Konferencja ELNI EIA Wrocław – 23 maja 2013 r.

Prezentacja na temat: "Konferencja ELNI EIA Wrocław – 23 maja 2013 r."— Zapis prezentacji:

1 Konferencja ELNI EIA Wrocław – 23 maja 2013 r.
Wniosek Komisji o zmianę DYREKTYWY OOŚ Nowelizacja dyrektywy 2011/92/UE Konferencja ELNI EIA Wrocław – 23 maja 2013 r.

2 Konspekt prezentacji Kontekst procesu wprowadzania zmian
Przegląd zastosowań dyrektywy OOŚ: mocne i słabe strony Względy polityczne Główne zidentyfikowane problemy Cele (ogólne, konkretne, operacyjne) Rozważane opcje w zakresie polityki i instrumentów Względy prawne: proponowane zmiany Prezentacja artykuł po artykule Przyczyny/kontekst

3 Kontekst procesu wprowadzania zmian
Dyrektywa OOŚ jako instrument ewentualnego uproszczenia (COM(2009)15). IV sprawozdanie Komisji dotyczące zastosowania i skuteczności dyrektywy OOŚ (COM(2009)378). => POTRZEBA NOWELIZACJI? 2010: Konsultacje z zainteresowanymi stronami Szeroko zakrojone konsultacje społeczne (przetłumaczony kwestionariusz internetowy). Konferencja zainteresowanych stron w Leuven. 2011: Przygotowanie sprawozdania z oceny skutków prawnych Eksperci wewnętrzni: służby Komisji. Eksperci zewnętrzni Komisyjna grupa ekspertów krajowych w zakresie OOŚ/SOOŚ. Zlecone badania w celu zgromadzenia danych. 2012: Konsultacje Rady ds. Oceny Skutków Prawnych

4 Przegląd zastosowań OOŚ (kluczowe dane na poziomie UE)
Średnia liczba OOŚ rocznie: do Średnia liczba kontroli rocznie: do Średnia liczba pozytywnych kontroli rocznie: do Średni czas trwania procesu OOŚ: 11,6 miesięcy. Etap procesu OOŚ Średni czas trwania Kontrola 1,2 miesiąca Ewaluacja 1,3 miesiąca Informacje środowiskowe (sprawozdanie środowiskowe) 5,5 miesięcy Konsultacje (opinia publiczna, organy, państwa członkowskie itp.) 1,6 miesiąca Ostateczna decyzja 2 miesiące Ogółem 11,6 miesięcy Średnie różnią się znacznie w UE: OOŚ: od mniej niż 30 (10 na Malcie, 11 na Łotwie i 23 w Austrii) do ponad (1 000 w Niemczech, w Hiszpanii, we Włoszech, we Francji i w Polsce). Kontrole: od mniej niż 100 (0 we Francji, 36 w Finlandii, 58 na Cyprze, 62 na Malcie i 96 w Austrii) do ponad (2 200 w Niemczech, w Hiszpanii, w Belgii, w Danii, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii i w Polsce). Okres realizacji: mniej niż 7 miesięcy (4,75 w Estonii, 5 w Słowacji, 6,5 na Łotwie, 7 w Grecji) lub więcej niż 20 miesięcy (21 w Danii, 27 w Hiszpanii).

5 Przegląd zastosowań OOŚ (średnie koszty dla projektodawców)
Średnie koszty zależą od wielkości projektu. Szacuje się je na 1% całkowitych kosztów projektu. EUR na 1 OOŚ. Ogólne koszty przeprowadzenia OOŚ dla projektodawców w UE: 558 do 846 mln EUR rocznie. Etap procesu OOŚ Udział w koszcie OOŚ Koszt (€) na etap OOŚ Badania wstępne (przed OOŚ) 1 %  425 Kontrola i ewaluacja 2 %  850 Informacje na temat oddziaływania na środowisko 80 %  32 715 Poprawa sprawozdania OOŚ (w miarę potrzeby) 17 %  7 010 100 %  41 000 Zgodnie z różnymi metodami obliczeń koszt przeprowadzenia OOŚ może wynosić EUR lub EUR. Ogólny roczny koszt = (średni koszt na 1 OOŚ) X (całkowita liczba OOŚ)

6 Przegląd zastosowań OOŚ (średnie koszty dla organów publicznych)
Założenie: przeciętny dzień pracy to 7,5 godziny pracy. Ogólne koszty przeprowadzenia OOŚ dla organów publicznych: 146 mln do 215 mln EUR. Studia przypadku: większy wysiłek na etapie ewaluacji pozwala na mniej wysiłku w fazie podejmowania ostatecznej decyzji. Etap procesu OOŚ Udział w koszcie OOŚ Kontrola 3 %  Ewaluacja 8 %  Przegląd informacji na temat oddziaływania na środowisko oraz podejmowanie decyzji 89 %  100 %  Koszy administracyjne przypadające na 1 OOŚ dla władz publicznych można zmierzyć z zastosowaniem liczby godzin potrzebnej do realizacji OOŚ podzielonej przez średni koszt pracy brutto (do tego celu wykorzystano standardowy model kosztów UE; zawiera on średnie koszty prac administracyjnych; koszty są obliczane zgodnie z zasadą pełnego kosztu). Założenia: przeciętny dzień pracy to 7,5 godziny pracy. Średnią liczbę dni na realizację OOŚ szacuje się na 32 osobodni (GHK (2010)).

7 Przegląd zastosowań dyrektywy OOŚ (korzyści)
Korzyści dla środowiska naturalnego Aspekty środowiskowe są uwzględnione w procesie podejmowania decyzji najwcześniej jak to możliwe Bardziej zrównoważone projekty (prewencja/ograniczanie skutków środowiskowych). Zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. Projektodawcy przewidują problemy w zakresie zgodności nawet przed zastosowaniem projektu. Szersze korzyści społeczno gospodarcze Uniknięcie kosztów dotyczących skutków środowiskowych i zdrowotnych (opłacalny instrument; koszty OOŚ są „nieistotne" w porównaniu do potencjalnie wysokich kosztów nieprzewidzianych szkód wyrządzonych środowisku lub zobowiązań). Poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego (minimalne wymagania dotyczące ocen oddziaływania na środowisko) Lepszy profil środowiskowy i reputacja projektodawców. Tworzenie/zachowanie miejsc pracy (głównie wymagających wysokich kwalifikacji). Korzyści zarządzania (zwiększenie udziału społeczeństwa, akceptacja społeczna, rozwój „społeczeństwa obywatelskiego”, możliwość kwestionowania legalności ostatecznych decyzji przez społeczeństwo). Więcej informacji na temat korzyści dla środowiska, w tym konkretne przykłady zidentyfikowane w studiach przypadku znajdują się w załączniku 7 IAR. Konsultacje publiczne: 97% osób zgodziło się, że dyrektywa OOŚ przyczynia się do skutecznej ochrony środowiska i jakości życia oraz że dyrektywa OOŚ jest skutecznym instrumentem umożliwiającym zmierzenie się z problemami środowiska przy opracowywaniu projektów (zawsze/często: 63% - czasami: 34 %). Więcej informacji na temat szerszych skutków społeczno gospodarczych znajduje się w załączniku 9 IAR.

8 Przegląd zastosowań OOŚ (słabe strony i koszty)
Rzekome czynniki ograniczające korzyści Nie ma hierarchii pomiędzy zapobieganiem, łagodzeniem i rekompensowaniem (OOŚ raczej koncentruje się na niewielkich zmianach w stosunku do łagodzenia lub rekompensaty, bez znaczących zmian dla opracowywania projektu). Zasadniczo proceduralna dyrektywa bez norm jakości. Pojawiające się kwestie ochrony środowiska (np. zmiana klimatu, ryzyko katastrofy, różnorodność biologiczna i wydajność zasobów) nie są odpowiednio omówione. Problemy z realizacją w całej UE. Koszty ekonomiczne Działalności dotyczą koszty ze względu na opóźnienia w OOŚ (np. energia) i spory prawne. Koszty przeprowadzenia OOŚ dotyczą bardziej MŚP (większy względny wpływ). Negatywny wpływ na konkurencyjność ze względu na nierównomierną realizację (zapewnienie wszystkim równych szans). Konsultacje publiczne: 47% osób uważa, że dyrektywa OOŚ tylko czasem przyczynia się do znacznej modyfikacji projektów tak, aby uwzględniały one kwestie środowiskowe. Realizacja (statystyki dostępne w okresie ): OOŚ dotyczy 12% spraw o naruszenia zainicjowanych przez Komisję w odniesieniu do unijnego ustawodawstwa w zakresie środowiska (baza danych).   OOŚ dotyczy 13% wszystkich skarg/petycji związanych z ewentualną błędną realizacją badanego unijnego ustawodawstwa środowiskowego (EU Pilot).   W 14,5% spraw rozpatrzonych w ramach EU Pilot, OOŚ jest łączona z dyrektywami z innych dziedzin (głównie natura, woda, odpady i powietrze).  [Pozostałe sektory ochrony środowiska stanowią 23% (sześć dyrektyw w sprawie ochrony wód) i 22% (dwie dyrektywy w sprawie ochrony przyrody) i 19% (jedenaście dyrektyw dotyczących gospodarki odpadami)].

9 Główne zidentyfikowane problemy 1. Niewystarczający proces kontroli
Szeroki margines swobody pozostawiony państwom członkowskim, które mogą decydować, czy wymagana jest OOŚ dla projektów z załącznika II Kryteria kontroli z załącznika III nie są zbyt konkretne Uzasadnienie decyzji kontrolnych nie jest wymagane Kryteria z załącznika III są interpretowane i stosowane na różne sposoby przez właściwe organy krajowe, co powoduje duże różnice w liczbie OOŚ w każdym państwie członkowskim: od 10 do ponad rocznie. Powyższe rozbieżności oznaczają, że w niektórych państwach członkowskich przeprowadza się za dużo OOŚ i podlegają OOŚ projekty o małym wpływie na środowisko - np. jeśli progi są niskie), co powoduje niepotrzebne obciążenia administracyjne dla projektodawców, firm i organów. Z drugiej strony w części państw członkowskich, niektórym projektom o znaczącym wpływie na środowisko udaje się uniknąć wymogu przeprowadzenia OOŚ, jeśli stosowane progi są wysokie (np. sprawy sądowe: C-301/95, C-392/96, C-87/02, C‑332/04, C-66/06, C-255/08, C-435/09); najczęstszą ilustracją tego problemu jest praktyka "salami-slicing". Doświadczenia przy wdrażaniu dyrektywy przez Komisję potwierdzają powagę tego problemu. Brak poprawnej transpozycji lub poprawnego zastosowania wymogów dotyczących procesu kontroli z dyrektywy OOŚ stanowią najistotniejszy i cyklicznie występujący problem: Stanowią one 69% naruszeń rozpoznanych przez Komisję.   Jeśli chodzi o skierowanie do sądu, % naruszeń związanych z kontrolą wynosi do 80% wszystkich przypadków dotyczących realizacji OOŚ.   Pomimo braku danych na szczeblu krajowym, skalę problemu potwierdza coraz większa liczba wniosków o wydanie orzeczenia prejudycjalnego przez sądy krajowe. Projekty bez znaczącego oddziaływania na środowisko podlegają OOŚ Nieuzasadnione decyzje dotyczące kontroli, podjęte przez władze Projektom o znaczącym wpływie na środowisko udaje się obejść OOŚ

10 Główne zidentyfikowane problemy 2. Brak jakości i analizy OOŚ
Wpływ projektów na nowe problemy środowiskowe (np. klimat, różnorodność biologiczna) nie jest wystarczająco uwzględniony + brak harmonizacji ustawodawstwa UE dotyczącego ocen środowiskowych + Brak doświadczenia organów w niektórych państwach członkowskich Brak szczególnych wymagań dotyczących zakresu i jakości informacji Brak rygorystycznych wymogów dotyczących oceny alternatyw dla projektu Brak wymagań dotyczących uzasadnienia decyzji przez właściwe organy Wpływ projektów na nowe problemy środowiskowe (np. klimat, różnorodność biologiczna) nie jest dostatecznie uwzględniony Brak wiedzy projektodawców i konsultantów realizujących OOŚ Brak doświadczenia organów w niektórych państwach członkowskich Brak szczególnych wymagań dla monitorowania po realizacji OOŚ Niewystarczająca jakość i analiza OOŚ to dobrze udokumentowany punkt sporny. Krajowi eksperci mówią o obawach dotyczących jakości OOŚ (zbyt opisowe i bez danych umożliwiających określanie oddziaływania na środowisko). Organizacje pozarządowe zajmujące się środowiskiem i opinia publiczna podzielają te obawy i skarżą się, że projekty mające znaczący, negatywny wpływ na środowisko otrzymują pozwolenie na inwestycję bez wyraźnego uzasadnienia dotyczącego tego, jak wyniki sprawozdań OOŚ i konsultacje zostały wzięte pod uwagę. Konsultanci w zakresie OOŚ i projektodawcy mają problem z uzyskaniem odpowiednich wytycznych i danych od właściwych organów (np. w celu interpretacji, co należy rozumieć pod pojęciem „znaczące" skutki środowiskowe). W rezultacie proces podejmowania decyzji nie ma odpowiednio świadomego charakteru i zagadnienie ochrony środowiska nie otrzymuje odpowiedniej uwagi. Problem procesu decyzyjnego wysokiej jakości odnosi się również do braku właściwej identyfikacji i oceny alternatyw, jako że nie ma żadnych szczególnych zobowiązań w tym zakresie. W związku z tym liczba i rodzaj ocenianych alternatyw znacznie różni się w państwach członkowskich. Jednak możliwość oceny różnych i uzasadnionych alternatyw jest postrzegana jako główna wartość dodana procesu OOŚ, zwłaszcza w przypadku projektów infrastrukturalnych, gdyż umożliwia porównanie różnych opcji, na podstawie których można podjąć ostateczną decyzję i, w razie potrzeby, dostosować projekt we wczesnym stadium rozwoju w celu zminimalizowania wpływu na środowisko. Niewystarczająca analiza alternatyw dla projektu to typowe zagadnienie pojawiające się podczas konsultacji społecznych. Podejmowanie decyzji w sposób nieświadomy może również powodować opóźnienia w realizacji projektu, gdyż często prowadzi do ponownego składania sprawozdań OOŚ i sporów. Ponadto brak norm jakości może spowodować że dany projekt, po wdrożeniu, powoduje bardziej negatywny wpływ na środowisko niż początkowo oceniano w OOŚ (np. z powodu błędnych założeń, braku szczegółowych informacji dostępnych na temat skutków związanych ze zmianą klimatu lub ponieważ środki łagodzące sugerowane w raporcie OOŚ nie zostały wprowadzone w życie). Jako że właściwe organy często nie angażują się w odpowiedni monitoring ex post niepożądanych znaczących skutków wynikających z budowy i funkcjonowania projektu, skuteczność środków łagodzących sugerowanych w sprawozdaniu OOŚ nie jest systematycznie sprawdzana i nie ma możliwości sprostowania. Problem ten jest szczególnie istotny dla projektów, które nie podlegają jeszcze wymogom monitorowania środowiska (np. w dyrektywie o emisjach przemysłowych (IED), dyrektywa w sprawie siedlisk lub jako element dobrowolnych systemów zarządzania środowiskiem), lub w przypadkach gdy zagadnienia środowiskowe nieobjęte jeszcze dyrektywą, np. zmiana klimatu, ryzyko katastrofy, wykorzystanie zasobów lub różnorodność biologiczna, ochrony środowiska, są potraktowane w powierzchowny sposób w raporcie OOŚ i w kolejnych decyzjach. W odniesieniu do tego ostatniego elementu, wyniki konsultacji publicznych pokazują, że większość (52,5%) respondentów uważa, że należy poprawić synergię między OOŚ i innymi obszarami polityki UE. Fakt, że synergia nie jest obecnie wystarczająco wykorzystywana wynika z tego, iż nowe problemy dotyczące ochrony środowiska nie są wyraźnie określone w niniejszej dyrektywie; stąd nie ma dostatecznej motywacji dla projektodawców i właściwych organów do relacjonowania wpływu projektów na tych obszarach. Wyżej wymienione problemy nie tylko hamują skuteczność OOŚ jako narzędzia do prewencji i łagodzenia szkód środowiskowych, ale też wpływają niekorzystnie na globalne cele UE.   Sprawozdania OOŚ nie koncentrują się na najbardziej znaczących skutkach Niewystarczające uwzględnienie skutków alternatyw dla projektu Brak uzasadnionych decyzji dotyczących pozwoleń na inwestycję wydanych przez organy Luki pomiędzy przewidywanymi skutkami w sprawozdaniach OOŚ i rzeczywistym wpływem Sprawozdania OOŚ zawierają niskiej jakości dane i analizy środowiskowe Rozbieżności pomiędzy wymaganiami dyrektywy OOŚ, innym ustawodawstwem UE i konwencjami międzynarodowymi OOŚ nie obejmują nowych zagadnień środowiskowych

11 Główne zidentyfikowane problemy 3. Ryzyko niespójności
Brak harmonizacji ustawodawstwa UE dotyczącego ocen oddziaływania na środowisko Ramy czasowe dla różnych etapów procesu OOŚ nie są określone lub nie są wystarczająco szczegółowe Brak doświadczenia organów w niektórych państwach członkowskich Brak wiedzy projektodawców i konsultantów realizujących OOŚ OOŚ nie były dostosowywane w znaczący sposób od 1997 roku, istnieje ryzyko niezgodności z innymi nowymi lub poprawionymi instrumentami prawnymi. Synergia między OOŚ i innymi instrumentami prawnymi umożliwiłaby zmierzenie się z istniejącymi zbieżnościami pomiędzy prawem dotyczącym ocen oddziaływania na środowisko a także problemem dublowania działań, kosztami dla projektodawców i organów publicznych. Na przykład, niektóre informacje środowiskowe, jakie muszą zostać przekazane w sprawozdaniach OOŚ są również potrzebne jako element wniosku o zezwolenie wymaganego przez dyrektywę w sprawie emisji przemysłowych (IED) lub jako element „odpowiedniej oceny" wymaganej przez dyrektywę siedliskową; w przypadku projektów, które są elementem szerszych planów/programów podlegających SOOŚ, mogą pokrywać się wymagania w zakresie informacji. Do tej pory ewentualna synergia między różnymi ocenami oddziaływania na środowisko nie jest dostatecznie wykorzystywana (np. wnioski z jednej oceny wpływu na środowisko mogą wzmocnić wnioski innej;) Powyższa sytuacja często prowadzi do rozdrobnienia obowiązków administracyjnych w państwach członkowskich, jako że różne organy zajmują się różnymi dyrektywami. Wprawdzie art. 2 dyrektywy OOŚ sugeruje możliwość wprowadzenia jednolitej procedury spełniania wymogów dyrektywy IED oraz OOŚ, większość państw członkowskich nie podjęło działań w tym zakresie. Jeśli nie podjęte zostaną żadne środki mające na celu usprawnienie procedur administracyjnych zgodnych z unijnym prawem środowiskowym, istnieje ryzyko wzrostu niepewności, opóźnień i kosztów dla przedsiębiorstw i projektodawców. Istnieje również ryzyko niezgodności z Konwencją z Espoo, jako że dodatkowe działania zostały dodane do Konwencji w ramach jej nowelizacji z 2004 r., jak również ratyfikacji Protokołu SOOŚ. Jednak ryzyko takie jest ograniczone, ponieważ UE ratyfikowała drugą nowelizację Konwencji z Espoo oraz Protokołu SOOŚ. Oba teksty stanowią integralną częścią porządku prawnego UE i państwa członkowskie muszą podjąć wszelkie środki niezbędne do ich przestrzegania. Niespójności mogą także wynikać z różnicy w czasie podpisania procedury OOŚ. Średni czas trwania postępowania OOŚ wynosi około 11,6 miesięcy, ale dane te wahają się od 5 do 27 miesięcy. W związku z tym różne harmonogramy stosowane przez organy do sfinalizowania decyzji mogą powodować znaczną niepewność i opóźnienia dla projektodawców, wraz z wynikającymi z tego dodatkowymi kosztami w niektórych krajach. 46% respondentów konsultacji publicznych, w szczególności projektodawcy i organy publiczne, uważają, że należy wziąć pod uwagę, iż OOŚ czasami powoduje znaczne opóźnienia w zatwierdzeniu projektów (np. w sektorze energetycznym). Jednym z głównych czynników związanych z tym problemem jest to, że dyrektywa OOŚ nie określa ram czasowych dla poszczególnych etapów procesu, ani też dla całego procesu decyzyjnego OOŚ.  Wyjątkiem jest tutaj etap konsultacji publicznych, gdzie, zgodnie z dyrektywą i Konwencją z Aarhus, należy zapewnić „rozsądne ramy czasowe" dla różnych etapów konsultacji. Jednakże ten przepis jest niekonkretny i jest różnie interpretowany przez państwa członkowskie, (tj. ramy czasowe dla konsultacji w sprawie sprawozdania OOŚ mogą wahać się od 2 tygodni do 2 miesięcy). Jednak podczas gdy zbyt krótkie ramy czasowe mogą spowodować ryzyko niezgodności z zasadami Konwencji z Aarhus, zbyt długie mogą rodzić dodatkowe koszty i niepewność projektodawcy. Istnieje zatem potrzeba wyjaśnienia tekstu i określenia obowiązujących ram czasowych. Nadmierny czas przetwarzania OOŚ przez organy Pokrywanie się i dublowanie z innymi unijnymi ocenami środowiskowymi Zbyt krótkie lub zbyt długie konsultacje społeczne

12 Cele wniosku Po 25 latach stosowania, dyrektywa OOŚ nie zmieniła się znacząco, a kontekst polityczny, prawny i techniczny znacznie się różni.. Cel ogólny: dostosowanie dyrektywy OOŚ w celu: poprawienia zidentyfikowanych i utrzymujących się niedociągnięć. przyczynienia się do rozwiązania globalnych problemów, które są ważne dla UE (np. zmiana klimatu, różnorodność biologiczna i zapobieganie katastrofom) oraz realizacji celów strategii Europa 2020. dostosowanie się do zasad „Inteligentnych regulacji”. zapewnienia zgodności z orzecznictwem ETS.

13 Cele szczegółowe i operacyjne
Wprowadzenie lub wzmocnienie elementów Dyr. OOŚ związanych z jakością Określenie treści i uzasadnienie decyzji po kontroli Określenie treści i uzasadnienie sprawozdania OOŚ i ostatecznej decyzji Dostosowanie Dyr. OOŚ do nowych wyzwań środowiskowych Zwiększenie spójności polityk, synergia z prawem EU/międzynarodowym oraz prostsze procedury Usprawnienie ocen środowiskowych Określenie ram czasowych dla poszczególnych etapów procesu OOŚ

14 Opcje polityczne i rozważane instrumenty
Połączenie dyrektyw OOŚ i SOOŚ Nowa dyrektywa dotycząca oceny środowiska Rozporządzenie Wytyczne (opcja 0+) Dla danego etapu procesu OOŚ (tj. kontrola, ewaluacja...). Dla konkretnych problemów środowiskowych (np. klimat, różnorodność biologiczna...). Dla danych rodzajów projektów (np. projekty energetyczne). Dostosowanie techniczne (wariant 1) Dostosowanie zakresu dyrektywy (głównie załączniki) z minimalną liczbą zmian. Aktualizacja kategorii projektowych (w załącznikach I i II). Wyjaśnienie procesu kontroli/kryteriów (załącznik III). Treść sprawozdania OOŚ (załącznik IV). Modyfikacja treści zasadniczej (wariant 2) Oparta na wariancie 1 – oferuje szerokie możliwości zmiany (3 podwarianty). Podwarianty odzwierciedlają różne zmiany w istniejących OOŚ i na różnych szczeblach polityki. Połączenie OOŚ/SOOŚ (wariant 3): zdecydowana większość państw członkowskich podkreśliła, że procesy SOOŚ/OOŚ należy odróżnić, ze względu na ich specyfikę i ograniczone doświadczenia w stosowaniu SOOŚ, jak również ze względu na różne zaangażowane organy. W konsultacjach publicznych stwierdzono, że 29% respondentów jest za tym wariantem i 50% jest przeciwnych (21% - brak zdania). Nowa dyrektywa w sprawie oceny wpływu na środowisko (wariant 4): 26% wszystkich respondentów jest za tym wariantem wobec 61% respondentów będących przeciwko niemu (13% brak zdania). Obywatele i organy publiczne łącznie zapewnili największe poparcie dla tego wariantu (31% i 29% odpowiednio); Organizacje pozarządowe i przedsiębiorstwa były zdecydowanie przeciwne (15% i 17% poparcie odpowiednio). Rozporządzenie: 64% respondentów konsultacji publicznych było przeciwnych, 23% było „za” i 13% nie miało zdania (w oparciu o wszystkie odpowiedzi). Tylko 14% firm i prywatnych firm popierało ten wariant; największe poparcie (31%) wyrazili obywatele. Wariant 0+: 41% POPARCIE dla zmian: Organizacje pozarządowe (85%), organy publiczne (72%) i obywatele (53%). PRZECIWKO zmianom: firmy i przedsiębiorstwa prywatne (62%). Wariant 1: 61% - „za”, 34% przeciwko i 5% nie ma zdania; największe poparcie dla tego wariantu wyraziły organizacje pozarządowe (89%) i organy publiczne (81%).    Wariant 2:38% opowiada się za kompleksowymi zmianami, 53% jest przeciwko i 9% nie ma zdania (77% organizacji pozarządowych popiera ten wariant w porównaniu do zaledwie 19% poparcia ze strony przedsiębiorstw i firm prywatnych, w szczególności z Niemiec).    

15 Rozważane warianty polityczne: ewentualne zmiany
Dostosowanie załączników I i II Modyfikacja załącznika III Alternatywna procedura dla projektów z załącznika II Uzasadnienie decyzji negatywnych po kontrolach Obowiązkowe oceny uzasadnionych alternatyw Dodatkowe kwestie ochrony środowiska Obowiązkowa ewaluacja Kontrola jakości informacji OOŚ Uzasadnienie ostatecznych decyzji Obowiązkowe monitorowanie po OOŚ Skoordynowane/zintegrowane procedury (OOŚ jako koncepcja „jednego okienka”) Określone ramy czasowe dla konsultacji publicznych Maksymalne ramy czasowe dla procesu decyzyjnego Kontrola Jakość i analiza OOŚ Ryzyko niespójności (optymalizacja)

16 Porównanie wariantów politycznych: skuteczność, efektywność i spójność
Wariant 0+: brak skuteczności i spójności. Wariant 1: nieskuteczny (częściowo osiągnięte cele przy wysokich kosztach i tylko umiarkowane korzyści środowiskowe i społeczno-ekonomiczne ). Wariant 2a: skuteczny, ale niski poziom spójności i efektywności. Wariant 2b jest spójny i skuteczny. Pod względem efektywności – jego wysokie korzyści spowodują umiarkowane/wysokie koszty. Wariant 2c: jest skuteczny i spójny, ale nieefektywny (dodatkowe wysokie korzyści przeważają nad bardzo wysokimi kosztami). Wariant 2b jest wariantem preferowanym Obejmuje wszystkie zmiany prowadzące do umiarkowanych oszczędności. Koszty związane z 3 zmianami (ostrożne założenia i należycie sprawdzone możliwości obniżenia kosztów). Znaczące korzyści środowiskowe i społeczno-gospodarcze mogą zrównoważyć koszty administracyjne. Skuteczność: stopień, w jakim warianty umożliwiają osiągnięcie celów wyznaczone dla konkretnych inicjatyw. Efektywność: stopień, w jakim cele mogą zostać osiągnięte w sposób opłacalny. Spójność: stopień, w jakim warianty są spójne z celami polityki UE i mogą ograniczyć konieczność kompromisów między obszarami środowiskowym, społecznym i gospodarczym. Wariant 2b (preferowany) Wariant 2b spełnia kryteria skuteczności i spójności. W odniesieniu do efektywności, należy zauważyć, że wysoki poziom korzyści ekologicznych i ogólnych korzyści społeczno ekonomicznych (wzrost konkurencyjności i wzrost poziomu harmonizacji) najprawdopodobniej doprowadzą do wysokich kosztów (jest to wynikiem kumulacji kosztów). Mówiąc dokładniej, koszty administracyjne za obowiązkową ocenę uzasadnionych alternatyw i monitorowanie wahają się między 5 a 10% kosztów bazowych dla projektodawców w każdym przypadku; możliwości obniżenia kosztów zostały należycie sprawdzone w przypadku obu zmian (np. monitorowanie będzie wymagane za 3-letni a nie 5-letni okres i może dotyczyć tylko projektów mających znaczące negatywne skutki; liczba alternatyw do oceny zostanie ograniczona).   Koszty dodania zagadnień środowiskowych mogą wynosić od 5 do 25% kosztów bazowych dla projektodawców. Jednakże analiza wykazała, że znaczne korzyści środowiskowe i ogólne korzyści społeczno-gospodarcze są związane z realizacją tych trzech zmian, mogących zrównoważyć koszty administracyjne. Ponadto wariant ten obejmuje wszystkie zmiany prowadzące do umiarkowanych oszczędności dla projektodawców i organów. 

17 Rozważania prawne Powiązania między zmianami i artykułami/załącznikami
Artykuł 4 Załącznik III Załącznik II.A Modyfikacja załącznika III Alternatywna procedura dla projektów z załącznika II Uzasadnienie decyzji negatywnych po kontrolach Obowiązkowe oceny alternatyw Dodatkowe kwestie ochrony środowiska Obowiązkowa ewaluacja Kontrola jakości informacji OOŚ Uzasadnienie ostatecznych decyzji Obowiązkowe monitorowanie po OOŚ Zintegrowane/skoordynowane procedury Określone ramy czasowe dla konsultacji publicznych Maksymalne ramy czasowe dla procesu decyzyjnego Kontrola Artykuł 3 Artykuł 5 Artykuł 8 Artykuł 9 Załącznik III Załącznik IV Jakość i analiza OOŚ Artykuł 2.3 Artykuły 6/7 Artykuł 4.6 Artykuł 8.3 Ryzyko niespójności (optymalizacja)

18 Kontrola: zmieniony Art.4 + Załączniki II.A i III
Artykuł 4 ust. 3 oraz załącznik II.A: informacje dostarczane przez projektodawcę. Art. 4 ust. 3 i art. 4 ust. 4: stosowanie aktów delegowanych. Załącznik III (zmiana głównie dot. kryteriów cech projektów i potencjalnego wpływu). Artykuł 4 ust. 5: kontrola procesu podejmowania decyzji: na podstawie informacji dostarczonych przez projektodawcę. uwzględnianie, w stosownych przypadkach, wyników badań, weryfikacji wstępnej lub ocen oddziaływania na środowisko. Artykuł 4 ust. 5: treść decyzji po kontroli. Stosowanie kryteriów załącznika III + uzasadnienie decyzji (C-87/02 i C-75/08). Środki w celu uniknięcia, zapobiegania i zmniejszenia znaczącego wpływu (jeśli OOŚ nie jest wymagana). Artykuł 4 ust. 6: ramy czasowe decyzji po kontroli. Do 3 miesięcy (tylko wtedy, gdy projektodawca przedstawił wszystkie wymagane informacje). Możliwość wydłużenia o kolejne 3 miesiące. Artykuł 4, ust. 6: powiązanie kontroli z ewaluacją (w razie potrzeby przeprowadzenie OOŚ).

19 Jakość i analiza OOŚ: zmieniony artykuł 3
Dostosowanie do nowych zagadnień ochrony środowiska Korzystanie z zasobów naturalnych (różnorodność biologiczna, grunty, gleby, woda, powietrze). Różnorodność biologicznej z uwzględnieniem gatunków/siedlisk chronionych na mocy dwóch dyrektyw środowiskowych. Zmiana klimatu. Ryzyko katastrofy (pkt e). Motywy 3 do 11. Wytyczne wydane przez Komisję w marcu 2013 roku. Spójność z innymi przepisami Ludność i zdrowie człowieka (a nie ludzi). Odniesienie do „znaczących" efektów, czyli cel art. 2, ust. 1. Powiązanie z załącznikiem IV.4.

20 Jakość i analiza OOŚ: Sprawozdanie OOŚ
Art. 5, ust. 1 – sprawozdanie OOŚ Informacje, które mogą być z uzasadnionych przyczyn wymagane do podejmowania świadomych decyzji. Kilka czynników, które należy wziąć pod uwagę, łącznie z decyzją po ewaluacji. Powiązania z innymi ocenami/poziomem planowania („stopień, w jakim niektóre kwestie (w tym ocena alternatyw) są w sposób bardziej odpowiedni oceniane na różnych poziomach, w tym na poziomie planowania, lub na podstawie innych wymogów oceny") Stosowanie aktów delegowanych do załącznika IV. Załącznik IV – treść sprawozdania OOŚ Ocena rozwiązań alternatywnych, w tym scenariusza bazowego (IV.2 i IV.3). Dostosowanie do nowych kwestii ochrony środowiska (IV.4, IV.5 i IV.8). Monitorowanie (IV.7). Zagadnienia związane z OOŚ (IV.6 i IV.10)

21 Sprawozdanie OOŚ: zmieniony artykuł 5 i załącznik IV
Artykuł 5, ust. 2 – ewaluacja (obowiązkowa) Staje się obowiązkowa (już nie zależy od projektodawcy). Właściwy organ w ścisłej współpracy z organami ochrony środowiska i projektodawcą. Poszerzona treść decyzji po ewaluacji. Art. 5, ust. 3 –Jakość sprawozdania OOŚ Zagwarantowanie kompletności i odpowiedniej jakości sprawozdania OOŚ. Dwie możliwości: akredytowani i merytorycznie kompetentni eksperci lub komitety ekspertów krajowych. Sytuacje konfliktu interesów (tzn. w przypadku gdy akredytowani i merytorycznie kompetentni eksperci wspierali właściwy organ w przygotowaniu decyzji po ewaluacji, ci sami eksperci nie mogą być wykorzystani przez projektodawcę do przygotowania sprawozdania OOŚ).

22 Jakość i analiza OOŚ: ostateczna decyzja
Art. 8, ust. 1 –bardziej konkretna treść decyzji: ocena wpływu na środowisko organu właściwego i warunki środowiskowe dołączone do decyzji (w tym środki w celu uniknięcia, zmniejszenia i zrekompensowania znaczących niekorzystnych skutków). powody wyboru projektu przyjętego w świetle innych rozważanych alternatyw. podsumowanie uwag otrzymanych podczas konsultacji. oświadczenie podsumowujące, w jaki sposób aspekty środowiskowe zostały włączone do procesu przyznawania pozwolenia na inwestycję i w jak sposób wyniki konsultacji i sprawozdania OOŚ zostały uwzględnione lub potraktowane. Szczególne zobowiązania dla projektów o znaczących, transgranicznych negatywnych skutkach. Artykuł 8, ust. 4 - ważność danych OOŚ (nowy przepis) Ostatnia kontrola (tj. przed udzieleniem pozwolenia na inwestycję). Sprawdzenie czy sprawozdanie OOŚ jest aktualne.

23 Jakość i analiza OOŚ: monitorowanie
Artykuł 8, ust. 2 – monitorowanie (nowy przepis) Punkt wyjścia: Sprawozdanie OOŚ i konsultacje potwierdzają znaczące + niekorzystne skutki dla środowiska. Zmiana projektu/sprawozdania OOŚ i dodanie środków łagodzących lub kompensacyjnych. Wprowadzenie środków monitorowania: Cel/zakres: ocena realizacji środków łagodzących i kompensacyjnych. ocena oczekiwanej skuteczności środków łagodzących i kompensacyjnych. zidentyfikowanie wszelkich nieprzewidzianych niekorzystnych skutków. Rodzaj parametrów i czas trwania kontroli proporcjonalny do: rodzaju, miejsca realizacji i rozmiaru proponowanego projektu. znaczenie skutków dla środowiska proponowanego projektu. Stosowanie istniejącego monitoringu wynikającego z ustawodawstwa UE (bez dublowania).

24 Jakość OOŚ: informacje na temat ostatecznej decyzji
Art. 9, ust. 1: drobne zmiany zapewniające spójność – jasność Poinformowanie organów ochrony środowiska (i opinii publicznej). Punkt b): Dodanie sprawozdania OOŚ: Punkt c): słowo „znaczące" zastąpione słowem „główne". Punkt d): monitorowanie => zgodność z art. 8, ust. 2 Artykuł 9, ust. 3: wariant wcześniejszego informowania Likwidacja obowiązku („może"). Informacje na mocy art. 9, ust. 1 dostępne po realizacji OOŚ (w oczekiwaniu na pozwolenie na inwestycję). Istotne dla projektów współfinansowanych przez UE (spójność + zasady TEN).

25 Usprawnienie: OOŚ - „jedno okienko”
Zmieniony artykuł 2, ust. 3 Główny obowiązek: zintegrowana/skoordynowana procedura. Głównie instrumenty ochrony środowiska: SOOŚ, dyr. siedliskowa/ptasia, ramowa dyr. wodna, IPPC/IED (patrz także: motyw 23). Krótka definicja systemu zintegrowanego/ skoordynowanego. Powiązania z nowym rozporządzeniem TEN-E. Konieczność przestrzegania zasady subsydiarności i proceduralnej autonomii państw członkowskich.

26 Usprawnienie: konsultacje publiczne
Artykuł 6 Ramy czasowe dla konsultacji publicznych dotyczących sprawozdania OOŚ: 30 do 60 dni (zalecenia z Aarhus: 45 dni). Możliwość wydłużenia o kolejnych 30 dni. Warunki wydłużenia: w wyjątkowych przypadkach tam, gdzie rodzaj, złożoność, miejsce realizacji lub rozmiar proponowanego projektu tego wymagają. właściwy organ informuje projektodawcę o przyczynach. Wystarczająca ilość czasu na poinformowanie organów ochrony środowiska i konsultację z nimi (art. 6 ust. 6). Artykuł 7 Obowiązek („ma”) szczegółowych ustaleń. Podkreślone ramy czasowe dla konsultacji publicznych

27 Usprawnienie: ostateczna decyzja
Art. 8, ust. 3 – ramy czasowe (nowy przepis) 3 miesiące -3 warunki: wszystkie niezbędne informacje (sprawozdanie OOŚ + konsultacje) zostają zgromadzone. w stosownych przypadkach, zostają zrealizowane szczegółowe oceny wymagane na mocy innego ustawodawstwa UE (np. dyrektywa siedliskowa). zakończone konsultacje (konsultacje publiczne, organy środowiskowe, transgraniczne). Możliwość wydłużenia o kolejne 3 miesiące; warunki wydłużenia: w zależności od rodzaju, miejsca realizacji i rozmiaru proponowanego projektu. właściwy organ wyjaśnia przyczyny i informuje o dacie wydania swojej decyzji.

28 Inne zmiany Wnioski wyciągnięte z orzecznictwa:
Prace związane z wyburzeniem elementem definicji projektu (C-50/09). Projekty służące wyłącznie obronie narodowej (C-435/97). Projekty szczegółowo prawnie zatwierdzone (C-128/09). Wnioski wyciągnięte z doświadczeń w realizacji projektów: Definicja OOŚ. Projekty realizowane wyłącznie w odpowiedzi na cywilne sytuacje nadzwyczajne. Gromadzenie danych – art. 12, ust. 2: obowiązek dot. sprawozdania OŚ. Akty delegowane do aktualizacji załączników II.A, III i IV. Przepisy przejściowe (artykuł 3 dyrektywy). Brak zmian: Artykuły 10, 11 i załączniki I-II

29 Inne zmiany: zakres zastosowania
Zmieniony artykuł 1 Definicje Artykuł 1, ust.2, lit. a): prace związane z wyburzaniem wyraźnie dodane do definicji projektu (C-50/09). Definicja OOŚ dodana do art. 1, ust. 2, lit. g) (w oparciu o treść SOOŚ). Szczególne przypadki Artykuł 1, ust. 3: Projekty służące wyłącznie obronie narodowej (C-435/97). Projekty realizowane wyłącznie w odpowiedzi na cywilne sytuacje nadzwyczajne w art. 1, ust. 3 - patrz także: motyw 13. Artykuł 1, ust. 4: Projekty szczegółowo, prawnie zatwierdzone (C-128/09).

30 Inne zmiany: gromadzenie danych
Zmieniony artykuł 12, ust. 2 Zmiany odzwierciedlają wymagania dotyczące monitorowania/oceny sprawozdania OŚ. Sprawozdania Komisji z oceny co 6 lat. Odpowiednie parametry: liczba OOŚ. podział OOŚ na kategorie projektu, określone w załącznikach I i II. podział OOŚ na typ projektodawcy (tj. publiczni i prywatni, małe i średnie przedsiębiorstwa). liczba kontroli. średni czas trwania procesu OOŚ. średni koszt OOŚ.

31 Inne zmiany: delegowane uprawnienia
Artykuł 12a Akty delegowane w celu dostosowania OOŚ do postępu naukowego i technicznego. Akty delegowane uzupełniają/zmieniają niektóre niekoniecznie elementy innych głównych aktów legislacyjnych. Akty delegowane do: Załącznika III (kryteria kontroli), załącznika IV (sprawozdanie OOŚ), załącznika II. A (informacje dotyczące kontroli realizowanej przez projektodawcę). Nieuwzględnione załączniki I i II. Artykuł 12b Standardowy przepis (warunki delegowania). Delegacja na nieokreślony czas. Artykuł 290 1. Aktem prawnym można przekazywać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów nielegislacyjnych ogólnego zastosowania w celu uzupełnienia lub zmiany niektórych innych elementów aktu ustawodawczego, które nie posiadają charakteru zasadniczego. Cele, treść, zakres i czas trwania delegacji uprawnień powinny być wyraźnie zdefiniowane w aktach prawnych. Zasadnicze elementy danej dziedziny powinny być zastrzeżone dla aktu ustawodawczego i w związku z tym nie podlegają delegacji uprawnień. 2. Akty legislacyjne wyraźnie ustanawiają warunki, którym podlega delegacja; warunki te mogą być następujące: (a) Parlament Europejski lub Rada może zadecydować o odwołaniu upoważnienia; (b) akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy nie został wyrażony sprzeciw przez Parlament Europejski lub Radę w ciągu okresu ustanowionego przez akt legislacyjny. Dla celów (a) i (b) Parlament Europejski decyduje większością głosów jego członków, a Rada kwalifikowaną większością głosów. 3. Przymiotnik „delegowany" dodaje się w tytule aktów delegowanych. Artykuł 291 1. Państwa członkowskie przyjmują wszelkie środki niezbędne do wprowadzenia w życie wiążących prawnie aktów Unii. 2. W przypadku gdy potrzebne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii, akty te nadają uprawnienia wykonawcze Komisji, lub, w szczególnych, należycie uzasadnionych przypadkach określonych w artykułach 24 i 26 Traktatu o Unii Europejskiej - Radzie. 3. Dla celów ust. 2 Parlament Europejski i Rada - w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą - ustanawiają z wyprzedzeniem przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli dokonywanej przez państwa członkowskie w zakresie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję. 4. Słowo „wykonawcze" dodaje się w tytule aktów wykonawczych.

32 Inne zmiany: przepisy przejściowe
Artykuł 3 dyrektywy zmieniającej dyrektywę 2011/92. Orzecznictwo na temat zakresu czasowego OOŚ (C-431/92, C-81/96). Kryterium: formalnie wprowadzona data wniosku o zezwolenie na inwestycję. Data wydania zezwolenia nie jest brana pod uwagę. Praktyka? Długie okresy między sprawozdaniami OOŚ i/lub „decyzjami OOŚ" i pozwoleniem na inwestycję (pozwolenie budowlane). Doświadczenie zdobyte w projektach współfinansowanych przez UE. Nowa zasada: jaśniejsze i bardziej rygorystyczne zobowiązania (nawet dla projektów, w przypadku których pozwolenie na inwestycję zostało wprowadzone przed datą wejścia w życie (ale nie przeprowadzono OOŚ)).

33 Dziękuję za uwagę!