SolidStandards Wdrażanie systemu zapewnienia jakości wg normy PN-EN 15234 na przykładzie OPEC-BIO Sp. z o.o. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Prezentacja na temat: "SolidStandards Wdrażanie systemu zapewnienia jakości wg normy PN-EN 15234 na przykładzie OPEC-BIO Sp. z o.o. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A."— Zapis prezentacji:

1 SolidStandards Wdrażanie systemu zapewnienia jakości wg normy PN-EN 15234 na przykładzie OPEC-BIO Sp. z o.o. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

2 SolidStandards Kwiecień 2011 – Marzec 2014
„Wspieranie procesu wdrażania norm jakości i zrównoważonego rozwoju oraz systemu certyfikacji dla paliw z biomasy” Patronat: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

3 3 Zakres projektu Opracowanie materiałów szkoleniowych ułatwiających wdrożenie norm 35 szkoleń dla producentów, dostawców, odbiorców końcowych biomasy – ok. 700 uczestników Wdrożenie norm w 7 przedsiębiorstwach europejskich (1 wytwórca z Polski) Zebranie informacji od uczestników rynku na temat norm i przekazanie do Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) i Komisji Europejskiej Hot-line – wsparcie dla producentów Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

4 Spółka została powołana z inicjatywy Zarządu OPEC GRUDZIĄDZ w 2005 roku.
CEL SPÓŁKI: Kompleksowa organizacja rynku paliw energetycznych, w tym biopaliw, Produkcja peletów z biomasy pochodzenia rolniczego, Produkcja biopaliw w postaci peletów ze słomy w liczbach: 2009 r tys. ton/rok 2011 r tys. ton/rok plan 2013 r tys. ton/rok plan 2015 r tys. ton/rok 4 4

5 Norma EN 14961 EN :2010 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 1: Wymagania ogólne EN :2011 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 2: Pelety drzewne do zastosowań nieprzemysłowych EN :2011 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 3: Brykiety drzewne do zastosowań nieprzemysłowych EN :2011 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 4: Zrębki drzewne do zastosowań nieprzemysłowych EN :2011 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 5: Drewno opałowe do zastosowań nieprzemysłowych EN :2012 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 6: Pelety niedrzewne do zastosowań nieprzemysłowych

6 Norma EN 15234 EN :2011 Biopaliwa stałe. Zapewnienie jakości paliwa. Część 1: Wymagania ogólne EN :2012 Biopaliwa stałe. Zapewnienie jakości paliwa. Część 2: Pelety drzewne do zastosowań nieprzemysłowych EN :2012 Biopaliwa stałe. Zapewnienie jakości paliwa. Część 3: Brykiety drzewne do zastosowań nieprzemysłowych EN :2012 Biopaliwa stałe. Zapewnienie jakości paliwa. Część 4: Zrębki drzewne do zastosowań nieprzemysłowych EN :2012 Biopaliwa stałe. Zapewnienie jakości paliwa. Część 5: Drewno opałowe do zastosowań nieprzemysłowych EN :2012 Biopaliwa stałe. Zapewnienie jakości paliwa. Część 6: Pelety niedrzewne do zastosowań nieprzemysłowych

7 Wdrażanie systemu jakości
7 Wdrażanie systemu jakości Studium wykonalności wdrażania systemu jakości w całym łańcuchu dostaw EN (zapewnienie jakości): budowa wewnętrznego systemu jakości w firmie identyfikacja sprzętu do kontroli analiza kosztów wdrożenia systemu jakości analiza korzyści z wdrożenia systemu EN (specyfikacja i klasyfikacja paliw) analiza parametrów fizycznych i chemicznych paliw Wdrażanie systemu zapewnienia jakości warsztaty w firmie wdrażającej normy dla innych firm Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

8 EN 15234 Zapewnienie jakości w łańcuchu dostaw
Należy wziąć pod uwagę cały łańcuch dostaw: Dostawa surowca Produkcja Handel Pole Użytkownik Sprzedawca detaliczny Dystrybutor/ Importer Fabryka pelet Belowanie EN 15234, część 6 EN 15234, część 1 Surowiec Pelety Typowy łańcuch dostaw pelet niedrzewnych

9 EN 15234-6 Zapewnianie jakości - Procedura
9 Krok 1 Określenie wymagań dla paliwa Krok 2 Opis procesu Zidentyfikowanie czynników mających wpływ na jakość Krok 3 Określenie Krytycznych Punktów Kontrolnych (KPK) Krok 4 Wybór odpowiednich środków Krok 5 Ustalenie sposobów postępowania z materiałami nie spełniającymi wymagań Krok 6

10 Krok 1 – Określenie wymagań dla paliwa
10 Surowiec: słoma pszenicy, jęczmienia i rzepaku. Parametry peletów: średnica - D08 (8mm ± 1mm, a długość od 10 do 30 mm), wilgotność - M10 (≤10% wagowo w stanie roboczym), zawartość popiołu - A10.0 (≤10% wagowo masy suchej), wytrzymałość mechaniczna - DU95.0 (≥95% wagowo), ilość frakcji drobnej - F5.0 (≤5% wagowo), gęstość nasypowa - BD600 (≥600 kg/m3), wartość opałowa - Q minimum 14,5 MJ/kg.

11 SCHEMATY WSPÓŁPRACY Z PRODUCENTAMI BIOMASY
H A R M O N O G R A M D O S T A W WARIANT I K O N T R A K T A C J A PRODUCENT DOWÓZ WŁASNYM TRANSPORTEM MAGAZYNOWANIE PRASOWANIE SŁOMY WARIANT II PRODUCENT TRANSPORT PO STRONIE OPEC-BIO MAGAZYNOWANIE MAGAZYN BUFOROWY PRASOWANIE SŁOMY WARIANT III PRODUCENT TRANSPORT PO STRONIE OPEC-BIO PRASOWANIE SŁOMY OPEC-BIO

12 Aspekty jakościowe, które musi spełniać biomasa:
Doświadczenie zdobyte w okresie działalności Spółki pokazało, iż najlepszym materiałem do produkcji biomasy jest słoma pszenna lub mieszanka słomy pszennej z rzepakową. Natomiast najmniej pożądanym surowcem okazało się siano, słoma jęczmienia oraz żyta.

13 Magazynowanie posortowanej słomy na polu (magazyn główny)
13 Krok 2 – Opis procesu 1. etap – na polu Czynniki wpływające na jakość (odpowiednik kroku 3) Krytyczne Punkty Kontroli (odpowiednik kroku 4) RM - raw material = surowiec Opis procesu (przed dostawą surowca) Działanie i ustawienia urządzeń Wpływ na właściwości surowca Umowy z rolnikami RMKPK 1: przed żniwami Zbieranie słomy Kombajn Zanieczyszczenia RMKPK 2: podczas zbioru RM1 Belowanie słomy Balociarka Trwałość balotów, wilgotność RMKPK 3: po sprasowaniu RM2 Magazynowanie posortowanej słomy na polu (magazyn główny) Warunki przechowywania Wilgotność RMKPK 4: podczas sortowania RM3 Transport do zakładu Środek transportu Wilgotność, utrata surowca RMKPK 5: podczas załadunku RM4

14 Zbioru słomy dokonuje przede wszystkim we własnym zakresie przy wykorzystaniu własnego parku maszynowego.

15 15 2. etap – w zakładzie produkcyjnym Opis procesu (produkcja)
Czynniki wpływające na jakość (Krok 3) KPK (krok 4) Działanie i ustawienia urządzeń Wpływ na właściwości paliwa Odbiór surowca Zanieczyszczenia, wilgotność KPK 1: dostawa surowca 1 2. etap – w zakładzie produkcyjnym Przechowywanie w miejscu produkcji Warunki przechowywanie KPK 2: przed obróbką 2 Wilgotność, zanieczyszczenia Mieszanie i rozdrabnianie Sieczkarka, dobór surowca Trwałość, gęstość, wytrzymałość KPK 3: w trakcie mieszania 3 Suszenie Suszarka (temperatura i czas) Wilgotność, trwałość, gęstość, wytrzymałość 4 Mielenie Jednakowy rozmiar surowca 5 Młyn i sita KPK 4: po mieleniu Kondycjonowanie Wydajność prasy, wytrzymałość 6 Kondycjoner KPK 5: po kondycjonowaniu 7 Peletyzacja Rolki i matryce KPK 6: w trakcie peletyzacji Wytrzymałość i wydajność 8 Chłodzenie Chłodnia Temperatura pelet, wilgotność KPK 7: podczas chłodzenia 9 Przesiewanie Sita Ilość drobnej frakcji KPK 8: po przesianiu 10 Przechowywanie Warunki przechowywania Temperatura, wilgotność KPK 9: podczas przechowywania 11 Załadunek Środek transportu Zanieczyszczenia, ilość drobnej frakcji KPK 10: podczas załadunku

16 Krok 3 - Identyfikacja czynników wpływających na jakość paliwa
16 Nr Krok procesu Działanie i ustawienia urządzeń Wpływ na właściwości paliwa 1. etap – na polu RM1 Zbieranie słomy Właściwa wysokość cięcia słomy, właściwe zgrabianie słomy Zapobieganie nadmiernemu zanieczyszczeniu słomy kamieniami i glebą RM2 Belowanie słomy Wielkość bel, zagęszczanie słomy Wpływ na trwałość bel, magazynowanie, koszty transportu i pracę szarpaka RM3 Magazynowanie słomy w stogach na polu (magazyn główny) Zabezpieczenie przed opadami i ochrona przed podpaleniami Sortowanie bel słomy wg rodzaju i jakości (wilgotności) Zabezpieczenie przed nadmierną wilgotnością i utratą surowca. Wpływ na wydajność produkcji pelet. Ułatwia dostawę surowca do zakładu produkcyjnego RM4 Transport do zakładu Ochrona przed deszczem i śniegiem i utratą surowca Zabezpieczenie przed nadmierną wilgotnością i utratą surowca w trakcie transportu 2. etap – w zakładzie produkcyjnym 1 Odbiór surowca czystość i adekwatność środka transport oraz wilgotność Zanieczyszczenia mogą być przyczyną problemów w trakcie obróbki surowca, a także przy transporcie i spalaniu paliwa Podwyższona wilgotność powoduje konieczność suszenia surowca, ew. mieszania słomy suchej ze słomą o podwyższonej wilgotności, co podnosi koszty produkcji 2 Przechowywanie surowca na placu zakładu Warunki przechowywania Zbyt długie i niewłaściwe (bez ochrony przed warunkami atmosferycznymi) magazynowanie powoduje obniżenie jakości słomy, może powodować jej zbytnie zawilgocenie do gnicia włącznie 3 Mieszanie i rozdrabnianie Właściwy dobór różnego rodzaju słomy w przypadku ich mieszania Właściwe proporcje słomy suchej do wilgotnej oraz różnych gatunków słomy wpływają na właściwości pelet: wytrzymałość, proces spalania 4 Suszenie Temperatura i czas Podwyższona wilgotność powoduje wyższe koszty produkcji oraz limituje jej wielkość Wpływ wilgotności na trwałość pelet

17 Krok 3 - Identyfikacja czynników wpływających na jakość paliwa c.d
17 Nr Krok procesu Działanie i ustawienia urządzeń Wpływ na właściwości paliwa 5 Mielenie Stan młyna i sit Jednakowy rozmiar ma wpływ na pracę suszarki i granulatorów 6 Kondycjonowanie Ilość i temperatura wody Wydajność pras oraz wytrzymałość pelet 7 Peletyzacja Geometria otworów, stan rolek, temperatura Wydajność pras, wytrzymałość pelet oraz ilość drobnej frakcji 8 Chłodzenie Temperatura Wytrzymałość pelet, wilgotność 9 Przesiewanie Stan sit, ustawienia urządzeń Frakcja drobna oraz ilość zbyt długich pelet – wytrzymałość pelet 10 Przechowywanie Warunki przechowywania, temperatura 11 Załadunek Czystość i adekwatność środka transportu Zanieczyszczenia mogą być przyczyną problemów przy transporcie i spalaniu paliwa

18 Krok 4 – Krytyczne Punkty Kontroli
18 Określenie Krytycznych Punktów Kontroli (KPK) Krytyczne Punkty Kontroli to punkty w trakcie lub między poszczególnymi procesami, podczas których stosunkowo łatwo można ocenić poszczególne właściwości i najskuteczniej można wdrożyć działania na rzecz poprawy jakości.

19 Krok 4 – Krytyczne Punkty Kontroli
19 Nr KPK Krytyczny Punkt Kontroli Jak kontrolować Częstotliwość kontroli RMKPK1 przed żniwami (umowy z rolnikami na dostawy surowca) warunki umowy, trwałość umowy, harmonogram dostaw w celu zapewnienia właściwego zapasu słomy w zakładzie co roku RMKPK2 podczas zbiorów słomy kontrola wizualna, każde pole każdego dnia podczas zbiorów RMKPK3 po sprasowaniu każdego dnia podczas belowania RMKPK4 podczas sortowania i przechowywania kontrola wizualna każdej beli (ustawianie stogów rodzajowo i jakościowo pod względem wilgotności oraz zgodnie z przepisami p.poż.); (przykrycie – ochrona przed warunkami atmosferycznymi; monitoring – ochrona przed podpaleniami); pomiar wilgotności; każdego dnia podczas sortowania ciągle każda bela RMKPK5 Podczas załadunku Kontrola wizualna; kontrola wilgotność i rodzaju pod kątem specyfikacji dostaw do produkcji Każda kostka podczas załadunku na pojazdy KPK1 Dostawa surowca kontrola wizualna; pomiar wilgotności każda bela wyrywkowo, każdy transport KPK2 Przed obróbką kontrola wizualna; pomiar wilgotności KPK3 Podczas mieszania kontrola wizualna ciągle podczas mieszania KPK4 Po mieleniu kontrola wizualna; pomiar wilgotności (kontrola automatyczna) okresowo, raz na zmianę ciągle KPK5 Po kondycjonowaniu pomiar wilgotności (kontrola automatyczna) KPK6 Peletyzacja kontrola wizualna i sensoryczna; kontrola automatyczna: temperatura, ciśnienie w układzie hydraulicznym granulatora, obciążenie silnika napędowego okresowo, co 1/2 godz. KPK7 Podczas chłodzenia kontrola automatyczna (pomiar temperatury, podciśnienia i grubości warstwy peletu na taśmie) KPK8 Po przesianiu kontrola wizualna kontrola automatyczna (pomiar ilości powracającego odsiewu); pobranie i badanie próbek po każdej zmianie surowca i naprawie sprzętu co 1/2 godz. raz na zmianę (lub przy zmianie surowca) KPK9 Podczas przechowywania w silosach kontrola automatyczna (temperatura, poziom pelet w silosie) KPK10 kontrola wizualna środka transportu frakcja drobna: pobranie i badanie próbki podczas załadunku (ok. 7 x dziennie) raz na zmianę (lub przy zmianie surowca)

20 Krok 5 - Wybór odpowiednich środków zapewnienia jakości produktu
20 Pracownicy: podział obowiązków, instrukcje postępowania, szkolenia Obiekty i urządzenia: dostosowanie do wymaganej jakości paliwa, stan i ustawienia, okresowa konserwacja Jakość produktu: kontrola jakości, postępowanie w materiałami nie spełniającymi wymagań Punkty styczne dostawców i odbiorców w łańcuchu dostaw: umowy sprzedaży, kontrole, deklaracja produktu, rozpatrywanie reklamacji Dokumentowanie wszystkich powyższych działań

21 Krok 5 - Wybór odpowiednich środków zapewnienia jakości produktu
21 Certyfikat jakości peletu akredytowanego laboratorium OPEC Grudziądz cena ustalana jest za 1 GJ energii uzyskanej ze spalanej biomasy

22 Krok 5 – Dokumentacja - przykład
22 Zagadnienie Dokument Ilość i pochodzenie przyjmowanego surowca (m.in. umowy dostawy, deklarację pochodzenia i źródła zgodną z normą EN , tabela 1). Wyniki oględzin. Dziennik dostaw Plany transport surowca z magazynu głównego do zakładu Cotygodniowe plany dostawy Proporcje mieszania surowców (zgodnie z zaleceniami szefa produkcji) Raporty z przebiegu zmiany oraz raport roczny Usterki w procesie produkcji (data, rodzaj usterki, środki podjęte w celu rozwiązania problemu, ilość i przeznaczenie pelet niespełniających wymagań) Książka ruchu + program komputerowy Większe naprawy i konserwacja, które mogły doprowadzić do zmiany właściwości pelet (data, jakie prace wykonano) Książka ruchu Szkolenia pracowników dotyczące czynników produkcji, które mogą wpływać na jakość produkowanych pelet (data, uczestnicy, zakres) Dokumentacja kadrowa Podział obowiązków pomiędzy poszczególnych pracowników Zakres obowiązków + karta stanowiska Instrukcje pracownicze dla każdego stanowiska pracy w połączeniu z Krytycznymi Punktami Kontroli Wyniki przeprowadzanych badań Dziennik badań Procedury dotyczące postępowania z peletami niezgodnymi Procedura postępowania z peletami niezgodnymi Sprzedawane pelety (data, specyfikacja paliwa, ilość sprzedanych pelet, dane klienta, numer próbki, deklaracja produktu) Książka sprzedaży Reklamacje (data, ustalenia, podjęte działania) Dokumentacja reklamacji

23 Jeżeli surowiec lub pelety nie spełniają wymagań jakościowych:
Krok 6 - Ustalenie i udokumentowanie sposobów postępowania z surowcami i produktami nie spełniającymi wymagań 23 Jeżeli surowiec lub pelety nie spełniają wymagań jakościowych: niezgodna partia oddzielana od reszty o odpowiednich parametrach, dostosowywane parametry procesu (np. poprzez przesiewanie, dosuszanie, itp.) Wszystkie niezbędne informacje są dokumentowane. Jeżeli niezgodność produktu (powstała w trakcie dostawy) zostaje wykryta w momencie dostawy do odbiorcy - przygotowywany jest raport niezgodności i uzgodnienie metody postępowania z niezgodną partią z klientem. Przykład:

24 Deklaracja produktu Deklaracja produktu powinna zawierać (przynajmniej) następujące informacje: Nazwę dostawcy i dane kontaktowe Formę handlową (zgodnie z EN ) Pochodzenie i źródło (zgodnie z EN , Tabela1) Kraj/kraje (miejsca) pochodzenia Specyfikację właściwości (zgodnie z EN lub -6) Właściwości normatywne (Właściwości informacyjne) Czy surowiec poddano obróbce chemicznej (tak/nie) Podpis, data

25 EN 15234-6 Uproszczona deklaracja produktu
Deklaracja produktu sporządzona w oparciu o normę EN – pelety niedrzewne Dostawca: OPEC-BIO Sp. z o.o. Wielkość dostawy 3 tony Źródło: Kraj: Polska ( Gdańsk) Postać handlowa: Pelety Klasa lub rodzaj surowca Klasa B (słoma pszenicy) Średnica D06  D08 X Materiał poddano obróbce chemicznej Nie X Tak 

26 Korzyści Wyższa produktywność – lepsze wykorzystanie czasu pracy, mniejsza liczba przestojów w produkcji; Niższe koszty eksploatacji urządzeń – zwiększenie trwałości urządzeń, zmniejszenie częstotliwości wymiany elementów urządzeń wrażliwych na występowanie zanieczyszczeń w słomie (kamienie, piasek), mniejsza awaryjność urządzeń; Wyższy stopień wykorzystania automatyzacji pracy linii produkcyjnej; Możliwość pozyskania stałych i stabilnych odbiorców Stabilna jakość pelet, stabilna cena; Brak reklamacji i związanych z nimi kosztami. Zadowolenie klienta;

27 Regulacje krajowe Ustawa Prawo energetyczne
Rozporządzenie MG z dn.18 października 2012 w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. § 6 ust. 7 rozporządzenia - w przypadku jednostki wytwórczej, w której spalane są biomasa lub biomasa i paliwo pomocnicze, należącej do przedsiębiorstwa energetycznego obowiązanego do realizacji obowiązków, o których mowa w ust. 2‐6 tego przepisu, do energii ze źródeł odnawialnych nie zalicza się energii elektrycznej lub ciepła wytworzonego z drewna pełnowartościowego

28 Spalanie biomasy Informacja nr 13 /2013 Prezesa URE w sprawie kwalifikacji drewna oraz materiału drzewnego, w kontekście regulacji dotyczących systemu wsparcia OZE Informacja URE ws wydania świadectw pochodzenia dla jednostek spalających biomasę: Brak dokumentów potwierdzających pochodzenie drewna Zawartość substancji/frakcji/dodatków nie spełniających wymagań określonych w definicji biomasy wdrażanie kontroli pochodzenia dostaw w oparciu o normę PN-EN :1 Biopaliwa stałe – Zapewnienie jakości paliwa

29 Deklaracja produktu Właściciel biomasy Producent biopaliwa= dostawca
Odbiorca końcowy dokumentacja źródła pochodzenia surowca deklaracja produktu Producent biopaliwa/ dostawca Właściciel biomasy Odbiorca końcowy hurtownik dokumentacja źródła pochodzenia surowca deklaracja produktu

30 Kontakt Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii
Tel.: