PRAKTYCZNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ AKADEMICKĄ W SZKOLE WYŻSZEJ PROF. UAM DR HAB. JACEK GULIŃSKI UNIWERSYTET im. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU.

Prezentacja na temat: "PRAKTYCZNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ AKADEMICKĄ W SZKOLE WYŻSZEJ PROF. UAM DR HAB. JACEK GULIŃSKI UNIWERSYTET im. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU."— Zapis prezentacji:

1 PRAKTYCZNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ AKADEMICKĄ W SZKOLE WYŻSZEJ PROF. UAM DR HAB. JACEK GULIŃSKI UNIWERSYTET im. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU OPOLE, kwiecień, 2009

2 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA (1) POSTAWY INNOWACYJNE, KREATYWNE I PRZEDSIĘBIORCZE STUDENTÓW/DOKTORANTÓW POSTAWY INNOWACYJNE I PRZEDSIĘBIORCZE PRACOWNIKÓW UCZELNI NAUCZYCIELE POZOSTALI PRACOWNICY UCZELNI

3 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA (2) PODSTAWOWA WIEDZA DOT. INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI EKONOMII I RYNKU PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY

4 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA (3) KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH PATENTY, UMOWY LICENCYJNO-WDROŻENIOWE KONTRAKTY BADAWCZE ZLECONE PRACE UMOWNE RECENZJE, ANALIZY DOSTĘP DO SPECJALISTYCZNYCH USŁUG (APARATURA BADAWCZA)

5 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA (4) KOMERCJALIZACJA USŁUG DYDAKTYCZNYCH STUDIA NIESTACJONARNE STUDIA PODYPLOMOWE SZKOLENIA/KURSY DLA PRZEDSIĘBIORCÓW I ICH PRACOWNIKÓW BAZY DANYCH I ZASOBY BIBLIOTECZNE

6 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA (5) PREINKUBACJA/INKUBACJA FIRM ODPRYSKOWYCH (SPIN OFF, SPIN OUT) STUDENCI/DOKTORANCI PRACOWNICY

7 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NA UAM (2007/2008) (1) OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ (WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI, WYDZIAŁ CHEMII, WYDZIAŁ FIZYKI, WYDZIAŁ NAUK POLITYCZNYCH I DZIENNIKARSTWA, WYDZIAŁ HISTORYCZNY) TRANSFER TECHNOLOGII I INNOWACJI (WYDZIAŁ CHEMII) WPROWADZENIE DO ZARZĄDZANIA MAŁYMI FIRMAMI (WYDZIAŁ CHEMII) PODSTAWY MIKRO I MAKROEKONOMII (WYDZIAŁ MATEMATYKI I INFORMATYKI)

8 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NA UAM (2007/2008) (2) KSZTAŁTOWANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI (WYDZIAŁ STUDIÓW EDUKACYJNYCH) UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE W PRACY ZAWODOWEJ ABSOLWENTA (WYDZIAŁ FIZYKI) MAKROEKONOMIA MIKROEKONOMIA REGIONALNA POLITYKA INNOWACYJNA TEORIA LOKALIZACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (WYDZIAŁ NAUK GEOGRAFICZNYCH I GEOLOGICZNYCH)

9 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NA UAM (2007/2008) (3) WYKŁADY I SZKOLENIA ORGANIZOWANE PRZEZ UCZELNIANE CENTRUM INNOWACJI I TRANSFERU TECHNOLOGII ORAZ CENTRUM INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ TRANSFER TECHNOLOGII I INNOWACJI KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH

10 ELEMENTY ZARZĄDZANIA EDUKACJĄ DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SZKOLENIA DLA WYKŁADOWCÓW SZKOLENIA DLA PRACOWNIKÓW NIE BĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI OFERTA PROGRAMOWA DLA STUDENTÓW I DOKTORANTÓW POSZUKIWANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH

11 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (1) PROJEKT INQBACJA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ W WIELKOPOLSCE – STUDENCI/DOKTORANCI (FUAM, PO KL, DZIAŁANIE 8.2) MOBILNE PUNKTY INFORMACYJNE MATERIAŁY PROMOCYJNO-INFORMACYJNE PIERWSZY KROK WE WŁASNY BIZNES (PILOTAŻ, 15+30 GODZ., WYDZ. CHEMII, WYDZ. NAUK GEOGRAFICZNYCH I GEOLOGICZNYCH, WYDZ. NAUK POLITYCZNYCH I DZIENNIKARSTWA, WYDZ. STUDIÓW EDUKACYJNYCH) SZKOLENIA DLA WYKŁADOWCÓW

12 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (2) LABORATORIA JĘZYKOWE DLA STUDENTÓW WYKŁADY DLA DOKTORANTÓW (WŁ. INTELEKTUALNA, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA) SZKOLENIA DLA WYKŁADOWCÓW (PROJEKT SEIPA – SIEĆ EDUKACYJNA INNOWACYJNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ)

13 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (3) PROGRAM DLA PRACOWNIKÓW – NAUCZYCIELI AKADEMICKICH STUDIA PODYPLOMOWE (PO KL, DZIAŁANIE 4.2) ZARZĄDZANIE PROJEKTEM ZDOBYWANIE ŚRODKÓW NA BADANIA PRACA W ZESPOLE, KULTURA ORGANIZACYJNA SZKOLENIA, KURSY, KONFERENCJE NOWE TECHNOLOGIE W KSZTAŁCENIU I BADANIACH SPECJALISTYCZNY JĘZYK OBCY (ANGIELSKI) ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE

14 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - PERSPEKTYWA DLA UAM NA LATA 2009-2019 (1) BADANIA NAUKOWE WSPIERANIE ROZWOJU NAUKOWEGO PRACOWNIKÓW WYŁANIANIE I WSPIERANIE JEDNOSTEK O WYBITNYM POTENCJALE NAUKOWYM I INTELEKTUALNYM KSZTAŁTOWANIE SYLWETKI UCZONEGO – KIEROWNIKA ZESPOŁU BADAWCZEGO UMIĘDZYNARODOWIENIE BADAŃ WZROST AKTYWNOŚCI W POZYSKIWANIU ŚRODKÓW NA BADANIA Z ZAGRANICY UPOWSZECHNIANIE I PROMOCJA WYNIKÓW BADAŃ

15 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - PERSPEKTYWA DLA UAM NA LATA 2009-2019 (2) DYDAKTYKA PODNOSZENIE KOMPETENCJI DYDAKTYCZNYCH NAUCZYCIELI AKADEMICKICH I DOKTORANTÓW ZRÓŻNICOWANIE ORAZ ZWIĘKSZENIE OFERTY I TRYBU STUDIÓW KSZTAŁTOWANIE SYLWETKI ABSOLWENTA KSZTAŁTOWANIE KWALIFIKACJI I KOMPETENCJI OSOBOWOŚCIOWYCH WSPIERANIE SAMORZĄDNOŚCI STUDENCKIEJ

16 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - PERSPEKTYWA DLA UAM NA LATA 2009-2019 (3) DYDAKTYKA WSPIERANIE SAMODZIELNOŚCI STUDENTA ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU PRACY WŁASNEJ INDYWIDUALIZACJA PROCESU KSZTAŁCENIA INTERNACJONALIZACJA KSZTAŁCENIA ZWIĘKSZENIE OFERTY DYDAKTYCZNEJ W JĘZYKACH KONGRESOWYCH WZROST MOBILNOŚCI STUDENTÓW I NAUCZYCIELI AKADEMICKICH

17 EDUKACJA DLA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - PERSPEKTYWA DLA UAM NA LATA 2009-2019 (4) OTOCZENIE SPOŁECZNE OTWARCIE NA POTRZEBY I ASPIRACJE EDUKACYJNE/NAUKOWE SPOŁECZEŃSTWA WSPÓŁPRACA Z POWSZECHNYM SYSTEMEM EDUKACYJNYM STUDIA PODYPLOMOWE I ZAMAWIANE WZMACNIANIE WIĘZI Z ABSOLWENTAMI UCZELNI

18 KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH NA UAM (2007/2008) (1) ZLECONE PRACE UMOWNE (2008) 115 UMÓW O WARTOŚCI 2,3 mln PLN (70% ZLECEŃ Z WIELKOPOLSKI; 55% ZLECEŃ DLA WYDZIAŁU CHEMII) SPRZEDAŻ LICENCJI (2008) PROGRAM KOMPUTEROWY (USA) DROŻNOŚĆ OTWORÓW PIEZOMETRYCZNYCH (BEŁCHATÓW) RECENZJE, ANALIZY, ZLECENIA…

19 KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH NA UAM (2007/2008) (2) UCZELNIANE CENTRUM INNOWACJI I TRANSFERU TECHNOLOGII ISTNIEJE OD 2004 TARGI, SPOTKANIA BROKERSKIE KONSULTACJE, SZKOLENIA, WARSZTATY, KONFERENCJE (WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA, TRANSFER TECHNOLOGII, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA) KONTAKTY Z ORGANIZACJAMI PRZEDSTAWICIELSKIMI PRZEDSIĘBIORCÓW BAZA DANYCH OFERT BADAWCZO- USŁUGOWYCH

20 ELEMENTY ZARZĄDZANIA KOMERCJALIZACJĄ WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH (1) BUDOWA SYSTEMU REGULACJI PRAWNYCH I ORGANIZACYJNYCH BUDOWA NOWYCH ŚRODKÓW KOMUNIKACJI UCZELNI Z GOSPODARKĄ POSZUKIWANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH

21 ELEMENTY ZARZĄDZANIA KOMERCJALIZACJĄ WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH (2) PRZYSTĘPOWANIE DO ZWIĄZKÓW I STOWARZYSZEŃ BRANŻOWYCH TWORZENIE/REORGANIZACJA STRUKTUR ADMINISTRACYJNYCH I/LUB NADZORCZYCH WEWNĄTRZ UCZELNI DZIAŁANIA INFORMACYJNE I SZKOLENIOWE BUDOWA SYSTEMU MOTYWACYJNEGO DLA PRACOWNIKÓW NAUKI

22 KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH – NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (1) WZMOCNIENIE KADROWE, FINANSOWE I LOKALOWE UCITT UAM (NOWE ZADANIA) KOMISJA REKTORSKA DS. GOSPODARKI RADA GOSPODARCZA PRZY REKTORZE UAM RADA DS. WSPIERANIA BADAŃ NAUKOWYCH

23 KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH – NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (2) PRZYSTĄPIENIE DO POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII PRZYSTĄPIENIE DO STOWARZYSZENIA ORGANIZATORÓW OŚRODKÓW INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W POLSCE PROGRAM WSPIERANIA PROJEKTÓW INNOWACYJNYCH (URZĄD MIASTA POZNANIA) ZESPÓŁ UCZELNIANYCH PROMOTORÓW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ MODYFIKACJA FUNKCJONALNA PORTALU WPI

24 KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH – NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (3) PROGRAM MNiSW – PATENT-PLUS PROGRAM MNiSW – KREATOR INNOWACYJNOŚCI PRZYGOTOWANIE REGULAMINU OCHRONY I KORZYSTANIA Z WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ NA UAM NOWE PROJEKTY DO PO KL, DZIAŁANIE 8.2.1

25 KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH – PERSPEKTYWA DLA UAM NA LATA 2009-2019 WDROŻENIE SYSTEMU OCHRONY I KORZYSTANIA Z WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ OTWARCIE UNIWERSYTETU NA POTRZEBY GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY (TRANSFER WIEDZY DO GOSPODARKI I WSPÓŁPRACA Z PRZEDSIĘBIORSTWAMI ORAZ RYNKIEM PRACY) INTENSYFIKACJA WSPÓŁPRACY Z WŁADZAMI MIASTA I REGIONU (CENTRA, FUNDUSZE)

26 PREINKUBACJA / INKUBACJA FIRM ODPRYSKOWYCH NA UAM (2007/2008) SZKOLENIA / KONSULTACJE / KONFERENCJE WSPÓŁUDZIAŁ W ORGANIZACJI POZNAŃSKICH DNI PRZEDZSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ WSPÓŁPRACA Z INKUBATOREM TECHNOLOGICZNYCH POZNAŃSKIEGO PARKU NAUKOWO-TECHNOLOGICZNEGO FUNDACJI UAM

27 ELEMENTY ZARZĄDZANIA PROCESEM INKUBACJI/PREINKUBACJI DZIAŁANIA INFORMACYJNE I SZKOLENIOWE BUDOWA STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH – PREINKUBATORÓW I INKUBATORÓW BUDOWA SIECI WSPÓŁPRACY RÓŻNYCH JEDNOSTEK ZWIĄZANYCH Z PROCESEM INKUBACJI/PREINKUBACJI POSZUKIWANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH WSPIERAJĄCYCH ROZRUCH PRZEDSIĘBIORSTW PROGRAMY UE KAPITAŁ ZALĄŻKOWY

28 PREINKUBACJA / INKUBACJA FIRM ODPRYSKOWYCH – NOWE INICJATYWY NA UAM ( 2008/2009, 2009/2010) (1) PREINKUBATOR AKADEMICKI UAM (POROZUMIENIE Z INKUBATOREM TECHNOLOGICZNYM FUNDACJI UAM) PREINKUBATOR FUNDACJI AKADFEMICKIE INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI UMOWA O WSPÓŁPRACY Z POZNAŃSKIM AKADEMICKIM INKUBATOREM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

29 PREINKUBACJA / INKUBACJA FIRM ODPRYSKOWYCH – NOWE INICJATYWY NA UAM (2008/2009, 2009/2010) (2) NOWE CENTRA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ (GNIEZNO, SŁUBICE, KALISZ) KONCEPCJA BUDOWY CENTRUM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ UAM OPRACOWANIE PROGRAMU WSPARCIA FIRM ODPRYSKOWYCH (UDZIAŁY KAPITAŁOWE – WSPÓŁPRACA Z FUAM) NOWE WNIOSKI PROJEKTOWE

30 UCZELNIA JAKO PRZEDSIĘBIORSTWO UAM – NAJWIĘKSZY PRACODAWCA W POZNANIU UAM NA RYNKU GOSPODARCZYM POPYT NA TOWARY I USŁUGI PODAŻ TOWARÓW I USŁUG: USŁUGI DYDAKTYCZNE USŁUGI BADAWCZE INNE USŁUGI

31 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA UAM - DIAGNOZA PRZYCHODY NIEADEKWATNE DO ZASOBÓW INFRASTRUKTURALNYCH UAM NIEWYKORZYSTANA NALEŻYCIE INFRASTRUKTURA POZA POZNANIEM BRAK CENTRALNEGO OŚRODKA DECYZYJNEGO ZWYCZAJOWE, NIERYNKOWE TRAKTOWANIE LOKATORÓW I WYNAJMUJĄCYCH (ZBYT ŁAGODNA POLITYKA ZWALNIANIA Z OPŁAT)

32 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA UAM NOWE INICJATYWY 2008/2009 ZMIANY OBOWIĄZUJĄCYCH CENNIKÓW (II.2009) (WZROST CEN ZA USŁUGI) RENEGOCJOWANIE NIEKORZYSTNYCH UMÓW NAJMU I DZIERŻAWY BARDZIEJ OFENSYWNA OFERTA POWIERZCHNI REKLAMOWYCH (PRZYGOTOWANIE STOSOWANYCH REGULACJI) DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA BIURA INFORMACJI I PROMOCJI OCHRONA I WZMACNIANIE WIZERUNKU I MARKI UNIWERSYTETU

33 UCZELNIA PROFESJONALNIE ZARZĄDZANA – PERSPEKTYWA (1) STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE UCZELNIĄ OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU WDRAŻANIE STRATEGII MONITORING, EWALUACJA, AKTUALIZACJA ZARZĄDZANIE MARKĄ I KSZTAŁTOWANIE WIZERUNKU UCZELNI SYSTEM IDENTYFIKACJI WIZUALNEJ STRATEGIA PROMOCYJNA STRATEGIA MARKETINGOWA ORGANIZACJA BIURA PRASOWEGO REORGANIZACJA BIURA INFORMACJI I PROMOCJI

34 UCZELNIA PROFESJONALNIE ZARZĄDZANA – PERSPEKTYWA (2) UDOSKONALENIE KULTURY ORGANIZACYJNEJ EFEKTYWNA ORGANIZACJA PRACY ADMINISTRACJI CENTRALNEJ I WYDZIAŁOWEJ DOSTOSOWANIE STRUKTUR DO ZADAŃ ELEKTRONICZNY OBIEG DOKUMENTÓW INFORMATYZACJA PROCESU ZARZĄDZANIA BUDOWA SYSTEMU SPRAWOZDAWCZOŚCI ZARZĄDCZEJ

35 UCZELNIA PROFESJONALNIE ZARZĄDZANA – PERSPEKTYWA (3) BUDOWA NOWOCZESNEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA KADRAMI (PODNIESIENIE ATRAKCYJNOŚCI UCZELNI JAKO PRACODAWCY) BUDOWA SYSTEMU PLANOWANIA FINANSOWEGO I KONTROLI FINANSOWEJ OPRACOWANIE KOMPLEKSOWEGO PROJEKTU RACJONALNEJ GOSPODARKI NIERUCHOMOŚCIAMI

36 THE UNIVERSITY IS NO LONGER A QUIET PLACE TO TEACH AND DO SCHOLARLY WORK AT A MEASURED PACE AND CONTEMPLATE THE UNIVERSE AS IN CENTURIES PAST. IT IS A BIG, COMPLEX, DEMANDING, COMPETITIVE BUSINESS REQUIRING LARGE-SCALE ONGOING INVESTMENT… (RAPORT OECD, PARIS, 2004)

37 ZARZĄDZANIE PROCESEM ABSORPCJI FUNDUSZY EUROPEJSKICH NA UAM – STUDIUM PRZYPADKU (1) ORGANIZACJA DWÓCH DZIAŁÓW ADMINISTRACYJNYCH DZIAŁ PROGRAMÓW EUROPEJSKICH (DPE) DZIAŁ PROJEKTÓW INFRASTRUKTURALNYCH (DPI) MAPA DROGOWA APLIKACJI – OKRESOWY PRZEGLĄD SZANS/MOŻLIWOŚCI SCHEMAT PODZIAŁU KOMPETENCJI POMIĘDZY 4 DZIAŁY DPE DPI UCZELNIANE CENTRUM INNOWACJI I TRANSFERU TECHNOLOGII (UCITT) DZIAŁ WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ (DWZ)

38 ZARZĄDZANIE PROCESEM ABSORPCJI FUNDUSZY EUROPEJSKICH NA UAM – STUDIUM PRZYPADKU (2) ZARZĄDZANIE DOT. OBIEGU DOKUMENTÓW ORAZ PROCEDURY OD MOMENTU ZGŁOSZENIA KONCEPCJI (KWESTIONARIUSZ) DO MOMENTU PODPISANIA UMOWY ZARZĄDZENIE REKTORA DOT. WSPARCIA REALIZACJI I ROZLICZANIA PROJEKTU ROLA KIEROWNIKA PROJEKTU I ZESPOŁU WYKONAWCZEGO ROLA DZIAŁÓW ADMINISTRACJI CENTRALNEJ

39 ZARZĄDZANIE PROCESEM ABSORPCJI FUNDUSZY EUROPEJSKICH NA UAM – STUDIUM PRZYPADKU (3) WPROWADZENIE SYSTEMU MOTYWACYJNEGO DLA PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI (4 DZIAŁY) ODPOWIEDZIALNYCH ZA FUNDRAISING WPROWADZENIE SYSTEMU MOTYWACYJNEGO DLA KIEROWNIKÓW PROJEKTÓW ORAZ ICH REALIZATORÓW BUDOWA SYSTEMU PODZIAŁU NARZUTÓW UZYSKIWANYCH Z FUNDUSZY EUROPEJSKICH MIĘDZY ADMINISTRACJĘ CENTRALNĄ I WYDZIAŁOWĄ (MOTYWACJA DLA WYDZIAŁU)

40 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROF. UAM DR HAB. JACEK GULIŃSKI PROREKTOR DS. PROGRAMÓW EUROPEJSKICH I WSPÓŁPRACY Z GOSPODARKĄ Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu tel.+48 61 829 43 32 fax+48 61 829 44 44 e-mail:jgulins@amu.edu.pl