PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE W SKALI KRAJU XXIV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA FORUM Toruń, wrzesień 2015 r.

Prezentacja na temat: "PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE W SKALI KRAJU XXIV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA FORUM Toruń, wrzesień 2015 r."— Zapis prezentacji:

1 PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE W SKALI KRAJU XXIV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA FORUM Toruń, wrzesień 2015 r.

2 1.Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw 2.Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 3.Program Osłonowy „Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie” 4.Program Operacyjny pn. „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć”, współfinansowany z funduszy norweskich

3 USTAWA Z DNIA 10 CZERWCA 2010 R. O ZMIANIE USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW obowiązuje od 1 sierpnia 2010 r. (Dz.U. Nr 125, poz. 842) Cele: -rozwój działań profilaktycznych -ochrona osób doznających przemocy w rodzinie -wzmocnienie działań skierowanych do osób stosujących przemoc w rodzinie

4 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY GMINA: gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (w 2014 r. w 2 309 gminach powstały programy co stanowi ponad 90%), tworzenie Zespołów Interdyscyplinarnych (na terenie Polski w 2014 r. na 2 479 gmin tylko w jednej gminie Zakopane nie został utworzony Zespół Interdyscyplinarny - w 2 478 gminach Zespoły Interdyscyplinarne funkcjonują), tworzenie grup roboczych (w 2014 r. funkcjonowało w gminach 71 850 Grup Roboczych).

5 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY POWIAT: powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (w 2014 r. 298 powiatach (78%) na terenie Polski opracowano, zrealizowano i zatwierdzono właściwą uchwałą powiatowe programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie), programy profilaktyczne (w 2014 r. 263 powiatach (70%) opracowano i realizowano programy służące działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrażania prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie).

6 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: SPECJALISTYCZNE OŚRODKI WSPARCIA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE. PROGRAMY ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE.

7 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie w 2014 r. funkcjonują w oparciu o standardy zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259).

8 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: Na terenie kraju do końca 2014 r. funkcjonowało 35 Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Prowadzenie ww. ośrodków jest zadaniem zleconym Samorządom powiatowym, a środki finansowe na ich utrzymanie zapewnia budżet państwa. Standardy SOW w zakresie: - interwencyjnym, -terapeutyczno – wspomagającym, - potrzeb bytowych.

9 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY LICZBA SPECJALISTYCZNYCH OŚRODKÓW WSPARCIA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W UKŁADZIE WOJEWÓDZKIM

10 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY Liczba osób korzystających z pomocy w Specjalistycznych Ośrodkach Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w latach 2006-2014. 20062007200820092010201120122013 2014 916 4 9447 5907 5548 6768 7278 3027 601 7 717

11 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie w 2014 r. realizowane były w oparciu o standardy zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259).

12 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY W 2014 r. programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie ukończyło 6 438 (w tym MS 4 108, MPIPS 2 330) osób. Faktyczna liczba osób, które przystąpiły do programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wynosi 8 750 (MS 4 681, MPIPS 4 069) osób.

13 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY Liczba osób uczestniczących w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie 2007200820092010201120122013 2014 2 9224 2144 4034 7914 4754 5334 618 8 750

14 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA: wojewódzki program przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 16 samorządów województw opracowało i realizowało oraz zatwierdziło właściwą uchwałą wojewódzki programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 12 samorządów województw opracowało ramowe programy ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz ramowe programy oddziaływań korekcyjno- edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Samorządy województw lubuskiego, małopolskiego, śląskiego, świętokrzyskiego i pomorskiego nie realizowały w 2014 r. powyższego zadania, wszystkie samorządy województw organizują szkolenia dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

15 ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY WOJEWODA: 9 Wojewodów opracowało materiały instruktażowe, zalecenia, procedury postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania; 16 Wojewodów realizowało działania mające na celu monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie; we wszystkich województwach prowadzone i ogłoszone są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz opublikowane na stronach internetowych rejestry placówek zapewniających miejsca noclegowe; we wszystkich województwach prowadzone i ogłoszone są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz opublikowane na stronach internetowych rejestry jednostek specjalistycznego poradnictwa.

16 PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” stosowanie procedury „Niebieskie Karty” oraz określenie czynności koniecznych do wykonania przez przedstawicieli służb biorących udział w procedurze „Niebieskie Karty” zostało określone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.

17 PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” Procedura „Niebieskie Karty” sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – A” przez przedstawicieli poszczególnych podmiotów wszczynających procedurę było 99 098 w tym przez przedstawicieli: – jednostek organizacyjnych pomocy społecznej 13 611; – Policji 77 808; – gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych 694; – oświaty 6 358; – ochrony zdrowia 627; sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – C” było 63 321; sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – D” było 46 126; zakończonych przez Zespół Interdyscyplinarny/Grupę Roboczą procedur „Niebieskie Karty” w przypadku: - ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy - 42 445; - rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań - 15 678.

18 PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” Procedura „Niebieskie Karty” 2013 r. Formularz „Niebieska Karta – A” wszczętych przez pracowników socjalnych

19 PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” Procent wypełnionych formularzy „Niebieska Karta -A” przez poszczególnych przedstawicieli w 2014 r.

20 DZIAŁANIA ZWIĘKSZAJĄCE SKUTECZNOŚĆ OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM zakaz stosowania kar cielesnych (art. 96 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego); możliwość odebrania przez pracownika socjalnego z rodziny dziecka w przypadkach zagrożenia ich zdrowia lub życia w związku z przemocą w rodzinie – art. 12 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w 2014 r. – 1 359 dzieci, 2013 r. - 571 dzieci, 2012 r. - 500 dzieci, w 2011 – 474 dzieci. -dzieci zabierane tylko w wyjątkowych przypadkach zagrożenia zdrowia lub życia w związku z przemocą w rodzinie; -przewożone są przede wszystkim do osób najbliższych nie zamieszkujących wspólnie; -pracownicy socjalni podejmują decyzję wspólnie z Policjantem i przedstawicielem ochrony zdrowia; -ostateczną decyzję w sprawie dziecka podejmuje Sąd.

21 DZIAŁANIA ZWIĘKSZAJĄCE SKUTECZNOŚĆ OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM Liczba dzieci odebranych przez pracownika socjalnego z rodziny na podstawie art. 12 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Dane z gmin, dane z powiatów w podziale na województwa.

22 DZIAŁANIA SKIEROWANE DO OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE nowe środki zapobiegawcze: nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z osobą pokrzywdzoną i zakaz zbliżania się do niej; wprowadzenie do Kodeksu karnego przepisu obligującego sprawców przemocy w rodzinie do uczestnictwa w odziaływaniach korekcyjno- edukacyjnych bez ich zgody; Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie.

23 KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2014- 2020 w dniu 29 kwietnia 2014 r. został zatwierdzony Uchwałą Rady Ministrów Nr 76 KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2014-2020 opublikowany w dniu 9 czerwca 2014 r. w Monitorze Polskim Dzienniku Urzędowym RP

24 NOWY KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2014- 2020 Główny cel programu: zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska Cele szczegółowe: Cel 1:zintensyfikowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Cel 2:zwiększenie dostępności i skuteczności ochrony oraz wsparcia osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Cel 3:zwiększenie skuteczności oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Cel 4:zwiększenie poziomu kompetencji przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w celu podniesienia jakości i dostępności świadczonych usług.

25 1. PROFILAKTYKA I EDUKACJA SPOŁECZNA Poszerzenie wiedzy na temat zjawiska przemocy w rodzinie (diagnoza i monitorowanie zjawiska) Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie oraz zmiana postrzegania przez tego problemu przez społeczeństwo (kampanie społeczne, edukacja na temat zjawiska przemocy w rodzinie) Ograniczenie zjawiska przemocy w mediach Poprawa jakości systemu działań profilaktycznych (programy edukacyjne, szkolenia dla rodziców, poradnictwo) Realizacja programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie

26 2. OCHRONA I POMOC OSOBOM DOTKNIĘTYM PRZEMOCĄ W RODZINIE Rozwój infrastruktury instytucji rządowych i samorządowych, a także podmiotów oraz organizacji pozarządowych udzielających pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie oraz wypracowanie zasad współpracy (powstanie dwóch nowych specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie w 2018 i 2019 r. (zwiększenie finansowania SOW od 2017 r. 32 000 zł na miesiąc na jeden ośrodek), zespoły interdyscyplinarne, bazy danych) Upowszechnienie informacji i edukacja w zakresie możliwości i form udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie Udzielanie pomocy i wsparcia osobom dotkniętym przemocą w rodzinie (zapewnienie miejsc całodobowego pobytu, zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom, programy terapeutyczne) Monitoring skuteczności działań pomocowych Powstanie ogólnopolskiego, całodobowego, bezpłatnego telefonu zaufania –od 2017 r.

27 3. ODDZIAŁYWANIE NA OSOBY STOSUJĄCE PRZEMOC W RODZINIE Tworzenie i rozszerzanie oferty oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie realizowanych przez instytucje rządowe i samorządowe, a także organizacje pozarządowe oraz wypracowanie zasad współpracy pomiędzy podmiotami Interweniowanie oraz reagowanie właściwych służb na stosowanie przemocy w rodzinie („Niebieskie Karty, zapobieganie kontaktowania się sprawców z osobami poszkodowanymi, wymiana informacji pomiędzy służbami) Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych zmierzające do zaprzestania przemocy w rodzinie (846 zł na jedną osobę) Programy psychologiczno-terapeutyczne dla osób stosujących przemoc w rodzinie zmierzające do zmiany wzorców zachowań. Od 2017 r. (846 zł na jedną osobę)

28 4. PODNOSZENIE KOMPETENCJI SŁUŻB Wzmacnianie jakości kształcenia zawodowego osób przygotowujących się do realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz osób realizujących te zadania (zagadnienia dot. zapobiegania, rozpoznawania i reagowania na przemoc w rodzinie do programów kształcenia) Wyznaczanie kierunków działań dla podmiotów i instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, materiały instruktażowe, wytyczne do szkoleń, wzmocnienie współpracy pomiędzy służbami) Zwiększenie kompetencji osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (szkolenia – zwiększenie finansowania od 2017 r. 30 000 zł, 2018 r. – 50 000zł, 2019 r. 100 000 zł, 2020 r. – 100 000 zł/na województwo) Wzmacnianie kompetencji zawodowych oraz przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (ogólnopolska konferencja, system wsparcia – superwizje)

29 Adresaci Programu Program skierowany jest do: ogółu społeczeństwa, w tym osób zagrożonych przemocą w rodzinie; osób dotkniętych przemocą w rodzinie; osób stosujących przemoc w rodzinie; świadków przemocy w rodzinie; służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

30 Realizatorzy Programu Realizatorami ustawy, a także Programu, są: organy administracji rządowej, przy wsparciu państwowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi a także Prokuratura oraz sądy powszechne; jednostki samorządu terytorialnego, przy współpracy podmiotów lub organizacji pozarządowych oraz kościołów i związków wyznaniowych.

31 Realizatorzy Programu c.d. Program na szczeblu centralnym jest realizowany przez Krajowego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w randze sekretarza lub podsekretarza stanu Na szczeblach wojewódzkich realizatorami Programu są wyznaczeni przez wojewodów Wojewódzcy Koordynatorzy Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Zgodnie z art. 11 ustawy Rada Ministrów do dnia 30 września każdego roku zobowiązana została do składania Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z realizacji Programu.

32 PROGRAM OSŁONOWY „WSPIERANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W TWORZENIU SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE” Edycja 2014 Całkowita kwota dofinansowania 3 000 000 zł; Liczba projektów, które uzyskały wsparcie 104 Podejmowanie działań mających na celu poprawę sytuacji rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy w rodzinie -Podejmowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie -Udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży z rodzin zagrożonych i dotkniętych przemocą w rodzinie.

33 Program PL14 „PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE I PRZEMOCY ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ” współfinansowany z funduszy norweskich 10 czerwca 2011 - Memorandum of Understanding 6 grudnia 2012 – Umowa ws. Programu 8 stycznia 2013 - Porozumienia ws. realizacji Programu Koszt Programu 3 529 412 € 3 000 000 € z funduszy norweskich 529 412 € ze środków krajowych w 2014r. Darczyńcy dodatkowo zwiększyli o kwotę : 625 000 € Oczekiwane rezultaty 1) Zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie 2) Zmniejszenie zjawiska przemocy ze względu na płeć

34 3 PROJEKTY PREDEFINIOWANE: 1. RODZINA POLSKA – WOLNA OD PRZEMOCY Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w partnerstwie z Radą Europy Badania porównawcze dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie; Badania dotyczące przemocy ze względu na płeć; Ogólnopolska kampania społeczna; Szkolenia Zespołów Interdyscyplinarnych. 2. WZMOCNIENIE DZIAŁAŃ NA RZECZ OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE Ministerstwo Sprawiedliwości Szkolenia dla specjalistów w Ośrodkach Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem Oddziaływania psychologiczno-terapeutyczne dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie 1. STOP PRZEMOCY - DRUGA SZANSA Centralny Zarząd Służby Więziennej Szkolenia dla osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne Superwizje oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych Szkolenia dla kadry zarządzającej

35 FUNDUSZ MAŁYCH GRANTÓW Całkowita kwota: 725 000 € (600 000 € - 20%kosztów Programu, 125 000 € w związku z dodatkowym dofinansowaniem) Cel 1. Zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie – 450 000 € Cel 2: Zmniejszenie zjawiska przemocy ze względu na płeć – 150 000 € Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego organizacje pozarządowe Kwota dofinansowania projektu: 5 000 - 50 000 € Poziom dofinansowania z NMF – 85% Liczba wniosków: 364 Liczba podmiotów które uzyskały dofinansowanie: 16 podmiotów

36 Dziękuję Państwu za uwagę Marzena Bartosiewicz