MEDIACJe W pigułce Mgr Dominik Garbal

Prezentacja na temat: "MEDIACJe W pigułce Mgr Dominik Garbal"— Zapis prezentacji:

1 MEDIACJe W pigułce Mgr Dominik Garbal
Katedra Negocjacji i Mediacji KUL

2 Spis Treści Pojęcie mediacji Zasady Osoba mediatora Rodzaje mediacji
Obszary zastosowania M. rodzinna M. w sprawach nieletnich M. gospodarcza M. w sprawach karnych

3 I. Pojęcie mediacji Jest to proces służący osiągnięciu porozumienia, zarówno w przypadku sporu jak i w sytuacji konieczności dokonania zadośćuczynienia, a także w sytuacji impasu oraz zastoju w negocjacjach; może także służyć nawiązaniu kontaktu pomiędzy stronami. Przebiega w ten sposób, że mediator, którym może być jeden podmiot (osoba lub instytucja) albo zorganizowana grupa osób występująca jako mediator, prowadzi interakcję stron mediacji.

4 II. Zasady mediacji Z. dobrowolności Z. bezstronności i neutralności
Z. poufności Z. akceptowalności Z. bezinteresowności Z. profesjonalizmu Z. szacunku

5 ii. Zasady mediacji – dobrowolność
brak przymusu płynącego z zewnątrz (ze strony instytucji kierującej sprawę do mediacji, mediatora lub innych podmiotów), który miałby prowadzić do przystąpienia przez strony do mediacji lub zawarcia konkretnego porozumienia _____________________________________________ Cecha odróżniająca od tzw. tradycyjnych metod rozwiązywania sporów (sąd); Każdy z uczestników ma możliwość zrezygnowania na każdym etapie; istnieją, co prawda, mediacje obligatoryjne, ale nie stoją one w sprzeczności z zasadą dobrowolności (jest to tylko małe ograniczenie omawianej zasady), czasami obowiązkowe jest tylko pierwsze spotkanie konsultacyjne; uczestnik mediacji ma prawo odmówić podpisania już sformułowanej ugody i nie jest związany tym, że wcześniej brał udział w jej formułowaniu i wyraził zgodę na zapisy tam zawarte;

6 ii. Zasady mediacji – dobrowolność (II)
Usankcjonowana prawnie – art. 1831§1 kpc – „Mediacja jest dobrowolna”, art. 23a §1 kpk – „Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego między pokrzywdzonym i oskarżonym”; _____________________________________________ Możliwe jest dochodzenie odpowiedzialności na zasadzie culpa in contrahendo – pozorne angażowanie się w mediację w celu wyłudzenia informacji lub przeciągnięcia postępowania i uzyskania korzyści z tego tytułu; Zasada dobrowolności nie jest symetryczna – dotyczy przede wszystkim stron, w wyjątkowych przypadkach mediatora, zwłaszcza jeśli jest to profesjonalista (ma on prawo odmówić podjęcia się prowadzenia mediacji w konkretnej sprawie tylko w wyjątkowych przypadkach, takich jak np. konflikt interesów czy obiektywne przeszkody np. choroba; odmowa dalszego prowadzenia mediacji jest możliwa, jeżeli mediator zorientuje się, że nie jest w stanie prowadzić dalej mediacji szczególnie ze względy na brak możliwości zachowania innych zasad np. bezstronności czy neutralności); „Podzasada” akceptowalności – Mediator powinien być zaakceptowany przez strony i strony powinny być świadome, że mogą zmienić osobę mediatora.

7 II. ZASADY MEDIACJI – BEZSTRONNOŚĆ I NEUTRALNOŚĆ
bezstronność to stosunek mediatora do stron, nie może się on opowiedzieć po żadnej stronie, ma być w równej mierze sprzymierzeńcem każdej z nich; neutralność – niezwiązanie mediatora z przedmiotem sporu oraz brak interesu w jakimkolwiek szczególnym sposobie jego zakończenia _____________________________________________ Nikogo nie można faworyzować, nawet w sytuacjach jeśli się mu „po ludzku” współczuje; nie można też oceniać ze względu na pochodzenie, wykształcenie, wiek lub płeć oraz oceniać zachowania strony podczas mediacji (zarówno werbalnie jak i niewerbalnie)/

8 ii. Zasady mediacji – bezstronność i neutralność (II)
Usankcjonowana prawnie – art kpc– „Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji” _____________________________________________ Wynagrodzenie mediatora – nie może być powiązane z wynikiem mediacji; standardem jest opłata za ilość sesji lub też procent od wartości przedmiotu sporu (nie wartości ustępstw dokonanych przez strony);

9 II. ZASADY MEDIACJI – POUFNOŚĆ
mediator nie może dzielić się uzyskanymi w toku mediacji informacjami ani relacjonować jej przebiegu; zasada ta ma zagwarantować uczestnikom poczucie bezpieczeństwa; _____________________________________________ Zależnie od rodzaju mediacji różne są powody wymogu poufności – przy rodzinnych są to kwestie intymne, przy gospodarczych są to kwestie finansowe i tajemnicy przedsiębiorstwa.

10 ii. Zasady mediacji – poufność (II)
Usankcjonowana prawnie – art kpc – „1. Postępowanie mediacyjne nie jest jawne Mediator jest obowiązany zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z tego obowiązku. 3. Bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym.” _____________________________________________

11 II. Zasady mediacji - przypomnienie
ZASADY GŁÓWNE Z. dobrowolności Z. bezstronności i neutralności Z. poufności ___________________________________________________ ZASADY POBOCZNE Z. akceptowalności Z. bezinteresowności Z. profesjonalizmu Z. szacunku

12 III. OSOBA MEDIATORA ROLA MEDIATORA: 1) nawiązanie kontaktu pomiędzy stronami; 2) umożliwienie prowadzenia mediacji i jej moderowanie (efekt świadka interakcji); 3) pośredniczenie w rozmowach pomiędzy stronami; 4) przyjmowanie stanowisk stron (problem doradzania stronom możliwych rozwiązań); 5) udzielanie fachowych wyjaśnień co do znaczenia okoliczności faktycznych i prawnych (inaczej w rodzinnych, a inaczej w gospodarczych); 6) pomoc przy )formułowaniu porozumienia (dobry zwyczaj – konsultacja z sądem kierującym do mediacji).

13 iii. OSOBA MEDIATORA (ii)
Język mediacji: zastąpienie sformułowań np. zamiast strona – Pan, Pani; zamiast żądania – potrzeby, interesy. Cechy i umiejętności mediatora: art. 1832kpc – Mediatorem może być każdy mający pełną zdolność do czynności prawnych. Definicje: cecha – wrodzona lub nabyta z czasem część charakteru (używamy jej raczej podświadomie); umiejętność – wypracowana lub nabyta zdolność.

14 iii. OSOBA MEDIATORA (iii) – UMIEJĘTNOŚCI MEDIATORA
1) Komunikacja interpersonalna: umiejętność słuchania, umiejętność nawiązywania kontaktów oraz zdobycia zaufania, umiejętność parafrazowania, umiejętność przekazywania informacji, umiejętność przełamywania stereotypów, II) Inteligencja emocjonalna: znajomość technik radzenia sobie ze złością, zdolność wczucia się w sytuację drugiej osoby, zdolność podnoszenia czyjejś samooceny, umiejętność dystansowania się, umiejętność budowania zaufania

15 iii. OSOBA MEDIATORA (IV) – UMIEJĘTNOŚCI MEDIATORA
III) Wpływanie na dynamikę sporu: znajomość technik wyrównania sił, umiejętność przełamywania impasów, umiejętność negocjowania IV) Strukturalizowanie dyskusji: umiejętność wynajdywania opcji (proponowanie rozwiązań), umiejętność wyznaczania celów, umiejętność tworzenia agend V) Inne: umiejętność wykorzystania poczucia humoru, umiejętność pisania dokumentów

16 IV. Rodzaje mediacji M. facylitatywna (klasyczna)
M. ewaluatywna (ocenna) M. oparta na interesach stron M. transformatywna M. narratywna M. humanistyczna

17 IV. Rodzaje mediacji – m. klasyczna
Facyliatywna (mediacja klasyczna) – mediator wspomaga strony w dojściu do ugody, zmierza do pomocy stronom w rozwiązaniu ich sporu i dojściu do ugody przy wykorzystaniu kreatywnych rozwiązań proponowanych przez strony; mediator nie proponuje rozwiązań, a jedynie wspomaga strony w dochodzeniu do tych rozwiązań.

18 IV. Rodzaje mediacji – m. ocenna
Ewaluatywna (mediacja ocenna) – mediator nie tylko kontroluje przebieg mediacji, ale pomaga stronom w ocenie słabych i mocnych aspektów ich sprawy, ich sytuacji prawnej, przewiduje ewentualne rozstrzygnięcia sądu; mediator może proponować formę rozwiązanie sporu. (Dopuszcza się taką mediację przy założeniu, że próby mediacji klasycznej zakończyły się niepowodzeniem, strony są świadome zmiany charakteru mediacji i zarazem przedmiot mediacji nadaje się do zastosowania tego rodzaju rozstrzygania sporu, np. konflikt o pieniądze, a nie pojednanie sprawcy przestępstwa z poszkodowanym).

19 IV. Rodzaje mediacji – m. oparta na interesach stron
Oparta na interesach stron (koncentrująca się na rozwiązaniu sporu, integrująca) – najbardziej rozpowszechniony typ mediacji; 4. podstawowe założenia: oddzielenie ludzi od problemu, koncentracja na interesach a nie na pozycjach, generowanie wielu opcji, wykorzystanie obiektywnych kryteriów; Zadaniem mediatora i stron jest zidentyfikowanie różnic między nimi; ma zastosowanie np. w mediacjach gospodarczych.

20 IV. Rodzaje mediacji – m. transformatywna
Transformatywna – tego rodzaju mediacja ma przede wszystkim za zadanie zmianę charakteru relacji wynikających z konfliktu, a niekoniecznie rozwiązanie konkretnego sporu, mediator ma rolę drugorzędną, a celem jest głównie uznanie czyli wzajemne zrozumienie stron i ich stanowisk; ma zastosowanie np. w mediacjach karnych, rodzinnych, pracowniczych.

21 IV. Rodzaje mediacji – m. narratywna
Narratywna – założenie, że większość konfliktów jest następstwem użycia określonego języka, a nie zaistnienia sytuacji faktycznych, dlatego w tym modelu mediacji opowiadane historie są ważniejsze niż cele czy motywacje ludzi; nie ma jednej prawdy do odkrycia, ponieważ każdy widzi to inaczej, celem jest oderwanie od stworzonej przez strony historii i pomoc im w zbudowaniu nowej opowieści o konflikcie, która doprowadzi do poprawienia i utrzymania relacji między nimi, usprawni komunikację i otworzy możliwości rozwiązania obecnego i przyszłych sporów; 3 etapy – opowiedzenie historii przez strony, dekonstrukcja historii i opowiedzenie nowej, alternatywnej historii z naciskiem na współpracę (mediator stara się ukazać konflikt jako problem zewnętrzny, leżący poza uczestnikami).

22 IV. Rodzaje mediacji – m. humanistyczna
Humanistyczna – opiera się na dialogu, którego uczestnicy czują się na tyle bezpiecznie, że dzielą się z mediatorem tym, co się wydarzyło oraz emocjami, które im towarzyszą, emocje te muszą zostać wypowiedziane, tak aby druga strona je usłyszała (mediator spotyka się zazwyczaj z każdą ze stron indywidualnie, by wytworzyć klimat bezpieczeństwa, ważna jest cisza i nie należy jej czasami przerywać); Mediacja tego typu ma szczególne zastosowanie np. w sprawach rodzinnych, pracowniczych.

23 V. Obszary zastosowania – mediacja rodzinna
Zobacz odrębny plik „Mediacja rodzinna.doc”

24 V. Obszary zastosowania – mediacja w sprawach nieletnich
Zobacz odrębny plik „Mediacja w sprawach nieletnich.doc”

25 V. Obszary zastosowania – mediacja gospodarcza
Zobacz odrębny plik „Mediacja gospodarcza.doc”

26 V. Obszary zastosowania – mediacja w sprawach karnych
Zobacz odrębny plik „Mediacja w sprawach karnych.doc”

27 Dziękuję za uwagę