Modele sądownictwa administracyjnego

Prezentacja na temat: "Modele sądownictwa administracyjnego"— Zapis prezentacji:

1 Modele sądownictwa administracyjnego
© Jaromir Cysek 2009/10

2 Sądownictwo administracyjne różne w zależności m. in. od:
I. Modele sądownictwa administracyjnego 1. Brak wspólnego modelu sądownictwa administracyjnego w Europie Sądownictwo administracyjne różne w zależności m. in. od: historii kraju tradycji konstytucyjnych ustroju administracji © Jaromir Cysek 2009/10

3 I. Modele sądownictwa administracyjnego 1
I. Modele sądownictwa administracyjnego 1.1 Kryteria wyróżnienia modeli Zakres kognicji Sądownictwo typu weryfikacyjnego (Polska, Niemcy) Sądownictwo tzw. „dualnej jurysdykcji” (Francja, Szwajcaria) © Jaromir Cysek 2009/10

4 Należące do władzy sądowniczej
I. Modele sądownictwa administracyjnego 1.2 Kryteria wyróżnienia modeli B. Charakter organów Należące do władzy sądowniczej sądy powszechne sądy szczególne (administracyjne) Pozostające w obrębie władzy wykonawczej © Jaromir Cysek 2009/10

5 I. Modele sądownictwa administracyjnego 1
I. Modele sądownictwa administracyjnego 1.2 Kryteria wyróżnienia modeli © Jaromir Cysek 2009/10

6 Sądownictwo administracyjne we Francji
© Jaromir Cysek 2009/10

7 II. Francja 1.1 Kilka słów o historii
od 1302 – podział na jurysdykcję delegowaną (justice deleguée) należąca do parlamentów oraz jurysdykcję zastrzeżoną (justice retenué) sprawowaną przez Radę Królewską w imieniu króla od 1641 zakaz orzekana przez sądy (jurysdykcję delegowaną) w sprawach dotyczących państwa, administracji i rządu. Rewolucja francuska i reforma napoleońska – utworzenie Rady Stanu i rad prefekturalnych „[…] ustanowić ciało współadministracyjne, a wpółsądowe, które uporządkuje wykorzystywanie tej dawki swobody, która jest niezbędna w administracji państwa […]” Napoleon Bonaparte © Jaromir Cysek 2009/10

8 II. Francja 1.1 … i jej konsekwencje
Wyraźny podział na: Jurysdykcję sądową (juridiction judiciare): Sąd kasacyjny, trybunały pierwszej instancji Jurysdykcję administracyjną (juridiction administrative) © Jaromir Cysek 2009/10

9 II. Francja 2. Organizacja sądownictwa administracyjnego
w obrębie władzy wykonawczej ! © Jaromir Cysek 2009/10

10 II. Francja 2.1. Rada stanu (Conseil d’Etat)
Kompetencje: Sądowe (rozstrzyganie sporów) Opiniodawcze (zwłaszcza w ramach procesu legislacyjnego) Administracyjne © Jaromir Cysek 2009/10

11 II. Francja 2.1. Rada stanu (Conseil d’Etat)
Prezesem RS jest Premier Republiki Faktycznie przewodzi jej Wiceprezes 7 sekcji Tylko jedna – Sekcja Sporna sprawuje funkcje sądowe © Jaromir Cysek 2009/10

12 II. Francja 2.1. Rada stanu (Conseil d’Etat)
Źródło: © Jaromir Cysek 2009/10

13 II. Francja 2.1. Rada stanu (Conseil d’Etat)
1. około 300 członków: Prezes Wicerezes Radcowie Stanu Referendarze (maîtres des requêtes) Audytorzy (1 i 2 klasy) © Jaromir Cysek 2009/10

14 II. Francja 2.1. Rada stanu (Conseil d’Etat)
2. Brak statusu sędziego, ale duża niezależność 3. Rekrutacja spośród absolwentów Ecole nationale d’administration (ENA) lub z kadry urzędniczej © Jaromir Cysek 2009/10

15 II. Francja 2.1. Rada stanu (Conseil d’Etat)
Rozpoznaje: Kasacje od wyroków sądów i trybunałów niższego szczebla Apelacje od niektórych wyroków apelacyjnych sądów administracyjnych Niektóre sprawy w I instancji 2008: 10 299 wydanych orzeczeń © Jaromir Cysek 2009/10

16 Skarga o uchylenie zaskarżonego aktu (contentieux d’annulation)
II. Francja 3. Kognicja 2 rodzaje skarg: Skarga o uchylenie zaskarżonego aktu (contentieux d’annulation) Skarga „pełnej jurysdykcji” (contentieux de pleine juridiction) © Jaromir Cysek 2009/10

17 II. Francja 3.1. Spory o uchylenie zaskarżonego aktu
Kontrola legalności Akty indywidualne i generalne Podstawy uchylenia aktu niewłaściwość organu brak wymaganej formy naruszenie prawa détournement de pouvoir © Jaromir Cysek 2009/10

18 II. Francja 3.1. Spory o uchylenie zaskarżonego aktu
Détournement de pouvoir Obejście celu przyznanych uprawnień Organ działa zgodnie z prawem, ale w innym celu, niż przewidziany prawem Szczególna forma: détournement de procedure Kontrola legalności czy moralności działań administracji? © Jaromir Cysek 2009/10

19 II. Francja 3.1. Spory „pełnej jurysdykcji”
Konsekwencja zakazu rozpoznawania przez sądy powszechne (jurysdykcję sądową) sporów, w których stroną jest Państwo, administracja „Sprawy cywilne”, które gdyby stroną nie było Państwo, administracja, rozpoznawałby sąd powszechny © Jaromir Cysek 2009/10

20 II. Francja 3.1. Spory „pełnej jurysdykcji”
Na przykład: Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez organ administracji lub funkcjonariusza Roszczenia z tytułu kontraktów administracyjnych © Jaromir Cysek 2009/10

21 II. Francja 4. Postępowanie
Wspólny kodeks sądownictwa administracyjnego Zasady: Kontradyktoryjności Pisemności Jawności Bezpłatności © Jaromir Cysek 2009/10

22 II. Francja 4. Postępowanie przed RS
Przymus adwokacki – adwokaci Rady Stanu Udział komisarza rządu (Commissaire du gouvernement) jeden z Radców Stanu wyznaczany do sprawy obok składu orzekającego przedstawia konkluzje co do stanu faktycznego, prawego i proponowanego rozstrzygnięcia uczestniczy w naradzie z głosem doradczym © Jaromir Cysek 2009/10

23 Sądownictwo administracyjne w Szwajcarii
© Jaromir Cysek 2009/10

24 III. Szwajcaria 1. Wiadomości ogólne
4 języki urzędowe Państwo federalne Konfederacja (państwo na poziomie federalnym) 26 kantonów Każde z własnym prawem administracyjnym (materialnym i procesowym), ustrojem organów administracji … © Jaromir Cysek 2009/10

25 III. Szwajcaria 1. Wiadomości ogólne
…oraz własnym systemem sądownictwa administracyjnego = 27 (26+1) systemów sądownictwa administracyjnego 28 (26+2) ustaw (kodeksów) regulujących postępowanie sądowoadministracyjne © Jaromir Cysek 2009/10

26 III. Szwajcaria 1.1. Schemat sądownictwa administracyjnego
Sądownictwo federalne © Jaromir Cysek 2009/10

27 III. Szwajcaria 1.2. Wybór właściwego systemu
O właściwości decyduje charakter organu, którego działanie/zaniechanie stanowi przedmiot zaskarżenia organ kantonalny → trybunał kantonalny organ administracji federalnej → sądownictwo federalne Bez znaczenia prawo (federalne lub kantonalne) stosowane w sprawie © Jaromir Cysek 2009/10

28 III. Szwajcaria 1.2 Sądownictwo „dualnej jursydykcji”
Skargi (recours) na legalność decyzji organów administracji Powództwa administracyjne (actions): Spory majątkowe pomiędzy Konfederacją a kantonami Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa Spory z kontraktów prawa publicznego © Jaromir Cysek 2009/10

29 III. Szwajcaria 2. Federalne sądownictwo administracyjne
Organ administracji federalnej © Jaromir Cysek 2009/10

30 III. Szwajcaria 2. Federalny Trybunał Administracyjny
Tribunal administratif fédéral (TAF) Utworzony w 2007 r. siedziba w St. Gallen (tymczasowo Berno) Sąd I instancji na poziomie federalnym Ustrój regulowany przez ustawę o TAF Postępowanie: odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu administracyjnym (PA) © Jaromir Cysek 2009/10

31 III. Szwajcaria 2. Trybunał Federalny
Najwyższy organ sądowy w Szwajcarii Sprawy karne, cywilne i prawa publicznego (administracyjne) Kompetencje sądu konstytucyjnego Sąd II instancji w sprawach federalnych (zasada) Wyjątkowo II instancja w stosunku do orzeczeń trybunałów kantonalnych Ustrój i postępowanie : ustawa o trybunale federalnym (LTF) © Jaromir Cysek 2009/10

32 III. Szwajcaria 2. Trybunał Federalny – rodzaje skarg
© Jaromir Cysek 2009/10

33 III. Szwajcaria 2. Sądownictwo kantonalne
Regulowane przepisami kantonalnymi Oparte na trybunałach administracyjnych Niezależnych od trybunałów (sądów) powszechnych lub będących częścią trybunału kantonalego Rozpoznają skargi na decyzje organów administracji kantonalnej © Jaromir Cysek 2009/10

34 III. Szwajcaria 2. 1 Sądownictwo kantonalne – warianty
Trybunał federalny Organ administracji kantonalnej © Jaromir Cysek 2009/10

35 III. Szwajcaria 3. Postępowanie
Wielość ustaw o postępowaniu sądowadministracyjnym 26 kantonalnych 2 federalne (LTF + PA) W większości jedno postępowanie przed organami administracji i przed sądami Wspólne zasady: pisemności, jawności, wysłuchania strony, dobrej wiary © Jaromir Cysek 2009/10

36 III. Szwajcaria 1.1. Postępowanie – stosowanie przepisów
LTF (federalna) Ustawa federalna (PA) ustawa kantonalna Organ federalny Organ kantonalny © Jaromir Cysek 2009/10

37 Dziękuję za uwagę ! © Jaromir Cysek 2009/10