PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ.

Prezentacja na temat: "PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ."— Zapis prezentacji:

1 PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ

2 Wilhelm Roentgen w 1895 roku odkrył dziwne promieniowanie
Wilhelm Roentgen w 1895 roku odkrył dziwne promieniowanie. Niewidzialne promienie, które przenikają gęstą materię. Promienie Roentgena emitowane przez wzbudzone atomy przenikają przez tkanki miękkie łatwiej niż przez materiały o dużej gęstości (np.. metalowe przedmioty, kości) i tworzą ich obraz na kliszy.

3 WYSYŁA NIEZNANE PRZENIKLIWE
Dwa miesiące po odkryciu Roentgena Francuski fizyk Antoine Henri Bequerel zaczął sprawdzać, czy istnieją pierwiastki samorzutnie emitujące promieniowanie. W tym celu owijał papierem płytkę fotograficzną (aby uchronić ją od wpływu światła) i przystawiał do niej kawałki różnych pierwiastków. Promienie X powinny przenikać przez papier i zaczerniać kliszę fotograficzną. Z badanych przez Bequerel’a pierwiastków tylko uran zaczerniał kliszę. Na podstawie swoich obserwacji Bequerel wysnuł wniosek, że URAN SAM Z SIEBIE !!! WYSYŁA NIEZNANE PRZENIKLIWE PROMIENIOWANIE

4 Od 1897 roku badania nad tajemniczym promieniowaniem niektórych pierwiastków kontynuowali Maria Skłodowska i Piotr Curie

5 PROMIENIOTWÓRCZOŚCIĄ
Na podstawie długotrwałych i żmudnych badań małżonkowie Curie wysnuli wniosek, że „dziwne” promieniowanie niektórych pierwiastków nie wynika ze zmiany ich stanów elektronowych a wynika z przemian zachodzących w jądrach atomowych. Tą „dziwną”, nowo odkrytą własność jąder nazwali PROMIENIOTWÓRCZOŚCIĄ

6 W lipcu 1898 małżonkowie Curie opublikowali artykuł w którym donieśli o wyizolowaniu nowego pierwiastka który nazwali POLONEM 26 grudnia Maria i Piotr Curie ogłosili odkrycie nowego pierwiastka, który nazwali RADEM

7 Henri’ego Bequerela Marię Skłodowską Curie Piotra Curie
W sierpniu 1903 r. Szwedzka Królewska Akademia Nauk uhonorowała Nagrodą Nobla Henri’ego Bequerela Marię Skłodowską Curie Piotra Curie

8 promieniotwórczością
za pracę nad promieniotwórczością

9

10

11 Budowa materii

12

13

14 Pierwiastki promieniotwórcze emitują trzy rodzaje promieniowania α γ β

15 Promieniowanie α Strumień jąder atomów helu
Stabilna struktura składająca się z 2 protonów i 2 neutronów. Strumień jąder atomów helu Ładunek 2 x większy od ładunku elementarnego +2e

16 Promieniowanie β- Jądro emituje elektrony e- Skąd się bierze w dodatnim jądrze elektron??? W jądrze neutron zamienia się w proton.

17 Jądro emituje pozytony e+ (cząstki o ładunku dodatnim , równym co do wartości ładunkowi pojedyńczego elektronu) W jądrze proton zamienia się w neutron. p → n + e+ + neutrino Promieniowanie β+

18 Promieniowanie γ Promieniowanie γ to fala elektromagnetyczna – strumień wysokoenergetycznych kwantów. Promieniowanie gamma towarzyszy zwykle emisji cząstek α i β, gdy powstające jądro jest w stanie wzbudzonym. Jądro wzbudzone - niestabilne przechodzi do stanu podstawowego – stabilnego, emitując przy tym kwant energii.

19 Przenikliwość promieniowania α,β,γ

20

21 Czas połowicznego rozpadu T1/2
Czas połowicznego rozpadu (zaniku) (okres połowicznego rozpadu) - czas, w ciągu którego liczba nietrwałych obiektów lub stanów zmniejsza się o połowę. Czas ten, oznaczany symbolem T1/2, zgodnie z definicją musi spełniać zależność: gdzie N(t) – liczba obiektów pozostałych po czasie t, N0 – początkowa liczba obiektów.

22

23 Rozpad promieniotwórczy

24 IZOTOPY Atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów.

25 Reakcje jądrowe Promieniotwórczość naturalna towarzyszy przemianom jądrowym nietrwałych izotopów pierwiastków występujących w przyrodzie. W 1934 roku Irena i Fryderyk Joliot-Curie zauważyli, że bombardowanie cząstkami α niektórych nie promieniotwórczych pierwiastków powoduje, że przez pewien czas po ustaniu bombardowania pierwiastek staje się źródłem innego promieniowania. Zjawisko to nazwano sztuczną promieniotwórczością

26

27

28

29 BLASKI I CIENIE PROMIENIOTWÓRCZOŚCI

30 PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE

31 Promieniowanie X

32

33 Tomograf komputerowy Tomografia komputerowa, TK, jest metodą diagnostyczną pozwalającą na uzyskanie obrazów tomograficznych (przekrojów) badanego obiektu. Wykorzystuje ona złożenie projekcji obiektu wykonanych z różnych kierunków do utworzenia obrazów przekrojowych (2D) i przestrzennych (3D). Urządzenie do TK nazywamy tomografem, a uzyskany obraz tomogramem. Tomografia komputerowa jest szeroko wykorzystywana w medycynie i technice.

34 Tomogram sześciolatki z podnamiotowym guzem złośliwym medulloblastoma

35

36 Gamma kamera do diagnozowania nowotworów u dzieci
Badanie nie jest bolesne. Mały pacjent leży na łóżku z dwiema głowicami przypominającymi talerzyki. Promieniowanie jest przekształcane w obraz na monitorze. Dzięki temu widać wszelkie zmiany i ogniska zapalne. Można ocenić ich wielkość i charakter. Jeśli wykrywa się nieprawidłowości, montuje się tomograf, nie zdejmując pacjenta z łóżka. Mając dwa obrazy, z gammakamery i tomografu, można perfekcyjnie zlokalizować wszelkie zmiany, np. ogniska zapalne w układzie kostnym. Badanie trwa około 25 minut. W jego trakcie mali pacjenci mogą oglądać bajki.

37 Scyntygrafia Scyntygrafia – obrazowa metoda diagnostyczna, polegająca na wprowadzeniu do organizmu środków chemicznych (najczęściej farmaceutyków) znakowanych radioizotopami, cyfrowej rejestracji ich rozpadu i graficznym przedstawieniu ich rozmieszczenia. Podstawą tej techniki jest znajomość zachowania się niektórych farmaceutyków w organizmie. Stosowane w śladowych koncentracjach pełnią one rolę środka transportowego dla użytego radioizotopu. Znakowany farmaceutyk dobierany jest tak, aby gromadził się w narządzie, który ma zostać zbadany. Radioizotop emituje promieniowanie jonizujące (najczęściej gamma), które dzięki wysokiej energii (optimum keV) przenika z organizmu pacjenta na zewnątrz jego ciała, gdzie zostaje rejestrowane przez gammakamerę. Komputer połączony z gammakamerą rejestruje informację w postaci cyfrowej i generuje obraz przedstawiający rozkład kumulacji izotopu w organizmie. Scyntygrafia umożliwia ocenę morfologiczną (położenie, wielkość, kształt, strukturę) i funkcjonalną (przepływ, zdolność gromadzenia – np. w przypadku jodu w tarczycy) narządu

38 Scyntygram kośćca młodej kobiety

39 Scyntygrafię wykorzystuje się najczęściej, aby:
Sprawdzić, czy wystąpiły przerzuty nowotworowe do innych narządów Przekonać się, jak wygląda przepływ krwi w mięśniu sercowym Zbadać mózgowy przepływ krwi oraz krążenie płynu mózgowo - rdzeniowego Zbadać czynność nerek Określić, czy nie doszło do zaburzeń krążenia płucnego Zdiagnozować pracę wątroby, żołądka i dwunastnic Poszukać ognisk zapalnych w całym ciele Określić charakter guzów tarczycy i zlokalizować powiększone przytarczyce

40

41 Strzałki wskazują obszary niedokrwienia
SCYNTYGRAM SERCA Strzałki wskazują obszary niedokrwienia

42 RADIACYJNA OBRÓBKA ŻYWNOŚCI

43

44 Żywność skażona bakteriami może spowodować ciężkie choroby, a nawet śmierć. Także w krajach wysoko rozwiniętych infekcje bakteriami E-coli czy Salmonelli prowadzą do śmierci wielu ludzi. Na przykład w USA rocznie umiera ponad 5000 osób na skutek spożycia żywności skażonej. Dlatego uzdatnianie żywności poprzez redukcję zawartości drobnoustrojów chorobotwórczych oraz zapobieganie jej psuciu się poprzez eliminację bakterii czy grzybów ma ogromne znaczenie, szczególnie, jeśli można to robić bez wprowadzania do pożywienia substancji szkodliwych dla zdrowia. Użycie promieniowania jądrowego daje możliwość nie tylko redukcji drobnoustrojów i ich form zarodnikowych w żywności, ale także może zapobiegać kiełkowaniu roślin, przedłużając znacznie okres możliwego składowania np. ziemniaków, cebuli czy czosnku. Dlatego w Japonii napromieniowuje się ziemniaki na skalę przemysłową już od 1973 roku. Napromieniowanie pozwala także na znaczące wydłużenie okresu przechowywania owoców, przedłuża ich czas dojrzewania i zapobiega rozwijaniu się muszek owocowych.

45

46 Początkowo zaledwie w paru krajach radiacyjnie utrwalano głównie przyprawy. Obecnie niemal na całym świecie, w ten sposób utrwala się praktycznie wszystkie artykuły spożywcze. Należy koniecznie dodać, iż żywność utrwalana tą metodą jest zupełnie zdrowa (tzn. nie jest rakotwórcza, mutagenna ani toksyczna).

47 Promieniowanie jonizujące:
Zwalcza chorobotwórcze bakterie, pasożyty i pleśnie, Eliminuje drobnoustroje, Zapobiega psuciu się i gniciu, Zapobiega przedwczesnemu dojrzewaniu owoców i warzyw, Wydłuża trwałość produktów, Nie zmienia walorów smakowych produktu (w przeciwieństwie do np. pasteryzacji)

48

49 Radiacyjna obróbka ziemniaka w Instytucie Chemii i Fizyki Jądrowej Warszawa - Włochy

50

51

52 W Polsce utrwala się radiacyjnie

53

54

55

56

57 Napromieniowanie znacznie obniża zawartość witamin, Zmienia „nieco” skład chemiczny

58 DATOWANIE RADIOWĘGLOWE
Pierwiastek węgla ma 3 izotopy: 12C, 13C, 14C. Pod wpływem promieniowania kosmicznego w atmosferze Ziemi powstaje radioaktywny izotop węgla 14C. Ten izotop może być wbudowywany w organizmy żywe (ludzi, rośliny, zwierzęta) ale tylko w trakcie ich życia. Po śmierci ilość tego radioizotopu maleje zgodnie z prawem rozpadu promieniotwórczego. Izotop 14C rozpada się emitując jedną cząstkę promieniowania beta a sam przekształca się w atom azotu. Okres połowicznego rozpadu dla 14C wynosi 5730 lat. Najczęściej występujący w przyrodzie izotop węgla to 12C. Określając stosunek 14C/ 12C można oszacować jaki czas minął od chwili obumarcia organizmu do chwili pomiaru.

59

60

61

62 ELEKTROWNIE ATOMOWE

63 Schemat działania reaktora jądrowego
Rdzeń reaktora: Pręty paliwowe Moderator Pręty kontrolne Chłodziwo

64 Schemat reakcji łańcuchowej

65 Pręty paliwowe - zawierają materiał rozszczepialny uran, lub dwutlenek uranu, lub izotop plutonu 239Pu. Polski reaktor badawczy w Świerku pracuje na paliwie uranowym 10% stanowi 235U, a 90% 238U. Paliwo zależy od rodzaju reaktora. Może mieć postać stałą (pręty, pastylki z koncentratem), ciekłą lub gazową. Moderator- pełni funkcje spowalniacza neutronów. Neutrony będące produktem reakcji rozszczepiania Pręty kontrolne – wykonane z materiału na którym neutrony są prawie całkowicie wyhamowywane. Wsuwając i wysuwając pręty kontrolujemy ilość neutronów mogących wywołać potencjalne reakcje rozszczepienia. Pręty wysunięte - reaktor pracuje pełną mocą, pręty wsunięte – reaktor wygaszony. Najczęściej wykonuje się je z kadmu lub boru. Chłodziwo – odbiera energię wyzwalaną podczas reakcji rozszczepienia i przekazuje ją do wymiennika ciepła. Chłodziwem może być zwykła woda.

66

67 Pręty kontrolne

68 Koncentracja elektrowni atomowych na świecie

69 Koncentracja elektrowni atomowych w Europie

70

71 Zalety elektrowni atomowej
niskie koszty produkcji energii nie wydziela zanieczyszczeń nie emituje CO2 niskie koszty eksploatacji można produkować jednocześnie energię elektryczną i ciepło do systemów centralnego ogrzewania miast cena paliwa nie ma większego wpływu na całkowity koszt wytworzenia jednostki energii bardzo niskie koszty zewnętrzne zasoby paliwowe są praktycznie niewyczerpalne na rynku paliwa panuje konkurencja (nie ma monopolu jednego producenta/dostawcy) można gromadzić zapasy paliwa na wiele lat długi okres eksploatacji elektrowni (co najmniej 60 lat) ilości odpadów są niewielkie, unieszkodliwiane i łatwo magazynowane, bez wpływu na środowisko

72 Wady elektrowni atomowej !!!
Reaktor „MARIA” w Świerku wysokie nakłady inwestycyjne długi czas budowy (5 lat ) W razie poważnej awarii duże skażenie środowiska, oraz zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, Problem składowania odpadów

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86 Radioaktywna chmura z Czarnobyla nad Światem

87 Radioaktywna chmura nad Polską

88 Skażenie promieniowaniem radioaktywnym
Skażenie promieniotwórcze – znaczny wzrost aktywności promieniotwórczej przedmiotów, organizmów żywych, budynków i wielkich obszarów, powyżej naturalnego poziomu aktywności promieniotwórczej. Skażenie promieniotwórcze może powstać na skutek (wg częstości występowania): niewłaściwego składowania materiałów radioaktywnych, wycieku promieniotwórczego z instalacji jądrowych (zwykle substancji chłodzącej reaktor), emisji radioaktywnych gazów na skutek przegrzania stosu (lub wybuchu) w elektrowni jądrowej, w rezultacie opadania substancji promieniotwórczych z obłoku wybuchu jądrowego po wybuchu bomby jądrowej oraz w wyniku tworzenia się ich pod działaniem neutronów (tzw. promieniotwórczość wzbudzona).

89 Jednostki charakteryzujące stopień napromieniowania
1 Gy (grej) – jednostka dawki pochłoniętej. Dawka pochłonięta wynosi 1 Gy gdy 1kg materii pochłania energię 1 J 1 Gy/h - moc dawki pochłoniętej – wartość dawki w jednostce czasu 1 Sv (siwert) – miara (uśredniona) uwzględniająca rodzaj promieniowania oraz rodzaj tkanki – dawka skuteczna Dawka śmiertelna w przypadku człowieka wynosi ok. 3 Sv.

90 Wpływ promieniowania jonizującego na zdrowie
Dawka (w Sv) Efekty 0,05 do 0,2 Możliwe efekty opóźnione (nowotwory ) i zaburzenia chromozomalne 0,25 do 1,0 Zmiany we krwi Ponad 0,5 Możliwa chwilowa niepłodność u mężczyzn 1 do 2 Wymioty, biegunka, zmniejszenie się odporności na infekcje, możliwe zahamowania rozrostu kości u dzieci 2 do 3 Silna choroba popromienna, mdłości, 25% prawdopodobieństwa zejścia śmiertelnego Ponad 3 Całkowita niepłodność u kobiet 3 do 4 Zniszczenie szpiku i miąższu kostnego, 50% zejścia śmiertelnego 4 do 10 Ostra choroba i śmierć (zazwyczaj w ciągu kilku dni) u 80% napromieniowanych

91 Średnie śmiertelne dawki dla różnych grup taksonomicznych
Ciekawostką jest, że różne organizmy prezentują odmienną odporność na dawki promieniowania. Bakterie i bezkręgowce są wyjątkowo odporne. Zwierzęta wyższe oraz człowiek prezentują wysoką wrażliwość.

92 Wrażliwość poszczególnych organów człowieka na promieniowanie
Tkanka limfatyczna Nabłonek jąder Szpik kostny Nabłonek żołądkowo-jelitowy Jajniki Skóra Mózg Mięśnie

93 Narząd Rodzaj zmian Skutki kliniczne Skóra Rumień, odczyn pęcherzowy, owrzodzenie, martwica; Zmiany linii papilarnych, suchość i ścieńczenie skóry, rozszerzenie naczyń, przebarwienia, zaburzenia rogowacenia; Wypadanie włosów Ostre popromienne zapalenie skóry; Przewlekłe popromienne zapalenie skóry Epilacja Śledziona, węzły chłonne, grasica Uszkodzenie komórek limfatycznych Limfopenia, zaburzenia odporności Szpik Uszkodzenie komórek krwiotwórczych Limfopenia, granulocytopenia, niedokrwistość, skaza krwiotoczna Jądra, jajniki Zaburzenia spermatogenezy, uszkodzenia oocytów i pęcherzyków Niepłodność (najczęściej przejściowa) Oko Zmętnienie soczewki Zaćma

94 Skutki promieniowania
Wczesne (duża dawka w krótkim czasie): ostra choroba popromienna Późne (długotrwałe napromieniowanie małymi dawkami): rak, białaczka

95 Choroba popromienna Choroba popromienna – ogólna nazwa chorobowych zmian ogólnoustrojowych powodowanych przez promieniowanie jonizujące oddziałujące na całe (lub prawie całe) ciało.

96 Postać subkliniczna Pochłonięta dawka: 0,5–2 Gy Objawy: ogólne osłabienie, zmniejszenie ilości limfocytów we krwi obwodowej Śmiertelność u człowieka: 0% Postać hematologiczna Pochłonięta dawka: 2–4 Gy Objawy: ogólne osłabienie, zmniejszenie ilości limfocytów we krwi obwodowej występujące kilka dni po napromieniowaniu, później pojawia się niedokrwistość i obniżenie odporności ustroju, niekiedy skaza krwotoczna Śmiertelność u człowieka: do 25% chorych Postać jelitowa Pochłonięta dawka: 4–8 Gy Objawy: dominują objawy ze strony przewodu pokarmowego z charakterystycznymi krwawymi biegunkami, skaza krwotoczna Objawy pojawiają się wkrótce po napromieniowaniu, najpóźniej do kilkunastu godzin Śmiertelność u człowieka: 50–100% chorych Postać mózgowa Pochłonięta dawka: 8–50 Gy Objawy: drgawki, utrata przytomności wkrótce po napromieniowaniu Śmiertelność: 100% Postać enzymatyczna Pochłonięta dawka: powyżej 50 Gy Objawy: utrata przytomności, prawie natychmiastowa śmierć "pod promieniami„ Śmiertelność: 100% napromienionych

97 Aleksandeer Litwinienko otruty izotopem polonu 210.

98 BROŃ JĄDROWA

99 BOMBA ATOMOWA Bomba atomowa czerpie swoją energię z reakcji rozszczepienia ciężkich jąder atomowych (np. uranu lub plutonu) na lżejsze pod wpływem bombardowania neutronami. Rozpadające się jądra emitują kolejne neutrony, które bombardują inne jądra, wywołując reakcję łańcuchową. Zasada działania bomby atomowej polega na wytworzeniu/przekroczeniu w jak najkrótszym czasie masy krytycznej ładunku jądrowego. Z jednego kilograma U-235 można uzyskać do 82 TJ (teradżuli) energii. !!!!

100 BRUDNA BOMBA Brudna bomba to określenie na rodzaj broni radiologicznej, której działanie polega na rozrzuceniu materiału radioaktywnego na dużej przestrzeni przy pomocy konwencjonalnych materiałów wybuchowych. Powoduje to skażenie promieniotwórcze terenu. Ze względu na prostotę konstrukcji takiej bomby, istnieje niebezpieczeństwo użycia jej przez organizacje terrorystyczne.

101 Hiroshima Nagasaki

102

103

104

105

106

107

108

109 Centrum Hiroszimy przed i po ataku nuklearnym.

110

111 ODPADY RADIOAKTYWE

112 Odpady radioaktywne to wszelkiego rodzaju przedmioty, materiały o różnych stanach skupienia, substancje organiczne i nieorganiczne, nie przewidziane do dalszego wykorzystania. Skażone substancjami promieniotwórczymi w stopniu przekraczającym dopuszczalne ilości

113 Skąd się biorą odpady??? Kopalnie rud uranu i zakłady przerobu tych rud, Produkcja paliwa reaktorowego i przerób wypalonego paliwa, Eksploatacja i likwidacja reaktorów energetycznych i badawczych, Stosowanie izotopów w medycynie i badaniach naukowych

114 Klasyfikacja odpadów według aktywności
I KATEGORIA Niskoaktywne: m.in. odzież ochronna, sprzęt laboratoryjny i wszystko co uległo skażeniu w zetknięciu z substancją promieniotwórczą. Średnioaktywne: koncentraty promieniotwórcze, zużyte materiały sorpcyjne, fragmenty konstrukcji urządzeń i instalacji jądrowych. Wysokoaktywne: wypalone paliwo jądrowe oraz pozostałości po jego przerobie. Zużyte zamknięte źródła promieniotwórcze. II KATEGORIA – odpady alfa prom. III KATEGORIA – zużyte zamknięte źródła prom.

115 RODZAJE OPAKOWAŃ

116 Opakowania typu B charakteryzują się podwyższoną wytrzymałością mechaniczną i termiczną, ponieważ muszą zapewnić szczelność i osłonność ładunku nawet w razie poważnych wypadków transportowych. Używane są do przewozu najbardziej radioaktywnych materiałów (wypalone paliwo jądrowe, źródła promieniotwórcze o bardzo dużej aktywności stosowane np. w urządzeniach do telegammaterapii czy wysokoaktywne odpady promieniotwórcze). Opakowania typu B poddawane są szczególnie surowym testom mechanicznym, termicznym i zanurzeniowym. Poza tym muszą być autoryzowane, czyli muszą uzyskać certyfikat wydany przez właściwe organa dozoru jądrowego i ochrony radiologicznej danego kraju.

117 Opakowania typu A Muszą zapewnić szczelność
i osłonność ładunku w przypadku mniejszych wypadków transportowych. Poddawane są również testom wytrzymałościowym, ale nie tak surowym jak opakowania typu B; muszą być odporne na deszcz, i ew. upadek z pojazdu. Zakłada się jednak, że opakowanie może zostać uszkodzone w czasie transportu, a jego zawartość - wydostać się na zewnątrz. Przepisy określają więc maksymalną ilość substancji promieniotwórczych, które mogą być przewożone w tego typu opakowaniach. Ryzyko napromienienia lub skażenia - nawet w przypadku uwolnienia takiej substancji do środowiska - jest więc bardzo niewielkie.

118 Opakowania przemysłowe (IP)
służą do transportu materiałów o niskiej aktywności lub przedmiotów skażonych powierzchniowo. Zawarta w nich mała ilość substancji promieniotwórczych stanowi - w sytuacjach awaryjnych - niewielkie zagrożenie dla ludzi i środowiska. Jednakże i ten typ opakowań poddawany jest niektórym testom wytrzymałościowym. Opakowań tych używa się przede wszystkim do transportu rud radioaktywnych i niskoaktywnych odpadów promieniotwórczych.

119 Opakowania tzw. wyłączone
Używane są do transportu maleńkich ilości materiałów promieniotwórczych, np. radiofarmaceutyków czy urządzeń zawierających źródła promieniotwórcze o bardzo małej aktywności (izotopowe czujki dymu, przyrządy pomiarowe). Są to m.in.: pudełka kartonowe, pojemniki z tworzyw sztucznych czy metalowe puszki. Przewóz takich przesyłek odbywa się na znacznie złagodzonych warunkach. Na przykład nie muszą mieć nalepek ostrzegawczych, ale wewnątrz powinna się znajdować informacja o przewożonym materiale.

120 BARIERY OCHRONNE 1. Chemiczna: trudno rozpuszczalne związki chemiczne izotopów promieniotwórczych, powstające w procesie przerobu i oczyszczania radioaktywnych ścieków. 2. Fizyczna: materiał wiążący / spoiwo / - służy do zestalania lub utrwalania odpadów. Proces ten polega na zmieszaniu zatężonych już odpadów / koncentratów / ze spoiwem i nadaniu im formy stabilnego ciała stałego. Zapobiega to rozsypaniu, rozproszeniu, rozpyleniu i wymywaniu substancji promieniotwórczych. Najczęściej stosowane spoiwa to: asfalt, cement i tworzywa sztuczne.

121 3. I inżynierska: opakowanie / stalowy bęben lub betonowy pojemnik / zabezpiecza odpady przed uszkodzeniami mechanicznymi i kontaktem z wodą. Stanowi również osłonę biologiczną, ponieważ osłabia promieniowanie 4. II inżynierska: betonowa konstrukcja składowiska oraz impregnująca warstwa bitumiczna- chroni pojemnik z odpadami przed wpływem opadów atmosferycznych, wilgocią i korozją 5. Naturalna: struktura geologiczna terenu, na którym zlokalizowano składowisko. Teren taki powinien być m.in. asejsmiczny, niezatapialny i wyłączony z działalności gospodarczej. Jest to bardzo ważne, ponieważ właściwa struktura geologiczna i warunki hydrogeologiczne uniemożliwiają migrację radionuklidów, zapobiegają ich rozprzestrzenianiu w glebie oraz przenikaniu substancji promieniotwórczych do wód gruntowych i powierzchniowych.

122 SKŁADOWANIE ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH W POLSCE
W Polsce odpady umieszcza się w płytkim składowisku podziemnym. Takie składowisko jest w Różanie na terenie dawnego fortu wojskowego. Odpady alfa składuje się w bunkrach o grubych betonowych ścianach. .Wypełnione odpadami komory zostają zamurowane. Pozostałe odpady umieszcza się w fosie i zalewa betonem i warstwą asfaltu co ma zapewnić przez dostępem wód gruntowych i opadowych. Na terenie składowiska nieustannie mierzy się poziom promieniowania ( trawy, gleby, wód gruntowych, wody w pobliskiej Narwi). Punktem odniesienia jest oddalona o 100 km Góra Kalwaria. Dotychczas poziom napromieniowania okolicy składowiska nie przekroczył poziomu rejestrowanego na Górze Kalwarii

123

124 KONIEC