Generacje rozwojowe systemów informacyjnych Halina Tańska.

Prezentacja na temat: "Generacje rozwojowe systemów informacyjnych Halina Tańska."— Zapis prezentacji:

1 Generacje rozwojowe systemów informacyjnych Halina Tańska

2 System System (grec.) zestawienie, zespolenie System (Bertalanffy 1956) jest to kompleks elementów znajdujących się we wzajemnej interakcji. System (Hall 1968) jest to zbiór obiektów wraz z relacjami między nimi i ich właściwościami. System (Berr 1966) to zorganizowana ilość elementów powiązanych wzajemnie i pełniących określone funkcje. System (Ashby 1970) to maszyna, w której są trwale uporządkowane części i procesy, czyli zbiór w interakcji.

3 System Cechy wspólne różnych definicji: jest kompleksem wzajemnie powiązanych elementów, jest zbiorem w interakcji, spełnia określone funkcje i cele, wyraża specyficzną jedność z otoczeniem, może być równocześnie systemem wyższego rzędu, elementem systemu może być równocześnie system niższego rzędu.

4 Organizacja gospodarcza Organizacja gospodarcza i jej otoczenie należą do systemów, które charakteryzują się ogólnymi właściwościami. Są to systemy: rzeczywiste, sztuczne, złożone z ludzi oraz zasobów materialnych i niematerialnych o niemożliwych do jednoznacznego ustalenia rzeczywistych regułach zachowania się, otwarte i dynamiczne. Są zarówno informowane, jak i informujące.

5 Organizacja gospodarcza n n Warunkiem koniecznym skutecznego funkcjonowania każdej organizacji gospodarczej jest zorganizowanie sprawnego przepływu informacji. Należy stworzyć system informacyjny, który będzie stanowił jej integralną część.

6 ORGANIZACJA GOSPODARCZA O twarty dynamiczny układ społeczno - technologiczny realizujący określone cele gospodarcze. Wyróżniamy 3 podsystemy: n zarządzania - realizuje procesy decyzyjne i oddziałuje na pozostałe podsystemy w celu realizacji podstawowych funkcji organizacji: n informatyczny - cel - zbieranie przechowywanie przetwarzanie i przesyłanie informacji zgodnie z potrzebami systemu zarządzania organizacji gospodarczej. n wykonawczy - zadanie jest przekształcenie surowców i materiałów za pomocą procesów produkcyjnych w produkty pracy.

7 PODZESPÓŁ INFORMATYCZNY PODZESPÓŁ WYKONAWCZY PODZESPÓŁ ZARZĄDZAJĄCY informacje przekazywane do otoczenia informacje z otoczenia informacje zadania polecenia Informacje i zadania polecenia do realizacji celów jednostki organizacyjnej

8 Podsystem zarządzający n Określa zadania polecenia realizowane przez system wykonawczy. Do zadań system zarządzania zalicza się: n wyznaczanie celów działania i ustalanie zadań, n przekazywanie poleceń zadań dla systemu wykonawczego, n stymulowanie wykonania zadań i realizacji celów, n przeprowadzanie analiz i korekt.

9 System wykonawczy n Do zadań systemu wykonawczego należy wykonywanie wyrobów produkcji.

10 System informacyjny, informatyczny n Odgrywa rolę służebną względem systemu zarządzania (dostosowania informatycznego do jego potrzeb).

11 System informacyjny Każdy system umożliwiający rejestrowanie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie lub przekazywanie informacji. Jest on pochodną systemu zarządzania. Uporządkowany układ odpowiednich elementów, charakteryzujących się pewnymi właściwościami, połączonych wzajemnie określonymi relacjami

12 System informacyjny - ujęcie statyczne

13 Nadawcy i odbiorcy informacji n W ujęciu ogólnym: fizyczne organizacyjne i prawne podmioty informacyjne uczestniczące w przekazie i wymianie informacji. n Fizycznymi podmiotami informacyjnymi są ludzie, czyli pracownicy zatrudnieni w danym obiekcie gospodarczym lub automatyczne urządzenia nadawczo-odbiorcze. n Podmioty organizacyjne to różne komórki obiektu gospodarczego (poszczególne stanowiska pracy, sekcje, wydziały, zakłady) n Podmioty prawne to obiekty jako jednostki w rozumieniu formalnym, traktowane przy tym jako jednostki wyodrębnione całości.

14 Zbiory informacji n To zestawy wiadomości o charakterze ekonomicznym - w postaci liczbowej (numerycznej), tekstowej (alfabetycznej lub alfanumerycznej), graficznej lub dźwiękowej (multimedialnej) - generowane przez nadawców informacji w określonym porządku przestrzennym i czasowym. n Mają w coraz większym stopniu charakter zestandaryzowanych zestawów danych czy komunikatów, o ściśle zdefiniowanej zawartości i formie.

15 Podstawowe rodzaje zbiorów informacji

16 Kanały informacji n Sformalizowane i nie sformalizowane drogi (trasy) przepływów informacyjnych, stanowiących ewidencyjne lub informacyjne odwzorowanie przepływów zasileniowych (rzeczowych i finansowych) zarówno w obrębie obiektu gospodarczego, jak i w relacjach obiektu z jego otoczeniem. n Sformalizowane kanały informacyjne to takie drogi obiegu dokumentów i takie procedury wykonywania zadań, które przybierają postać obowiązujących regulaminów lub instrukcji, określających nadawców i odbiorców poszczególnych informacji, miejsca wykonywania konkretnych operacji przetwarzania, odpowiedzialnych za nie oraz ramy czasowe ich wykonywania.

17 Metody i techniki przetwarzania informacji n To zalgorytmizowane procedury oraz nie sformalizowane reguły automatycznej i nieautomatycznej (tradycyjnej) obróbki zbiorów informacji, które w drodze od nadawcy do odbiorcy (czyli od postaci źródłowej do wynikowej) są w całości lub częściowo poddawane koniecznym transformacjom czynnościowym (ewidencji, przechowywaniu, kontroli, przesyłaniu, prezentacji oraz operacjom arytmetycznym i logicznym). n Metody i techniki przetwarzania dzielimy na dwie grupy: tradycyjne (nieinformatyczne) i informatyczne (automatycznego przetwarzania danych)

18 Funkcje systemu informacyjnego

19 Gromadzenie informacji n Istotą jest zbieranie, rejestrowanie i ewidencjowanie danych (i komunikatów gospodarczych), czyli informacyjne zasilanie obiektu i jego poszczególnych komórek organizacyjnych. n Dane identyfikujące i opisujące ilościowo, wartościowo i jakościowo operacje gospodarcze są zbierane zgodnie z obowiązującymi przepisami, regulującymi ewidencje zaszłości gospodarczych, rejestrowane na przeznaczonych do tego celu urządzeniach ewidencyjnych i porządkowane w postaci zbiorów danych.

20 Przetwarzanie informacji n To wykonywanie na danych typowych operacji arytmetycznych (dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielania itp..) i logicznych (ustalania relacji równości, większości czy mniejszości, porządkowania zbiorów danych na podstawie ustalonych relacji). Z danych źródłowych zgromadzonych i wprowadzonych do systemu uzyskuje się w wyniku ich przetwarzania informacje wynikowe żądane przez odbiorców. Służą one zasilaniu informacyjnemu zbiorów informacji.

21 Przechowywanie informacji n Polega ono na zapisywaniu danych na trwałych nośnikach (papierowych, magnetycznych, optycznych) w postaci i formie umożliwiających ich łatwe wykorzystanie w kolejnych procesach przetwarzania, bez konieczności ponownego realizowania operacji wejściowych.

22 Prezentowanie informacji n Polega na dostarczeniu odbiorcom niezbędnych informacji wynikowych w wymaganych przez nich terminach, miejscu, zakresie, postaci, przekrojach czy stopniu szczegółowości (agregacji), dlatego też często bywa nazywane wyjściem systemu informacyjnego. n Zakres i jakość informacji wynikowych emitowanych przez system stanowią jedne z najważniejszych kryteriów jego oceny zarówno przy pozyskiwaniu systemu, jak i w trakcie jego eksploatacji.

23 Przesyłanie informacji n Wiąże się z przemieszczaniem się zasobów informacyjnych pomiędzy komórkami organizacyjnymi obiektu wykonującymi kolejne operacje przetwarzania. n Polega na wymianie informacji między obiektem a jego otoczeniem; wtedy mówi się o zewnętrznych procesach informacyjno-komunikacyjnych. n Polega często operacjom pomocniczym jak: ich dodatkowe porządkowanie i kompletowanie, konwersja, kompresja i szyfrowanie

24 Cechy jakościowe informacji wynikowych

25 System informacyjny n n Powinien być rozumiany jako wyodrębniony czasowo i przestrzennie układ przetwarzania informacji, będący zbiorem czasowo ze sobą powiązanych elementów, takich jak: źródła danych, metody ich gromadzenia i przetwarzania, kanały przepływu informacji, środki materialne i ludzie realizujący to przetwarzanie oraz miejsca przeznaczenia informacji. Każdy z wymienionych elementów realizuje funkcje wynikające z głównego celu systemu.

26 System informatyczny Rodzaj zastosowania komputerów w procesach informacyjnych przy takim doborze urządzeń i kompozycji oprogramowania, aby uwzględniając wymogi otoczenia i możliwości zespołów ludzkich, z określonych wejść za pomocą odpowiednich metod (technologii) uzyskać wyjścia realizujące cel procesu informacyjnego.

27 System informatyczny n n Podstawowe elementy składowe systemu informatycznego to: główne zadania, wejście, metoda, wyjście, ludzie, wyposażenie i otoczenie. Cechą charakterystyczną jest różnorodność tych elementów, a także podatność na wszelkie zmiany.

28 Nakłady w cyklu życia systemu:

29 Źródło błędów:

30 Koszty poprawiania błędów:

31 Reguła 10-ciu n Koszt naprawy defektu wprowadzonego na etapie analizy wymagań zidentyfikowanego i usuniętego w trakcie projektowania systemów jest 10-ciokrotnie większy niż koszt usunięcia na etapie wymagań. Usunięcie takiego błędu w trakcie implementacji systemu, może kosztować 100 razy więcej, a w trakcie eksploatacji 1000 razy (model 1:10). Wyniki analiz dotyczące jakości systemów wskazują, że większość około 60- 80% błędów zostaje wprowadzona w fazach analizy i projektowania, a jedyne 30-40% w trakcie kodowania. Jeśli uwzględnimy, że testowanie umożliwia jedynie około 50% błędów i to w większości pozostałych w procesie kodowania należy poważnie potraktować wstępne etapy tworzenia systemu informatycznego.

32 System n Spójny zbiór niezależnych składowych, które istnieją w jakimś celu, mają pewną stabilność i mogą być przydatne przy ich łącznym rozpatrywaniu. Systemy są przedstawiane za pomocą modelu: wejście – przetwarzanie - wyjście istniejącego w danym otoczeniu. Otoczenie systemu może być zdefiniowane jako wszystko to, co znajduje się poza systemem.

33 podsystem granica systemu

34 System n Wejściami do systemu są zasoby, które system pozyskuje ze swego otoczenia; wyjściami jest to, co system dostarcza do otoczenia lub innych systemów (postać: nakazy, normy, komisje normalizacyjne). Proces to działanie, które przekształca wejścia systemu w jego wyjścia. n Organizacja to system otwarty (np. fabryka STOMIL OLSZTYN S.A.). Klasa systemów, w których zwykle znajduje zastosowanie informatyka, to systemy związane z działalnością człowieka, który mają dodatkowy składnik, którym są ludzie (– wejście – przetwarzanie –wyjście). Każdy system związany z działalnością człowieka zawiera systemy informatyczne. n System informatyczny to system związany z działalnością ludzi.

35 DANE SYSTEM PRZETWARZANIA DANYCH PRZETWORZONE DANE Przepisywani e znaczenia DZIAŁANIE LUDZI

36 Cel tworzenia SI n Podstawowym celem tworzenia zorganizowanych systemów informatycznych jest obsługa działań występujących w rzeczywistości. Dostarczanie informacji w organizacji jest związane z działaniem takim jak: podjęciem decyzji, jej realizacja, obserwacja i rejestracja wyników, a w razie konieczności iteracyjne powtarzanie tego procesu.

37 nieformalny system informatyczny s formalny system informatyczny skomputeryzowany (techniczny) system informatyczny

38 Poziomy organizacji n Poziom formalny – jawne rozkazy dotyczące zachowania, któremu mogą stanowić część szerszej kultury w ramach danej organizacji, mogą być one wyrażona za pomocą zasad, regulaminu. n Poziom nieformalny – organizacja rozwija zbiór zachowań, które nie zostaną nigdy sformułowane, ale powinny być poznane. Kultura nieformalna ma duże znaczenie dla efektywności danej organizacji, może także pomóc lub przeszkodzić w osiągnięciu celów. n Poziom techniczny – organizacja opisana w kategoriach przepływu komunikatów o wykonanych transakcjach, zrealizowanych planach, zbadanych problemach oraz w kategoriach działań związanych z przetwarzaniem danych niezbędnych do organizacji zadań.

39 Infoplan n Metodologia formułowania infoplanu jest wielostronna i złożona. Rozpoczyna się od badania różnych zjawisk gospodarczych i rozwiązań technicznych. Trzy podstawowe procesy (analityczny, oceniający, twórczy) przebiegają równolegle, wywierając na siebie wpływ. Zróżnicowany jest również kierunek realizacji każdego z procesów: wstępujący, zstępujący, rozprzestrzeniający się. Każdy z procesów jest niezbędny, lecz niewystarczający do opracowania pełnego spójnego strategicznego planu informatyzacji. Rola „analitycznego” procesu jest identyfikacja planów i celów gospodarczych; na tej podstawie definiowane są wymagania co do potrzeb informatycznych.

40 Cele i plany gospodarcze Użytkowanie systemu Możliwość technologii informatycznych Plan informatyzacji (INFOPLAN) oceniający badania i oceny użytkownicy i specjal. twórczy techniki, procesy otoczenie analityczny metodologia praca zespołowa

41 Grupy systemów informacyjnych n transakcyjne (ewidencyjno-sprawozdawcze) n informowania (informacyjno-decyzyjne) n wspomagania decyzyjnego (doradcze i ekspertowe) Każdą z tych grup różnicuje poziom wspomagania funkcji zarządczych w obiekcie gospodarczym.

42 Systemy transakcyjne - lata 50-te We wczesnym stadium swojej ewolucji ST służyły do przeprowadzania cyklicznych kalkulacji na dużych zasobach danych ewidencyjnych.. Stosowano wówczas tzw. technologię przetwarzania partiowego. Przed przetwarzaniem dane należało zakodować, tzn. doprowadzić do postaci zrozumiałej dla urządzeń wejściowych komputera oraz zorganizować w zestawy (partie). Proces ten był bardzo żmudny i istotnie wydłużał ogólny czas przetwarzania. Wynikiem pracy systemu był zazwyczaj obszerne wydruki zestawień tabelarycznych. Okres ich rozwoju przypada na późne lata 50-te.

43 Systemy transakcyjne - lata 60-te n W latach 60-tych metodę przetwarzania partiowego zastąpiono technologią baz danych. Kłądzie ona nacisk na realizację funkcji gromadzenia i magazynowania danych, dzięki czemu powstała możliwość wielokrotnego dostępu do przechowywanych informacji. Przestały być utożsamiane jedynie ze wspomaganiem czynności księgowych. Zgromadzone dane mogły być przetwarzane według różnych algorytmów i służyć realizacji bardziej złożonych zadań. Wyniki generowane przez te systemy znalazły zastosowanie we wspieraniu operacyjnego szczebla zarządzania w podejmowaniu decyzji.

44 Zintegrowane systemy informatyczne zarządzania n Wynikiem zastosowania ZSIZ jest gromadzenie danych w scentralizowanej bazie, co daje możliwość emisji zestawień przekrojowych dotyczących całokształtu działalności obiektu. n Zakres wspomagania dostarczanego przez ZSIZ poszerzył się o udostępnianie informacji menedżerom podejmującym decyzje na poziomie taktycznym a nawet strategicznym.

45 Koncepcja systemów informatycznych zarządzania