębiorcami są jej wspólnicy, indywidualnie zarejestrowani w ewidencji działalności gospodarczej, nie ma zdolności prawnej i sądowej, każdy ze wspólników ma prawo do prowadzenia jej spraw, chyba że umowa stanowi inaczej,

46 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
jej utworzenie nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych, choć wspólnicy mogą być zobowiązani do wniesienia wkładów (wkładem może być świadczenie usług), majątek wniesiony do spółki jest majątkiem wspólnym wspólników (nie istnieje majątek spółki), za zobowiązania odpowiadają wspólnicy całym majątkiem (wspólnym i osobistym), bez ograniczeń, solidarnie.

47 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka jawna - jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Spółka handlowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art Kodeksu spółek handlowych.

48 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Podstawowe cechy spółki jawnej to: jako spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, utworzenie tej formy nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych, choć wspólnicy zobowiązani są do wniesienia wkładów (wkładem może być świadczenie usług),

49 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
każdy ze wspólników ma prawo reprezentowania spółki, majątek wniesiony do spółki jest jej majątkiem, każdy wspólnik odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką; wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (odpowiedzialność subsydiarna).

50 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka partnerska jest tworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art Kodeksu spółek handlowych Podstawowe cechy spółki partnerskiej to: spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, utworzenie nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych (wkładem może być świadczenie usług),

51 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
każdy partner ma prawo reprezentowania spółki, chyba że umowa stanowi inaczej, partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, partner nie ponosi odpowiedzialności swoim majątkiem osobistym za zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu (art. 95 Kodeksu spółek handlowych). Za zobowiązania, które nie mają związku z wykonywaniem wolnego zawodu, np. najem lokalu, odpowiadają wszyscy wspólnicy osobiście i solidarnie.

52 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka komandytowa - spółka prawa handlowego. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art Kodeksu spółek handlowych. Podstawowe cechy spółki komandytowej to: spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana,

53 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
jej utworzenie nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych, choć wspólnicy zobowiązani są do wniesienia wkładów, spółkę reprezentują komplementariusze, zaś komandytariusze wyłącznie jako jej pełnomocnicy, komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki do wysokości sumy komandytowej, komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (odpowiedzialność nieograniczona).

54 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka komandytowo-akcyjna Podstawą prawną tworzenia i funkcjonowania spółki komandytowo-akcyjnej są art Kodeksu spółek handlowych. W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zastosowanie mają przepisy dotyczące spółki jawnej, w pozostałych zaś sprawach stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej.

55 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Podstawowe cechy spółki komandytowo-akcyjnej to: jest spółką osobową, jej minimalny kapitał zakładowy musi wynosić zł, jej wspólnikami są komplementariusze i akcjonariusze,

56 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
za jej zobowiązania odpowiada bez ograniczenia komplementariusz; akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności, spółkę reprezentują komplementariusze, organem obowiązkowym jest walne zgromadzenie; rada nadzorcza jest obowiązkowa, jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób.

57 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - spółka kapitałowa prawa handlowego. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art Kodeksu spółek handlowych. Podstawowe cechy spółki z o.o. to: posiada osobowość prawną, którą nabywa z chwilą wpisu do rejestru, jej minimalny kapitał zakładowy od 8 stycznia 2009 r. wynosi zł a minimalna wartość udziału - 50 zł,

58 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
może być utworzona przez jedną bądź więcej osób, wspólnicy zobowiązani są do wniesienia wkładów np. rzeczy lub pieniędzy (przedmiotem wkładu nie może być prawo niezbywalne, np. prawo użytkowania, wspólnicy nie odpowiadają za jej zobowiązania (odpowiedzialność ponosi spółka lub zarząd, gdy egzekucja przeciwko spółce będzie bezskuteczna), organami obowiązkowymi są zarząd i zgromadzenie wspólników. zarząd reprezentuje spółkę.

59 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka z ograniczona odpowiedzialnością działa przez organy, nie zaś za pośrednictwem wspólników. Zgromadzenie wspólników jest najwyższym organem spółki, w skład którego wchodzą wszyscy jej wspólnicy. Na zgromadzeniu podejmują oni uchwały w sprawach przewidzianych w Kodeksie spółek handlowych oraz w umowie spółki. Procedura zwoływania i odbywania zgromadzeń opisana jest w art Kodeksu spółek handlowych.

60 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Zarząd reprezentuje spółkę i jest organem wykonawczym; prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją. Składa się on z jednego albo większej liczby członków, powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie wspólników (chyba, że umowa spółki przekazuje te kompetencje innym organom). Członkiem zarządu może, ale nie musi być wspólnik spółki.

61 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Sposób reprezentacji spółki przez zarząd najczęściej określony jest w umowie spółki (w przeciwnym razie do składania oświadczeń w jej imieniu wymagane jest współdziałanie dwóch członków albo jednego łącznie z prokurentem). Jeśli kapitał zakładowy jest wyższy niż zł, a wspólników jest więcej niż 25, należy dodatkowo powołać radę nadzorczą lub komisję rewizyjną, które sprawują kontrolę nad działalnością spółki.

62 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Do utworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, oprócz spisania umowy, wymagane jest: wniesienie przez wspólników, wkładów na pokrycie całego kapitału, powołanie zarządu, ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeśli wymaga tego umowa lub przepisy, dokonanie wpisu do rejestru.

63 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Z chwilą zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (do momentu wpisania jej do KRS) powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która nie posiada osobowości prawnej.

64 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
Spółka akcyjna - spółka kapitałowa prawa handlowego. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art Kodeksu spółek handlowych. Podstawowe cechy spółki akcyjnej to: posiada osobowość prawną, którą nabywa z chwilą wpisu do rejestru, jej minimalny kapitał zakładowy od 8 stycznia 2009 wynosi zł (wcześniej wynosił zł), a minimalna wartość akcji - 1 grosz,

65 Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
może być zawiązana przez jedną bądź więcej osób, akcjonariusze zobowiązani są do wniesienia wkładów (przedmiotem wkładu nie może być prawo niezbywalne oraz świadczenie pracy i usług), akcjonariusze nie odpowiadają za jej zobowiązania (odpowiedzialność ponosi spółka), organami obowiązkowymi są zarząd, walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją.

66 Zakładanie działalności gospodarczej - spółki
Umowy spółki cywilnej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinny zawierać "obowiązkowe" elementy, wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego (art. 860 § 1, 861 § 1) i Kodeksu spółek handlowych (art. 157 § 1, ) . Przedmiot działalności spółki powinien być określony zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD).

67 Zakładanie działalności gospodarczej - spółki
Wkład wnoszony przez wspólnika do spółki może mieć charakter pieniężny (gotówka) bądź niepieniężny (aport). Przedmiotem aportu do spółki mogą być np.: własność nieruchomości, ruchomości, np. samochodu, prawo użytkowania wieczystego itd. W przeciwieństwie do spółki cywilnej, wkładem do spółki z o.o. nie może być świadczenie pracy bądź usług. Spółkę można utworzyć na czas nieokreślony lub określony (wyrażony w latach, miesiącach itp. bądź na czas wykonania określonego zadania).

68 Zakładanie działalności gospodarczej - spółki
Obowiązkowe elementy umowy spółki cywilnej: Wspólnicy Cel gospodarczy Przedmiot działalności Wniesione wkłady

69 Zakładanie działalności gospodarczej - spółki
Obowiązkowe elementy umowy spółki z o.o.: Nazwa (firma) i siedziba Przedmiot działalności Wysokość kapitału zakładowego Wniesione wkłady niepieniężne Określenie liczby udziałów wspólnika Liczba i wartość nominalna udziałów objętych przez wspólników Czas trwania spółki jeśli jest oznaczony

70 Firma Firma jest nazwą, pod którą przedsiębiorca prowadzi działalność.
Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Nazwa: powinna dostatecznie odróżniać się od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. powinny w niej znaleźć odbicie rzeczywiste stosunki prawne, np. firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska (lub firmy) wszystkich wspólników albo nazwisko (firmę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna".

71 Podmiot Firma powinna zawierać: Osoba fizyczna Imię, nazwisko, dodatkowo odpowiednią nazwę Spółka cywilna Imiona i nazwiska jej wspólników , odpowiednią nazwę i wyrazy „spółka cywilna” Spółka jawna Dowolną nazwę , nazwiska (lub firmy) wszystkich wspólników albo nazwisko (firmę) jednego albo kilku wspólników i dodatkowe oznaczenie „spółka jawna” Spółka partnerska Dowolną nazwę , nazwisko co najmniej jednego partnera i dodatkowe oznaczenie „i partner” lub „i partnerzy” lub „spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Spółka komandytowa i komandytowo - akcyjna Dowolną nazwę , nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy i dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa/ komandytowo – akcyjna” Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich taj jak komplementariusz. Spółka z o.o. i akcyjna Dowolną nazwę i dodatkowe oznaczenie „spółka” z ograniczoną odpowiedzialnością/ akcyjna”

72 Inne postanowienia umów
W przypadku spółki cywilnej strony mogą dowolnie określić: wartość wkładów, sposób reprezentacji spółki, sposób i zakres udziału wspólników w zyskach i stratach - art. 861 § 2, 866, 867 § 1 Kodeksu cywilnego. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością strony mogą zobowiązać wspólników do dopłat, wyznaczyć organ uprawniony do powołania lub odwołania zarządu, ograniczyć bądź rozszerzyć uprawnienia zarządu, odmiennie uregulować sposób podejmowania uchwał - art. 177, 201 § 4, 230, 241, 245, 246 Kodeksu spółek handlowych.

73 Rejestracja przedsiębiorstwa
Zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi składają wniosek o dokonanie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, prowadzonej przez gminy właściwych dla ich miejsca zamieszkania . Wniosek o dokonanie wpisu należy złożyć na formularzu dostępnym w każdym urzędzie. Zawiera on : - firmę przedsiębiorcy i jego PESEL, numer ewidencji podatkowej (NIP),

74 Rejestracja przedsiębiorstwa
- oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy, - określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD), - informacje dotyczące małżeńskiej wspólnoty majątkowej, - informacje o umowie spółki cywilnej (jeśli dotyczy), - dane stałego pełnomocnika (jeśli istnieje), - numer telefonu kontaktowego i adres poczty elektronicznej (o ile przedsiębiorca posiada).

75 Rejestracja przedsiębiorstwa
Zgłoszenie spółki z o.o. do Krajowego Rejestru Sądowego Spółki z o.o. muszą uzyskać wpis do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wniosek o zarejestrowanie spółki zgłasza zarząd do sądu rejestrowego w którym prowadzony jest KRS, właściwego ze względu na jej siedzibę, na urzędowym formularzu (KRS-W3). Do formularza należy dołączyć załączniki, wymienione we wniosku. Wniosek o wpis musi być podpisany przez wszystkich członków zarządu.

76 Rejestracja przedsiębiorstwa
Do formularza zgłoszeniowego oraz formularzy-załączników należy dołączyć: - umowę spółki, - oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady wspólników zostały wniesione w całości, - dowód ustanowienia zarządu, - listę wspólników z podaniem liczby i wartości udziałów każdego z nich, - poświadczone notarialnie wzory podpisów zarządu.

77 Rejestracja przedsiębiorstwa
Zgłoszenie wniosku powinno nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia sporządzenia umowy spółki - w przeciwnym razie, umowa spółki ulega rozwiązaniu. Fakt zarejestrowania spółki ogłaszany jest w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG).

78 Obowiązki zgłoszeniowe wobec innych organów: urząd statystyczny
Każdy przedsiębiorca ma obowiązek uzyskać wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej w celu uzyskania numeru REGON. Wniosek o nadanie tego numeru należy złożyć na specjalnym formularzu urzędowym (oznaczonym jako RG-1) w: 1. wojewódzkim urzędzie statystycznym w ciągu 14 dni od uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub KRS lub

79 Obowiązki zgłoszeniowe wobec innych organów: urząd statystyczny
2. łącznie z wnioskiem o wpis w ewidencji działalności gospodarczej lub do rejestru przedsiębiorców. Nadanie numeru REGON jest bezpłatne, a formularze wniosków są dostępne w każdym urzędzie statystycznym. Urząd statystyczny wydaje przedsiębiorcy zaświadczenie o nadaniu numeru REGON nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia prawidłowo wypełnionego wniosku.

80 Załączniki do wniosku o nadanie nr REGON
Osoba fizyczna Spółka cywilna Spółka z o.o. Spółka z o.o. w organizacji Kserokopia zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (każdego wspólnika) Kserokopia umowy spółki cywilnej Kserokopia umowy spółki Kserokopia postanowienia i zaświadczenia o zarejestrowaniu spółki

81 Obowiązki zgłoszeniowe wobec innych organów: urząd skarbowy
Przedsiębiorca powinien poinformować Urząd Skarbowy o: 1. fakcie rozpoczęcia działalności gospodarczej, 2. wyborze formy opodatkowania, 3. ewidencji księgowej. Jeśli przedsiębiorca nie posiada Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP), powinien złożyć wniosek o jego nadanie (formularz NIP-1) bezpośrednio do naczelnika urzędu skarbowego lub łącznie z wnioskiem o wpis w EDG lub do rejestru przedsiębiorców.

82 Obowiązki zgłoszeniowe wobec innych organów: urząd skarbowy
Nadanie numeru NIP jest bezpłatne. Osoba fizyczna, która posiada NIP, a rozpoczyna indywidualnie działalność gospodarczą, nie musi występować o jego nadanie. NIP odrębny od NIP-ów wspólników musi być nadany spółce cywilnej oraz spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. NIP może zostać nadany również spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Urząd wydaje zaświadczenie przedsiębiorcy o nadaniu numeru NIP nie później niż w terminie 30 dni.

83 Załączniki do wniosku o nadanie NIP
Osoba fizyczna Spółka cywilna Spółka z o.o. w organizacji Kserokopia zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (każdego wspólnika) Kserokopia zaświadczeniu o nadaniu REGON Kserokopia umowy spółki cywilnej Kserokopia umowy spółki Kserokopia postanowienia i zaświadczenia o zarejestrowaniu spółki

84 Założenie rachunku bankowego
Przedsiębiorca rozpoczynając prowadzenie działalności gospodarczej musi liczyć się z koniecznością otwarcia rachunku bankowego. Zgodnie z art. 22 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą musi nastąpić za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy, gdy: stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość euro. Przepisy podatkowe oraz z zakresu ubezpieczeń społecznych zobowiązują przedsiębiorcę do dokonywania rozliczeń bezgotówkowych.

85 Zgłoszenie działalności gospodarczej w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych
Zgłoszenie prowadzonej działalności gospodarczej w ZUS powinno nastąpić w terminie 7 dni od dnia jej rozpoczęcia we właściwym miejscowo oddziale ZUS. W przypadku gdy przedsiębiorca nie jest ubezpieczony z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, będzie on zmuszony płacić pełne ubezpieczenie. Jeżeli natomiast działalność gospodarcza jest dodatkową pracą, należy przedstawić zaświadczenie o zatrudnieniu – możliwe zmniejszone opłat.

86 Działalność gospodarcza a KRUS
Rolnik, który opłaca składki w KRUS i dodatkowo prowadzi lub rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, nie musi rezygnować z ubezpieczenia rolniczego w KRUS i przejść na ubezpieczenie ZUS. W czasie kiedy będzie prowadził firmę nadal może podlegać ubezpieczeniom jako rolnik w KRUS. Jednak musi spełnić szereg wymagań (art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników): 1. podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha

87 Działalność gospodarcza a KRUS
2. złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu tej działalności 3 nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym; 4 nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych; 5. kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza określonej kwoty granicznej

88 Działalność gospodarcza a KRUS
Za 2010 r. jest to 2863 zł. Mówi o tym obwieszczenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 1 kwietnia 2010 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej (MP nr 26, poz. 245). Kwotę należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności za poprzedni rok podatkowy rolnik lub domownik musi udokumentować zaświadczeniem właściwego naczelnika urzędu skarbowego i złożyć w KRUS wraz z oświadczeniem o woli kontynuowania tego ubezpieczenia (do 31 maja każdego roku podatkowego).

89 Działalność gospodarcza a KRUS
Rolnik lub domownik prowadzący dodatkowo pozarolniczą działalność gospodarczą będzie zobowiązany do opłacania miesięcznej składki podstawowej na ubezpieczenie emerytalno- rentowe w jej podwójnym wymiarze. Natomiast na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie składka za te osoby opłacana będzie w pojedynczej wysokości, tak samo jak za pozostałych ubezpieczonych, którzy pozarolniczej działalności gospodarczej nie prowadzą.

90 Zgłoszenie działalności gospodarczej w Państwowej Inspekcji Pracy
Przedsiębiorca zamierzający zatrudniać pracowników ma obowiązek powiadomić o tym właściwego inspektora pracy i inspektora sanitarnego w terminie 30 dni od dnia zatrudnienia na umowę o pracę pierwszego pracownika. Zawiadomienie, w formie pisemnej, powinno zawierać informacje o miejscu, rodzaju, zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników i spełnianiu wymagań wynikających z przepisów bhp dotyczących danej działalności.

91 Zgłoszenie działalności gospodarczej w Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Zgłoszenia do Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest wymagane w przypadku gdy przedsiębiorca będzie prowadził działalność gastronomiczną lub sprzedaż artykułów spożywczych. Państwowa Inspekcja Sanitarne wydaje zgodę na taką działalność. Podstawa prawna: art 27 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz. U r. Nr 31 poz. 265).

92 Lokalizacja – prowadzenie działalności gospodarczej we własnym mieszkaniu
Jeżeli mieszkanie przeznaczone jest wyłącznie na prowadzenie działalności to wszelkie wydatki związane z mieszkaniem, w tym czynsz, można wliczyć do kosztów podatkowych. Gdy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w mieszkaniu, w którym równocześnie mieszka. Wówczas najprostszym rozwiązaniem jest przeznaczenie na działalność gospodarczą osobnego pokoju/pomieszczenia - jego powierzchnia będzie powierzchnią siedziby firmy.

93 Identyfikacja przedsiębiorcy
Podmioty wpisane do KRS (w tym spółki handlowe wpisane do Rejestru przedsiębiorców) są zobowiązane do umieszczania w oświadczeniach pisemnych, kierowanych w związku z prowadzoną działalnością do oznaczonych osób i organów, określonych danych (art. 34 ust. 1 ustawy o Krajowym rejestrze Sądowym). Przepisy te nie dotyczą osób fizycznych indywidualnie prowadzących działalność gospodarczą oraz wspólników spółki cywilnej.

94 Pieczątka firmowa Przepisy prawne nie nakładają na przedsiębiorcę obowiązku posiadania pieczątki firmowej - zarówno urzędy, jak i organy gminne nie wymagają od przedsiębiorcy przedstawienia pieczątki. Pieczątka może okazać ona niezbędna w trakcie załatwiania formalności związanych z założeniem i prowadzeniem działalności. Brak pieczątki może się okazać przeszkodą np. w założeniu rachunku bankowego czy problemem przy aplikowaniu o środki UE

95 Zmiana danych objętych wpisem w rejestrze/ewidencji
Przepisy nakładają obowiązek dokonywania zmian (aktualizacji) informacji zawartych w Rejestrze przedsiębiorców lub Ewidencji działalności gospodarczej. Obowiązek zgłoszenia zmiany danych do Rejestru przedsiębiorców wynika z przepisów Kodeksu spółek handlowych oraz z art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Powinien on być zrealizowany w ciągu 7 dni od dnia zajścia okoliczności podlegającej obowiązkowemu wpisowi.

96 Zmiana danych objętych wpisem w rejestrze/ewidencji
W przypadku spółki jawnej uprawnionymi i jednocześnie zobowiązanymi do zgłoszenia zmian w rejestrze przedsiębiorców są wszyscy jej wspólnicy, W przypadku spółki partnerskiej - każdy z partnerów. W przypadku spółki z o.o. zgłoszenia powinien dokonać cały zarząd (art. 167 Kodeksu spółek handlowych).

97 Kontrola przedsiębiorcy
Wykonywanie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę może być kontrolowane przez różne organy państwowe - np. organy skarbowe, Inspekcję handlową, Państwową Inspekcję Pracy czy Państwową Inspekcję Sanitarną. Poszczególne rodzaje kontroli są unormowane w przepisach szczególnych. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej określa ogólne warunki przeprowadzania takich kontroli, wyznacza uprawnienia kontrolowanego i obowiązki kontrolujących (art ).

98 Formy zatrudnienia Umowa o pracę Umowy cywilno – prawne
Inne formy zatrudnienia Wyn. Brutto Do wypłaty (netto) Podat. Doch. ZUS pracownik ZUS pracodawca Fund. pracy suma zdrow. emeryt. rent. chorob wypadkowa 1 000,00 910,00 90,00 0,00 1 173,00 908,09 13,00 251,91 91,08 114,49 17,60 28,74 160,83

99 Formy zatrudnienia

100 Źródła: Hejduk I., „Jak startować w biznesie propozycja dla małych firm”, Warszawa 1992 Lesław H. Haber, „Managment zarys zarządzania małą firmą”, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1995 Makieła Z, Rachwał T., „Podstawy przedsiębiorczości”, Nowa Era, Warszawa 2002 Wach K., „Jak założyć firmę w Unii Europejskiej?, Oficyna Ekonomiczna, Kraków, 2005 Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. (Dz. U. z dnia 8 listopada 2000 r.)

101 Dziękuję za uwagę