Transformacja sektora elektroenergetycznego Prezentacja kluczowych kwestii 30 Września 2010 For information on applying this template onto existing presentations,

Prezentacja na temat: "Transformacja sektora elektroenergetycznego Prezentacja kluczowych kwestii 30 Września 2010 For information on applying this template onto existing presentations,"— Zapis prezentacji:

1 Transformacja sektora elektroenergetycznego Prezentacja kluczowych kwestii
30 Września 2010 For information on applying this template onto existing presentations, refer to the notes on slide 2 of this presentation. The Input area of the Beam can be customized to reflect the content of the presentation. The Input area is an AutoShape with a picture fill. To change this, ensure you have the image you wish to use (ideally a .jpg or a .png file) in an accessible folder. The image should have a ratio of 1:1 to ensure it does not appear distorted. Acceptable images for importing into the Input area of the Beam are the three approved graphics (lines), and black and white photography or illustrations which follow the principles laid out on The Branding Zone. Color images should never be imported into this area. To create a thank you slide with a picture in the Input area of the Beam, duplicate this master slide and create a new master slide. If using the graphic on the title slide the same should be used on the thank you slide. If using a picture in the Input area of the Beam in the title slide, the same or different but related picture can be used on the thank you slide. Customize the Input area of the Beam as described below. Click on the View tab from the menu bar and select Master>Slide Master Right-click on the Input graphic and select Format AutoShape From the Fill menu, under the Color and Lines tab, click on the drop-down arrow next to Color and select the Fill Effects menu From the Picture tab, click on Select Picture. Navigate to the folder containing the image you wish to insert in the Input area. Highlight the image and tick the Lock picture aspect ratio box. Click on OK. You can now preview the image before continuing. If you are happy with how it looks, click Ok to continue. Otherwise, repeat the process until you are happy with your selected image To exit from Master View, click on View>Normal. The change you made to the Input graphic should now be visible on the title slide

2 Odrobinę historii… Obecny fakt istnienia dużych graczy energetycznych jest wynikiem doświadczeń związanych z implementacją mechanizmów rynkowych w energetyce 1990 Lata dziewięćdziesiąte Zmiana modeli funkcjonowania rynków energii elektrycznej – koniec ery monopoli Duża „wiara w rynek” energii elektrycznej – szeroka liberalizacja i deregulacja Efekt: Powstanie dużej ilości przedsiębiorstw energetycznych (głownie zajmujących się obrotem energią elektryczną), które miały ze sobą konkurować i tym samym stymulować wzrost wartości dla klienta 2000 Przełom wieków Załamanie rozwoju rynku – kryzysy energetyczne (Kryzys Kalifornijski, upadek firmy Enron, seria blackoutów w Europie i Stanach Zjednoczonych) Przyczyną kryzysów był w dużej mierze zbyt szybko i szeroko wprowadzony liberalizm rynkowy Konsolidacja przedsiębiorstw energetycznych i wzmocnienie pozycji narodowych czempionów jako odpowiedź na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Ochrona klimatu nowym wyzwaniem dla sektora energetycznego – konieczność inwestycji przyspiesza procesy konsolidacyjne 2010 Teraźniejszość Era zintegrowanych pionowo koncernów energetycznych konkurujących ze sobą na rynkach globalnych Dalsza zaostrzanie wymogów środowiskowych w stosunku do sektora elektroenergetycznego

3 W Polsce nieco później… Konsolidacja w Polsce miała miejsce z około dziesięcioletnim opóźnieniem w stosunku do krajów Europy Zachodniej 1997 Koniec lat dziewięćdziesiątych Początek funkcjonowania konkurencyjnego rynku energii elektrycznej w Polsce Podział rynku na sektory: wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i obrotu Sukcesywna liberalizacja rynku i procesy prywatyzacyjne 2006 Program dla Elektroenergetyki Procesy konsolidacyjne - powstanie zintegrowanych pionowo przedsiębiorstw energetycznych Przyczyna konsolidacji – zwiększenie potencjału inwestycyjnego podmiotów Decyzje na temat budowy dużych podmiotów energetycznych podjęte z ok. dziesięcioletnim opóźnieniem w stosunku do innych krajów Dyskusja na temat docelowej ilości podmiotów – zapis o możliwości połączenia Grupy ENERGA z inną grupą 2010 Teraźniejszość Pakiet klimatyczny i jego szczególny wymiar dla Polski Program budowy energetyki jądrowej Proces powstawania rynków regionalnych

4 Czy Polska jest bezpieczna energetycznie
Czy Polska jest bezpieczna energetycznie? Polska znacznie odbiega od średniej europejskiej w zakresie mocy zainstalowanej per capita Moc zainstalowana netto w krajach Unii Europejskiej [kW/per capita] Fakty UE 27: ~ 1,6 Strefa Euro (16 krajów): ~ 1,74 Moc zainstalowana netto w polskim systemie elektroenergetycznym ~ 32,5 GW Wskaźnik mocy zainstalowanej netto per capita: ~ 0,9 kW Średni wskaźnik mocy zainstalowanej netto per capita dla krajów UE 27: ~1,6 kW Konieczność rozbudowy sieci przesyłowej i dystrybucyjnej Konkluzje Potrzeba budowy ok. 25 GW dodatkowych mocy wytwórczych w celu osiągnięcia średniej europejskiej. Szacunkowe nakłady inwestycyjne związane z „reelektryfikacją” kraju wynoszą klika miliardów euro rocznie przez wiele lat.

5 Jakie są skutki polityki energetyczno-klimatycznej UE
Jakie są skutki polityki energetyczno-klimatycznej UE? Zapisy pakietu klimatycznego przyjętego przez UE wymuszają zmianę struktury paliwowej polskiej energetyki, w tym budowę energetyki jądrowej Jednostkowa emisja CO2 dla wybranych technologii energetycznych [t/MWh] Fakty Cel redukcyjny 20% lub 30% w stosunku do roku 1990 Rok bazowy 1990 a 2005 – istotna różnica System aukcyjny – docelowy system alokacji uprawnień. Możliwość darmowych derogacji dla elektroenergetyki pod warunkiem przeprowadzenia inwestycji skutkujących ograniczeniem emisji oraz dywersyfikacją struktury paliwowej. Konieczność dywersyfikacji struktury paliwowej w sektorze elektrowni i elektrociepłowni, który odpowiada obecnie za ok. 75% krajowej emisji CO2, obejmująca budowę energetyki jądrowej. Konieczność uwzględnienia bardzo wysokich kosztów środowiskowych w cenie energii, w przypadku braku dywersyfikacji struktury paliwowej skutkująca obniżeniem konkurencyjności gospodarki. Brak emisji Procentowa struktura paliwowa mocy zainstalowanej Konkluzje

6 Polityka energetyczna zakłada wzrost mocy Wspólnym mianownikiem celów polskiej polityki energetycznej są inwestycje w nowe moce wytwórcze, w tym w energetykę jądrową Prognoza rozwoju mocy zainstalowanej w Polsce Główne kierunki Polityki Energetycznej Polski Wzrost bezpieczeństwa energetycznego Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko Poprawa efektywności energetycznej (jedyny z celów nie związany bezpośrednio z inwestycjami w nowe źródła wytwórcze. Planowany rozwój energetyki jądrowej - moc zainstalowana [MW] Ostateczna moc elektrowni jądrowych w poszczególnych okresach będzie zależeć od wybranej technologii warunkującej wielkość pojedynczych jednostek. Wybór technologii nie został jeszcze dokonany. Konkluzja Poziom – 5000 MW Wspólnym mianownikiem dla kierunków Polskiej Polityki Energetycznej są inwestycje głównie w sektorze wytwarzania. Poziom – 1600 MW

7 Energetyka jądrowa jest zarezerwowana dla dużych Obecnie projekty dotyczące budowy elektrowni jądrowych są realizowane tylko przez największych graczy Specyfika inwestycji w energetykę jądrową Projekty inwestycyjne i inwestorzy w zakresie energetyki jądrowej Energetyka jądrowa wymaga bardzo dużych nakładów kapitałowych. Inwestor musi udowodnić, że inwestycja spełnia wszystkie wymogi bezpieczeństwa jądrowego. Inwestor – operator musi zapewnić gromadzenie środków finansowych i składowanie odpadów, wypalonego paliwa jądrowego oraz likwidację instalacji jądrowych. Inwestor – operator ponosi odpowiedzialność za ewentualne szkody jądrowe. Wszystkie projekty jądrowe są realizowane przy wsparciu Państwa. Francja: Projekt Flamanville i Projekt Penly – EDF Finlandia: Projekt Olkiluoto III – TVO (m.in. Fortum), Projekt Olkiluoto IV TVO (m.in. Fortum), Projekt Fennovoima (m.in. E.ON) Słowacja: Projekt Mohovce III i IV – Slovenske Elektrarne (Enel), Projket Bohunice (CEZ) Rumunia: Projekt Cernavoda III i IV – Nuclearelectrica i Projekt Cernavoda V – Nuclearelectrica, CEZ, Enel, GDF, RWE, Iberdrola. Bułgaria: Projekt Belene – BEH. Wielka Brytania: Program budowy elektrowni jądrowych: RWE, EdF, E.ON Konkluzja Skala, wielkość koniecznego do zaangażowania kapitału, zakres obowiązków i odpowiedzialności powodują, że inwestycje w energetyce jądrowej są prowadzone tylko przez największe podmioty dysponujące odpowiednim potencjałem finansowym i kompetencyjnym.

8 Jak ważne są synergie inwestycyjne
Jak ważne są synergie inwestycyjne? Duże podmioty o zabezpieczonej ekspozycji na ryzyko rynkowe są w stanie realizować inwestycje taniej Długa pozycja PGE [TWh] Krótka pozycja ENERGA [TWh] Długa pozycja połączonych podmiotów [TWh] Synergie inwestycyjne: Obniżenie kosztu kapitału Organizacja inwestycji Redukcja ekspozycji na ryzyko rynkowe: Niższy koszt kapitału własnego Niższy koszt kapitału obcego – redukcja marży Finansowanie „na książkę” Możliwość odejścia od kontraktu EPC (pod klucz) na rzecz kontraktacji wyspowej – znaczne obniżenie nakładów inwestycyjnych Kontrakt EPC jest zazwyczaj wymogiem formuły finansowania Project Finance Lepsza pozycja negocjacyjna wobec dostawców technologii w wyniku efektów skali

9 Jak sfinansować inwestycje
Jak sfinansować inwestycje? Kapitał obcy jest tańszy niż kapitał własny, w związku z czym jest powszechnie wykorzystywany do finansowania inwestycji Zadłużenie netto / EBITDA w wybranych podmiotach [2008] Fakty Przyjmuje się, iż bezpieczny poziom zadłużenia netto/EBITDA znajduje się w przedziale pomiędzy 2,0x a 3,0x. Skumulowany poziom finansowania zewnętrznego niezbędnego do realizacji planowanych inwestycji przekracza możliwości finansowe ENERGA. Prowadzone obecnie przez ENERGA działania poszukiwania partnerów zewnętrznych, którzy będą także dostawcami części kapitału do nowych projektów są zrozumiałe, jednak oznaczają wzrost kosztów takich inwestycji (wyższe nakłady i wyższe koszty finansowania) oraz mogą ograniczać możliwości ENERGA do zarządzania portfelem aktywów wytwórczych. Prognozowane zadłużenie netto / EBITDA w GK ENERGA i PGE Konkluzje Większość realizowanych obecnie inwestycji w energetyce jest finansowanych przy znacznym wykorzystaniu kapitału obcego, jako tańszego źródła kapitału niż środki własne. PGE dysponuje odpowiednim potencjałem w zakresie pozyskania kapitału obcego na realizację inwestycji

10 Co składa się na cenę energii elektrycznej. Za ok
Co składa się na cenę energii elektrycznej? Za ok. 40% ceny energii elektrycznej płaconej przez odbiorców końcowych odpowiadają obszary regulowane Dekompozycja ceny energii elektrycznej w 2008 Fakty Prawie 60% ceny energii dla odbiorcy końcowego w 2008 roku stanowiła cena „czystej” energii elektrycznej (bez opłat przesyłowych i dystrybucyjnych) Sektor przesyłu oraz dystrybucji jest sektorem w pełni regulowanym – ponad 20% w przypadku rachunku prostego i ponad 30% w przypadku rachunku ciągnionego Istotnym składnikiem ceny energii elektrycznej są podatki Sektory przesyłu i dystrybucji są monopolami naturalnymi w związku z czym w ich przypadku nie można mówić o konkurencji. Połączenie PGE i ENERGA będzie miało charakter co najmniej neutralny w tych sektorach. W przypadku sektora dystrybucji, potencjalne synergie mogą przyczynić się do spadku cen. Obszary regulowane Dekompozycja ceny energii elektrycznej w 2008 roku – rachunek prosty [%]

11 Umiarkowanie pozytywny Zdecydowanie pozytywny Umiarkowanie negatywny
Co determinuje cenę w obszarze konkurencyjnym? Połączenie podmiotów nie daje bezpośrednich podstaw do oczekiwania zmian (wzrostu lub spadku) cen energii elektrycznej Determinanty cen energii elektrycznej i wpływ połączenia Podmiotów na cenę energii elektrycznej Czynnik Wpływ połączenia Komentarz Ceny paliw Umiarkowanie pozytywny W zależności od wykorzystania synergii kosztowych wpływ połączenia podmiotów będzie pozytywny tzn. będzie prowadzić do obniżenia kosztów paliwa. Ten efekt może dotyczyć węgla kamiennego, który jest wykorzystywany jednocześnie w aktywach wytwórczych PGE i ENERGA. Uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych/Koszty środowiskowe Zdecydowanie pozytywny Koncentracja podmiotów pozytywnie wpłynie na długoterminowy koszt zakupu uprawnień do emisji. Najważniejszym czynnikiem są w tym przypadku możliwości inwestycyjne połączonego Podmiotu, pozwalające na realizację inwestycji w technologie niskoemisyjne. Dodatkowe korzyści mogą powstać w wyniku realizacji synergii kosztowych związanych z zakupem uprawnień do emisji. Konieczność inwestycji i koszt kapitału Koncentracja Podmiotów zwiększy ich możliwości inwestycyjne, obniży koszt kapitału połączonego podmiotu oraz spowoduje synergie w zakresie organizacji inwestycji. Wpłynie to pozytywnie na ceny energii elektrycznej w perspektywie długo i średnioterminowej. Zysk przedsiębiorstw energetycznych Umiarkowanie negatywny W modelowym ujęciu koncentracja na rynkach energii może prowadzić do ryzyka nadużywania siły rynkowej podmiotów dominujących. Należy jednak pamiętać o konieczności zapewnienia odpowiedniej wielkości przedsiębiorstw energetycznych, tak aby mogły one realizować Politykę Energetyczną Państwa lub przyjętą strategię rozwoju. Podatki i opłaty Neutralny Koncentracja podmiotów nie wpłynie w istoty sposób na wysokość podatków i opłat, a tym samym na cenę energii elektrycznej.

12 Cena wzrośnie bo musi W perspektywie długoterminowej, cena energii elektrycznej będzie zbiegać do poziomu ceny wejścia nowych mocy Cena wejścia nowych mocy dla poszczególnych paliw w zależności od kosztów uprawnień do emisji gazów cieplarnianych [PLN/MWh] Węgiel kamienny Gaz Atom Cena wejścia nowych mocy Konkluzje Definicja: Cenę wejścia nowych mocy ogólnie definiuje się jako hipotetyczną cenę energii elektrycznej, przy której opłacalne jest przeprowadzanie inwestycji w nowe moce. Przedstawione wyżej wyniki obliczeń zostały przygotowane dla przyjętego scenariusza warunków brzegowych, mają charakter ilustracyjny i nie mogą być traktowane jako prognoza cen energii. Ceny wejścia przekraczają poziom obecnej ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym. Koszty związane z zakupem uprawnień do emisji znacznie zwiększają cenę wejścia. W przypadku energetyki jądrowej największy wpływ na cenę wejścia mają koszty kapitałowej co wskazuje na duży potencjał synergii inwestycyjnych.

13 Przyszłością rynek regionalny W nieodległej perspektywie rynek energii będzie rynkiem europejskim
Inicjatywa regionalna Europy Środkowo-Wschodniej Proces tworzenia rynków regionalnych Import i eksport energii elektrycznej w Polsce Rozporządzenie Komisji 1228/2003 ERGEG tworzy inicjatywy regionalne Decyzja Komisji Europejskiej 2006/770/WE Powołanie CAO - Central Allocation Office Rozporządzenie 714/2009 „20 steps towards 2020” Eurelectric – deklaracja odnośnie powstania rynków regionalnych do roku 2015 Rok 2009 Rok 2005 [TWh] Inicjatywa regionalna Europy Północnej Konkluzje Realizowany obecnie plan integracji rynków europejskich będzie w długim terminie prowadził do konwergencji warunków działania przedsiębiorstw energetycznych w Europie. W związku z tym rozważane połączenie powinno być rozpatrywane w kontekście przyszłego rynku regionalnego. Istotnym jest natomiast, aby w okresie przejściowym doprowadzić do wzmocnienia pozycji podmiotów krajowych tak, aby mogły efektywnie konkurować na rynku regionalnym. Elementem drogi do tego celu jest połączenie PGE i ENERGA.

14 Czy obecny potencjał PGE jest wystarczający
Czy obecny potencjał PGE jest wystarczający? Nawet po połączeniu, powstały podmiot będzie znacznie mniejszy niż główni gracze europejscy obecni w regionie Europy Środkowej i Wschodniej EBITDA (mld EUR 2008) Przychody ze sprzedaży (mld EUR 2008) Moc elektryczna (GW 2008) Konkluzje Obecnie nawet połączone PGE i ENERGA są zdecydowanie mniejsze niż inne europejskie firmy energetyczne jak EdF, RWE, czy Vattenfall. Większość z dużych graczy prowadzi już działalność w Polsce i z dużym prawdopodobieństwem będą brały udział w procesach prywatyzacyjnych polskiego sektora energetycznego w przyszłości

15 Etapy rozwoju Grupy CEZ
Co robili konkurenci regionalni? (1) CEZ w przeciągu 10 lat dzięki wspieranej przez Państwo aktywnej strategii ekspansji krajowej i zagranicznej stał się jednym z liderów regionu Spółka wytwórcza Fakty Do 2003 CEZ prowadził strategię rozwoju poprzez integrację łańcucha wartości kupując w pierwszej kolejności krajowe spółki energetyczne. W 2004 roku CEZ zakupił 5 spółek działających na rynku dystrybucji i obrotu. Po zbudowaniu masy krytycznej w kraju CEZ rozpoczął działalność M&A na rynku Europy Środkowej i Południowej. W okresie rozwoju działalności CEZ notował średnioroczny wzrost EBITDA na poziomie 21%. CEZ przyjął strategię, której zasadniczym celem jest osiągnięcie statusu lidera regionalnego w zakresie działalności w sektorze energetycznym. Działalność CEZ koncentruje się w regionie Europy Centralnej i Południowo-Wschodniej, gdzie spółka realizuje sformułowaną strategię poprzez aktywną działalność akwizycyjną na rynku energii i ciepła. Strategia rozwoju CEZ zakładająca wzrost potencjału w regionie poprzez aktywną działalność M&A przyczyniła się do utrzymania wysokiego poziomu i dynamiki wzrostu EBITDA spółki. Aktywa CEZ Akwizycje krajowe Etapy rozwoju Grupy CEZ Aktywa CEZ Znaczący gracz regionalny Zmiany EBITDA CEZ - wzrost możliwości finansowania rozwoju (mld CZK) Aktywa energetyczne CEZ Działalność handlowa CEZ

16 Etapy rozwoju Grupy Vattenfall
Co robili konkurenci regionalni? (2) Vattenfall po osiągnięciu silnej pozycji na rynku krajowym rozpoczął ekspansję na rynkach Europy Zachodniej Rozwój krajowy Fakty Do 1997 W latach Vattenfall realizuje plan rozwoju/akwizycji na rynku krajowym oraz przygotowuje się do ekspansji międzynarodowej. W roku 1996 nastąpiło połączenie rynku nordyckiego w jeden wspólny rynek energii elektrycznej. Początek ekspansji międzynarodowej – akwizycje na rynku nordyckim. W 1997 przyjęta została strategia rozwoju Vattenfall, która zakładała uzyskanie pozycji czołowego europejskiego przedsiębiorstwa energetycznego. Następuje stopniowa ekspansja na rynkach międzynarodowych. Vattenfall realizuje strategię ekspansji od 1997 roku i ma ambicje pan-europejskie. Ekspansja na rynku europejskim pozwoliła na znaczące zwiększenie potencjału wytwórczego tj. o 94% na przestrzeni lat Strategia rozwoju zakładająca wzrost potencjału w regionie poprzez aktywną działalność M&A przyczyniła się do utrzymania wysokiego poziomu i dynamiki wzrostu EBITDA spółki. Dominująca pozycja na rynku krajowym Etapy rozwoju Grupy Vattenfall Znaczący gracz pan-europejski Zmiany EBITDA Vattenfall- wzrost możliwości finansowania rozwoju (mld SEK) Główne rynki Vattenfall Docelowe rynki Vattenfall

17 Etapy rozwoju Grupy EDF
Co robili konkurenci regionalni? (3) EDF jest spółką energetyczną o zasięgu globalnym. Potencjał rynkowy grupy zapewnia EDF możliwość efektywnego inwestowania w energetykę jądrową i podtrzymanie pozycji globalnego lidera w tym zakresie Spółka wytwórcza Fakty Do 1946 Po ugruntowaniu pozycji na francuskim rynku i osiągnięciu tym samym odpowiedniej wielkości i potencjału finansowego, EdF rozpoczął ekspansję na rynki europejskie oraz światowe. Obecnie EDF jest głównym graczem francuskiego i brytyjskiego rynku energii, jednym ze znaczących podmiotów w Niemczech, Włoszech i w szeregu innych krajów na kontynencie europejskim oraz w Azji i Stanach Zjednoczonych. Potencjał zbudowany na krajowym rynku pozwolił mu na konkurowanie z największymi graczami na całym świecie. Dominująca pozycja Grupy EDF na rodzimym rynku elektroenergetycznym pozwoliła spółce na ekspansję na rynki europejskie i światowe oraz stanie się jednym z czołowych podmiotów na światowym rynku energetycznym. EdF jest monopolistą w zakresie energetyki jądrowej na narodowym rynku energii elektrycznej oraz największym podmiotem na świecie w tym zakresie. Pozwala to na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i redukcję ryzyk związanych z regulacjami środowiskowymi. We Francji EdF jest właścicielem i operatorem 19 elektrowni jądrowych z 58 reaktorami. W 2009 r. elektrownie te wyprodukowały 389,8 TWh energii elektrycznej, co odpowiadało 86% całkowitego wolumenu produkcji energii elektrycznej przez EdF we Francji. Dominująca pozycja na rynku Gracz europejski do 1970 Etapy rozwoju Grupy EDF Gracz globalny od 1984 Obszar ekspansji międzynarodowej