Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 – 2020 (PROW )

Prezentacja na temat: "Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 – 2020 (PROW )"— Zapis prezentacji:

1 Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 – 2020 (PROW 2014-2020)
Wersja I 26 lipca 2013 r.

2 Cel nadrzędny PROW Celem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 będzie poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.

3 6 priorytetów 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich; 2. Poprawa konkurencyjności wszystkich sektorów rolnictwa i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych; 3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie; 4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa; 5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym; 6. Zwiększenie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.

4 3 Cele PROW Konkurencyjność rolnictwa poprzez wspieranie innowacji i restrukturyzacji oraz umożliwianie sektorowi rolnemu korzystanie z zasobów; Zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi poprzez ochronę środowiska i krajobrazu wiejskiego oraz utrzymanie zdolności produkcyjnej użytków rolnych; Zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich w całej UE poprzez wzmacnianie potencjału ludzkiego na szczeblu lokalnym, budowę potencjału i poprawę warunków lokalnych oraz więzi między ośrodkami miejskimi a obszarami wiejskimi.

5 Zestawienie celów szczegółowych dla PROW 2014-2020
Priorytet Cel szczegółowy 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich 1A. Zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach wiejskich 1B. Wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem, a badaniami i innowacją 1C. Promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego w sektorach rolnym i leśnym 2. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych 2A. Ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed problemami strukturalnymi, szczególnie gospodarstw o niskim poziomie uczestnictwa w rynku, gospodarstw prowadzących działalność o charakterze rynkowym w określonych sektorach i gospodarstw wymagających zróżnicowania produkcji rolnej 2B. Ułatwianie wymiany pokoleniowej w sektorze rolnym 3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie 3A. Lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów i organizacje międzybranżowe 3B. Wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych 4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa 4A. Odtwarzanie i zachowanie różnorodności biologicznej, w tym na obszarach Natura 2000, oraz rolnictwa o wysokiej wartości przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów 4B. Poprawa gospodarowania wodą 4C. Poprawa gospodarowania glebą 5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym 5A. Poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych w rolnictwie 5B. Poprawa efektywności korzystania z energii w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym 5C. Ułatwianie dostaw i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii produktów ubocznych, odpadów, pozostałości i innych surowców nieżywnościowych dla celów biogospodarki 5D. Redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa 5E. Zwiększenie sekwestracji dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie 6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich 6A.Ułatwianie różnicowania działalności, zakładania nowych, małych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy 6B Wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich

6 Zestawienie działań w ramach PROW 2014-2020
Priorytet Działanie 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich Działanie „Transfer wiedzy” Działanie „Doradztwo” Działanie „Współpraca” 2. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych Działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych” Działanie „Restrukturyzacja małych gospodarstw” Działanie „Premia dla młodych rolników” 3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie Działanie „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych” Działanie „Przetwórstwo i marketing produktów rolnych ” Działanie „Tworzenie grup producentów” Działanie „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich - Targowiska” Działanie „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych” 4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa Działanie „Rolnośrodowiskowoklimatyczne” Działanie „Rolnictwo ekologiczne” Działanie „Płatności dla obszarów ONW” Działanie „Scalanie gruntów” 5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym Działanie „Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego” 6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich Działanie „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” Działanie „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” Działania „LEADER”

7 Co proponowaliśmy? Proponujemy, aby do silnych stron prezentowanych w analizie SWOT sytuacji na wsi i terenach wiejskich poszczególnych priorytetów PROW dodano zapisy: Organizacje, spółdzielnie i zrzeszenia rolnicze gotowe wesprzeć transfer wiedzy i innowacji; Rolnicy i producenci rolni zorganizowani w ramach systemu dobrowolnych zrzeszeń oraz spółdzielni i kółek rolniczych; Aktywność kół gospodyń wiejskich. Wskazane jest, aby do szans prezentowanych w analizie SWOT sytuacji na wsi i terenach wiejskich poszczególnych priorytetów PROW dodano zapisy: Wsparcie ze strony UE partnerskich działań prorozwojowych, w tym aktywności zorganizowanej rolników i producentów rolnych; Możliwość wprowadzenia systemowych rozwiązań na bazie istniejących organizacji, związków rolniczych i producentów rolnych; Możliwość zastosowania zaawansowanych technologii do upowszechnienia dostępu do najnowszych rozwiązań w obszarze usług publicznych w sektorze zdrowia i edukacji na rzecz mieszkańców wsi i terenów wiejskich w oparciu o e-edukacje i telemedycynę. Uznajemy, że analiza SWOT sytuacji na wsi i terenach wiejskich w obszarze słabych stron winna być poszerzona o zapisy: Rozproszona kompetencja, brak stabilnych rozwiązań organizacyjnych i prawnych; Ograniczony dostęp do zaawansowanych technologii i usług publicznych z obszaru edukacji i zdrowia.

8 c.d. Wskazujemy, że analiza SWOT sytuacji na wsi i terenach wiejskich w obszarze zagrożeń winna być poszerzona o zapisy: Wzrastające dysproporcje rozwojowe miedzy obszarami miejskimi i wiejskimi, w tym wzrastające degradowanie jakości życia mieszkańców wsi i ich pauperyzacja. Postulujemy włączenie biologizacji (technologii opartych na mikroorganizmach) rolnictwa do: metodyk integrowanej ochrony roślin, szkoleń doradców i rolników jako alternatywy chemizacji rolnictwa, Krajowego Planu Działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem chemicznych środków ochrony roślin. Wskazana jest promocja produkcji zwierzęcej i rolnej w oparciu o mikroorganizmy. Działanie „Rolnictwo ekologiczne” należy poszerzyć o zagadnienia związane z intensyfikacją rozwoju produkcji opartej na mikroorganizmach.

9 c.d. Uznajemy za istotne i konieczne dla pełnego uzyskania efektów rozwojowych uwzględnienie obok „rolnika”, jako beneficjenta funduszy UE, form zorganizowanych produkcji rolnej jak „spółdzielnie” i „organizacje producenckie”. Proponujemy włączenie jako beneficjenta funduszy spółdzielni do działań: Transfer wiedzy, Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych, Modernizacja gospodarstw rolnych, Przetwórstwo i marketing produktów rolnych, Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych, Rozwój przedsiębiorczości, Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich, Działanie rolnośrodowiskowo klimatyczne, Rolnictwo ekologiczne, Płatności dla obszarów Natura 2000, Płatności dla obszarów ONW, Leader.

10 c.d. Postulujemy wprowadzenie w PROW interwencji w formie finansowania inkubacji przedsiębiorstw na terenach wiejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem inwestycji w zaawansowane technologie rolnicze, produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz usług na rzecz ludność wiejskiej, w tym e-usług, z naciskiem na telemedycynę. Proponujemy wsparcie sieciowych rozwiązań na terenach wiejskich w formie organizacji szerokich przedsięwzięć edukacyjno-doradczych w oparciu o organizacje rolnicze, ochotniczą straż oraz spółdzielnie. Proponujemy wytworzyć narzędzie interwencji PROW w obszarach promocji zdrowego trybu życia i poprawy aktywności fizycznej ludności na terenach wiejskich. Uważamy za istotne włączenie do zakresu interwencji programu promocji i wsparcia produkcji soi, jako potencjalnego nowego obszaru produkcji i przetwórstwa.

11 c.d. Uważamy za istotne, dla wytworzenia realnej reprezentatywności obszarów wiejskich, mechanizmów partnerstwa oraz identyfikacji środowiskowej, włączenie jako beneficjenta KZRKiOR, Kół Gospodyń Wiejskich, Związków Zawodowych, Izb Gospodarczych i innych organizacji społeczno-gospodarczych do działań: Transfer wiedzy, Doradztwo, Współpraca, Leader. Uznajemy za ważne, aby utworzono działania związane z promocją funduszu oraz samego programu skierowane bezpośrednio na rzecz reprezentatywnych organizacji z obszarów wiejskich, w tym KZRKiOR.

12 c.d. Proponujemy włączenie do zapisów PROW finansowania systemu budowy Domów Spokojnej Starości po hasłem „Zdrowa Srebrna Wieś” skierowanych do mieszkańców wsi i terenów wiejskich, których finansowanie działalności operacyjnej zagwarantowane będzie ze środków powiatów. Proponujemy podział środków w poszczególnych narzędziach interwencji w postaci dotacji i instrumentów inżynierii finansowej między przetwórstwem i przygotowaniem do przetwórstwa w relacji 2/3 i 1/3. W tej strukturze również podzielnie środków między przetwórców i grupami producentów w zakresie wszelkich oferowanych programem narzędzi.

13 Co nowego zaproponujemy?
Uznajemy za istotne, aby PROW jednoznacznie ujął organizacje, spółdzielnie i zrzeszenia rolnicze wśród beneficjentów poszczególnych działań, poprzez bezpośrednie zapisy w programie identyfikujące te typu istotnych uczestników sektora rolnego. Proponujmy tym samym zróżnicowanie poziomu dofinansowania kierowanego do indywidualnego gospodarstwa/rolnika i spółdzielni/innej formy zorganizowanej, które promowałoby podejmowanie współpracy i wzmacniało zorganizowane formy prowadzenia aktywności na terenach wiejskich. Proponujemy przyjąć podział alokacji w poszczególnych priorytetach na dwie grupy: pierwsza obejmująca aktywność indywidualną stanowiłaby 1/3 alokacji danego działania, zaś druga skierowana do form zorganizowanych stanowiłaby 2/3 alokacji danego działania.

14 c.d. Ponadto wartość potencjalnych transferów potęgowana byłaby formami zorganizowanymi, dla przykładu jeśli na indywidualną działalność przywidywano wsparcie kwotą X, to forma zorganizowana powinna być wspierana wartością 3X-5X (uzależnione od liczby zatrudnionych osób w formach zorganizowanej aktywności rolników i producentów rolnych). Wartość bazowa X powinna zostać poddana szerszej dyskusji w oparciu o zasady udzielania wsparcia określone po stronie KE. Dodatkowo proponujemy podział środków w poszczególnych narzędziach interwencji w postaci dotacji i instrumentów inżynierii finansowej między przetwórstwem i przygotowaniem do przetwórstwa w relacji 2/3 i 1/3. W tej strukturze również podzielnie środków między przetwórców i grupami producentów w zakresie wszelkich oferowanych programem narzędzi.

15 c.d. Popieramy wsparcie dedykowanych, ogólnopolskich organizacji otoczenia obszaru działalności rolniczej oraz działalności na rzecz rolnictwa poprzez tworzenie ogólnopolskich sieci wsparcia. Działania takie, finansowane ze środków UE, były skierowane do ogólnopolskich organizacji (Krajowa Izba Gospodarcza, Związki Pracodawców), przynosząc pozytywne skutki dla rozwoju przedsiębiorczości. Za istotne uważamy również utworzenie w programie narzędzi umożliwiających przeprowadzenie restrukturyzacji spółdzielni świadczących usługi rolnikom. Rynek usług spółdzielczych, choć szeroki i atrakcyjny z punktu widzenia rolnika, został w ostatnich latach zaniedbany. Dotychczasowe programy w latach nie przewidywały bezpośredniego wsparcia tego typu form aktywności, co doprowadziło do degradacji majątku i ograniczenia konkurencyjności poszczególnych podmiotów. Traktujemy PROW jako jedną z ostatnich szans na odbudowę potencjału spółdzielni i spółdzielczości, która ze swej konstrukcji prawnej, organizacyjnej i rynkowej w pełni wpisuje się w kierunki działań KE w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

16 c.d. Wskazujemy na konieczność wykorzystania potencjału aktywności kół gospodyń wiejskich, często jedynych kreatorów życia społeczno-kulturalnej na wsi. Wskazane jest, aby te organizacji zostały włączone do realizacji projektów przewidzianych programem. Proponujemy, aby następowo to poprzez zapis wymogu prowadzenia działań z partnerstwie i dodatkowym premiowaniu, jeśli członkiem partnerstwa będzie koła gospodyń wiejskich. Ponadto warto wytworzyć mechanizmy miko grantów np PLN na projekt. Rozliczenie ich oparte musi być na mechanizmach ryczałtowych, które upraszczałoby system realizacji i kontroli, zaś przygotowane przez MRiRW stawki ryczałtowe poszczególnych usług uściślałyby modele realizacyjne projektów i ich koszty.

17 c.d. Postulujemy, aby priorytety doradczy i innowacyjny skierowane były do wyspecjalizowanych instytucji, których aktywność realnie wpływa na podnoszenia innowacyjności na terenach wiejskich. Za istotne należy tu uznać przygotowanie narzędzi wspierających proces komercjalizacji technologii rolnych. Proponujemy, aby min. 1/3 alokacji tych działań skierowana została do Instytutów Badawczych nadzorowanych przez MRiRW, które prowadzą badania w obszarze hodowli i aklimatyzacji roślin, rozwoju metod produkcji zwierząt, bezpieczeństwa produkcji żywności, czy doskonalenia metod usytuowania wyników produkcji na rynkach zagranicznych. Obawiamy się, że bez takiego podziału utracimy potencjał już wypracowanych w tych instytucjach rozwiązań.

18 c.d. Proponujemy, aby zagadnienia biologizacji (technologii opartych na mikroorganizmach) rolnictwa zostały szeroko włączone do: metodyk integrowanej ochrony roślin, szkoleń doradców i rolników jako alternatywy chemizacji rolnictwa, Krajowego Planu Działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem chemicznych środków ochrony roślin. Możliwe jest to dodatkowo poprzez umieszczenie w kryteriach oceny, punktacji strategicznej poszczególnych działań, preferencji wobec tego typu rozwiązań.

19 c.d. Za istotne uważamy szerokie wdrożenie technologii informatycznych na terenach wiejskich, szczególnie w obszarach edukacyjnych i doradczych, jak również powszechnego systemu poprawy bezpieczeństwa żywności, czy też całego pakietu usług na rzecz mieszkańców wsi, ze szczególnym uwzględnieniem technologii e-zdrowia. Poza strukturami naszych organizacji istotnym jest dalsze wykorzystywanie w kreowaniu dostępu do edukacji i oświaty dla ludności wiejskiej, istniejącej sieci blisko 700 internetowych Centrów Kształcenia na wsiach działających w Ochotniczych Strażach Pożarnych. Wsparcie tej organizacji i szerokie jej włączenie w świadczenie usług dla mieszkańców wsi uznajemy za kluczowe i gwarantujące realny sukces planowanych PROW działań.

20 c.d. Uważamy, że działania prorozwojowe powinny odnosić się do wsparcia kultury, edukacji i zdrowia. Działania prorynkowe powinny być zrównoważone odpowiedzią na wyzwanie związane ze starzeniem się społeczeństwa, szczególnie tak silnie postępującego na terenach wiejskich. Popieramy finansowanie budowy systemu Domów Spokojnej Starości po hasłem „Zdrowa Srebrna Wieś” skierowanych do mieszkańców wsi i terenów wiejskich, których finansowanie działalności operacyjnej zagwarantowane będzie ze środków powiatów.

21 c.d. Proponujemy wsparcie sieciowych rozwiązań na terenach wiejskich w formie organizacji szerokich przedsięwzięć edukacyjno-doradczych w oparciu o organizacje rolnicze, ochotniczą straż oraz spółdzielnie. Za istotne uważamy przeznaczenie środków na podnoszenie kompetencji wśród członków i pracowników tych organizacji. Wskazane jest podział środków szkoleniowych na dwie części. Pierwsza 1/3 skierowana na system szkoleń na rzecz tych organizacji działających an terenach wiejskich, w tym ODR i Instytutów Naukowych, w celu podnoszenia ich kompetencji rynkowych i doradczych. Druga w wymiarze 2/3 środków skierowanych bezpośrednio do rolników i producentów rolnych. Tego typu schemat podziału gwarantuje wytworzenie długookresowego mechanizmu „train the trainers” oraz możliwości kaskadowego przekazywania wiedzy bezpośrednio do rolników i producentów rolnych.

22 Dziękuję za uwagę! dr Artur Bartoszewicz