Zwierzęta zagroŻone wymarciem

Prezentacja na temat: "Zwierzęta zagroŻone wymarciem"— Zapis prezentacji:

1 Zwierzęta zagroŻone wymarciem
W POLSCE

2 Polska Czerwona Księga Zwierząt
W tym bardzo ważnym dokumencie znajduje się spis zwierząt zagrożonych wyginięciem w Polsce. Zawiera on opisy tych zwierząt, rozmieszczenie w naszym kraju i stopień zagrożenia poszczególnych gatunków. Tę księgę opracowuje Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. Pierwszego wpisu zwierząt dokonano w 1992 roku.

3 BEZKRĘGOWCE

4 Pijawka lekarska

5 Pijawka Pijawki należą do pierścienic ze względu na ciało zbudowane z pierścieni. Pijawka lekarska osiąga rozmiary do 15 cm. Pijawka lekarska jest drapieżnikiem, żywi się krwią wysysaną głównie ze ssaków. Posiada 3 szczęki z licznymi ostrymi ząbkami, którymi nacina skórę. Między ząbkami znajdują się gruczoły różnego typu.

6 Budowa pijawki

7 Występowanie pijawki lekarskiej
Obejmuje tereny od zachodniej i południowej Europy po góry Ural na wschodzie oraz – na południe – po kraje graniczące z północno-wschodnią częścią Morza Śródziemnego. Występuje w płytkich zbiornikach stojącej lub wolno płynącej wody słodkiej o mulistym dnie, porośniętych trzciną. Woli małe zbiorniki.

8 Nadobnica Alpejska

9 Informacje podstawowe
Domena: eukarioty Królestwo: zwierzęta Typ: stawonogi Gromada: owad Podgromada: uskrzydlone Rząd: chrząszcze Podrząd: chrząszcze wielożerne Rodzaj: kózkowate Kategoria zagrożenia: VU, zagrożony wyginięciem

10 Występowanie

11 Rozmiary oraz wygląd Długość jej ciała dochodzi do 40 mm. Czułki są 1,5 do dwóch razy dłuższe u samców, niewiele dłuższe od ciała u samic.

12 Owad jest czarny, pokryty niebieskim włosiem
Owad jest czarny, pokryty niebieskim włosiem. Pokrywy mają barwę błękitną z wyraźnie zaznaczonymi sześcioma plamami. Te znajdujące się na środku przyjmują kształt opaski.

13 Zagrożenie W Polsce nadobnica alpejska jest gatunkiem niezwykle rzadkim. Głównym zagrożeniem tego gatunku jest niszczenie ich naturalnego środowiska jakim są stare lasy bukowe. Zakłady wytwarzające węgiel drzewny w Bieszczadach wyrabiają go z pni bukowych, w których rozwijają się larwy tego chrząszcza. Z racji urody i rzadkości owad ten stał się wymarzonym obiektem dla kolekcjonerów. Nadobnica alpejska jest wymieniona w Polskiej Czerwonej Księdze, figuruje też na liście gatunków chronionych programem Natura 2000.

14 Mieniak tęczowiec

15 Wygląd Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi około 75 mm. Ubarwienie ciała brązowe z białymi przepaskami i plamami. Wierzch ciała samca posiada niebieskofioletowy połysk, samice bez połysku. W rogach dolnej części drugiej pary skrzydeł znajdują się duże oczka tzw. "pawie oczka". Niebieski połysk skrzydeł samca nie pochodzi od barwnika, lecz jest wynikiem szczególnej budowy łusek pokrywających skrzydła. Posiadają one przestrzenie powietrzne, w których załamuje się światło.

16 Występowanie Mieniak tęczowiec występuje w świetlistych lasach, głównie wilgotnych z wierzbami. Dorosłe motyle koło południa latają wysoko wokół koron drzew, dlatego trudno go zauważyć. Najłatwiej go obserwować na wilgotnych, leśnych drogach. Ze względu na swój piękny wygląd motyle te stawały się częstym łupem kolekcjonerów. Dziś mieniak tęczowiec to gatunek rzadki, coraz trudniejszy do zaobserwowania.

17 Czym się żywią ? Samce wysysają płyny z mokrej ziemi, odchodów i padliny. Samice żywią się spadzią i sokami wyciekającymi z drzew. Gąsienice mieniaka żerują głównie na wierzbie iwie, na głowie posiadają po dwa wyrostki co upodabnia je do nagich ślimaków.

18 Tygrzyk Paskowany (Argiope bruennichi)

19 Wygląd Głowotułów pokryty jest srebrzystymi włoskami, co dodatkowo powinno wpływać na piękno tego pająka, w rzeczywistości jednak, przyćmiewa go ogromny, żółto-biały odwłok po przecinany poziomymi, czarnymi pasami. Na stronie spodniej ma podłużne żółte pasy. Dzięki takiemu ubarwieniu zawdzięcza swoją nazwę.

20 Rozmiary i rozmnażanie
Samica tego gatunku dorasta od 1,5 do 2 cm, a samiec do 7 mm. Okres lęgowy tych pająków zaczyna się pod koniec lata. Po zapłodnieniu samica najczęściej zjada samca. Jesienią samica buduje od jednego do kilku kokonów, składając do nich do 400 jaj po czym osobniki dojrzałe giną. Młode tygrzyki wylęgają się po 4 tygodniach, ale kokon opuszczają dopiero na wiosnę.

21 Pokarm Pająki te najczęściej żywią się konikami polnymi, motylami, ważkami, muchami i innymi owadami. Tygrzyk z upolowanymi ofiarami postępuje inaczej niż inne krzyżaki. Najpierw zarzuca on na owada lepką pajęczynę, a następnie, gdy ofiara jest już unieruchomiona, kąsa ją i dokładnie owija pajęczyną. Tyczy się to dużych ofiar, natomiast małe ofiary są kąsane od razu i przenoszone w centrum sieci gdzie zostają zjedzone.

22 Winniczek

23 Winniczek to nasz największy rodzinny ślimak. Średnica muszli do 5 cm
Winniczek to nasz największy rodzinny ślimak. Średnica muszli do 5 cm. Skorupa biaława, brązowa z niewyraźnymi paskami. Winniczek jest ślimakiem lądowym, ciepłolubnym, zamieszkuje lasy liściaste i mieszane, ogrody, parki. Ślimak ten preferuje gleby wapienne, które szybko się nagrzewają i kumulują ciepło. Muszla ślimaka może być zamykana krzepnącą błoną ze śluzem, co chroni przed suszą, wrogami i zimnem. 

24 Odżywia się ziołami i zielonymi częściami roślin
Odżywia się ziołami i zielonymi częściami roślin. Winniczek jest obojnakiem, ale zapłodnienie jest krzyżowe. Jaja mają wielkość ziaren grochu, otoczone są wapienną osłonką, zostają złożone do jamki wykopanej w ziemi. Obecnie gatunek ten na skutek stosowania pestycydów i odłowów stał się zagrożony wyginięciem. Odłowy winniczka regulują specjalne przepisy. Można go zbierać tylko w maju, osobniki o średnicy powyżej 3 cm. 

25

26 Ciekawostka Wielu zwolenników, jako przysmaku, posiadał winniczek już w starożytnym Rzymie, gdzie ceniono go za walory smakowe, przypisywano mu właściwości lecznicze, jak również traktowano jak afrodyzjak. Dzięki Rzymianom zawędrował on na Wyspy Brytyjskie, gdzie nosi nazwę Roman nasil (ślimak rzymski). Do dziś w Hiszpanii, Francji i we Włoszech winniczki wraz z kilkoma innymi ślimakami uchodzą za ceniony przysmak. Szczególnie smaczne są podobno na wiosnę gdyż ich ciało zawiera mało soli wapnia i ugotowane nie posiadają niepożądanego posmaku jesieni.

27 Zmierzchnica trupia główka

28 Pochodzenie nazwy Zmierzchnica trupia główka, nazywana jest też zmorą trupią główką. Swoją nazwę zawdzięcza rysunkowi na wierzchu tułowia, który przypomina ludzką czaszkę.

29 Kolorystyka Przednie skrzydła zmierzchnicy są czarno brązowe żółtawymi i czarnymi przepaskami. Natomiast tylne są żółte z dwiema czarniawymi przepaskami. Duży i masywny odwłok jest żółty w ciemne, poprzeczne pasy, a jego środkiem biegnie czarno niebieska smuga. Samiec i samica wyglądają tak samo. Rozpiętość jej skrzydeł wynosi od 11 – 12,5 cm.

30 Migracja Ta ciepłolubna ćma (motyl) przylatuje do nas co roku pod koniec wiosny lub początkiem lata z rejonu Morza Śródziemnego. Jej środowiskiem lęgowym jest Afryka, Azja południowo – zachodnia i basen Morza Śródziemnego. Można ją spotkać od maja do października, najczęściej na polach, w ogrodach i sadach. Lata późnym wieczorem i nocą.

31 Gąsienice Gąsienice zmierzchnicy zmieniają trzykrotnie ubarwienie podczas rozwoju. Żeruje głównie na naci ziemniaczanej, ale również na pomidorach, bielunia i innymi zielonymi częściami roślin rodziny psiankowatych .

32 Ciekawostka Motyle, w odróżnieniu od wielu innych owadów, nie wydają właściwie żadnych dźwięków. Jednym z wyjątków jest właśnie zmierzchnica. Schwytana cienko piszczy, jak myszka. Dźwięki potrafią wydawać także jej gąsienice.

33 RYBY

34 Piskorz

35 Budowa Zewnętrzna Piskorz ma ciało walcowate. Skóra jest pokryta gęstym śluzem. Wąski dolny otwór gębowy jest otoczony dziesięcioma wąsikami; sześć na szczęce górnej. cztery na szczęce dolnej. Przedni otwór nosowy rurkowaty. Łuski bardzo małe. Grzbiet ciemnobrązowy. Długość cm, maksymalnie 30 cm.

36 Występowanie Płytkie, stojące wody o mulistym podłożu (torfowiska, rowy, stawy, małe jeziorka). Od północnej Francji przez Europę Środkową, dorzecze Dunaju, aż po dorzecze Wołgi. 

37 Tryb życia Piskorz przebywa w ciągu dnia w ukryciu, ożywia się dopiero z nastaniem ciemności. Spadek ciśnienia atmosferycznego (zmianę pogody) piskorz sygnalizuje podpływając ku powierzchni wody i chwytając powietrze atmosferyczne; stąd otrzymał przydomek "ryba-barometr". Oprócz normalnego oddychania skrzelowego posiada zdolność oddychania jelitowego. Przy niedoborach tlenu w wodzie połyka powietrze atmosferyczne i przepycha je przez jelito. 

38 Kiełb Białopłetwy

39 Uwaga !! Kiełb Białopłetwy spotykany jest w dorzeczu Wisły i Odry.
Żyje stadnie w środkowym i dolnym biegu rzek, w głębszej wodzie nad dnem piaszczystym. Dorasta do 13 cm. Ciało wrzecionowate. Ogon bocznie spłaszczony. Spodnia część głowy pozbawiona łusek. Otwór gębowy w położeniu dolnym, zaopatrzony w dwa wąsiki sięgające tylnej krawędzi oka.

40 Wygląd Posiada długą płaską głowę o dużych oczach, krótki tępy pysk o dolnym otworze. Wąsy skierowane do tyłu, sięgają do tylnej krawędzi oka. Grzbiet kiełbia ciemny, zielonkawy, boki jaśniejsze z rzędem ciemnych, okrągławych plam nad linią boczną.

41 Występowanie Kiełb Białopłetwy występuje w środkowym i dolnym biegu dużych rzek nizinnych, zajmując najgłębsze partie ich koryta oraz przepływowe starorzecza.

42 Minóg Rzeczny

43 Uwaga !! Minóg rzeczny jest spotykany w dolnej Wiśle i jej dopływach. Minóg rzeczny jest bardzo podobny do minoga strumieniowego. Posiada wężowate ciało o długości dochodzącej do cm, z charakterystycznie osadzonymi zębami (2 zęby rogowe górne i 7 dolnych) tak, że jego otwór gębowy przypomina lejek. Grzbiet i boki są ciemnoniebiesko-szare lub szarozielone, a brzuch srebrzystobiały, ewentualnie nakrapiany szarymi plamkami. Obie części płetwy grzbietowej stykają się u nasady. Na każdym boku ciała znajduje się siedem niedużych, okrągłych otworów skrzelowych. Ciało pokryte jest miękką skórą obficie pokrytą śluzem. Oczy zakrywa półprzezroczysta powieka.

44 Głowacz białopłetwy

45 Budowa Zewnętrzna Kijankowate, bezłuskie ciało o szerokiej, spłaszczonej głowie. Szeroki, końcowy otwór gębowy. Oczy wysoko umieszczone. Pokrywy skrzelowe z silnym, wygiętym kolcem. Wąskie szczeliny skrzelowe. Pośrodku boków, aż po nasadę płetwy ogonowej, biegnie linia boczna. Mieści się na niej małych płytek kostnych. Grzbiet i boki szaro ubarwione, z wyraźnymi ciemnymi cieniami. Brzuch biały. Płetwy - grzbietowa, ogonowa i piersiowe - jasne z ciemnymi prążkami. U dużych osobników zewnętrzne promienie płetw brzusznych są ciemno ubarwione. Długość ciała wynosi zazwyczaj cm, maksymalnie 18 cm.

46 Występowanie Płytkie, dobrze natlenione, rwące potoki (kraina pstrąga) oraz strefa przybrzeżna przejrzystych jezior. Występuje na piaszczystym lub żwirowo-kamienistym podłożu. Szeroko rozprzestrzeniony w zachodniej, środkowej i wschodniej Europie. W Bałtyku spotykany w strefie słonawych wód.

47 Tryb Życia W ciągu dnia ukryty pomiędzy kamieniami, korzeniami drzew i gałęziami. W razie niebezpieczeństwa umyka zygzakowatymi, krótkimi skokami, znikając błyskawicznie w kryjówce. Na poszukiwanie pokarmu wyrusza dopiero po nastaniu ciemności. Tarło od lutego do maja. Samiec przygotowuje gniazdo (mały dołek, pod kamieniem); następnie opiekuje się ikrą. Po godowym tańcu samica przykleja do spodniej strony kamienia pomarańczowych jaj (średnica 2-2,5 mm), które są następnie zapładniane przez samca. Młode ryby rosną bardzo szybko i już w końcu drugiego roku życia uzyskują dojrzałość płciową. W populacji głowacza białopłetwego samce zawsze przeważają pod względem liczebności.

48 Uwagi Głowacz białopłetwy żyje często w tych samych wodach, co śliz. Jest on bardzo wrażliwy na zmiany składu chemicznego wody, dlatego prawie zupełnie zniknął z niżej leżących (bardziej zanieczyszczonych) odcinków rzek. Zakaz połowu - prawem chroniony: Mocą Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001r w sprawie określenia listy gatunków  zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkowa - został objęty ścisłą ochroną.  Wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.

49 Jesiotr Zachodni

50 Rozmiar Maksymalna Długość 4 m Maksymalny ciężar do 400 kg

51 Wygląd Szarobrązowe ubranie grzbietu, boki srebrzyste, brzuch białawy.
Ciało pokryte 5 szeregami tarczek kostnych, silnie wydłużona głowa zakończona długim ryjem, posiadającym w spodniej części nasady, niewielką, pozbawioną zębów paszczę.

52 PŁAZY I GADY

53 Wąż eskulapa W Polsce wąż eskulapa występuje tylko w Bieszczadach. Ciało jego jest wysmukłe, gibkie, muskularne, głowa owalna, słabo, lecz wyraźnie odgraniczona od tułowia. Ogon jest długi i chwytne dzięki temu może wspinać się po drzewach. Ubarwienie węża Eskulapa jest zazwyczaj jednostajne, oliwkowe lub brązowe z odcieniem kory wiśniowej. Ofiarami węża są zazwyczaj myszy, jaszczurki, ptaki oraz małe węże. Wąż Eskulapa odbywa gody w maju lub w czerwcu. Samce rywalizują ze sobą o samice. Po 4-6 tygodniach samice składają jaja w starannie wybranych miejscach. Wąż eskulapa w hodowlanych warunkach dożywa 30 lat. W naturze najprawdopodobniej żyje jeszcze krócej. Znany jest już od czasów mitologii. Wąż oplatający laskę stał się symbolem medycyny.

54 Żmija zygzakowata   Podstawowe zabarwienie ciała żmii to brązowy, srebrzysty, czarny, ale występują również okazy oliwkowozielone a zarazem miedziane. żmija żywi się kretami ssakami owadożernymi oraz ryjówki . Żmija Chętnie przebywa pod kamieniami, krzewami lub wśród korzeni drzew. Najczęściej ucieka przed napastnikiem, atakuje w sytuacji, gdy jest osaczona. Najpierw jednak zazwyczaj głośno syczy, stosunkowo rzadko kąsa. Żmija zygzakowata jest jajożyworodna, samica rodzi około 15 młodych węży.

55 Żółw błotny Żółw błotny jest jedynym żółwiem występującym na obszarze Polski, bardzo nieliczny. Posiada oliwkowo brązowy silnie grzbieto-brzusznie spłaszczony pancerz z licznymi żółtawymi plamkami, które znajdują się również na skórze głowy i szyi. Żyje w czystych wodach o gęsto zarośniętych brzegach, jak stawy, mokradła, leśne jeziorka, spotykamy go niekiedy w rzekach o leniwym nurcie. Jest drapieżnikiem, poluje i odżywia się wyłącznie pod wodą. Zjada owady wodne i ich larwy, ślimaki, małże, kijanki, żaby, małe ryby. Nie gardzi też martwą zdobyczą. Mniejszą zdobycz połyka w całości, a większą chwyta szczękami i rozrywa pazurami.

56 Jaszczurka zielona Jest to bardzo piękna jaszczurka zamieszkująca Europę południową. W Polsce Jej obecność stwierdzono w latach na Śląsku Cieszyńskim. Od tamtej pory nie notowano nigdzie jej występowania. Ubarwienie samca jest zwykle szmaragdowozielone lub żółtozielone z licznymi, drobnymi, czarnymi plamami, podgardle w okresie godowym niebieskie, brzuch żółty lub pomarańczowy. Samica jest ubarwiona nieco skromniej, wierzch ciała jest szarozielony, oliwkowozielony lub brązowy, często z nieregularnymi ciemnymi plamami i z 2 lub 4 jasnymi liniami od karku do ogona, brzuch żółty.

57 Kumak nizinny występuje na obszarach nizinnych w pastwiskach, w niewielkich zbiornikach wodnych, skrajach lasów i moczarach. Długość ciała do 6 cm, masa ciała do 6 g. Głowę ma małą i płaską, pysk zakończony okrągło. Kończyny tylne ma słabo umięśnione. Brzuszna strona ciała tego płaza jest czarno-czerwona. Skóra kumaka przy podrażnieniu wydziela gęsty śluz, w którym zawarty jest trujący jad. Kumak nizinny

58 Ropucha szara Ropucha szara zamieszkuje lasy, pola, ogrody, parki, bajora, zarośla, zarówno na nizinach jak i w górach. Samce są mniejsze i osiągają długość mm, natomiast samice są większe i osiągają długość mm. Jej ciało jest krępe i masywne. Z tyłu głowy znajdują się parotydy wydzielające trującą wydzielinę. Pokarmem ropuchy są ślimaki, owady i pająki.

59 Traszka Zwyczajna

60 Występowanie : Traszka zwyczajna posiada bardzo szeroki zasięg występowania. Występuje głównie na nizinach. Zasiedla stawy, rowy melioracyjne i wolno płynące rzeczki. W wodzie przebywa od kwietnia do czerwca. Traszka zwyczajna jest aktywna nocą, a w czasie wilgotnej pogody również i w dzień. Żyje w lasach pod sągami drzewa, w norach, wykrotach, bardzo często w szczelinach skalnych i grotach.

61 Pokarm i wygląd : Odżywia się dżdżownicami, ślimakami, drobnymi owadami. Ma małą, wąską i wysklepioną głowę. Długość ciała do 10 cm. Na grzbiecie 3 podłużne, niegłębokie bruzdy, szyja słabo zaznaczona. Uzębienie występuje zarówno w szczęce, jak i w żuchwie. Zęby lemieszowe grupują się w linie prawie równoległe, zbiegające się ku tyłowi. Oczy małe, z okrągłymi źrenicami o złocistych tęczówkach. Brak fałdu pod gardzielowego. Jej ciało jest: wysmukłe, cylindryczne, wydłużone i słabo umięśnione Kończyny są drobne, cienkie z palcami bez błon pływnych i modzeli. Samiec posiada rozpościerający się pośrodku grzbietu i ogona karbowany grzebień oraz szerokie błony pławne na tylnych łapach, dobrze rozwinięte zwłaszcza w okresie godowym. Przybiera on też wtedy swoistą szatę godową. Na bokach jego ogona, a nieraz i grzbietu, pojawiają się podłużne niebieskie pasy. Jego kloaka staje się opuchnięta.

62 Tryb życia i gody : Jest to gatunek ziemno-wodny. Do wody wchodzi wiosną albo jesienią. Traszka zwyczajna doskonale pływa za pomocą ogona wyposażonego w płetwę. Odżywia się w tym czasie drobnymi zwierzętami wodnymi: larwami owadów, chruścikami, niewielkimi skorupiakami. Zjada również kijanki innych płazów i ich jaja. Po zakończeniu godów wychodzi na ląd. Jej środowiskiem życia stają się wówczas łąki, zarośla nadrzeczne, lasy mieszane i liściaste, pola uprawne, parki itp. Podczas przebywania na lądzie żeruje w nocy, w dzień ukrywa się pod kamieniami, kłodami drzew, w jamach ziemnych i innych kryjówkach.

63 Wielkość : Długość ciała wynosi u osobników dorosłych: u samców 4,1–11 cm, u samic 4,1–10 cm; wedle innych źródeł od 6 do cm. Masa ciała od 0,9g–4,6. Samica ustępuje samcowi rozmiarami, inaczej, niż u innych traszek Europy Środkowej.

64 Grzebiuszka Ziemna

65 Występowanie Grzebiuszka Ziemna jest to rzadki płaz, występuje ona głównie między innymi na polach, łąkach, ogrodach i nizinach. Występuje także w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej a w Polsce na całym niżu. Nie występuje tylko w górach. Prowadzi raczej ukryty tryb życia w norach własnej roboty, gdyż sama wygrzebuje je w miękkiej ziemi. Wykorzystuje także czasami korytarze kretów lub gryzoni.

66 Wygląd : Ma krępe, kształtne ciało o zmiennej barwie od jasno popielatej do oliwkowo brązowej. Jej głowa jest krótka wyraźnie oddzielona od tułowia. Ma oczy wypukłe o pionowych źrenicach. Krótka, silnie sklepiona w części ciemieniowej głowa. Krótki, zaokrąglony pysk. Skóra grzebiuszki jest gładka, ściśle przyrośnięta do chropowatej powierzchni kości na ciemieniu. Jej ubarwienie grzbietu jest plamiste, kawowe lub jasnobrązowe ozdobione licznymi, czerwonymi kropkami. Długość ciała 5–8 cm, masa ciała 20–30 g.

67 Pokarm i tryb życia : Grzebiuszka Ziemna żywi się głównie owadami, a także dżdżownicami, pająkami, wijami, gąsienicami i ślimakami. Żyje na lądzie. Prowadzi nocny tryb życia, jest powolnym płazem. Gdy czuje strach nie ucieka ale zagrzebuje się w ziemi. Dzień spędza ukryta w ziemi. Nie szuka w tym celu kryjówek, lecz sama wygrzebuje norę w ziemi za pomocą silnych tylnych nóg do której zwykle później nie wraca. Na zimę zapada w sen zimowy. W tym celu zagrzebuje się w wykopanej przez siebie głębokiej norze w ziemi.

68 Ochrona : Gatunek podlegający w Polsce ścisłej ochronie.

69 Gody: Przeważnie już w marcu, lub na początku kwietnia, grzebiuszki rozpoczynają wiosenne wędrówki do zbiorników wodnych, gdzie odbywają gody. Powtórne gody mogą nastąpić między czerwcem a połową sierpnia. Wędrują głównie nocą. W czasie godów łączą się w pary (tzw. ampleksus). W tym czasie nie odżywiają się. Godujące samce i samice podczas pobytu w wodzie w ogóle nie pokazują się na jej powierzchni. Samce grzebiuszek nie posiadają rezonatorów przez co nie mogą uprawiać głośnych ,,żabich koncertów”. Zapłodnienie jest zewnętrzne .

70 PTAKI

71 Derkacz (Crex crex)

72 Występowanie Legenda: Lęgowiska Zimowiska

73 Wymiary dł. ciała ok cm rozpiętość skrzydeł ok cm waga ok g

74 Wygląd Derkacz to jeden z rzadszych gatunków ptaków gniazdujących w Polsce. Derkacz grzbiet ma żółtobrunatny, pokrywy skrzydeł czerwonobrunatne, pierś i głowa szara, dziób.

75 Gniazdo Zamieszkuje pola rzepaku, koniczyny, zbóż i roślin okopowych, łąki oraz tereny podmokłe, prowadzi skryty naziemny tryb życia i jest trudny do zaobserwowania. Gniazdo zakłada na suchym miejscu łąki, pod osłoną krzewu lub kępy traw.

76 Pisklę Derkacz w ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu – sierpniu 8 do 14 jaj. Jaja wysiadywane są przez okres dni przez samicę. Rodzice karmią pisklęta tylko przez pierwsze 3 do 4 dni życia. Młode osiągają umiejętność latania w wieku ok. 6 tygodni.

77 Bielik zwyczajny (Haliaeetus albicilla)

78 Rys. 1. Występowanie bielika zwyczajnego w Polsce.

79 Wygląd zewnętrzny Masa: Samiec – 3,5-4,5 kg Samica – 4-6 kg
Długość ciała: cm Rozpiętość skrzydeł: Samiec – 220 cm Samica – 240 cm Upierzenie Dziób Szpony Rys. 2. Bielik zwyczajny.

80 Sposób odżywiania Drapieżnik Głównie poluje na: Ryby Ptaki wodne
Rys. 3. Polowanie.

81 Gniazdo Osadzone w koronie drzew Zbudowane z gałązek Rys. 4. Gniazdo

82 Rys. 5. Karmienie pisklęcia
Pisklęta Liczba młodych: 1 – 2 Opieka nad młodymi przez oboje rodziców Zdolne do lotu po dniach Długość życia: Na wolności do 30 lat W niewoli do 40 lat Rys. 5. Karmienie pisklęcia

83 Czy wiesz, że… Bielik zwyczajny NIE JEST orłem – zalicza się go do orłanów. Ptak widniejący w godle Polski nie musi być orłem. Niektórzy historycy podejrzewają, że pierwowzorem mógł być właśnie bielik zwyczajny.

84 Dzięcioł trójpalczasty (Picoides triadactylus)

85 Rys. 6. Występowanie dzięcioła trójpalczastego w Polsce.

86 Rys. 7. Dzięcioł trójpalczasty.
Wygląd zewnętrzny Masa: 65g Długość ciała: 23 cm Rozpiętość skrzydeł: 12,5 cm Upierzenie Dziób Rys. 7. Dzięcioł trójpalczasty.

87 Rys. 9. Dziupla dzięcioła trójpalczastego
Wykuta w pniu drzewa na wysokości 1 – 6 m Średnica dziupli wynosi ok. 4 – 5 cm Rys. 9. Dziupla dzięcioła trójpalczastego

88 Rys. 10. Karmienie pisklęcia
Pisklęta Liczba pisklaków: 3 – 5 Długość wysiadywania: 15 dni Opieka nad młodymi przez oboje rodziców Pisklęta opuszczają dziuplę po ok. 21 – 25 dniach Rys. 10. Karmienie pisklęcia

89 Bocian Biały (Ciconia ciconia)

90 Opis Bocian Biały należy do ptaków brodzących. Czarne pióra pokrywają skrzydła a białe resztę ciała. Liczebność tego gatunku spada, ponieważ bagna z biegiem czasu osuszają się.

91 Występowanie Zasiedla miejsca z dostępem do żywności.
Miejsca do gniazdowania. Obszary o glebie podmokłej. Zimą spędza czas w Afryce.

92 Wielkość Przeciętna waga wynosi 3,5 kg. Wielkość ciała do 105 cm.
Rozpiętość skrzydeł to aż 2,20 m.

93 Odżywianie Bociany Białe żywią się dżdżownicami, gryzonie, gady, owady i płazy oraz w niewielkim stopniu na żaby.

94 Młode bociany Samica Bociana Białego składa 3-5 jaj, które wysiaduje przez około 30 dni. Gdy młode już się wyklują są zdani na pomoc rodzicielską. Po upływie 10 dni opuszczają swoje gniazdo i ruszają, by założyć swoją własną rodzinę.

95 Liczebność Bocianów Białych
Bociany białe są nielicznym gatunkiem. Najwięcej występuje ich w Polsce. Mówiąc w przenośni „co czwarty bocian jest Polakiem”.

96 Ciekawostki Bocian Biały nie jest globalnie zagrożonym gatunkiem, choć w przeciągu 100 lat ich liczba się zmniejszyła. W wierzeniu Słowian Bocian Biały przynosił szczęście. Gdy imperium Tureckie okupywało Grecję uznali, że bociany przynoszą pecha. Dlatego wybito wszystkie bociany. Gdy wybuchło powstanie Greków zniszczono również ich gniazda. Nie ocalało żadne z nich.

97 Dudek (Upupa epops)

98 Występowanie Legenda: Lęgowiska Zimowiska Cały rok

99 Wymiary Wymiary długość ciała ok. 28–29 cm rozpiętość skrzydeł 45–46 cm długość ogona 10 cm długość dzioba 5–6 cm masa ok. 50–80 g

100 Wygląd zewnętrzny Wygląd dudka jest bardzo charakterystyczny, co powoduje, że jest on ptakiem łatwo rozpoznawalnym. Głowa, szyja i przód tułowia ptaka są pomarańczowe, skrzydła wraz z grzbietem w czarno-białe pasy, ogon czarny z białym poprzecznym pasem, spód tułowia białawy z podłużnymi ciemnymi paskami. Bardzo charakterystyczny jest duży czubek na głowie, zbudowany z piór. Jest on zwykle złożony, a podnoszony jedynie w chwilach zaniepokojenia i rozdrażnienia, także w momencie lądowania.

101 Gniazdo Dudek buduje swe gniazda najczęściej w obszernej dziupli spróchniałego drzewa (szczególnie często wybiera wierzby), pod korzeniami, w skrzynkach lęgowych, norach skarp i urwisk, zagłębieniach tworzonych przez korzenie, szczelinach skał, stertach kamieni lub w szczelinach budynków.

102 Pisklęta Dudek w połowie maja składa 4 do 9 jaj w dwudniowych odstępach. Są one zielonkawe lub brązowawe, bez plam i namazów, ale ze słabym połyskiem. Jaja wysiadywane przez okres 15 do 18 dni przez obydwoje rodziców (głównie przez samicę, ponieważ samiec przynosi jej pokarm). Pisklęta wykluwają się pokryte delikatnym, białym puchem. We wczesnym stadium po wykluciu samiec dostarcza najwięcej pokarmu rzadko wchodząc do dziupli. Karmi młode przy wejściu do dziupli lub podaje pokarm samicy, która sama karmi młode. Gdy pisklęta są starsze, karmią je oboje rodzice. Pisklęta opuszczają gniazdo po 20 do 27 dniach. Kryją się wtedy w zagłębieniach blisko ziemi. Po wylocie z gniazda przebywają z rodzicami około miesiąca, pokarm zaczynają zdobywać już po 6 dniach. Od ptaka dorosłego młode różnią się głównie tylko krótszym dziobem i podobne są do swej matki.

103 Ochrona Dudek podobnie jak kraska, niegdyś był to ptak liczny w krajach Europy Zachodniej i Środkowej, ale od paru dekad zaczął gwałtownie zanikać. Wynika to z braku miejsc odpowiednich do gniazdowania (przez wycinanie dziuplastych drzew) i coraz bardziej ograniczona dostępność do pokarmu. Liczebność dudka w Polsce szacuje się na około 4 tysiące par. Jako przyczynę spadku liczebności tego gatunku podaje się również intensyfikację rolnictwa. Zagrożenie dla dudka stanowią także szpaki, które konkurują z nimi o dziuple. W Polsce Dudek objęty jest ścisłą ochroną gatunkową.

104 Jastrząb Gołębiarz (Accipiter gentilis)

105 Opis Jastrząb Gołębiarz należy do najsilniejszych ptaków Europy mimo swoich niewielkich rozmiarów. Są monogamistami, czyli żyje z jedną samicą, ale nie zawsze jest jej wierny. Poluje z ukrycia. Gdy ofiara znajdzie się w jego zasięgu niepostrzeżenie rzuca się do ataku.

106 Występowanie W Polsce jest nielicznym gatunkiem.
Występuje w miejscach zalesionych. Zimą i jesienią pojawiają się tu z północy.

107 Wielkość Wielkość ciała wynosi 58-66 cm.
Rozpiętość skrzydeł cm. Ciężar ciała to około 1,5 kg.

108 Odżywianie Jastrzębie Gołębiarze polują na mniejsze ptaki, takie jak: sojki, drozdy, gołębie, wrony, kuropatwy, kury domowe, kaczki oraz inne zwierzęta: wiewiórki, dzikie króliki. Królik rozszarpywany przez Jastrzębia Gołębiarza.

109 Młode jastrzębie Samica Gołębiarza rodzi 2-5 jaj, które leżą bezpiecznie w gnieździe na najwyższych drzewach. Wyląg trwa 40 dni. Młode są samodzielne po 70 dniach.

110 Ciekawostki Jego nazwa wzięła się od ptaka gołębia, ponieważ były najczęstszą jego ofiarą. Jastrząb Gołębiarz w przeszłości uznawany był za szkodnika, ponieważ zabijał hodowane gołębie. Gdy człowiek zbliży się do ich gniazda są w stanie zaatakować.

111 MYSZOŁÓW

112 WYSTĘPOWANIE Zamieszkuje lasy strefy umiarkowanej Europy i Azji. W Polsce średnio liczny ptak lęgowy, stosunkowo najbardziej rozpowszechniony spośród wszystkich ptaków drapieżnych, jednak lokalnie bywa nieliczny. Można go spotkać w całym kraju, również na wyżynach i w górach. Na zachodzie kraju zasiedla głównie krajobraz rolniczy. Na obszarach o największym zagęszczeniu na 100 km2 znajduje się 90 par lęgowych. Przybywa do Polski też w czasie przelotów, od końca lutego do marca, połowy kwietnia, i jesienią od września do listopada, a nawet do pierwszych dni grudnia. Migrują wtedy przez kraj ptaki z północnej i północno-wschodniej.

113 WYMIARY długość ciała 50–57 cm rozpiętość skrzydeł 110 - 135 cm
waga 0,6 - 1 kg

114 Kruk

115 Występowanie Kruk zwyczajny, kruk – gatunek dużego osiadłego ptaka z rodziny krukowatych. Występuje na półkuli północnej, jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem spośród wszystkich krukowatych. Obecnie wyróżnia się dziesięć podgatunków, wykazujących niewielkie odmienności w morfologii – pomimo iż niedawne badania wykazały znaczne różnice genetyczne wśród populacji z różnych regionów. W Polsce nieliczny ptak lęgowy (lokalnie może być średnio liczny.

116 Gatunki Największy z krukowatych, wielkości jastrzębia, znacznie większy i masywniejszy od wrony i gawrona, co widać w locie po dużej głowie z mocnym dziobem. Rozpiętością skrzydeł dorównuje myszołowowi, ale ma inną sylwetkę, smukłą głowę i długi ogon. Najinteligentniejszy z ptaków występujących na świecie.

117 WYMIARY Długość ciała ok. 65–67 cm
Rozpiętość skrzydeł ok. 120–150 cm Masa ciała ok. 1000–1500 g Należy do największych wróblowych występujących w wyższych szerokościach geograficznych.

118 SSAKI

119 Wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris

120 Występowanie

121 Wygląd zewnętrzny Długość ciała wiewiórki pospolitej wynosi cm, długość ogona cm, waga waha się w granicach g. Uszy o długości 2,5 - 3,5 cm ozdobione są na końcu charakterystycznymi pędzelkami. Długi, puszysty ogon pokrywają odstające włosy. Występuję dwie odmiany barwne - ruda i tzw. czarna. Ta pierwsza charakteryzuje się rudym futrem z lekko szarawymi bokami, futro drugiej odmiany ma kolor czarnobrunatny. Zdarzają się osobniki o ubarwieniu pośrednim. Brzuch i pierś wiewiórki pospolitej są białe. Zimą futro staje się gęstsze i nabiera popielatego odcienia.

122 Tryb życia Wiewiórka pospolita zamieszkuje lasy wszelkich typów, parki miejskie i inne większe zadrzewienia. Żyje samotnie, łącząc się w pary tylko na czas rui. Każdy osobnik posiada własne terytorium. Jest to gatunek aktywny w dzień. Zimą nie zapada w sen, ale szczególnie niekorzystną pogodę przeczekuje w kryjówkach, którymi są dziuple lub gniazda w kształcie kuli, zbudowane z gałązek i wyścielane  mchem i porostami. Gniazda te, umieszczone w rozwidleniu gałęzi w pobliżu pnia, mają otwór wejściowy o średnicy ok. 5 cm i są zwykle zaopatrzone w płaski daszek. Niekiedy zajmuje opuszczone gniazda ptasie (dodając im daszek) lub skrzynki lęgowe. Doskonale wspina się po gałęziach i przeskakuje z drzewa na drzewo, w czym pomaga jej okazały ogon pełniący rolę spadochronu. Po ziemi porusza się skokami.

123 Odżywianie Ulubiony pokarm wiewiórki stanowią nasiona drzew iglastych i orzechy. Potrafi ostrymi siekaczami przegryźć skorupkę orzecha w ciągu kilku sekund. Nasiona z szyszek wydobywa kolejno językiem po uprzednim obgryzieniu łusek. Oprócz tego żywi się grzybami, które niekiedy suszy na gałęziach. Zjada także jagody, młode pędy i pączki drzew, owady, jaja ptasie i pisklęta. Jesienią zbiera zapasy na zimę (orzechy i żołędzie), które rozmieszcza w licznych spiżarniach -dziuplach, gniazdach i wygrzebanych przez siebie dołkach w ziemi.  

124 Rozmnażanie i rozwój W czasie rui samiec ugania się za samicą wykonują imponujące skoki między gałęziami. W ciągu roku mają miejsce mioty. Ciąża trwa dni. Młode, nagie i ślepe, rodzą się w okresie od kwietnia do sierpnia. W jednym miocie jest ich od 3 do 7. Otwierają one oczy po ok. 4 tygodniach, a laktacja trwa 8 tygodni. Młode rozpoczynają samodzielne życie w wieku ok. 10 tygodni, a dojrzałość płciową uzyskują pod koniec pierwszego roku życia. Wiewiórka żyje ok. 10 lat.

125 Jeż europejski Erinaceus europaeus

126 Występowanie Areał występowania tego gatunku obejmuje niemal całą Europę i umiarkowaną strefę Azji. Granicę występowania obu podgatunków -wschodnio- i zachodnioeuropejskiego stanowi Odra, a strefa ich wspólnego występowania jest bardzo wąska. W górach dochodzi do 2000 m n.p.m. Jest zwierzęciem szeroko rozprzestrzenionym i licznym, w Polsce chronionym.

127 Wygląd zewnętrzny Spotyka się 2 podgatunki jeża europejskiego - jeż zachodnioeuropejski (E. e.euoropaeus) - z ciemną, brunatną plamą na środku piersi oraz jeż wschodnioeuropejski (E. e. concolor) - z białawym spodem ciała. Długość ciała tego gatunku wynosi ok. 26 cm, długość ogona cm, masa ciała 0,6 -1,2 kg. Grzbiet, boki ciała i wierzch głowy pokryte są kolcami o długości cm. Środkowa ich część ma barwę brązową, a podstawa i koniec są żółte. Pysk jeża jest lekko wydłużony i ostro zakończony, uszy niewielkie. Silny podskórny mięsień okrężny umożliwia temu zwierzęciu zwijanie się w kulę i stroszenie kolców.

128 Tryb życia Środowiskiem życia jeża europejskiego są skraje lasów o gęstym poszyciu, zarośla, żywopłoty, parki, ogrody i inne miejsca bujnie zarośnięte krzewami, drzewami i roślinnością zielną. Nie unika on terenów zurbanizowanych i często ginie na ruchliwych drogach (na widok nadjeżdżającego samochodu zwija się w obronną kulkę). Jako schronienie służą mu nory, kryjówki pod korzeniami drzew, w stertach chrustu, w szczelinach skalnych. Nory gniazdowe mają na ogół dwa wyjścia. Gniazdo zbudowane jest z trawy, mchu i liści, letnie ma dość niedbałą konstrukcję, zimowe zbudowane jest o wiele bardziej starannie i umieszczone w dobrze wybranym, zacisznym miejscu. Jeż jest zwierzęciem o aktywności zmierzchowej i nocnej. Prowadzi samotny tryb życia. Przed drapieżnikami skutecznie broni się zwijając się w kolczastą kulkę (chroni wrażliwą stronę brzuszną oraz pysk) i strosząc kolce. Zapada w sen zimowy trwający od połowy października do kwietnia. W tym czasie korzysta z zapasów tłuszczu nagromadzonych w organizmie jesienią, a tempo przemiany materii może stać się nawet 100 razy wolniejsze.

129 Odżywianie Podstawę pożywienia jeża stanowi pokarm zwierzęcy. Stanowią go głównie owady i drobne kręgowce (płazy, gady, młode ssaki), a także ślimaki, dżdżownice i padlina. W okresie głodu zjada również rośliny.

130 Rozmnażanie i rozwój Okres rozrodczy trwa od maja do września. W ciągu roku ma miejsce 1 lub 2 mioty. Po 5 -6 tygodniowej ciąży rodzi się 3 -8 nagich i ślepych młodych, które szybko pokrywają się miękkimi kolcami. Twarde i ostre kolce pojawiają się dopiero w 6 tygodniu życia. Dojrzałość płciową młode jeże osiągają w wieku miesięcy. W niewoli żyją ok lat.

131 Ciekawostki • Dawniej używano krwi, części ciała i prochów jeża do produkcji lekarstw. Tylna ćwiartka tułowia zwierzęcia zmieszana ze smołą lub żywicą miała działać na porost włosów. • Uważano, że jeśli jeż zamieszkał w okolicy domostwa, przynosił szczęście. • W Rzymie w IV w p.n.e. jeże były hodowane na mięso i igły, które wykorzystywano jako wrzeciono. • Igły jeża znalazły zastosowanie m.in. jako igły prosektoryjne oraz zamocowane na wymionach bydła miały odzwyczajać cielęta od picia mleka. • Dzisiaj jeż znany jest jako pożyteczny padlinożerca, sanitariusz ogrodów i parków, wpływa również na ograniczenie liczebności szkodników upraw i ogrodów.

132 Łasica

133 Łasica posiada ciemnobrązową sierść, brzuch i wewnętrzną stronę nóg żółtobiałe. Jest najmniejszym polskim ssakiem drapieżnym aktywnym w dzień i w nocy. Długość ciała cm, ciężar około 130 g. Swoim wyglądem bardzo przypomina gronostaja. Jest to zwierzę bardzo ruchliwe, często staje słupka. Zamieszkuje lasy, pola uprawne, ogrody. Pożywienie łasicy stanowią owady. Dobrze wspina się i pływa, jest zwierzęciem żyjącym samotnie. Swoje gniazda łasica zakłada w małych jamkach w ziemi, które wyściela sianem lub mchem. Łasica rodzi od 3-9 młodych, które uzyskują samodzielność już po 3-4 miesiącach. Posiadając niewielkie rozmiary łasice szybko tracą ciepło z tego względu ich futerko jest miękkie i gęste. To przystosowanie stało się przekleństwem dla tych zwierząt tej grupy (norki, kuny, łasice). Ludzie od dawna polowali na nie aby pozyskać cenne futro.

134 Galeria

135 Wilk Wilk, wilk szary (Canis lupus) – gatunek ssaka drapieżnego.
Systematyka Domena – eukarionty Królestwo – zwierzęta Typ – strunowce Podtyp - kręgowce Gromada - ssaki Podgromada – ssaki żyworodne Rząd - drapieżne Podrząd - psokształtne Rodzina - psowate Rodzaj - Canis Gatunek – wilk

136 Wygląd i występowanie Wygląd
Wilk jest bardzo podobny do psa z rasy owczarka. Budowa jego ciała jest jednak bardziej krępa i silna. Ma krótsze łapy, spuszczony ogon, szeroki pysk. Futro wilka jest brązowo - popielate. Podbrzusze popielate, łeb popielato - brązowo – czarny. Uszy stojące. Długość ciała wilka dochodzi czasami do 140 cm. Dojrzały wilk ma masę od 40 – 60 kg. Występowanie Wilk szary zamieszkuje Azję oraz północną część Europy i Ameryki Północnej. W Polsce najwięcej osobników tego gatunku żyje w województwie: podkarpackim, podlaskim i małopolskim. Największym azylem tych zwierząt są Karpaty i Pogórze Karpackie oraz Roztocze. Nadal występuje też proces migracji (wędrówki z powodu których wilki przechodzą np. na teren Niemiec).

137 Środowisko i tryb życia
Środowisko życia Ten właśnie ssak zamieszkuje lasy, tereny bagienne oraz równiny. Wilki potrzebują dużo przestrzeni, ponieważ żyją w stadach tzw. watahach. W watahach jest najczęściej około 10 osobników. Posiada ona wewnętrzną hierarchię. Stadem rządzi przywódca ,,alfa”. Całe stado zajmuje od 100m kwadratowych do 1000 m kwadratowych. Trzeba też brać pod uwagę ilość pożywienia i warunki klimatyczne. Tryb życia Wilki żywią się zwierzętami kopytnymi tj.: jelenie, sarny, a jeśli stada są duże polują na inne ssaki lub ich stada. Nie gardzą także mniejszymi zwierzętami lub padliną.

138 Rozmnażanie i ochrona Rozmnażanie
Wilki wyprowadzają jeden miot rocznie. Zazwyczaj okres godowy u tego gatunku trwa na przełomie zimy i wiosny. Ciąża trwa około 9 tygodni. Za każdym razem na świat przychodzi od 3 do 7 szczeniąt. Po narodzinach matka opiekuje się wilczkami, a ojciec zdobywa pożywienie. Kiedy szczenięta są już duże wyruszają z innymi na polowania. Ochrona Największym zagrożeniem dla wilka w Polsce jest fragmentacja środowiska, związana z budową nowych dróg i autostrad. Zwiększa to bowiem ruch samochodowy. Niebezpieczne jest dla nich także wciąż narastające kłusownictwo. Właśnie z tych powodów gatunek ten jest w Polsce pod całkowitą ochroną zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001 roku.

139 Żbik

140 WYSTĘPOWANIE Żbiki zamieszkują gęste lasy obszarów górskich. Najlepiej czują się na skraju kompleksów leśnych. Znajdując schronienie wśród drzew, a polując na terenach otwartych: łąkach, śródleśnych polanach, na polach. Szacuje się, że w Polsce we wschodniej części Karpat żyje nie więcej niż 200 żbików. Są to drapieżniki aktywne nocą. Swoje terytorium znakują wydzieliną gruczołów podeszwowych i analnych oraz śladami na korze drzew.

141 Wygląd Żbiki wyglądem przypominają szarobrązowego domowego kota w ciemne poprzeczne pręgi. Długość ich ciała wynosi cm, ciężar 4-18 kg.

142 Pożywienie Żbiki żywią się małymi ssakami, gryzoniami, ptakami, rybami, żabami, małymi sarnami, jelonkami i jagniętami, a czasem nawet polują na owady.

143 W Polsce jest to gatunek wymierający, spotykamy go niezwykle rzadko
W Polsce jest to gatunek wymierający, spotykamy go niezwykle rzadko. Żbik może krzyżować się z kotem domowym dając płodne potomstwo. Niestety jego podobieństwo do kotów jest tak duże, że często jest z nimi mylony i zabijany jako bezpański włóczęga.

144 Ryś (Lynx lynx)

145 Wygląd zewnętrzny Ryś - ssak lądowy z rodziny kotów, rzędu drapieżnych. Długość ciała cm, ogona do 20 cm, wysokość w kłębie do 75 cm. Waga 18–35 kg. Sierść gęsta, żółtawoszara, dłuższa, lub z odcieniem rudobrązowym nieco krótsza, spód ciała jaśniejszy, cętkowanie mniej lub bardziej wyraźne, koniec ogona czarny. Głowa okrągła, okolona pasem dłuższej sierści, uszy zakończone pędzelkami umożliwiającymi lokalizację dźwięków. Stopy owłosione ze wciągalnymi pazurami.

146 Ogólnie o rysiu Występuje w Europie i Azji. Ryś zasiedla duże, zwarte, wielogatunkowe kompleksy leśne ze starymi drzewostanami o gęstym podszycie, zarówno górskie jak i nizinne, iglaste, liściaste i mieszane. Ryś jest też jednym z największych drapieżników Europy. W Polsce jest gatunkiem rzadkim i chronionym. Zmysły dobrze rozwinięte, doskonale wspina się na drzewa i porusza po ziemi, daleko i zwinnie skacze. Terytorium często znakuje drapiąc pazurami pnie drzew. Rysie polują przede wszystkim na sarny. Polują także na łanie i młode jelenie, gryzonie oraz jenoty. Rysie podejmują dziennie do siedmiu prób upolowania małego zwierzęcia. Udają się one najczęściej raz na 3 – 4 próby. Biegają szybko ale na krótkich dystansach. Poza okresem godowym rysie prowadzą samotniczy tryb życia. Polują przede wszystkim w nocy, dzień zaś spędzają głównie na wypoczywaniu w kryjówce. Ciąża trwa około dni, w miocie jest od 1 do 4, wyjątkowo 6 kociąt . Ważą około 290 g. Samodzielność osiągają przed upływem 1 roku życia, w wieku 9-11 miesięcy, wówczas opuszczają matkę. Na wolności żyją lat. W warunkach naturalnych wrogami rysia są wilki oraz lamparty; dla młodych niebezpieczne są też orły i puchacze. Zagrożeniem dla niego jest również człowiek. Od ryś jest objęty ochroną gatunkową i jest wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.

147 Zasięg występowania w Polsce

148 Nocek duży Nocek duży (Myotis myotis) - ssak, jeden z trzech największych nietoperzy w Polsce. Niestety zajmuje on też miejsce na liście gatunków zagrożonych w Polsce. Systematyka Domena – eukarionty Królestwo – zwierzęta Typ – strunowce Podtyp – kręgowce Gromada – ssaki Podgromada – ssaki żyworodne Infragromada – łożyskowce Rząd – nietoperze Rodzina – mroczkowate Rodzaj – Myotis Gatunek – nocek duży

149 Wygląd i występowanie Wygląd
Długość ciała tego nietoperza może wynosić od 7 do 8 cm, skrzydła mają rozpiętość od 35cm do 44 cm, a waga wynosi przeważnie od 25 g do 40g. Ciało jest ubarwione w odcienie brązu i bieli. Sierść na grzbiecie jest koloru szarobrunatnego lub brązowego (w zależności od wieku osobnika), spód ciała jest biały, a skrzydła brązowe. Błona skrzydłowa przyczepiona między piętą, a nasadą palców. Występowanie Nocek duży żyje na terenie Europy, Azji i Północnej Afryki, lecz jeśli chodzi o Polskę to są to tereny południowo- zachodnie m. in. Dolny Śląsk. Gatunek ten występuje również w Ojcowskim Parku Narodowym. Jedna z największych kolonii rozrodczych znajduje się we Wleniu (Dolny Śląsk).

150 Środowisko i tryb życia
Środowisko życia Najczęściej można tego nietoperza spotkać na terenie siedzib ludzkich. Osobniki te lato spędzają na strychach i wieżach budowli. Natomiast w zimie przenoszą się do piwnic, starych kopalni, jaskiń itp. Tryb życia Tryb życia u nietoperzy jest zróżnicowany. Samice żyją w koloniach, a samce samotnie. Żywią się głównie nie latającymi owadami tj.: chrabąszcze, na które poluje w nocy ( po zapadnięciu zmroku). Kiedy polują latają dość nisko nad ziemią, gdyż właśnie tam żyje ich główne pożywienie.

151 Rozmnażanie i ochrona Rozmnażanie
Rozród następuje głównie w podziemnych kryjówkach. Po trwającej od 5 do 7 tygodni ciąży samica rodzi 1 młode, które dopiero po 7 dniach otwierają oczy. Po urodzeniu są ślepe. Nocki żyją zazwyczaj do 37 lat. Ochrona W Polsce nocki duże są zagrożone głównie z powodu remontów z wykorzystaniem środków toksycznych w miejscach ich schronień. Źle działają na nie, także zmiany mikroklimatyczne. Na terenie naszego kraju są objęte ochrona gatunkową.

152 Przyczyny wymierania zwierząt w Polsce
Emisja CO2 do atmosfery powoduje przyspieszone ocieplanie klimatu, które wywołuje skrajne zmiany w skali globu. Zmiany klimatu są tak szybkie, że populacje i gatunki nie są w stanie się do nich dostosować. Ocenia się, że w wyniku zmian klimatycznych do roku 2050 może wyginąć 18-35% gatunków roślin i zwierząt. Przyspieszona budowa dróg i autostrad prowadzi do izolowania populacji od siebie, utrudniając wymianę genów niezbędną do zachowania gatunku. Budowle utrudniają, a często nawet uniemożliwiają wędrówkę ryb wędrownych do ich tarlisk w górze rzek. Największą przeszkodą w Polsce jest zapora we Włocławku na Wiśle.

153 Podejmowany na masową skalę handel w celu zaspokojenia chęci cieszenia się egzotycznym zwierzęciem w domu lub wyrobem z jego skóry lub kości jest ogromnym zagrożeniem dla wielu gatunków. Na 10 zwierząt egzotycznych przeznaczonych do naszych sklepów zoologicznych, 9 ginie podczas transportu. Wylewanie nieoczyszczonych ścieków i trucizn do wód powoduje zubożenie składu gatunkowego rzek i strumieni. Niemal połowa stolicy Polski nadal wylewa nieoczyszczone ścieki do Wisły.

154 Trochę liczb Na całym globie zagrożonych wyginięciem jest przynajmniej gatunków zwierząt. W Europie zagrożonych jest 420 gatunków zwierząt. W Polsce, według Czerwonej Listy IUCN z 2008 roku, mogą zniknąć 33 gatunki zwierząt.

155 Podsumowanie Podsumowując, i w Polsce i na świecie coś się rodzi i umiera. Wiele zagrożeń życia zwierząt spowodowanych jest działalnością człowieka, który nieroztropnie zajmuje się przemianą środowiska naturalnego, nie bierze pod uwagę w jakich warunkach normalnie żyją zwierzęta. Tego wszystkiego można uniknąć, stosując przemyślane rozwiązania takich zmian. Wiele żyć uzależnionych jest od ludzi, którzy muszą pomagać sztucznie rozmnażać się niektórym gatunkom. Należy pamiętać także o tym, by nie zakłócać spokoju w jakim normalnie żyją zwierzęta. Być może w ten sposób choć część tych zagrożonych zwierząt będzie miała szansę przeżyć kilka kolejnych lat, a może i nawet powiększyć swój gatunek bez ingerencji rąk ludzkich.

156 Autorzy Prezentację wykonali Rafał Łuczyński uczniowie klasy I
Gabriela Miękus Gimnazjum w Rzepedzi : Łukasz Mrózek Justyna Muszańska Adam Błażejowski Ewa Nitkowska Kamila Dubiel Adriana Ogrodnik Beata Fijałkowska Mateusz Sikoń Klaudia Fila Michał Słabka Dominika Gruszka Adam Szklarz Klaudia Karpa Kinga Świerad Karol Kowalski Katarzyna Wancewicz Sebastian Kuper Dorota Wiktor

157 Źródła http://www.ttg.com.pl/ http://ptaki-rolnictwo.bocian.org.pl
Encyklopedia