Jarosław Kuchta Dokumentacja i Jakość Oprogramowania

Prezentacja na temat: "Jarosław Kuchta Dokumentacja i Jakość Oprogramowania"— Zapis prezentacji:

1 Jarosław Kuchta Dokumentacja i Jakość Oprogramowania
Inżynieria wymagań

2 Cele inżynierii wymagań
Określenie celu biznesowego projektu Cel biznesowy określa korzyści, jakie osiągną udziałowcy projektu dzięki jego realizacji Identyfikacja wymagań funkcjonalnych niefunkcjonalnych Alokacja wymagań do poszczególnych składników systemu informatycznego Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

3 Składniki systemu informatycznego
System informatyczny Sprzęt Procedury Oprogramowanie Baza danych Ludzie Dokumentacja Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

4 Alokacja wymagań – przykład
Rejestracja opinii od klientów Rozwiązanie pierwsze – pracownik działu reklamacji analizuje opinie przychodzące telefonicznie lub pocztą i wpisuje je do odpowiedniego formularza. Dane są rejestrowane w bazie danych. Rozwiązanie drugie – serwis internetowy udostępnia formularz opinii. Klienci składający reklamacje muszą odpowiednio szczegółowo wypełnić formularz. Dane są rejestrowane w bazie danych. Rozwiązanie trzecie – włącza się automatyczny serwis telefoniczny. System rozpoznawania głosu wyławia kluczowe słowa z wypowiedzi klienta i tworzy skróconą charakterystykę opinii. Dane są rejestrowane w bazie danych wraz z pełnym nagraniem wypowiedzi. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

5 Ustalenie osób zainteresowanych
użytkownicy końcowi (wymagania funkcjonalne) administrator systemu (szczególne wymagania funkcjonalne, niezawodność, dostępność, testowalność) wyższe kierownictwo (cele biznesowe) kierownik marketingu (cechy marketingowe) kierownik finansowy (koszty) kierownik ochrony (bezpieczeństwo) Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

6 Ustalenie udziałowców
Każda osoba zainteresowana może występować w kilku rolach (np. administrator może też być użytkownikiem końcowym). Z każdą rolą jest związany określony punkt widzenia. Osoba występująca w danej roli jest udziałowcem projektu. Każde urządzenie lub system współpracujący z projektowanym systemem również może mieć swoje wymagania i w tym sensie również jest udziałowcem projektu. Punkty widzenia różnych udziałowców są różne. Wszystkie punkty widzenia udziałowców są ważne, chociaż nie wszystkie w tym samym stopniu. Wszystkie punkty widzenia powinny zostać wzięte pod uwagę. Wszystkie punkty widzenia powinny zostać przeanalizowane. Pojawiające się konflikty powinny zostać rozstrzygnięte. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

7 Ustalenie klienta Klientem jest osoba lub organizacja, która ma ostateczny wpływ na kształt projektu. Z klientem uzgadniamy specyfikację wymagań i podpisujemy kontrakt. Klient powinien należeć do udziałowców projektu, w przeciwnym wypadku nie jest zainteresowany wprowadzeniem systemu, stąd szanse powodzenia są minimalne. W organizacji musi być wyznaczona osoba odpowiedzialna reprezentująca klienta. Osoba ta musi mieć odpowiednią władzę nad innymi udziałowcami, aby zapewnić ich współpracę w fazie formułowania wymagań. W przypadku klienta szerokiego (produkt przeznaczony dla masowego odbiorcy) trzeba znaleźć osobę lub grupę osób reprezentujących udziałowców (najczęściej użytkowników końcowych) i od nich pozyskiwać wymagania. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

8 Proces pozyskiwania wymagań
Wydobywanie informacji Wstępna reprezentacja Wstępna analiza Ocena specyfikacji Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

9 Podstawowy problem – zrozumienie
Wiem, że sądzisz, iż rozumiesz to, co myślisz, że ja powiedziałem, ale nie jestem pewien, czy zdajesz sobie sprawę z tego, że to co słyszałeś nie jest tym, co ja myślałem... Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

10 Wydobywanie informacji
Uświadomienie sobie przez udziałowców ich potrzeb. Sformułowanie potrzeb. Transformowanie potrzeb na wymagania względem systemu. Zdobycie informacji potrzebnych do zrozumienia wymagań. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

11 Uświadomienie potrzeb
Udziałowiec może nie czuć potrzeby wprowadzenia systemu, a jedynie kierować się odgórnymi nakazami czy trendami. Udziałowiec może być na tyle przyzwyczajony do dotychczasowego sposobu pracy, że nie potrafi zrozumieć zmian, które nastąpią po wprowadzeniu nowego systemu. Udziałowiec prawie na pewno nie uświadamia sobie wszystkich swoich potrzeb. W przypadku, gdy udziałowcem jest urządzenie lub system, jego wymagania może reprezentować osoba eksperta lub mogą być one zapisane w dokumentacji. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

12 Formułowanie potrzeb Udziałowiec może mieć kłopoty z formułowaniem jasnych wypowiedzi. Udziałowiec może być niechętny do formułowania pewnych potrzeb, gdyż może uznać je za słabość swoją lub swojej organizacji i wstydzić się tej słabości. Udziałowiec może uznać pewne swoje potrzeby za oczywiste i nie zdawać sobie sprawy z tego, że ktoś inny może ich nie znać. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

13 Transformowanie potrzeb na wymagania systemowe
Nie każdą potrzebę jest w stanie zaspokoić system informatyczny. Niektórych potrzeb nie da się zaspokoić bez zmiany organizacji. Wymagania mogą być funkcjonalne i niefunkcjonalne. Istnieje konieczność klasyfikacji wymagań. Wymagania powinny określać, co system ma robić, a nie w jaki sposób ma to robić. Różne potrzeby mogą prowadzić do sprzecznych wymagań. Istnieje konieczność określenia priorytetów ważności wymagań. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

14 Zdobycie informacji potrzebnych do zrozumienia wymagań
Informacje mogą być „przechowywane w głowach” pewnych osób, które mogą nie być zainteresowane w dzieleniu się nimi. Informacje mogą być zapisane w trudno dostępnej dokumentacji. Informacje mogą być niekompletne. Informacje mogą być sprzeczne. Informacje mogą być mylące. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

15 Wstępna reprezentacja
Opis słowny – może mieć niejednoznaczną interpretację, może być niejasny (sformułowany językiem specjalistycznym), duże prawdopodobieństwo nadmiarowości i sprzeczności. Opis graficzny – jest bardziej czytelny (notacja musi być znana dla udziałowców, np. diagramy blokowe, czytelne symbole), ułatwia precyzowanie faktów. Opis matematyczny (naukowy, tabelaryczny) – stosuje się jedynie do niektórych wymagań Opis kombinowany – problem spójności Potrzeba logicznego uszeregowania wymagań – ujawnia luki, nadmiarowości i sprzeczności w wymaganiach. Wymagania różnych udziałowców rejestruje się osobno i następnie tworzy ich kompilację. Wymagania muszą być ponumerowane, tak aby w późniejszych fazach móc się do nich odwoływać. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

16 Wstępna analiza Cel – walidacja wymagań przez udziałowców.
Środek – analiza przez udziałowca wyspecyfikowanych przez siebie i zredagowanych przez analityka wymagań. Pytania stawiane przez analityka: Co takiego? Dlaczego? Czy istnieją inne możliwości? Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

17 Środki pomocnicze prototypowanie podejście ewolucyjno-iteracyjne
prototypem na etapie specyfikacji może być model systemu (rysunek szkicowy interfejsu użytkownika, wyszczególnienie najważniejszych pozycji menu, szkic najważniejszych raportów) prototypem może być uproszczony program realizujący jedynie wybrane funkcje podejście ewolucyjno-iteracyjne realizacja projektu ze świadomie ograniczoną funkcjonalnością przy założeniu dalszego udoskonalania systemu w przyszłości. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

18 Rezultaty wymagania poprawnie wyspecyfikowane
wymagania niepoprawnie wyspecyfikowane zakres projektu Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

19 Trzy grupy wymagań Wymagania jawnie wyspecyfikowane (dotyczące konkretnego projektu) Wymagania domyślne – nie wyspecyfikowane jawnie, lecz konieczne dla realizacji celów projektu Wymagania obligatoryjne – nie muszą być wyspecyfikowane jawnie, lecz występują ze względu na regulacje prawne lub wymogi rynku. Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

20 Specyfikacja Wymagań Systemowych
Wstęp Opis informacyjny Wymagania funkcjonalne Wymagania niefunkcjonalne Kryteria akceptacyjne Bibliografia Dodatki Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

21 SWS – Wstęp Identyfikacja systemu Skrócony opis organizacji
Cel wprowadzenia systemu (cel biznesowy) Podstawowe ograniczenia Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

22 SWS – Opis informacyjny
Szczegółowy opis problemów do rozwiązania Diagramy przepływu (sterowania lub danych) najwyższego poziomu Reprezentacja zawartości informacyjnej Opis interfejsów systemowych (użytkownika, softwerowych, sprzętowych) Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

23 SWS – Wymagania funkcjonalne
Lista funkcji (podział hierarchiczny) Opis każdej funkcji opis tekstowy ograniczenia wymagania wydajnościowe zastrzeżenia projektowe diagramy pomocnicze Opis sterowania specyfikacja sterowania Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

24 SWS – Wymagania niefunkcjonalne
Wymagania wydajnościowe Wymagania niezawodnościowe Wymagania dot. bezpieczeństwa inne Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

25 SWS – Kryteria akceptacyjne
Klasy testów Oczekiwane odpowiedzi systemu Zastrzeżenia szczególne Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

26 SWS – Bibliografia Inne dokumenty inżynierii oprogramowania
Instrukcje techniczne Literatura pomocnicza Standardy Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

27 SWS – Dodatki Słownik pojęć Dane tabelaryczne Wykresy
Specyfikacja szczególnych algorytmów Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań

28 Literatura Pressman R.S., Software engineering. A practitioner’s approach, McGraw-Hill, International Edition, 1992 Górski J. et al., Inżynieria oprogramowania w projekcie informatycznym,wyd. Mikom, Warszawa, 2000 Dokumentacja i Jakość Oprogramowania Inżynieria wymagań