METODY BADAŃ MEDIOZNAWCZYCH

Prezentacja na temat: "METODY BADAŃ MEDIOZNAWCZYCH"— Zapis prezentacji:

1 METODY BADAŃ MEDIOZNAWCZYCH
mgr Olga Kurek

2 Tematyka PRZEDMIOTU Podstawowe etapy i elementy procesu badawczego
Badania sondażowe Analiza zawartości mediów Badania mediów drukowanych Badania mediów elektronicznych Rynek instytucji badawczych w Polsce

3 Literatura Wimmer R. D. , Dominick J. R., „Mass media. Metody badań”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Karków 2008 (s , , ) Lisowska-Magdziarz M., „Analiza zawartości mediów. Przewodnik dla studentów”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004 (s.13-57)Babbie E., „Badania społeczne w praktyce”, PWN, Warszawa (s ) Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., „Metody badawcze w naukach społecznych”, Zysk i S-ka, Poznań 2001 (s , , ) 

4 Kryteria zaliczenia W skład oceny końcowej wchodzą następujące kryteria: Obecność – 15p. Aktywność – 35p. Kolokwium zaliczeniowe na ostatnich zajęciach – 50p. Ocena końcowa wynika z następujących przedziałów punktowych: 91 p p. – bdb (5,0) 81 p. – 90 p. - +db (4,5) 71 p p. – db (4,0) 61 p. – 70 p. - +dst (3,5) 51 p. – 60 p. – dst (3,0) 0 p. – 50 p. – ndst (2,0)

5 i) Podstawowe elementy procesu badawczego

6 Czym jest badanie Naukowe?
DEFINICJA: Badanie naukowe to bardzo szeroki termin, którego używa się na określenie niemal wszelkiej działalności naukowej człowieka. Badaniami nazywa się zarówno eksperymenty, gromadzenie danych z natury, analizę statystyczną, studiowanie literatury źródłowej czy analizowanie zebranych danych i wyciąganie z nich wniosków.

7 Czym różni się wiedza potoczna od naukowej?

8 Cechy wiedzy potocznej:
nabywamy ją „samoistnie”; wiąże się ona z ograniczonym zasięgiem ludzkiej obserwacji; człowiek kieruje się nie tylko rozumem, ale emocjami, w związku z tym, rzadko jest neutralna; związana jest z wartościowaniem; mówi, co dobre, a co złe; operuje podziałami dychotomicznymi „dobry- zły”; ma tendencje do uogólniania, np. „wszyscy Polacy” przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest sztywna i odporna na zmiany

9 Cechy wiedzy naukowej:
oparta jest na wnioskowaniu; oparta jest na doświadczeniu (obserwacji); naukowcy stosują kryteria logiczne i empiryczne do weryfikacji twierdzeń nauki; nie zadowala się samym opisem uczonych obowiązuje przestrzeganie trzech podstawowych reguł: wyraźne określenie problematyki badawczej w kontekście dotychczasowej wiedzy i istniejących teorii; staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich rzetelności odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które są domysłami wyróżnikiem nauki jest neutralność i powstrzymanie się od wartościowania.

10 CHARAKTERYSTYKA Badania mediów
Badania mediów - specyficzny rodzaj badań rynkowych, mierzący konsumpcję prasy, radia, telewizji, Internetu, czyli po prostu czytelnictwo poszczególnych pism, słuchalność stacji radiowych, oglądalność programów telewizyjnych itd. Przeprowadzane są najczęściej cyklicznie. Najbardziej spektakularne rezultaty płynące z tego rodzaju badań, to rankingi przedstawiające najpoczytniejsze gazety, najczęściej słuchane rozgłośnie radiowe czy najchętniej oglądane stacje telewizyjne.

11 Oglądalność stacji tv

12 Czytelnictwo prasy - dzienniki

13 Wyniki słuchalności stacji radiowych

14 Badania medioznawcze Badania medioznawcze - specyficzny rodzaj badań środków masowej komunikacji skoncentrowany na analizie zawartości przekazu, jego społeczno-politycznej roli oraz jakości oddziaływania na odbiorcę. Badania medioznawcze mogą być prowadzone w odniesieniu do wszystkich rodzajów mediów (prasa codzienna i periodyczna, telewizja, radio, Internet, plakat, afisz, billboard, dokumenty osobiste i urzędowe)

15 Najbardziej opiniotwórcze media w Polsce w sierpniu 2006 roku

16 Zagraniczne telewizje o Polsce

17 Proces badawczy to całościowy schemat działań, który podejmują naukowcy w celu wytworzenia wiedzy.

18 Etapy procesu badawczego
1. PROBLEM BADAWCZY 2. PYTANIA,TEZY I HIPOTEZY BADAWCZE 7. UOGÓLNIANIE (GENERALIZOWANIE)+ RAPORT TEORIA 6. ANALIZA DANYCH 3. WYBÓR METODY BADAWCZEJ 4. DOBÓR PRÓBY BADAWCZEJ Z OKREŚLONEJ POPULACJI 5. ZBIERANIE DANYCH

19 Problem badawczy Bodziec intelektualny wywołujący reakcję w postaci badan naukowych Problem musi być jasno i precyzyjnie sformułowany Problemy, których nie można empirycznie uzasadnić (nie można zidentyfikować na podst. obserwacji) lub takie, które dotyczą subiektywnych preferencji, wierzeń, wartości, czy upodobań nie poddają się badaniom np.: Czy kolor różowy jest ładniejszy od fioletowego?

20 FORMUŁOWANIE PROBLEMU BADAWCZEGO
Przyczyny popularności „tabloidów” i prasy brukowej. Wizerunek polskich polityków kreowany przez media zagraniczne. Tożsamość czytelnika tygodników opiniotwórczych. Tematyka felietonów w prasie kobiecej.

21 Pytania badawcze jako uszczegółowienie problemu badawczego
Przyczyny popularności „tabloidów” i prasy brukowej: Kto jest czytelnikiem prasy brukowej w Polsce? Jakie wykształcenie mają osoby czytające „tabloidy”? Jaką tematykę poruszają „tabloidy”?

22 Hipoteza badawcza Hipoteza – to proponowana przez nas odpowiedź, jakiej można udzielić na pytanie badawcze. Jest wyrażana w postaci związku pomiędzy zmienną zależną i zmienną niezależną. Zmienna to właściwość empiryczna mająca dwie lub więcej wartości (np. płeć: K/M, klasa społeczna : niższa, średnia, wyższa). Zmienna, która ma tylko 2 wartości nazywana jest dychotomiczną. Zmienna zależna – zmienna, którą badacz chce wyjaśnić. Zmienna niezależna (wyjaśniająca)- zmienna, co do której badacz zakłada, że jest ona przyczyną zmian wartości zmiennej niezależnej.

23 Cechy hipotez badawczych
jasno sformułowane: należy zdefiniować pojęciowo tj. za pomocą innych pojęć = definicja operacyjna konkretne: badacz określa związki pomiędzy zmiennymi – dodatnie lub ujemne sprawdzalne za pomocą dostępnych metod nie są wartościujące, wartości wyznawane przez badacza, subiektywne preferencje nie powinny wpłynąć na proces badawczy

24 Hipoteza przykład „Ujawnienie w mediach tzw. taśm prawdy(ZMIENNA NIEZALEŻNA) z udziałem Renaty Beger i polityków PiS ma wpływ na zwiększenie w języku polityków udziału słów obraźliwych, atakujących (ZMIENNA ZALEŻNA) przeciwników politycznych”

25 Inne przykłady hipotez
„Osoby o wyższym wykształceniu, znajdują się w lepszej sytuacji materialnej, niż osoby o wykształceniu podstawowym” „Maturzyści uczęszczający do liceów ogólnokształcących częściej deklarują chęć studiowania na uczelni wyższej, niż uczniowie liceów zawodowych” „Studenci Socjologii znacznie częściej niż studenci Dziennikarstwa dostrzegają sytuacje w których uprawnione jest łamanie zasad etyki dziennikarskiej”

26 Jakie metody i techniki badawcze wykorzystywane są w badaniach mediów?

27 Przykłady metod i technik badawczych
telemetria wywiady sondaże obserwacje „dzienniczki” analiza zawartości i treści badania „fokusowe” eksperymenty Badania „focusowe”

28 Relacje pomiędzy metodą, narzędziem, a techniką badawczą
DEFINICJA: Metoda [gr. méthodos „sposób badania”] to zespół ogólnych założeń badawczych, wytycznych w postępowaniu naukowym, lub sposób ujmowania badanych faktów. DEFINICJA: Technika to sposoby zbierania materiału oparte na starannie opracowanych dyrektywach, które są dokładne, jasne, ścisłe oraz weryfikowalne.

29 DEFINICJA: Populacja statystyczna (inaczej populacja generalna, zbiorowość generalna) to zbiór elementów podlegających badaniu statystycznemu. Elementy populacji są do siebie podobne pod względem badanej cechy, ale nie są identyczne . Przykładami badanej populacji mogą być: telewidzowie serwisów informacyjnych; mieszkanki Rzeszowa słuchające lokalnych stacji radiowych; studenci dziennikarstwa II roku w Warszawie; czytelnicy „Gazety Wyborczej”; lekarze prenumerujący prasę medyczną.

30 DEFINICJA: Dobór próby to ściśle określone postępowanie badawcze polegające na wyodrębnieniu z szerszego zbioru elementów o wspólnych (przynajmniej niektórych) cechach (tzw. populacja generalna) ograniczonej liczby ich reprezentantów w celu oszacowania jakiś ich właściwości lub relacji, zachodzących między nimi

31 Dobór próby – jednostki analizy
Grupy Instytucje Społeczeństwa

32 Przykłady próby badawczej
mieszkanki Rzeszowa powyżej 50. roku życia studenci dziennikarstwa II roku z WSIiZ emeryci, którzy przeszli na emeryturę po roku laryngolodzy dziecięcy z szpitali wojewódzkich narciarze jeżdżący po słowackich trasach zjazdowych

33 Przykłady „surowego” materiału empirycznego:
kwestionariusze ankiety z zakreślonymi kratkami czy wpisanymi odpowiedziami kwestionariusze wywiadu wypełniony klucz kategoryzacyjny dokumenty notatki zapiski, itp.

34 Analiza ilościowa Badania ilościowe opisują rzeczywistość w kategoriach ilościowych. Na ich podstawie można formułować wnioski dotyczące częstości występowania zjawisk, ich natężenia, zależności pomiędzy nimi. Stosowane metody doboru próby pozwalają statystycznie generalizować wyniki owych badań na całą populację.

35 Analiza jakościowa Metody jakościowe (lub inaczej badania jakościowe) w naukach społecznych opierają się na założeniu, że do badania niektórych problemów lepiej nadają się pogłębione analizy mniejszej liczby przypadków, niż powierzchowne dużej. Nie generalizuje się wyników na całą populację.

36 II) Badania sondażowe

37 W jakim celu przeprowadzane są sondaże w badaniach mediów? Kto je zleca?

38 Przeprowadzenie sondaży wśród odbiorców i konsumentów mediów jest praktyką powszechnie i masowo stosowaną. Dla: właścicieli poszczególnych tytułów prasowych, stacji radiowych czy telewizyjnych, prezesów koncernów medialnych, grup konsumenckich, polityków reklamodawców sondaże są łatwym, stosunkowo tanim, szybkim oraz rzetelnym sposobem na pozyskanie informacji przydatnych w podejmowaniu kluczowych decyzji.

39 Co może być przedmiotem badań sondażowych w kontekście badan mediów?

40 preferencje, upodobania czytelników, słuchaczy, telewidzów
Ranking dzienników ogólnopolskich w maju 2009r. Źródło: Polskie Badania Czytelnictwa

41 rozpoznawalność marek
Ranking najczęściej rozpoznawalnych marek w 2008 roku Źródło: Millward Brown SMG/KRC

42 opinie, postawy, potrzeby odbiorców
Opinie odbiorców na temat obiektywności politycznej ogólnopolskich stacji telewizyjnych Źródło: CBOS

43 przyzwyczajenia odbiorców w zakresie korzystania z mediów
Najczęstsze miejsca słuchania polskich rozgłośni radiowych Źródło: Millward Brown SMG/KRC

44 zaufanie odbiorców względem mediów
Poziom zaufania jakim Polacy darzyli media w 2008 r. Źródło: TNS OBOP

45 Czym jest sondaż (pooling, survey)?
Sondaż jest to badanie opinii publicznej, rodzaj badań statystycznych w celu określenia preferencji ludności; Sondaż nie daje pełnego obrazu, a jedynie przybliżony wynik. Stanowi jednak silny wyznacznik trendu. Stosowany jest w wielu dziedzinach, m.in. w handlu do badania preferencji konsumentów, jak i często w okresie poprzedzającym wybory (sondaż wyborczy); Sondaż prawidłowo przeprowadzony powinien uwzględniać różne grupy społeczne, wiekowe i zawodowe.

46 Jakie ośrodki badania opinii publicznej funkcjonują w rynku polskim?

47 Ośrodki badawcze w Polsce
W Polsce badaniem opinii publicznej i przeprowadzaniem sondaży zajmuje się wiele wyspecjalizowanych firm, m.in. Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS), Ośrodek Badania Opinii Publicznej ( TNS OBOP), PBS DGA, Polska Grupa Badawcza (PGB), GFK Polonia.

48 Opinia publiczna Opinia publiczna może być rozumiana jako reakcja zbiorowości ludzkich na działania polityczne , jako wyrażany publicznie stan świadomości owych zbiorowości. Dotyczy spraw ważnych dla społeczeństwa, często kontrowersyjnych. Jest zmienna, może ulec zmianom nawet w krótkim okresie czasu; Pokazuje aprobatę lub dezaprobatę wobec działań politycznych; Może dotyczyć spraw zarówno teraźniejszych jak i przeszłych; Choć skupia się na sprawach krajowych, dotyczy również problemów o charakterze globalnym

49 Krótka historia badań sondażowych
W USA w 1935 powstał pierwszy Instytut Opinii Publicznej w Princeton założony przez socjologa i statystyka George'a Horace Gallupa - przeprowadzano badania opinii publicznej o nazwie Gallup poll, dotyczące opinii publicznej, oddziaływania reklamy i czytelnictwa. Pierwsze badania opinii publicznej miały miejsce jeszcze przed Gallupem. W 1883 roku Charles H. Taylor, wydawca Boston Globe dla obliczenia wstępnych wyników głosowania posłużył się sondażem, by na tej podstawie przewidzieć ostateczny wynik wyborów.

50 ZALETY WADY Sondaż – wady i zalety
Używamy ich do badania problemów w realnych sytuacjach Złe sformułowanie lub niewłaściwe rozmieszczenie pytań w kwestionariuszu może wpłynąć na wyniki Niskie koszty w stosunku do ilości zebranych informacji Ankiety są w sztywne, pozostają na niezmienionym poziomie w całym etapie gromadzenia danych Ankiety są przydatne w opisie właściwości dużej populacji Uczestnicy badania mogą celowo kłamać, lub nie pamiętać kwestii o które pytamy Standaryzacja zapewnia, że podobne dane mogą być zbierane od różnych grup, a wyniki uogólniane na całą populację W przeciwieństwie do bezpośredniej obserwacji, sondaże nie skupiają się na kontekście zdarzeń Brak granic geograficznych Badają ilościowe ogóły

51 * Ciekawostka * wpływ ankieterski (także efekt ankieterski) to wpływ jaki ankieter wywiera na respondenta podczas realizacji wywiadu. Wpływ ten nie wynika z celowych działań ankietera, lecz z jego mimowolnych sygnałów, którymi daje do zrozumienia która odpowiedź jest pożądana oraz sposobu interpretacji antycypacji jego cech społecznych przez respondenta. Jednym z takich czynników jest przede wszystkim płeć ankietera, ale także czasami jego światopogląd czy nawet poglądy polityczne, co rzutować może na sposób zadawania pytań respondentowi, a w konsekwencji na udzielane przez respondenta odpowiedzi.

52 TECHNIKI zbierania danych sondażowych
Ankieta pocztowa Wywiad bezpośredni Wywiad telefoniczny Ankieta on-line Ankieta internetowa

53 Ankieta pocztowa ZALETY WADY niski koszt niski odsetek
odpowiedzi % obniżenie błędu stronniczości brak możliwości sondowania większa anonimowość utrata kontroli nad tym, kto udziela odpowiedzi udzielanie przemyślanych odpowiedzi i możliwość konsultacji duża dostępność

54 Wywiad osobisty (ankiety audytoryjne i indywidualne)
ZALETY WADY elastyczność wyższe koszty kontrolowanie sytuacji, w której prowadzony jest wywiad stronniczość osoby prowadzącej wywiad wyższy odsetek otrzymanych odpowiedzi brak anonimowości zbieranie dodatkowych informacji

55 Wywiad telefoniczny ZALETY WADY Przeciętne koszty Możliwość odmowy
odpowiedzi na pytania Krótki czas, duża liczba respondentów „przerywanie” wywiadu Kontrola poprawności zadawania pytań i poprawność rejestrowania danych Mniej informacji Brak pewności z kim rozmawiamy

56 Porównanie metod sondażowych
Źródło: C. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych

57 Co to jest kwestionariusz ankiety?
Kwestionariusz, którym posługujemy się w czasie wywiadu to specjalnie przemyślany zestaw pytań, uwzględniający problematykę badawczą, pytania badawcze oraz tezy i hipotezy postawione na etapie konceptualizacji badań.

58 Zasady tworzenia kwestionariusza ankiety:
układ pytań musi tworzyć logiczny ciąg (bloki tematyczne); przechodzimy od pytań ogólnych do szczegółowych; trudne pytania umieszczamy w środku kwestionariusza; te wymagające mniej zastanowienia na początku i na końcu; pytania nie mogą się powtarzać (za wyjątkiem tych, które są pytaniami kontrolnymi); pytania muszą wynikać z podjętej problematyki badawczej i zasad budowy kwestionariusza; pytania powinny być przystępne i zrozumiałe dla każdego respondenta; znaczenie pytania musi być takie samo dla pytającego jak i respondenta; każde pytanie może się odnosić tylko do jednego zagadnienia; pytania muszą być neutralne – nie mogą sugerować odpowiedzi; pytania muszą być jednoznaczne; pytania muszą dawać możliwość udzielenia wyczerpującej odpowiedzi; nie możemy umieszczać pytań, które mogą stwarzać możliwość do udzielenia nieszczerych odpowiedzi; należy unikać pytań drażliwych i poruszających tematy osobiste; najważniejsze przy opracowaniu kwestionariusza jest umieszczenie dokładnej instrukcji udzielania odpowiedzi.

59 Kwestionariusz ankiety - elementy
Kwestionariusz ankiety powinien składać się z następujących części: Części wstępnej Pytań skierowanych do respondentów Części końcowej – podziękowanie za udział w badaniach Metryczka

60 Przykład części wstępnej
ANKIETA ANONIMOWA Szanowna Koleżanko, Szanowny Kolego! Chcąc poznać Twoją opinię na temat niepublicznych szkół wyższych, proszę uprzejmie o wypełnienie poniższej ankiety. Zapewniam Cię, iż jest to ankieta całkowicie anonimowa, a jej wyniki posłużą do naukowego, zbiorczego, statystycznego opracowania problemu wizerunku prywatnych uczelni w naszym mieście, przez Instytut Socjologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Proszę o uważne czytanie pytań oraz instrukcji jak udzielać odpowiedzi na poszczególne pytania.

61 Metryczka - przykład M 1. Płeć: 1.1) Kobieta 1.2) Mężczyzna
M 2. Rodzaj szkoły średniej do której uczęszczasz: 2.1) Liceum ogólnokształcące 2.2) Technikum M 3. Średnia ocen jakie uzyskałeś/łaś w poprzednim półroczu: 3.1) poniżej 3,0 3.2) 3,1 - 3,4 3.3) 3,5 - 3,9 3.4) 4,0 - 4,4 3.5) 4,5 - 4,9 3.6) 5,0 i powyżej M 4. Twoje stałe miejsce zamieszkania: 4.1) wieś 4.2) miasto M 5. Dochód na osobę w Twojej rodzinie (netto czyli „na rękę”, po potrąceniu podatku) wynosi: 6.1) do 300 zł 6.2) od 301 zł do 600 zł 6.3) od 601 zł do 800 zł 6.4) od 801 zł do 1000 zł 6.5) od 1001 zł do 1500 zł 6.6) powyżej 1501zł

62 Typy pytań kwestionariuszowych
Pytania wprowadzające – przygotowują one respondenta do zagadnień poruszanych w całym kwestionariuszu np. Co wg Pani/Pana oznacza słowo patriotyzm? Pytania o opinię – odnoszą się do sposobu postrzegania przez respondenta pewnych faktów, procesów czy zjawisk oraz do ich oceniania np. Jakie znaczenie mają Pani/Pana zdaniem media w wychowaniu młodzieży? Pytania o fakty – dotyczą uzyskania informacji o pewnych zjawiskach lub faktach a nie opinii o nich czy postaw wobec nich np. Czy Karol Wojtyła był papieżem? Pytania o wiedzę np. Czy Andrzej Wajda jest?: piosenkarzem, malarzem, reżyserem?

63 Typy pytań kwestionariuszowych
Pytania o źródła informacji np. Skąd Pani/Pan czerpie informacje o politycznych problemach swojego regionu? Pytania o motywy np. Jakie powody skłaniają Panią/Pana do szukania rozrywki poza domem? Pytania o sugestie np. Jakie formy działania powinien Pani/Pana zdaniem podjąć ruch na rzecz obrony zwierząt w państwa mieście?

64 Typy pytań kwestionariuszowych – forma pytania
zamknięte (z góry określone) Np. Jak oceniasz prestiż zawodu dziennikarza śledczego?: 1.1) bardzo wysoko; 1.2) wysoko; 1.3) ani wysoko, ani nisko; 1.4) nisko; 1.5) bardzo nisko.

65 Typy pytań kwestionariuszowych – forma pytania
otwarte (nie ma z góry narzuconych odpowiedzi) Np.   1. Czy znasz prywatne uczelnie (tzn. społeczne, niepubliczne, itp.) na rzeszowskim rynku edukacyjnym? Jeżeli tak, to proszę o podanie ich nazw, jeżeli nie, to przejdź do pytania nr 2: 1.1)……………………………………………………………… 1.2)……………………………………………………………… 1.3)……………………………………………………………… 1.4)……………………………………………………………… 1.5)………………………………………………………………

66 Typy pytań kwestionariuszowych – forma pytania
półotwarte (z góry określone plus inne) Np. 6) Którymi z poniższych haseł określiłbyś/abyś dziennikarstwo śledcze? (zaznacz maksymalnie 3 odpowiedzi): 6.1) demaskowanie; 6.2) weryfikacja plotek i donosów; 6.3) opis afery; 6.4) narzędzie kontroli; 6.5) odkrywanie tajemnic; 6.6) żmudne poznawanie ukrytych informacji; 6.7) inne, jakie? ………………………………………….

67 Ogólne wskazówki 1. Pytania muszą być jasno sformułowane
2. Pytania powinny być krótkie, bez form przeczących 3. Unikaj słów tendencyjnych 4. Unikaj pytań sugerujących 5. Nie pytaj o bardzo szczegółowe informacje 6. Unikaj pytań krępujących, intymnych

68 Błędy w pytaniach Pytania z ukrytą przesłanką
Np. „Czy wciąż palisz marihuanę?” Pytania sugerujące Np. „Czy podobnie jak większość Polaków codziennie czytasz gazetę?” Pytania z nierozłączną kafeterią Np. Od ilu lat pracujesz w przemyśle medialnym? Mniej niż 1 rok 1-5 lat 5-10 lat 10-15 lat 15 i więcej

69 Błędy w pytaniach Błąd multiplikacji – w jednym pytaniu pytamy o dwie lub więcej kwestii Np. Jaki jest Twój stosunek wobec ataków terrorystycznych oraz walki Tybetu o autonomię Popieram Nie popieram Brak zdania Brak pytań filtrujących (przesiewowych) Np. Czy zamierzasz po ukończeniu szkoły średniej rozpocząć studia? Jeżeli zaznaczysz odpowiedź „NIE” przejdź do pytania nr 4: TAK NIE JESZCZE NIE WIEM

70 Skala likerta - przykłady
Poniżej znajduje się cytat na temat dziennikarstwa śledczego, zamieszczony na łamach „Suddeutche Zeitung” : „Dziennikarstwo demaskatorskie ma rację bytu dopóty, dopóki posługuje się legalnymi metodami. Jeśli czyni inaczej, samo w sobie staje się skandalem w skandalu”. Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem?: 1) zdecydowanie się zgadzam 2) zgadzam się 3) ani się zgadzam, ani się nie zgadzam 4) nie zgadzam się 5) zdecydowanie się nie zgadzam

71 Skala likerta - przykłady
Kto Twoim zdaniem wybiera studia na uczelniach niepaństwowych pod względem pozycji majątkowej? Wybierający uczelnie niepaństwowe to ludzie: 1) ludzie biedni 2) ludzie raczej biedni 3) ludzie o przeciętnym statusie majątkowym 4) ludzie raczej bogaci 5) ludzie bogaci

72 Skala likerta - przykłady
W literaturze można znaleźć stwierdzenia, iż dziennikarstwo śledcze odgrywa ważną rolę w budowaniu demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. Co o tym sądzisz: 1) zdecydowanie się z tym zgadzam 2) zgadzam się z tym 3) trudno powiedzieć 4) nie zgadzam się z tym 5) zdecydowanie się z tym nie zgadzam

73 Ćwiczenie 1: Ułóż 10 pytań ankietowych w różnych formach, w celu zebrania informacji na następujące tematy: Przynależność do partii politycznych Postawy wobec seriali telewizyjnych Postawy wobec artykułów wstępnych w gazetach Postawy wobec liczby reklam telewizyjnych Oglądanie telewizji publicznej

74 IIi) Analiza zawartości mediów

75 AZ - definicja Analiza zawartości to technika badawcza służąca obiektywnemu, systematycznemu i ilościowemu opisowi jawnej zawartości komunikacji W wielu przypadkach istnieje konieczność podparcia się wiedzą niezwiązaną bezpośrednio z badanym materiałem

76 Historia analizy zawartości
Pierwociny analizy zawartości to II poł. XIX Wieku Pełną analizę zawiera opracowanie E. Dale’a z1933 r., dotyczące wpływu filmu na zachowania dewiacyjne Metodologiczne założenia badania treści sformułował Lasswell w 1935 r., zastosował analizę zawartości do wnioskowania o zmianach społecznych w Niemczech hitlerowskich

77 Analiza zawartości a analiza treści

78 Ilościowa analiza treści Jakościowa analiza treści
kładzie nacisk na częstotliwość z jaką wybrane symbole występują; częstość z jaką dane symbole są przedstawiane: pochlebnie, obojętnie, negatywnie; intensywność, z jaką te symbole występują; przeprowadza się ją na dużych próbach wybranych losowo; bada się raczej proste tematy; stosuje się metody statystyczne służy przede wszystkim badaniu intencji nadawcy danej treści; analizuje się kategorie występujące często, ale także zajmuje się analizą treści pomijanych; przeprowadza się na małych, niekompletnych próbach; analizuje przejawy treści jej głębszą warstwę; stosuje mało sformalizowane kategorie; bada tematy bardzo złożone; rzadko stosuje się metody statystyczne

79 Kiedy nie przeprowadzać AZ?
Nie wiemy nic o badanym medium, nadawcy, odbiorcy Nie znamy kontekstu, w jakim pojawił się badany materiał Nie mamy możliwie pełnego i systematycznego materiału – dysponujemy jedynie przypadkowymi fragmentami Nie mamy materiału utrwalonego –widzieliśmy go lub czytali w przeszłości Nie mamy żadnego pojęcia o obsłudze komputerowych narzędzi statystycznych Brakuje nam cierpliwości, wytrwałości i czasu

80 Mocne strony AZ Słabe strony AZ Oszczędność czasu
Analiza ogranicza się do zapisanych przekazów Oszczędność pieniędzy Problem z trafnością Bezpieczeństwo ( w razie pomyłki można wszystko powtórzyć) Możliwe jest badanie długotrwałych procesów Badacz rzadko wpływa na przedmiot badań

81 AZ –kolejność działań Etap pierwszy: podbudowa teoretyczna
Etap drugi: dobór materiału analitycznego (np. gazeta codzienna) Etap trzeci: wybór jednostek analizy Zwykle jest to wybór wielostopniowy: - najpierw wybieramy np. dany tytuł - kolejną czynnością jest wybór poszczególnych numerów - dalej artykuły na dany temat

82 AZ –kolejność działań Etap czwarty: opracowanie kategorii analitycznych Musimy pamiętać, aby stosować się do kilku zasad: - stosować jednolite zasady klasyfikacji - klucz kategoryzacyjny powinien spełniać zasadę rozłączności - klucz kategoryzacyjny powinien spełniać zasadę wyczerpalności Etap piąty: obliczanie, budowa indeksu, weryfikacja hipotez Etap szósty: rozstrzygnięcie problemu rzetelności i trafności metodologicznej

83 Przykład opracowania kategorii analitycznej

84 Jakie materiały w mediach można badać przy pomocy AZ?
Teksty dziennikarskie Teksty niedziennikarskie (wypowiedzi osób, listy, ekspertyzy, blogi, teksty reklamowe, etc.) Zawartość wizualna mediów(fotografia, grafiki komputerowe, rysunki, etc.) Zawartość dźwiękowa mediów elektronicznych

85 Czego się można dowiedzieć przy pomocy AZ?
1.CO? (…jest w gazecie, telewizji, reklamie, itp.-treść) 2.JAK? (...pokazuje lub opisuje się w telewizji, reklamie, gazecie określony problem -forma) 3.KIM JEST NADAWCA? 4.KIM JEST ODBIORCA? 5.JAKIE SĄ LUB MOGĄ BYĆ EFEKTY BADANEGO PRZEKAZU?

86 Zakres problemowy AZ CO? PRZYKŁADY
O czym pisała prasa studencka w Krakowie w latach ? Tematyka reklamy prasowej na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku i w Polsce w końcu XX wieku –analiza porównawcza. Wywiady telewizyjne z polskimi politykami w okresie kampanii prezydenckiej –tematy, problemy, kontrowersje.

87 Zakres problemowy AZ JAK? PRZYKŁADY
Obraz świata w prasie dziecięcej w Polsce w 2004 roku. Wizerunek życia społecznego w polskich serialach telewizyjnych emitowanych w Telewizji Polskiej w 2005 roku. Stereotypy płci na bilbordach w Polsce w latach

88 Zakres problemowy AZ KIM JEST NADAWCA? PRZYKŁADY
Odzwierciedlenie stereotypów dotyczących płci, rasy i orientacji seksualnej w języku publicystów polskiej prasy codziennej w roku 2004. Treść i forma rubryk o modzie i stylu życia we współczesnej polskiej prasie kobiecej Hierarchia ważności tematów w serwisach informacyjnych CNN, BBC Word, TVN24 –analiza porównawcza

89 Zakres problemowy AZ KIM JEST ODBIORCA? PRZYKŁADY
Życie społeczeństwa polskiego i problematyka społeczna w polskich filmach dokumentalnych w latach Życie codzienne Krakowa pod okupacją niemiecką w świetle zawartości ogłoszeń drobnych w krakowskiej prasie codzienne w latach Cele życiowe, ambicje i problemy kobiet – czytelniczek prasy kobiecej, w świetle listów do redakcji „Tiny”, „Claudii”, „Pani” i „Wysokich Obcasów” w latach

90 Zakres problemowy AZ JAKIE SĄ EFEKTY? PRZYKŁADY
Wpływ zawartości dziecięcych reklam telewizyjnych w polskich stacjach telewizyjnych na zainteresowania i postawy przedszkolaków. Prezentacja przemocy w telewizji a poczucie bezpieczeństwa mieszkańców aglomeracji śląskiej. Polityczny efekt ujawnienia tzw. taśm prawdy przez dziennikarzy stacji TVN.

91 TYPOWY ROZMIARY PRÓBY dla dzienników –14 egzemplarzy z całego roku ukazywania się pisma (dwa tygodnie –ciągłość) dla tygodników –12 numerów (po jednym numerze z każdego miesiąca) dla miesięczników –12 numerów (próba pełna)

92 Podstawowe jednostki analizy treści
Słowo: najmniejsza jednostka, najczęściej wykorzystywana w badaniach Temat: zwł. w badaniach nad propagandą, badaniu postaw, wyobrażeń, czy wartości Postacie: liczba osób pojawiająca się w tekście Akapit Pozycja: np. książka, artykuł, przemówienie

93 Klucz kategoryzacyjny - narzędzie
Kategoryzacja –to działanie polegające na łączeniu w grupy (klasy, kategorie) obiektów odpowiadających wspólnym dla danej grupy (klasy, kategorii) kryteriom. Klucz kategoryzacyjny –to system kategorii, konieczny do dokonania AZ. Kwestionariusz, zawierający zestaw pytań, istotnych z punktu widzenia celu badawczego, prowadzących do potwierdzenia lub sfalsyfikowania hipotezy, a odnoszących się do charakterystyki każdej jednostki badawczej.

94 Cechy klucza kategoryzacyjnego
Klucz kategoryzacyjny musi być złożony z kategorii, które są: istotne (z punktu widzenia celu badań) jednoznaczne jednolite (muszą należeć do tej samej kategorii) rozłączne Wyczerpujące By użyć klucza kategoryzacyjnego, trzeba najpierw zbudować definicje operacyjne wszystkich pojęć, pojawiających się w kluczu.

95 Klucz kategoryzacyjny -przykłady

96 Klucz kategoryzacyjny -przykłady

97 Klucz kategoryzacyjny -przykłady

98 Klucz kategoryzacyjny -przykłady

99 Pozytywny wizerunek Negatywny wizerunek Neutralny wizerunek Satyryczny wizerunek Para prezydencka razem – kontekst zawodowy Prezydent - kontekst zawodowy Prezydentowa - kontekst zawodowy Para prezydencka razem – kontekst prywatny Prezydent - kontekst prywatny Prezydentowa - kontekst prywatny

100 Ćwiczenie: Na wzór niżej podanych obrazów kobiety w polskich serialach TV, dopisz po trzy kolejne.

101 Obraz i rola społeczna kobiety na przykładzie polskich seriali TV
Kod 1.1 KOBIETA RODZINNA. Relacje z: dziećmi, partnerem, innymi członkami rodziny. Główna aktywność: opieka, ochrona, pielęgnacja, wsparcie psychiczne i moralne, empatia, usługiwanie, doradzanie, zmartwienie (o członków rodziny), radość (w związku z członkami rodziny), wspomnienia rodzinne, etc. Cechy charakteru: empatia, wrażliwość, rodzinność, pomocniczość, etc. Kod 1.2 KOCHANKA ROMANTYCZNA. Relacje z: Główna aktywność: Cechy charakteru:

102 IV) Badanie mediów elektronicznych

103 Powody badania mediów elektronicznych
potrzeba skonstruowania odpowiedniej grupy docelowej, będącej odbiorcami przekazów reklamowych (tzw. targetu); historia badania mediów elektronicznych, rozpoczęła się z inicjatywy reklamodawców właśnie, a nie samych właścicieli stacji; wyobraź sobie, iż jesteś właścicielem lokalnej stacji radiowej; jak możesz udokumentować wielkość grup Twoich słuchaczy? media drukowane mogą wykazać się wysokością nakładów oraz wynikami sprzedaży, a Ty jako nadawca elektroniczny, nie masz żadnych „twardych” informacji na ten temat.

104 Telemetria jako badanie oglądalności
Telemetria to elektroniczny system pozwalający pozyskiwać i przetwarzać dane (z minutową dokładnością) z panelu gospodarstw domowych wyposażonych w telewizory. Pomiar sygnału telewizyjnego urządzenia elektronicznego podłączonego do telewizora pozwalają określić, czy telewizor jest włączony oraz jaki kanał oglądają domownicy. Niezwykle pomocnym narzędziem jest pilot telemetryczny, którego używają respondenci w momencie oglądania. „Lokalizuje” on daną osobę, ma również możliwość wydawania opinii o programie, czy rejestrowaniu gości. Każdy domownik posiada swój własny guzik, za pomocą którego można odnotować co, kiedy i jak długo ogląda np. dziecko lat 12, mężczyzna lat 45 czy emerytka lat 70.

105 Co możemy badać za pomocą telemetrii?
udział w rynku poszczególnych stacji telewizyjnych, oglądalność poszczególnych programów, Profile demograficzne widzów, ocenę efektywności kampanii reklamowych.

106 System „Siedmiu Kroków” stosowany w badaniach telemetrycznych przez AGB Nielsen
Pierwszy krok: Analiza struktury społeczeństwa; Drugi krok: Wybór grupy rodzin, która pozwoli odtworzyć strukturę demograficzną Polski w mniejszej skali (budowa panelu telemetrycznego); Trzeci krok: Instalacja mierników telemetrycznych, dzięki którym gromadzone są informacje; Czwarty krok: Codzienna transmisja danych od rodzin do komputerowej „biblioteki” AGB Nielsen Media Research; Piąty Krok: Obróbka danych i stworzenie z tysięcy elementów jednej spójnej bazy danych; Szósty Krok: Opisanie sekunda po sekundzie, jakie programy były nadawane przez poszczególne stacje; Siódmy krok: Przekazanie klientom AGB Nielsen Media Research plików, które po umieszczeniu w oprogramowaniu dają pełny obraz widowni telewizyjnej .

107 System Siedmiu Kroków pomiaru telemetrycznego - schemat

108 Przykłady wyników badań mediów elektronicznych:

109 Przykłady wyników badań mediów elektronicznych:

110 Badania słuchalności „dzienniczek” - metoda ta wymaga od respondentów dokładnego oznaczania momentów słuchania radia i słuchanej stacji w dostarczanym przez ankieterów przed badaniem specjalnym dzienniczku; pomiar może obejmować od jednego dnia do czterech tygodni, przy czym najczęściej stosowane są dzienniczki jedno lub dwutygodniowe; każdy dzień podzielony jest na pasma - najczęściej 15-minutowe; DAY AFTER RECALL bada zasięg dzienny, informuje o tym, jaki odsetek respondentów słuchał danej radiostacji „wczoraj”, czyli w dniu poprzedzającym badanie-wywiad; zasięg dzienny danej stacji w danym odcinku czasu jest równy liczbie osób, które przynajmniej raz słuchały stacji w tym odcinku czasu;

111 Badania słuchalności zasięg tygodniowy - informacja o tym, jaki odsetek respondentów słuchał danej stacji co najmniej raz w ciągu ostatnich 7 dni; zasięg w kwadransach (pasma czasowe słuchania radia) - informacja o tym, jaki odsetek respondentów słuchał danej stacji w poszczególnych przedziałach czasowych zdefiniowanych w kwadransach, które można zgrupować w dowolne przedziałów czasowe, nawet kilkugodzinne); Audytorium Średniego Kwadransa (AQH) - odsetek słuchaczy, którzy słuchali programu stacji przez co najmniej 5 minut w ciągu średniego kwadransa doby;

112 Badania słuchalności średni czas słuchania - przypadający na jednego słuchacza stacji, liczony dla doby, w minutach; udziały w rynku (ze względu na czas słuchania) - średni udział w czasie słuchania każdej stacji radiowej w kwadransie lub innym zdefiniowanym przedziale czasowym; analiza struktury obrazuje skład społeczno- demograficzny słuchaczy danej stacji; analizy współsłuchalności - jaki odsetek słuchaczy jednej stacji, słucha również innych; Affinity Index - stopień pokrycia się cech respondentów z grupy docelowej z badaną populacją.

113 Przykłady wyników badań słuchalności:

114 Przykłady wyników badań słuchalności:

115 Badania Internetu według badań przeprowadzonych przez comScore World Metrix, w grudniu 2008 roku liczba internautów przekroczyła na świecie próg jednego miliarda; jak wynika z podobnych badań firmy Megapanel, w Polsce pod koniec 2008 roku zanotowano 13,1 miliona internautów powyżej 7 roku życia. Użytkownicy Internetu ze względu na swoją charakterystykę społeczno - demograficzną, stanowią atrakcyjną grupę docelową dla wielu kategorii produktów i usług.

116 Badania Internetu czy badania w Internecie?
 badania Internetu: badanie medium i jego zawartości, które można prowadzić w dwojaki sposób – przy pomocy tradycyjnych technik drogą off-line, jak i za pomocą Internetu drogą on-line; wszystko zależy od tego, co chcemy zbadać i jaka technika będzie najodpowiedniejsza na uzyskanie odpowiedzi na pytania postawione w problematyce badawczej; badania w Internecie: badania realizowane on-line.

117

118 Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie
badanie typu traffic wykorzystuje technologię cookies, pozwalającą na identyfikowanie użytkowników monitorowanych stron bez naruszania ich prywatności; dane uzyskiwane są dzięki skryptom zliczającym, umieszczonym w kodzie stron podłączonych do badania; informacje o dokonywanych odsłonach , stanowiących podstawę definiowania liczby i długości wizyt, przesyłane są automatycznie do centrum obliczeniowego, gdzie następuje bieżąca aktualizacja wyników.

119 Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie
ankiety pop-up – gromadzą dane socjo- demograficzne Internautów oraz dane o sposobie korzystania z Internetu; wyświetlane są losowo reprezentatywnej próbie polskich użytkowników sieci; badania z użyciem programu netPanel – narzędzie instalowane na komputerze wyłącznie za zgodą internauty decydującego się na udział w badaniu; nie angażując internauty, program monitoruje sposób korzystania z Internetu przez użytkownika.

120 Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie
badania typu HeatMap jest badaniem składającym się z dwóch modułów: LinkMapa, która informuje o kliknięciach Internautów w linki i elementy klikane, znajdujące się na poszczególnych stronach internetowych. Wyniki badania są udostępniane w postaci mapy kliknięć widocznej bezpośrednio na witrynie. ClickMapa, która odwzorowuje wszystkie kliknięcia, wykonane na stronie i prezentuje je w formie mapy temperatury najczęściej odwiedzanych punktów.

121 Click mapa - przykład

122 Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie
Badania typu FGI w którym jednocześnie bierze udział kilka osób. O wyznaczonej porze zasiadają przed własnymi komputerami, aby przez kilkadziesiąt minut dzielić się swoimi opiniami na wybrany temat. Nad prawidłowym przebiegiem spotkania czuwa moderator, który dba o prawidłowy przebieg dyskusji, kontrolując, by toczyła się wokół wyznaczonych tematów. W każdej chwili z moderatorem może skontaktować się osoba, zlecająca badania, aby przekazać swoje uwagi lub zadać dodatkowe pytania, zainspirowane toczącą się dyskusją.

123 FGI - przykład

124 Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie
prerekrutacja – respondentów rekrutuje się telefonicznie, przez Internet lub zwykłą pocztę i zaprasza do uczestnictwa w badaniu. Jeśli respondent się zgadza otrzymuje adres Internetu , który musi odwiedzić, aby wziąć udział w projekcie. stationary display – boks umieszczany jest na stronie internetowej firmy i zachęca do udziału w sondażu, respondenci po kliknięciu na przycisk są kierowani do kwestionariusza. grupy fokusowe czyli „zogniskowany wywiad grupowy” z dużą rolą aktywnego prowadzącego (moderatora), który zadaje pytania - prowadzi wywiad równocześnie z kilkoma osobami. Mocno akcentowana jest aktywność uczestników, interakcje i wymiana poglądów. Rozmowy odbywają się na internetowych forach dyskusyjnych, często z udziałem kamer.