Polityka ochrony przyrody w Polsce i UE

Polityka ochrony przyrody w Polsce i UE
Barbara Utracka-Minko Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych

Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU
Zakres tematu: Bioróżnorodność i jej zachowanie podstawą polityki ochrony przyrody w Polsce i UE USTAWA O OCHRONIE PRZYRODY Formy ochrony przyrody Monitoring siedlisk przyrodniczych i gatunków Działania minimalizujące negatywne oddziaływanie na elementy przyrodnicze Kompensacja przyrodnicza

1. BIORÓŻNORODNOŚĆ I JEJ ZACHOWANIE PODSTAWĄ POLITYKI OCHRONY PRZYRODY W POLSCE i UE

Definicja Różnorodność biologiczna - „zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów pochodzących, inter alia, z ekosystemów lądowych, morskich i innych wodnych ekosystemów oraz zespołów ekologicznych, których są one częścią. Dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz ekosystemami” (Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. , Dz. U. z 2002 r. Nr 184 poz. 1532) różnorodność biologiczna – „zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie gatunku i między gatunkami, oraz zróżnicowanie ekosystemów” (art. 5 pkt 16 ustawy OOP)

Podstawa polityki ochrony przyrody w Polsce i UE Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 184 poz. 1532) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory tzw. Dyrektywa Siedliskowa- (w załącznikach wykaz siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt (poza ptakami), które znajdują się w kręgu zainteresowania Wspólnoty i wymagają ochrony w formie tworzenia obszarów N2000) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (wcześniej- Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r.) tzw. Dyrektywa Ptasia

Dyrektywy UE wiążą państwa członkowskie UE co do celu, jaki ma być osiągnięty. Dyrektywy stosuje się w zasadzie za pośrednictwem prawa krajowego, lecz w szczególnych przypadkach mają zastosowanie bezpośrednie. Sądy, organy administracji i organy samorządu terytorialnego mają obowiązek tzw. prowspólnotowego działania i prowspólnotowej interpretacji prawa krajowego i jeśli prawo krajowe w sposób niepełny transponuje przepisy Dyrektyw, muszą w sprawach krajowych orzekać tak, by zrealizować cele dyrektyw. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 151 poz ze zm.) ustawa OOP

W 2006 r. UE przyjęła Plan działań na rzecz ochrony bioróżnorodności (BAP) Cel: powstrzymać proces utraty bioróżnorodności do roku 2010 ocena realizacji celu: nie udało się powstrzymać procesu do roku 2010, udział procentowy gatunków zagrożonych wyginięciem nadal pozostaje wysoki, a siedliska w dalszym ciągu zanikają i są niszczone.

Globalny Plan Strategiczny porozumienie stron Konwencji o Różnorodności Biologicznej, Japonia, październik 2010r. zmniejszyć o połowę i gdziekolwiek to możliwe doprowadzić do bliskiego zeru tempo utraty siedlisk przyrodniczych, w tym lasów; zwiększyć powierzchnię obszarów chronionych na świecie z 13% na 17%, a w oceanach z 1% do 10%; Przywrócić co najmniej 15% tych obszarów cennych przyrodniczo, które zostały zdegradowane.

Strategia UE po 2010r. Uwzględnienie Globalnego Planu Strategicznego Uwzględnienie spostrzeżeń z oceny realizacji Planu działań na rzecz ochrony bioróżnorodności zwrócenie szczególnej uwagi na: - zapewnienie środków finansowych na rzecz ochrony bioróżnorodności (w UE i krajach rozwijających się); - integrowanie obszarów N2000 i potrzeb ochrony bioróżnorodności z innymi sektorami polityki; - zapewnienie skutecznego zarządzania siecią N2000.

Źródło: Natura Biuletyn Komisji Europejskiej o przyrodzie i bioróżnorodności , Nr 30, Czerwiec 2011r.

Działania m.in.: Cele: ukończenie "w dużej mierze" do 2012 r. tworzenia sieci Natura także na morzach! zapewnienie opracowywania i wdrażania planów ochrony dla obszarów Natura 2000 Dyskusja nad sposobami ochrony siedlisk i gatunków w sieci Natura 2000, włączanie ochrony w kluczowe polityki planowania przestrzennego i korzystania z wód, zarówno wewnątrz sieci, jak i poza obszarami sieci Natura 2000 opracowanie, do 2014, metody oceny skutków finansowanych przez UE projektów, planów i programów w zakresie różnorodności biologicznej, płatności bezpośrednie dla rolników powinny wynagradzać dostarczanie środowiskowych dóbr publicznych, objęcie wszystkich lasów państwowych i większych lasów prywatnych planami urządzenia lasu opartymi na zasadzie zrównoważonej gospodarki leśnej zawierającymi środki na rzecz ochrony przyrody jak utrzymanie odpowiedniego poziomu martwego drewna, instrumenty zrównoważonego zarządzania morskimi zasobami rybnymi zwiększenie o 100% liczby typów ekosystemów we właściwym lub poprawiającym się stanie ochrony zwiększenie o 50% liczby gatunków we właściwym lub poprawiającym się stanie ochrony odtworzenie 15% zniszczonych ekosystemów osiągnięcie w/w wskaźników także w stosunku do grupy siedlisk i gatunków związanych odpowiednio z: rolnictwem i leśnictwem osiągniecie, do 2015 r., zrównoważonego poziomu połowu ryb morskich oraz struktury wiekowej i składu wielkościowego populacji świadczących o dobrym zdrowiu stada

Utrata bioróżnorodności PRZYCZYNY: PRZEJAWY: ekspansja zabudowy i rozwoju infrastruktury; zanieczyszczenia środowiska (powietrza, wody, gleby); zmiany warunków wodnych (np. obniżenie poziomu wód gruntowych, zmiany reżimu zalewów, zasilania cieków i zbiorników wodnych, torfowisk); intensyfikacja rolnictwa (nadmierne dawki nawozów, likwidacja miedz, zadrzewień śródpolnych i śródpolnych oczek wodnych, melioracje, wielokośne użytkowanie łąk). niszczenie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków i związany z tym zanik ich powierzchni w skali globalnej; fragmentacja siedlisk gatunków, przerwanie korytarzy ekologicznych i związane z tym zmniejszenie zasięgu gatunków oraz zróżnicowania genetycznego; zmiany warunków ekologicznych, niezbędnych dla zachowania siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, w tym wycofywanie się gatunków, których obecność warunkuje występowanie innych, w efekcie zanikanie siedlisk i gatunków.

Niezwykle ważne jest poznanie terenu pod względem przyrodniczym – wykonywanie przez gminy inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczych oraz planowanie zabudowy w sposób zorganizowany poprzez miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego powinny uwzględniać: zachowanie terenów leśnych oraz starych drzew, alei; zachowanie terenów podmokłych; ochronę jezior i cieków przed nadmierną presją urbanistyczną - unikanie lokalizacji w zlewni bezpośredniej zbiornika; utrzymanie, gdzie tylko możliwe ekstensywnego rolnictwa; zachowanie zadrzewień śródpolnych, oczek wodnych, miedz, pełniących funkcje korytarzy migracyjnych drobnych zwierząt, gatunków roślin.

Pozostałe konwencje kształtujące politykę ochrony przyrody w Polsce Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, sporządzona w Ramsarze dnia 2 lutego 1971 r. (Dz. U. z 1978 Nr 7 poz. 24 ze zm.) Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 58 poz. 263) Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, sporządzona w Helsinkach dnia 9 kwietnia 1992r. (Dz. U. z 2000r, Nr 28 poz. 346) EUROPEJSKA KONWENCJA KRAJOBRAZOWA, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r. (Dz. U. z 2006r. Nr 14, poz. 98)

2. Ustawa o ochronie przyrody

Ochrona przyrody w rozumieniu ustawy: Zachowanie, zrównoważone użytkowanie, odnawianie dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów; roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową; zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia; siedlisk przyrodniczych; siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt; krajobrazu; zieleni w miastach i wsiach; zadrzewień.

Cele ochrony przyrody: Cele: Realizowane przez: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; zachowanie różnorodności biologicznej; zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego; zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony; ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień; utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody; kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa, planowaniu przestrzennym, działalności gospodarczej i inwestycyjnej; obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody formami ochrony przyrody; opracowywanie i realizację ustaleń planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie prawnej, programów ochrony gatunków, siedlisk i szlaków migracji gatunków chronionych; realizację krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań; prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej oraz badań w dziedzinie ochrony przyrody;

Co w ustawie: Formy ochrony przyrody Ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne oraz ośrodki rehabilitacji zwierząt Ochrona terenów zieleni i zadrzewień Organy ochrony przyrody Służby ochrony przyrody Zwalczanie przestępstw i wykroczeń na obszarach chronionych Wykonywanie ochrony przyrody Gospodarowanie zasobami i składnikami przyrody Skutki prawne objęcia ochroną Przepisy karne jednolity tekst ustawy:

Organy ochrony przyrody: minister właściwy ds. środowiska generalny dyrektor ochrony środowiska wojewoda regionalny dyrektor ochrony środowiska marszałek województwa dyrektor parku narodowego starosta wójt/burmistrz/prezydent miasta (art. 91 ustawy OOP)

3. Formy ochrony przyrody
(art. 6 ustawy OOP)

Formami ochrony przyrody są: parki narodowe rezerwaty przyrody parki krajobrazowe obszary chronionego krajobrazu obszary Natura 2000 pomniki przyrody stanowiska dokumentacyjne użytki ekologiczne zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów (art. 6 ust. 1 ustawy OOP)

Park narodowy (PN) Obszar o szczególnych wartościach przyrodniczych, naukowych, społecznych, kulturowych i edukacyjnych, o powierzchni nie mniejszej niż ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. (art. 8 ustawy OOP) Określenie i zmiana granic parku narodowego następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które określa jego obszar, przebieg granicy, otulinę i nieruchomości Skarbu Państwa nieoddawane w użytkowanie wieczyste parkowi narodowemu. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie, kieruje się rzeczywistym stanem wartości przyrodniczych obszaru (art. 10 ust.1 ustawy OOP)

Park narodowy (PN) Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku narodowego następuje wyłącznie w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych i kulturowych jego obszaru. (art. 10 ust.1a ustawy OOP) Określenie i zmiana granic parku narodowego może nastąpić po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo organami uchwałodawczymi jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze działania planuje się powyższe zmiany, oraz po zaopiniowaniu, w terminie 30 dni od dnia przedłożenia tych zmian, przez zainteresowane organizacje pozarządowe (art. 10 ust.2 ustawy OOP)

Park narodowy (PN) Obszar parku narodowego może być udostępniany w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę w parku narodowym.(art. 12 ust.1 ustawy OOP) udostępnianie – umożliwianie korzystania z parku narodowego, rezerwatu przyrody lub niektórych ich obszarów i obiektów w celach naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, filmowania, fotografowania, a także w celach zarobkowych (art. 5 ust.22 ustawy OOP)

Miejsca, które mogą być udostępniane oraz maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach ustala się w planie ochrony parku narodowego, a do czasu jego sporządzenia – w zadaniach ochronnych (art. 12 ust. 2 ustawy OOP) Tryb sporządzania planu ochrony dla parku narodowego (również dla rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego) określa: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. Nr 94, poz. 794)

Projekt planu ochrony sporządza Dyrektor Parku Narodowego, przeprowadza też postępowanie z udziałem społecznym, a ustanawia Minister właściwy ds. środowiska w drodze Rozporządzenia dla Parku Narodowego Bory Tucholskie: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Parku Narodowego "Bory Tucholskie„ (Dz. U. Nr 235, poz. 1545) do czasu sporządzenia planu ochrony dla Słowińskiego Parku Narodowego obowiązuje Zarządzenie nr 55 Ministra Środowiska z dnia 21 września 2010 r. zmieniające zarządzenie w sprawie zadań ochronnych dla Słowińskiego Parku Narodowego

W parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody zabrania się: budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego polowania, pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin oraz grzybów; użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody;

zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody; pozyskiwania skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, minerałów i bursztynu; niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i użytkowania gruntów; palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego; prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony; stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów; zbioru dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego; połowu ryb i innych organizmów wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych;

ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych przez dyrektora parku; wprowadzania psów na obszary objęte ochroną ścisłą i czynną, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony oraz psów pasterskich wprowadzanych na obszary objęte ochroną czynną, na których plan ochrony albo zadania ochronne dopuszczają wypas; wspinaczki, eksploracji jaskiń lub zbiorników wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego; ruchu pojazdów poza drogami publicznymi oraz poza drogami położonymi na nieruchomościach stanowiących własność parków narodowych lub będących w użytkowaniu wieczystym parków narodowych, wskazanymi przez dyrektora parku narodowego; umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną przyrody, udostępnianiem parku albo rezerwatu przyrody, edukacją ekologiczną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną bezpieczeństwa i porządku powszechnego; zakłócania ciszy;

używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego, uprawiania sportów wodnych i motorowych, pływania i żeglowania, z wyjątkiem akwenów lub szlaków wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego; wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu; biwakowania, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego; prowadzenia badań naukowych – w parku narodowym bez zgody dyrektora parku; wprowadzania gatunków roślin, zwierząt lub grzybów, bez zgody ministra właściwego do spraw środowiska; wprowadzania organizmów genetycznie zmodyfikowanych; organizacji imprez rekreacyjno-sportowych – w parku narodowym bez zgody dyrektora parku narodowego.

na odstępstwa od ww. zakazów może zezwolić Minister właściwy ds. środowiska, jeśli są one uzasadnione (art. 15 ust 3 ustawy OOP): potrzebą ochrony przyrody, wykonywaniem badań naukowych, celami edukacyjnymi, kulturowymi, turystycznymi, rekreacyjnymi lub sportowymi lub celami kultu religijnego i nie spowoduje to negatywnego oddziaływania na przyrodę parku narodowego lub potrzebą realizacji inwestycji liniowych celu publicznego, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych i po zagwarantowaniu kompensacji przyrodniczej w rozumieniu art. 3 pkt 8 Prawo ochrony środowiska zakazy nie dotyczą (art. 15 ust. 2 ustawy OOP): wykonywania zadań określonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych, akcji ratowniczej i działań bezpieczeństwa powszechnego, zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa, obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich gospodarczego wykorzystywania przez jednostki organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne

1. Babiogórski PN 2. Białowieski PN 3. Biebrzański PN 4. Bieszczadzki PN 5. PN Borów Tucholskich 6. Drawieński PN 7. Gorczański PN 8. PN Gór Stołowych 9. Kampinowski PN 10. Karkonoski PN 11. Magurski PN 12. Narwiański PN 13. Ojcowski PN 14. Pieniński PN 15. Poleski PN 16. Roztoczański PN 17. Słowiński PN 18. Świętokrzyski PN 19. Tatrzański PN 20. PN Ujście Warty 21. Wielkopolski PN 22. Wigierski PN 23. Woliński PN

Ze względu na usytuowanie parków narodowych w strefach krajobrazowych mamy: 2 parki nadmorskie – Słowiński, Woliński; 5 parków pojeziernych – Wigierski, Wielkopolski, Borów Tucholskich, Drawieński, Poleski; 5 parków niżowych – Biebrzański, Narwiański, Białowieski, Kampinowski, Ujście Warty; 3 parki wyżynne – Ojcowski, Świętokrzyski, Roztoczański; - 8 parków górskich – Karkonoski, Gór Stołowych, Babiogórski, Gorczański, Tatrzański, Pieniński, Magurski, Bieszczadzki.

Najstarszymi parkami narodowymi w Polsce są Białowieski PN i Pieniński PN - utworzone w roku 1947. PN Ujście Warty został utworzony w roku 2001 i od tamtej pory mimo, iż minęło już 10 lat, nie powstał żaden kolejny park narodowy. Największym powierzchniowo parkiem narodowym jest Biebrzański PN – ha, a najmniejszym Ojcowski PN – ha. Parki narodowe zajmują w Polsce 314,5 tys. ha, co stanowi 1% powierzchni kraju.

Rezerwat przyrody (RP) obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi (art. 13 ust. 1 ustawy OOP) tworzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w drodze Zarządzenia- aktu prawa miejscowego (art. 13 ust. 3 ustawy OOP)

Rodzaje, typy i podtypy rezerwatów Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. Nr 60, poz. 533) Lp. Rodzaj Przedmiot ochrony 1 Leśny (L) Pozostałości i fragmenty dawnych puszcz o charakterze pierwotnym, typy zbiorowisk leśnych, stanowiska drzew na granicach zasięgu 2 Wodny (W) Wody jezior, rzek, potoków i morza wraz ze zbiorowiskami roślin i zwierząt 3 Stepowy (St) Murawy ciepłolubne 4 Słonoroślowy (Sł) Słonorośla nadmorskie i lądowe 5 Faunistyczny (Fn) Populacje i siedliska ssaków, ptaków, gadów, płazów ryb i bezkręgowców 6 Florystyczny (Fl) Populacje lub siedliska gatunków lub grup gatunków roślin zarodnikowych i kwiatowych oraz grzybów kapeluszowych i porostów 7 Torfowiskowy (T) Zbiorowiska i gatunki torfowisk niskich, przejściwoych i wysokich 8 Przyrody nieożywionej (N) Odkrywki geologiczne, zjawiska krasowe, gleby, formy skalne, jaskinie, skamieniałości, przykłady erozji i innych procesów kształtujących powierzchnię ziemi 9 Krajobrazowy (K) Krajobrazy naturalne dla regionu, z zabytkami

Typ rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony
Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU Typ rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony Typ (w nawiasie - Podtypy) Florystyczny (roślin zarodnikowych; roślin zielnych i krzewinek; krzewów i drzew; roślin na granicy zasięgu) Fitocenotyczny (zbiorowisk leśnych; zbiorowisk nieleśnych) Grzybów (kapeluszowych; porostów) Biocenotyczny i Fizjocenotyczny (biocenoz naturalnych i półnaturalnych; biocenoz antropogenicznych) Faunistyczny (ssaków; ptaków; gadów; płazów; ryb; bezkręgowców) Geologiczny i glebowy (stanowisk paleontologicznych; form tektonicznych i erozyjnych; skał, minerałów, osadów, gleb i wydm) Krajobrazów (naturalnych; antropogenicznych) Nasadzeń i upraw (starych drzew; fitoagrocenoz) Kulturowy (miejsc kultu i pamięci narodowej; zabytków) Typ rezerwatu ze względu na główny typ ekosystemu Typ (w nawiasie - Podtypy) Leśny i borowy (lasów nizinnych; lasów wyżynnych; lasów górskich i podgórskich; lasów mieszanych i nizinnych; lasów mieszanych górskich i podgórskich; borów nizinnych; borów wyżynnych; borów górskich i podgórskich; borów mieszanych nizinnych; borów mieszanych górskich i podgórskich) Łąkowy, pastwiskowy, murawowy i zaroślowy (łąk hydrofilnych; łąk mezofilnych; pastwisk; hal wysokogórskich; muraw kserotermicznych; zarośli kserotermicznych) Wodny (wód morskich; jezior oligotroficznych; jezior mezotroficznych, eutroficznych oraz stawów; jezior dystroficznych; rzek i ich dolin, potoków i źródeł) Torfowiskowy (niskich; przejściowych; wysokich) Słonoroślowy (sł. śródlądowych; sł. morskich) Wydmowy (wydm śródlądowych; wydm nadmorskich) Podziemny (pochodzenia naturalnego; pochodzenia antropogenicznego) Skalny (magmowych; osadowych; innych skał) Uprawowy (pól i ogrodów; parków i innych zieleni) Różnych ekosystemów (lasów i wód; lasów i łąk; lasów i torfowisk; lądowych ekosystemów nieleśnych; ekosystemów wodnych i nieleśnych; mozaiki różnych ekosystemów)

Przykłady rezerwatów różnych typów leśny – „Bagnisko Niedźwiady” wodny – „Modła” stepowy – „Miłachowo” słonoroślowy – „Słone Łąki” faunistyczny – ”Ptasi Raj” florstyczny – „Długosz Królewski w Wierzchucinie” torfowiskowy – „Bagna Izbickie” przyrody nieożywionej – „Bursztynowa Góra” krajobrazowy – „Szczyt Wieżyca na Pojezierzu Kaszubskim”

przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu lub szczególne jej składniki: fauna, flora lub obiekty przyrody nieożywionej.

cały rezerwat albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony.

rezerwat podlega udostępnieniu na podstawie ustaleń planu ochrony lub zadań ochronnych, które ustanawia RDOŚ w drodze Zarządzenia; plan ochrony wymaga zaopiniowania przez radę gminy oraz przeprowadzenia postępowania z udziałem społecznym (art. 19 ust. 1, 1a i 2 ustawy OOP); na terenie rezerwatu obowiązują zakazy art. 15 ustawy OOP- jak na terenie PN; jeśli działania służą ochronie przyrody lub realizacji inwestycji liniowej celu publicznego (przy braku rozwiązań alternatywnych i zapewnieniu kompensacji przyrodniczej!) GDOŚ, po zasięgnięciu opinii RDOŚ, może zezwolić, na odstępstwa od zakazów (art. 15 ust. 4 ustawy OOP); jeśli działania dotyczą badań, działań edukacyjnych, kulturowych, rekreacyjnych na odstępstwa od zakazów może zezwolić RDOŚ (art. 15 ust. 5 ustawy OOP);

Park Krajobrazowy (PK) Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. (art. 16 ust. 1 ustawy OOP) Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze uchwały sejmiku województwa, która określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego parku krajobrazowego lub jego części wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 17 ust. 1, wynikające z potrzeb jego ochrony. Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku krajobrazowego następuje w drodze uchwały sejmiku województwa, po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo radami gmin, z powodu bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych na obszarach projektowanych do wyłączenia spod ochrony. (art. 16 ust. 3 ustawy OOP)

Projekt uchwały sejmiku województwa w sprawie utworzenia, zmiany granic lub likwidacji parku krajobrazowego wymaga uzgodnienia z właściwą miejscowo radą gminy oraz właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. (art. 16 ust. 4 ustawy OOP) Grunty rolne i leśne oraz inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu (art. 16 ust. 6 ustawy OOP) Projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej w części dotyczącej parku krajobrazowego i jego otuliny, wymagają uzgodnienia z właściwym miejscowo regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku krajobrazowego. (art. 16 ust. 7 ustawy OOP)

W parku krajobrazowym mogą być wprowadzone następujące zakazy: realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz i Nr 227, poz oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 340 i Nr 84, poz. 700); umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej; likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych;

pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu; wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 200 m od krawędzi brzegów klifowych oraz w pasie technicznym brzegu morskiego; likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;

wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych; prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową; utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych; organizowania rajdów motorowych i samochodowych; używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych. (art. 17 ust. 1 ustawy OOP) Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą: wykonywania zadań wynikających z planu ochrony; wykonywania zadań na rzecz obronności kraju i bezpieczeństwa państwa; prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym; realizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu art 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm. 29), zwanej dalej „inwestycją celu publicznego”. (art. 17 ust. 2 ustawy OOP)

Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowiązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku krajobrazowego. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 14, nie dotyczy statków jednostek ratowniczych, jednostek organizacyjnych właściciela wód lub urządzeń wodnych zlokalizowanych na wodach, inspektorów żeglugi śródlądowej. Państwowej i Społecznej Straży Rybackiej, promów w ciągu dróg publicznych, prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej oraz wykonywania zadań z zakresu ochrony przyrody przez Służbę Parku Krajobrazowego.

Analiza Uchwały Sejmiku województwa pomorskiego ws. Parku krajobrazowego na przykładzie: Uchwały Nr 142/VII/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 66 z dnia 2 czerwca 2011)

Dla parków krajobrazowych sporządza się i realizuje plan ochrony (art. 18 ust. 1 ustawy OOP). Plan ochrony ustanawia się w terminie 5 lat od dnia utworzenia parku krajobrazowego. (art. 18 ust. 2 ustawy OOP). Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 3 października 2008r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008r. Nr 201, poz. 1237) dla parków krajobrazowych utworzonych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, dla których nie ustanowiono planu ochrony, sporządza się plan ochrony w terminie 5 lat od dnia jej wejścia w życie, tj. do dnia 14 listopada 2013r. Projekt planu ochrony sporządza dla: - parku krajobrazowego — dyrektor parku krajobrazowego lub dyrektor zespołu parków krajobrazowych. (art. 19 ust. 1 pkt 3 ustawy OOP).

Sporządzający projekt planu ochrony, o którym mowa w ust. 1, zapewnia możliwość udziału społeczeństwa, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie projektu. (art. 19 ust. 1a ustawy OOP). Projekt uchwały, sejmiku województwa ws. ustanowienia planu ochrony, wymaga uzgodnienia z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. (art. 19 ust. 6b ustawy OOP) Projekt planu ochrony, o którym mowa w ust. 1, wymaga zaopiniowania przez właściwe miejscowo rady gmin. (art. 19 ust. 2 ustawy OOP).

Na terenie woj. pomorskiego istnieje 9 parków krajobrazowych. Zajmują one łącznie powierzchnię ha. W całości na terenie województwa położone są następujące Parki: PK Dolina Słupi, Zaborski PK, Kaszubski PK, Trójmiejski PK, Nadmorski PK, Wdzydzki PK, PK Mierzeja Wiślana natomiast Parki – PK Pojezierze Iławskie Tucholski PK tylko w niewielkiej części. Powierzchnia parków krajobrazowych ,92 km2 Parki krajobrazowe w województwie pomorskim zajmują 8,4% powierzchni województwa

Powierzchnia parków krajobrazowych ,92 km2 Parki krajobrazowe w województwie pomorskim zajmują 8,4% powierzchni województwa

Z dniem 1 lipca 2010 r. na mocy uchwały Nr 1185/XLVIII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 31 maja 2010 roku parki krajobrazowe województwa pomorskiego: 1) Nadmorski Park Krajobrazowy we Władysławowie, 2) Trójmiejski Park Krajobrazowy w Gdańsku, 3) Park Krajobrazowy „Dolina Słupi” w Słupsku, 4) Kaszubski Park Krajobrazowy w Kartuzach, 5) Park Krajobrazowy „Mierzeja Wiślana” w Stegnie, 6) Wdzydzki Park Krajobrazowy w Kościerzynie, 7) Zaborski Park Krajobrazowy w Charzykowach zostały połączone w: Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych z siedzibą w Słupsku

Na terenie woj. zachodniopomorskiego istnieje 7 parków krajobrazowych. W całości na terenie województwa położone są następujące Parki: Drawski PK, Iński PK, Barlinecko-Gorzowski PK, Szczeciński PK, PK Doliny Dolnej Odry, Cedyński PK, natomiast PK Ujście Warty tylko w niewielkiej części.

Na terenie woj. warmińsko-mazurskiego istnieje 8 parków krajobrazowych. W całości na terenie województwa położone są następujące Parki: Mazurski PK, PK Wzgórz Dylewskich, PK Puszczy Rominckiej, PK Wysoczyzny Elbląskiej, Welski PK, natomiast Parki – PK Pojezierza Iławskiego Brodnicki PK Górznieńsko-Lidzbarski PK w części.

Obszar chronionego krajobrazu (OChK) obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych; tworzony w drodze uchwały przez Sejmik Województwa, po uzgodnieniu z RDOŚ (art. 23 ust. 2 i 3 ustawy OOP); Uchwała określa nazwę, położenie, obszar, sprawującego nadzór, ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów oraz zakazy właściwe dla danego obszaru chronionego krajobrazu lub jego części, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 24 ust. 1, wynikające z potrzeb jego ochrony;

Analiza Rozporządzeń/Uchwał dotyczących OChK w poszczególnych województwach Województwo pomorskie- Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim- obejmuje 45 OChK; Województwo warmińsko-mazurskie na przykładzie: Rozporządzenia Wojewody Warmińsko-Mazurskiego Nr 153 z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego (Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 198, poz. 3104) Uchwały Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego Nr XXXVI/695/09 z dnia 29 grudnia r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Gawlik” (Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 6 poz. 188)

Województwo zachodnio-pomorskie- Uchwała Nr XXXII/375/09 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 15 września 2009 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Zacho. Nr 166, poz. 1804), zmieniona Uchwałą Uchwała Nr XXXIV/408/09 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXXII/375/09 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 15 września 2009 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu- obejmuje 17 OChK

Natura 2000 KRAJ 2 KRAJ 1 Obszar Natura 2000 Korytarz ekologiczny Obszar Natura 2000 Korytarz ekologiczny Korytarz ekologiczny Korytarz ekologiczny Obszar Natura 2000 Obszar Natura 2000 KRAJ 3 Korytarz ekologiczny Korytarz ekologiczny Obszar Natura 2000

Obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO)- utworzony dla gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej lub/i miejsca koncentracji regularnie migrujących ptaków spoza tego załącznika; Specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO)- utworzony dla ochrony siedlisk przyrodniczych z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej lub gatunków z załącznika II DS; Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (OZW)- projektowany przez kraj członkowski SOO, zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej.

*Opis kryteriów C1-C6 w „Ostoje ptaków o znaczeniu europejskim w Polsce”, OTOP 2004 * *Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25 poz. 133)- zastąpiło poprzednie rozporządzenie: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229 poz. 2313), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura (Dz. U. z 2007r. Nr 179 poz. 1275) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2008r. Nr 198 poz. 1226)

weryfikacja przez KE na tzw. Seminarium Biogeograficznym Aktualnie – dla regionu kontynentalnego- decyzja KE z dnia r. (poprzednie z r., r.) 64

wyznaczono 141 OSO; rozpoczęto konsultacje społeczne dotyczące utworzenia obszaru „Doliny Przysowy i Słudwi” PLB100003; powstanie nowego opracowania "Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce” (OTOP 2010) nie powoduje konieczności utworzenia nowych OSO; przesłano do KE- łącznie 823 propozycje SOO- KE zatwierdziła jako OZW z regionu kontynentalnego, z regionu alpejskiego; zgodnie z ustaleniami Seminarium Biogeograficznego ( r.) konieczne uzupełnienie sieci o 33 dodatkowe obszary i powiększenie 13 obszarów.

Sieć Natura 2000 jest tworzona etapowo, co pozwala na wprowadzanie kolejnych obszarów, ale też powoduje, że: są problemy z uzyskaniem finansowania ze środków UE brak możliwości zastosowania art. 6.4 Dyrektywy Siedliskowej, umożliwiającego realizację przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.

Zasady gospodarowania na obszarach N2000 Nie podlega ograniczeniu działalność gospodarcza, rolna, leśna, rybacka i łowiecka, jeżeli nie oddziałuje znacząco negatywnie na cele ochrony obszaru N (art. 36 ust. 1 ustawy OOP) Cel ochrony- zachowanie we właściwym stanie ochrony siedlisk i gatunków stanowiących przedmiot ochrony w obszarze N2000 (SDF obszaru!) Znaczące oddziaływanie: pogorszenie stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar N2000 , negatywny wpływ na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar N2000, pogorszenie integralności obszaru N2000 lub jego powiązania z innymi obszarami

Zabrania się działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000 (art. 33.ust. 1 ustawy OOP) Realizacja przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na obszar N2000 jest możliwa wyłącznie jeśli wynika ona z nadrzędnego celu publicznego, nie ma rozwiązań alternatywnych i przy zapewnieniu kompensacji przyrodniczej (art. 34 ustawy OOP) Oceny oddziaływania na obszar N2000 dokonuje się na zasadach określonych w ustawie OOŚ (art. 33 ust. 3 ustawy OOP) Wstrzymuje się działania mogące wpłynąć w sposób znaczący na obszary N2000, jeśli zostały podjęte bez zezwolenia lub są niezgodne z ustaleniami planów ochrony lub planów zadań ochronnych dla obszarów N2000 (art. 37 ustawy OOP)

W odniesieniu do przedmiotu ochrony dokonuje się oceny wpływu działań na obszar N2000 i spójność sieci N2000; Czy działania mogą oddziaływać znacząco na obszar N2000? pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych/siedlisk gatunków, wpłynąć negatywnie na gatunki, pogorszyć integralność obszaru lub powiązania z innymi obszarami; REALIZACJA INWESTYCJI Analiza rozwiązań alternatywnych, Analiza nadrzędnego celu publicznego; Konieczność kompensacji przyrodniczej NIE TAK

Dokumenty planowania ochrony na obszarach Natura 2000 Plan Zadań Ochronnych (PZO) Plan ochrony dla obszaru Natura 2000 Plany ochrony rezerwatów przyrody, parków narodowych, parków krajobrazowych, uwzględniające zakres o którym mowa w art. 28 lub 29 ustawy o ochronie przyrody- Art. 20 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody Plan Urządzania Lasu uwzględniający zakres o którym mowa w 29 ustawy o ochronie przyrody- Art. 30 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody Przykład: OSO „Dolina Słupi” SOO „Jeziora Lobeliowe koło Soszycy” PK „Dolina Słupi” RP „Dolina Huczka”

Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU Plan Zadań Ochronnych (PZO)
Plan Ochrony Podstawa prawna: Art. 28 ustawy OOP ustanawiany przez RDOŚ w drodze Zarządzenia (akt prawa miejscowego) Okres obowiązywania: 10 lat Tryb sporządzania: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. Nr 34, poz. 186) Podstawa prawna: Art. 29 ustawy OOP Ustanawiany przez Ministra właściwego ds. środowiska (w drodze Rozporządzenia) Okres obowiązywania: 20 lat Tryb sporządzania: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. Nr 64, poz. 401) zawsze dla obszarów morskich

Ważny element sporządzania PZO i planów ochrony dla obszarów Natura 2000 umożliwienie osobom zainteresowanym lub prowadzącym działalność w obrębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków udziału w pracach nad sporządzaniem PZO lub planu ochrony (art. 28 ust. 3 i art. 29 ust. 5 ustawy OOP) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie PZO lub planu ochrony na zasadach określonych ustawą OOŚ (art. 28 ust. 4 i 29 ust. 6 ustawy OOP)- KAŻDY !!! ma prawo wnieść uwagi i wnioski pierwszy PZO w Polsce PZO dla obszaru N2000- „Murawy w Haćkach” (województwo podlaskie)

Ogólnopolski projekt „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” Głównym beneficjentem jest Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, współbeneficjenci – wszystkie regionalne dyrekcje ochrony środowiska część parków narodowych. W ramach projektu planuje się opracowanie planów zadań ochronnych dla 409 obszarów, w tym: woj. pomorskie – 44 obszary woj. zachodniopomorskie – 32 obszary woj. warmińsko-mazurskie – 29 obszarów

PZO/plany ochrony w województwie pomorskim
Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU PZO/plany ochrony w województwie pomorskim w trakcie realizacji projekt: pn.: „Sporządzenie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000: „Dolina Kłodawy” PLH , „Jar Rzeki Raduni” PLH , „Hopowo” PLH oraz „Mawra-Bagno Biała” PLH ” (dokumentacja dla 4 obszarów Natura 2000: 2 plany zadań ochronnych; 4 plany ochrony rezerwatów przyrody uwzględniających zakres art. 28 ustawy OOP) w trakcie realizacji projekt: „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na terenie Polski” (44 obszary N2000) w porozumieniu z Dyrektorem Urzędu Morskiego w Gdyni złożono wniosek o dofinansowanie projektu: „Projekty planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego” (6 obszarów N2000): Zatoka Pucka Zatoka Pucka i Półwysep Helski Ujście Wisły Ostoja w Ujściu Wisły Zalew Wiślany Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana

woj. pomorskie Lata 2010/2011 Bunkier w Oliwie Bielawskie Błota Dolina Wierzycy Białe Błoto Wilcze Błota Jezioro Piasek Lasy Lęborskie Pełcznica Las Górkowski Jez. Lobeliowe koło Soszycy Jeziora Wdzydzkie Dolina Stropnej Leniec nad Wierzycą Mierzeja Sarbska Studzienickie Torfowiska Łebskie Bagna Jezioro Krasne Dolina Środkowej Wietcisy Orle Miasteckie Jeziora Lobeliowe Twierdza Wisłoujście Dolina Górnej Łeby Mechowiska Sulęczyńskie Waćmierz Rok 2012 Rok 2013 Lasy Mirachowskie Dolna Wisła Trzy Młyny Kurze Grzędy Młosino-Lubnia Puszcza Darżlubska Białogóra Staniszewskie Błoto Dolina Dolnej Wisły Torfowisko Pobłockie Bory Tucholskie Bagna Izbickie Dolina Łupawy Przywidz Jeziorka Chośnickie Piaśnickie Łąki Bytowskie Jeziora Lobeliowe Przymorskie Błota Pływające Wyspy pod Rekowem Dolina Wieprzy i Studnicy

Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU woj. warmińsko-mazurskie
Torfowiska Źródliskowe koło Łabędnika Mazurskie Bagna Uroczysko Markowo Niedźwiedzie Wielkie Mazurska Ostoja Żółwia Baranowo Puszcza Piska Ostoja Warmińska Lasy Skaliskie Jezioro Dobskie Warmińskie Buczyny Swajnie Ostoja Północnomazurska Murawy koło Pasłęka Puszcza Napiwodzko-Ramucka Niecka Skaliska 2012 2013 Puszcza Borecka Ostoja Poligon Orzysz Ostoja Borecka Jezioro Wuksinki Kaszuny Ostoja Lidzbarska Ostoja nad Oświnem Aleje Pojezierza Iławskiego Ostoja Iławska Jezioro Drużno Dolina Pasłęki Rzeka Pasłęka Dolina Kakaju Murawy na Pojezierzu Ełckim

Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU woj. zachodniopomorskie
Bobolickie jeziora lobeliowe Dolna Odra Jezioro Miedwie i okolice Dolina Płoni i Jezioro Miedwie Bagno i Jezioro Ciemino Łąki Skoszewskie Jeziora Wełtyńskie Ostoja Cedyńska Puszcza Goleniowska Uroczyska w lasach Stepnickich Warnie Bagno Jezioro Wielki Bytyń Jezioro Świdwie Ostoja Ińska Dolina Dolnej Odry Jezioro Szczecineckie Diabelskie Pustacie Dolina Iny koło Recza 2012 2013 Bagna Rozwarowskie Ostoja Witnicko-Dębiańska Ostoja Drawska Wybrzeże Trzebiatowskie Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski Pojezierze Myśliborskie Jezioro Lubie i Dolina Drawy Jezioro Czaplineckie Jezioro Bukowo Jezioro Śmiadowo Mirosławiec Puszcza Barlinecka Dolina Rurzycy Puszcza nad Gwdą

Organy odpowiedzialne za obszary Natura 2000 Minister właściwy ds. środowiska: przekazuje KE listę obszarów N2000 i szacunek dotyczący finansowania ochrony tych obszarów przez UE (art. 27 ust. 3 ustawy OOP) wyznacza obszar N2000 (art. 27a ust.1 ustawy OOP) Ustanawia plan ochrony obszaru N2000 (art. 29 ust. 3 ustawy OOP) Informuje KE o ustalonym zakresie kompensacji przyrodniczej (art. 35 ust. 6 ustawy OOP)

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (GDOŚ): opracowuje projekt listy obszarów N2000 (art. 27 ust. 1 ustawy OOP) nadzoruje funkcjonowanie obszarów N2000 (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy OOP): wydaje zalecenia i wytyczne w zakresie ochrony i funkcjonowania obszarów; określa zakres i żąda informacji dot. ochrony i funkcjonowania obszarów; Kontroluje realizację ustaleń planów ochrony i planów zadań ochronnych składa informacje Ministrowi dot. kompensacji przyrodniczej (art. 35 ust. 5 ustawy OOP)

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ): sprawuje nadzór nad lądowymi obszarami N2000 (art. 27a ust. 2 ustawy OOP) sporządza i ustanawia PZO (art. 28 ust. 1 i 5 ustawy OOP) sporządza projekt planu ochrony (art. 29 ust. 1 ustawy OOP); sporządza i przekazuje GDOŚ ocenę realizacji ochrony obszaru N2000, wyniki monitorowania działań ochronnych (art. 31 ustawy OOP) koordynuje funkcjonowanie obszarów na terenie swojego działania (art. 32 ust. 3 ustawy OOP) wydaje zezwolenia na działania mogące znacząco oddziaływać na obszar N2000 (art. 34 i 35a ustawy OOP);

Dyrektor Urzędu Morskiego: sprawuje nadzór nad obszarami N2000 na obszarze morskim (art. 27a ust. 2 ustawy OOP) sporządza projekt planu ochrony (art. 29 ust. 1 ustawy OOP); sporządza i przekazuje GDOŚ ocenę realizacji ochrony obszaru N2000, wyniki monitorowania działań ochronnych (art. 31 ustawy OOP) wydaje zezwolenia na działania mogące znacząco oddziaływać na obszar N2000, na obszarze morskim (art. 34 i 35a ustawy OOP); nadzoruje wykonanie kompensacji przyrodniczej, utrzymuje i monitoruje siedliska powstałe na skutek działań kompensacyjnych, na obszarze nad którym sprawuje nadzór (art. 35 ust. 2a i 3 ustawy OOP)

składa GDOŚ informacje o nałożeniu i wykonaniu kompensacji przyrodniczej (art. 35 ust. 4 ustawy OOP) wstrzymuje działania podjęte bez zezwolenia, lub niezgodne z ustaleniami PZO lub planu ochrony, a mogące znacząco oddziaływać na cele ochrony obszaru N2000 (art. 37 ustawy OOP)

Dyrektor Parku Narodowego: W przypadku gdy obszar Natura 2000 obejmuje w całości lub w części obszar parku narodowego, sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000 w granicach parku narodowego jest dyrektor parku narodowego. (art. 32 pkt 5 ustawy OOP) sporządza i ustanawia PZO (art. 28 ust. 1 i 5 ustawy OOP) sporządza projekt planu ochrony (art. 29 ust. 1 ustawy OOP); sporządza i przekazuje GDOŚ ocenę realizacji ochrony obszaru N2000, wyniki monitorowania działań ochronnych (art. 31 ustawy OOP) utrzymuje i monitoruje siedliska powstałe na skutek działań kompensacyjnych na obszarze nad którym sprawuje nadzór (art. 35 ust. 2a i 3 ustawy OOP)

Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych: Projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego część wymaga zaopiniowania przez dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, jeżeli obszar Natura 2000 obejmuje obszar zarządzany przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (art. 29 ust.2 ustawy OOP) 7. Nadleśniczy: Na terenie zarządzanym przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, na którym znajduje się obszar Natura 2000, zadania w zakresie ochrony przyrody wykonuje samodzielnie miejscowy nadleśniczy, zgodnie z ustaleniami planu urządzenia lasu (art. 32 ust.4 ustawy OOP)

Pomniki przyrody pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie (art. 40 ust. 1 ustawy OOP); na terenach niezabudowanych, drzewa nie stwarzające zagrożenia pozostają do ich samoistnego rozkładu;

Stanowiska dokumentacyjne niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych (art. 41 ustawy OOP)

Użytek ekologiczny zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania (art. 42 ustawy OOP)

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne (art. 43 ustawy OOP);

Tworzenie i zakazy obowiązujące na terenie pp, ue, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego i stanowiska dokumentacyjnego pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo-krajobrazowy tworzy i znosi Rada Gminy w drodze uchwały (art. 44 ust. 1 i 3 ustawy OOP); na terenie tych form można wprowadzić zakazy określone w art. 45 ust. 1 ustawy OOP (art. 44 ust. 2 ustawy OOP): niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru; wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; uszkadzania i zanieczyszczania gleby;

ochrona gatunkowa roślin Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia: 1. gatunki dziko występujących roślin: - objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej, - objętych ochroną częściową, - objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania, - wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk, 2. zakazy właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków roślin, wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 51 ust. 1, i odstępstwa od zakazów, wybrane spośród odstępstw, o których mowa w art. 51 ust. 2, 3. sposoby ochrony gatunków, w tym wielkość stref ochrony

ochrona gatunkowa zwierząt Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia: 1) gatunki dziko występujących: - zwierząt objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej, - zwierząt objętych ochroną częściową, - zwierząt objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania, - ptaków, które mogą być sprzedawane, transportowane i przetrzymywane w celach handlowych, jeżeli zostały legalnie upolowane, - zwierząt wymagających ustalenia stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania, 2) zakazy właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków zwierząt, wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 52 ust. 1, i odstępstwa od zakazów, wybrane spośród odstępstw, o których mowa w art. 52 ust. 2, 3) sposoby ochrony gatunków, w tym wielkość stref ochrony

ochrona gatunkowa grzybów Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia: 1) gatunki dziko występujących grzybów: - objętych ochroną ścisłą, - objętych ochroną częściową, - objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania, - wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk, 2) zakazy właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków grzybów, wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 51 ust. 1, i odstępstwa od zakazów, wybrane spośród odstępstw, o których mowa w art. 51 ust. 2, 3) sposoby ochrony gatunków, w tym wielkość stref ochrony

ROŚLINY Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U nr 0 poz. 81) GRZYBY Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U nr 168 poz. 1765) ZWIERZĘTA Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U nr 237 poz. 1419)

W odniesieniu do gatunków objętych ochroną zabrania się m.in.:
Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU W odniesieniu do gatunków objętych ochroną zabrania się m.in.: zbierania, przetrzymywania i posiadania okazów gatunków; umyślnego niszczenia ich jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych; niszczenia ich siedlisk i ostoi; niszczenia ich gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk i innych schronień; umyślnego płoszenia i niepokojenia; fotografowania, filmowania i obserwacji, mogących powodować ich płoszenie lub niepokojenie; przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca przemieszczania urodzonych i hodowanych w niewoli do stanowisk naturalnych;

Odstępstwa od zakazów: zezwolenia na odstępstwa wydaje GDOŚ i RDOŚ na podstawie art. 56 ustawy OOP; odstępstwo od zakazów może być wydane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli nie spowoduje to zagrożenia dla dziko występujących populacji chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów oraz jest podyktowane potrzebą wynikającą z art. 56 ust. 4 i 4a ustawy OOP.

Formy ochrony przyrody w planowaniu przestrzennym:
Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU Formy ochrony przyrody w planowaniu przestrzennym: dokumenty planistyczne gminy (studium i miejscowe plany) i województwa w części dotyczącej: rezerwatu przyrody i jego otuliny, PK i jego otuliny, OChK, obszaru N2000 wymagają uzgodnienia z RDOŚ! (art. 13 ust. 3a, art. 16 ust. 7, art. 23 ust. 5, art. 30 ust. 3 ustawy OOP) decyzje o warunkach zabudowy i lokalizacji inwestycji celu publicznego w odniesieniu do innych niż PN obszarów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody wymagają uzgodnienia z RDOŚ! (art.53 ust. 4 pkt 8 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

4. MONITORING SIEDLISK PRZYRODNICZYCH I GATUNKÓW

Definicja i założenia monitoringu Monitoring stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku- nie tylko w zakresie przyrodniczym. Monitoring przyrody to regularne obserwacje i pomiary wybranych elementów przyrody żywej, prowadzone dla uzyskania informacji o zmianach tych elementów w czasie. Zadaniem monitoringu przyrody jest określenie wpływu zmian środowiskowych na organizmy dla zapobiegania negatywnym skutkom tych zmian w przyrodzie, a więc uzyskania danych dla zorganizowania skutecznej ochrony gatunków i siedlisk.

Celem monitoringu przyrodniczego jest: ocena stanu oraz zachodzących zmian w składnikach różnorodności biologicznej i krajobrazowej ocena skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody

Podstawy prawne monitoringu: Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. (Art. 7) Dyrektywa Siedliskowa (art. 11, 17 i 18) Dyrektywa Ptasia (art. 1 i 10) Ustawa OOP (art. 112) Ustawa Prawo ochrony środowiska (art. 25) Ustawa o inspekcji ochrony środowiska (art. 23) Ramowa Dyrektywa Wodna

Rodzaje monitoringu przyrodniczego 1. Państwowy monitoring środowiska realizowany w oparciu o wieloletni program opracowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska; Informacja udostępniana przez stronę internetową - program monitoringu, realizowane zadania, opracowane metodyki, publikacje. 2. Monitoring stanu ochrony siedlisk i gatunków oraz działań ochronnych- realizacja planów ochrony, zadań ochronnych dla PN, PK, rezerwatów przyrody i obszarów N2000 3. Monitoring elementów przyrodniczych podczas procesu inwestycyjnego monitoring przedrealizacyjny; monitoring porealizacyjny- na przykładzie budowy przeprawy mostowej w Kwidzynie w ciągu drogi krajowej nr 90

Państwowy monitoring środowiska W chwili obecnej w Polsce jest realizowany II etap państwowego monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych. I etap – lata II etap – lata Instytucją koordynującą monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych jest IOP PAN w Krakowie. Prace monitoringowe zorganizowanie są na następujących poziomach: instytucja koordynująca, koordynator krajowy, ekspert lokalny. Badania prowadzone są na poziomie stanowisk, zlokalizowanych przede wszystkim w obrębie projektowanych specjalnych obszarów ochrony siedlisk sieci Natura 2000, ale także poza nią, zgodnie z wymogami Dyrektywy Siedliskowej.

Jednym z efektów przeprowadzonego w latach monitoringu państwowego są poradniki metodyczne

Według wypracowanej metodyki GIOŚ sporządzany raport do KE o stanie ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków. wypracowana przez GIOŚ metodyka podstawą oceny stanu ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których ochrony wyznaczono obszary Natura 2000. przykład zastosowania metodyki ocena stanu ochrony populacji strzebli błotnej w obszarze Natura 2000 „Hopowo” monitoring Programu Rolnośrodowiskowego w ramach PROW monitoring siedlisk przyrodniczych i gatunków w ramach realizacji projektów czynnej ochrony

Analiza formularzy do monitoringu przyrodniczego dla siedlisk: 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak turzycowisk i mechowisk Torfowiska źródliskowe i przepływowe Polski północnej 91E0 Łęgi 91E0-1 Nadrzeczny łęg wierzbowy

5. DZIAŁANIA MINIMALIZUJACE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIE NA ELEMENTY PRZYRODNICZE

Działania minimalizujące to: działania łagodzące, ograniczające negatywne oddziaływanie na elementy środowiska; ich zastosowanie pozwala uniknąć lub ograniczyć oddziaływanie do mało istotnego; mogą dotyczyć wszystkich elementów środowiska i muszą być skuteczne; związane z realizacją inwestycji- zaprojektowane indywidualnie dla konkretnej inwestycji, terenu jej realizacji i jej najbliższego otoczenia; to środki techniczne (specjalne rozwiązania projektowe np. przejścia dla zwierząt, naprowadzenia na przejścia, sposób odprowadzenia wód opadowych, miejsce ich odprowadzenia), ale też nietechniczne (np. terminy prowadzenia prac budowlanych, organizacja placu budowy); ich zastosowanie wynika z przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej i oceny oddziaływania inwestycji na środowisko (ich propozycja stanowi element ustawowego zakresu raportu o oddziaływaniu na środowisko- art. 66 ust. 1 pkt 9 ustawy OOŚ); stanowią integralną część dokumentacji danej inwestycji.

Co można minimalizować: niszczenie siedlisk przyrodniczych fragmentacje siedlisk przyrodniczych fragmentacje siedlisk gatunków śmiertelność gatunków na etapie realizacji przedsięwzięcia powstawanie barier na szlakach migracji gatunków zanieczyszczenie wód i gleb oddziaływanie na krajobraz oddziaływanie na zdrowie, życie ludzi

Jak minimalizować: stosowanie odpowiednich materiałów stosowanie odpowiednich technologii dostosowanie terminów realizacji inwestycji do okresów rozrodczych zwierząt (nie tylko ptaków) projektowanie odpowiednich konstrukcji umożliwiających funkcjonowanie korytarzy ekologicznych stosowanie urządzeń wypłaszających zwierzęta ograniczenia prędkości w miejscach występowania korytarzy ekologicznych budowanie przepławek dla hydrobiontów (nie tylko dla dużych ryb) stosowanie ekranów dźwiękochłonnych

5. KOMPENSACJA PRZYRODNICZA

Definicja Kompensacja przyrodnicza to zespół działań obejmujących w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywację gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych (art. 3 pkt 8 ustawy POŚ) dotyczy wszystkich elementów środowiska przyrodniczego „Jeżeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa, należy podejmować działania mające na celu naprawienie wyrządzonych szkód, w szczególności przez kompensację przyrodniczą” (art. 75 ust. 3 ustawy Poś)

Kompensacja przyrodnicza jest warunkiem realizacji inwestycji negatywnie wpływającego na cele ochrony obszaru Natura 2000, tylko i wyłącznie kiedy: środki minimalizujące są niewystarczające brak jest rozwiązań alternatywnych wystąpił nadrzędny interes publiczny Kompensacja przyrodnicza jest środkiem nadzwyczajnym, nie należy jej uważać za normalną praktykę! Kompensacja przyrodnicza nie może też być przesłanką dla wyboru wariantu mniej korzystnego dla środowiska! W przypadku braku możliwości zapewnienia odpowiedniej kompensacji przyrodniczej nie można wydać zgody na realizację przedsięwzięcia. (art. 6(4) DS.)

Kompensacja przyrodnicza zawsze powinna być poprzedzona dokładną analizą wszystkich możliwych wariantów wykonania przedsięwzięcia i wybraniem spośród nich rozwiązania najbardziej korzystnego dla środowiska, a także określeniem działań minimalizujących negatywny wpływ przedsięwzięcia na środowisko. Nigdy kompensacja przyrodnicza nie powinna być środkiem, który stosuje się tylko po to, by umożliwić realizację przedsięwzięcia. Kompensacja przyrodnicza wykonywana przed realizacją przedsięwzięcia i jest odpowiednia do strat powodowanych przez przedsięwzięcie

Przykłady kompensacji przyrodniczej: odtwarzanie siedliska przyrodniczego lub siedliska gatunku w innym miejscu obszaru Natura 2000 odtwarzanie siedliska przyrodniczego lub siedliska gatunku w innym obszarze Natura 2000 tworzenie tzw. siedlisk zastępczych dla gatunku przemieszczanie gatunków z terenów zagrożonych inwestycją przywracanie ciągłości ekologicznej siedliska gatunku reintrodukcja gatunku

B C D

6. Zarządzanie zasobami przyrody poprzez działania czynnej ochrony
Polityka ochrony przyrody w Polsce i EU 6. Zarządzanie zasobami przyrody poprzez działania czynnej ochrony

Aktywna ochrona mokradeł na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” i jego otuliny Ochrona bioróżnorodności płazów w granicach Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” i jego otuliny Czynna ochrona nietoperzy na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” i jego otuliny Ochrona naturalnego tarła łososia atlantyckiego i troci wędrownej w dorzeczu Słupi Ochrona ptaków i ich siedlisk w obszarze Natura 2000 „Dolina Słupi” PLB

ul. Szarych Szeregów 14, 76-200 Słupsk, tel
ul. Szarych Szeregów 14, Słupsk, tel./fax ,

Przykłady działań „renaturyzacyjnych” małych rzek pomorskich: miejsca płytkie i oświetlone, gdzie rozwija się roślinność wodna i które to miejsca są naturalną „spiżarnią” dla młodych troci i łososi. Wymaga to miejscowego prześwietlenia rzeki poprzez usunięcie części roślinności łęgowej oraz miejscowego poszerzenia koryta; budowa sztucznych tarlisk; przegłębienia, w których znalazły stanowiska starsze ryby; kryjówki dla ryb z umieszczonych w nurcie kamieni, pni drzew; różnicowanie nurtu rzeki poprzez odpowiednie wyprofilowanie koryta; wyspy i zróżnicowane brzegi – zarówno strome skarpy (zimorodek, jaskółka) jak i brzegi płaskie; udrożnia dla gorzej pływających gatunków ryb.

Dziękuję za uwagę

Polityka ochrony przyrody w Polsce i UE

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Polityka ochrony przyrody w Polsce i UE"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Polityka ochrony przyrody w Polsce i UE

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Polityka ochrony przyrody w Polsce i UE"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres