Będziemy się uczyć makroekonomii, 

Prezentacja na temat: "Będziemy się uczyć makroekonomii, "— Zapis prezentacji:

1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)… Co tu się będzie działo??

2 Będziemy się uczyć makroekonomii, 
Będziemy się uczyć makroekonomii, . CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW - Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie.

3 Będziemy się uczyć ekonomii, 
Będziemy się uczyć ekonomii, . CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW - Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie CELE STUDENTÓW - Nauczyć się makroekonomii. - Zdobyć jak najlepszą ocenę na EGZAMINIE KOŃCO-WYM.

4 Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwi-czeń
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwi-czeń. ABY ZALICZYĆ ĆWICZENIA, musicie Państwo na ćwi- czeniach i podczas pisanego przez wszystkich studentów ra-zem sprawdzianu (tzw. KOLOKWIUM) zdobyć odpowied-nią liczbę punktów.

5 Aby zaliczyć semestr, wystarczy zebrać 50 ze 100 możliwych do zdobycia punktów.
1. Do 50 punktów można zarobić, pisząc sprawdzian z wykładu i literatury, czyli tzw. KOLOKWIUM. 2. Następne 50 punktów czeka na Państwa na ćwiczeniach. Pro-wadzący rozdaje je np. za: a/ celne wypowiedzi, b/ udział w konkursach, c/ odpowiedzi na pytania w czasie zapowiedzianych z wyprze-dzeniem krótkich kartkówek. Punkty przeliczane są na oceny zaliczeniowe wedle takiej oto tabeli:

6 PUNKTY OCENA <50 – 70> 3 – 3+ <70 – 90> 4 – 4+ Ponad 90 5 – 5+

7 ABY ZDAĆ EGZAMIN, trzeba poradzić sobie z innym pi-sanym przez wszystkich studentów jednocześnie sprawdzia-nem.

8 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD

9 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA

10 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK

11 - B. Czarny: Wstęp do ekonomii, PWE Warszawa 2006, 340 stron
- B. Czarny: Wstęp do ekonomii, PWE Warszawa 2006, 340 stron .     O konstrukcji typowego rozdziału podręcznika…

12 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4
ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4. SERWIS INTERNETOWY www. podstawyekonomii. pl O konstrukcji serwisu

13

14

15 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4
ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4. SERWIS INTERNETOWY (www. podstawyekonomii. pl)

16 Na przykład… Na 1. ćwiczenia trzeba się zapoznać Z 1
Na przykład… Na 1. ćwiczenia trzeba się zapoznać Z 1. ROZDZIAŁEM części Makroekonomia PODRĘCZNIKA pt. Mierzymy do-chód narodowy oraz z ZADANIAMI z serwisu internetowe-go. Inaczej nie zrozumiecie Państwo, o co chodzi na ćwi-czeniach, :) .

17 UWAGA! Do kolokwium i do egzaminu obowiązuje znajomość CAŁE-GO podręcznika i – dodatkowo - INFORMACJI PRZEKA-ZANYCH LUB WSKAZANYCH NA WYKŁADZIE.

18 To już koniec spraw techniczno-organizacyjnych, .

19 19 ZACZNIJMY TAK OTO… To, ze ekonomista interesuje się różnymi podmiotami (np. czło-wiekiem, przedsiębiorstwem, gałęzią przemysłu, całą gospodar-ką), skutkuje podziałem ekonomii na MIKROEKONOMIĘ i MAKROEKONOMIĘ.

20 20 MIKROEKONOMIA zajmuje się pojedynczymi podmiotami (np. firmami). MAKROEKONOMIA bada zjawiska dotyczące całego społeczeństwa.

21 ZADANIE Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%.

22 Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście:
a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%. OPINIA MAKROEKONOMISTY. b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%.

23 Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście:
a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%. OPINIA MAKROEKONOMISTY. b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%. OPINIA MIKROEKONOMISTY. c) „Rolnictwo prywatne na południu Hipotecji dostarczyło w 2006 r. ponad 13% wartości produkowanych tu dóbr”?

24 Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście:
a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%. OPINIA MAKROEKONOMISTY. b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%. OPINIA MIKROEKONOMISTY. c) „Rolnictwo prywatne na południu Hipotecji dostarczyło w 2006 r. ponad 13% wartości produkowanych tu dóbr”? TEN PRZYKŁAD WSKAZUJE, ŻE PODZIAŁ NA MIK-ROEKONOMIĘ I MAKROEKONOMIĘ NIE JEST PRE-CYZYJNY I ROZŁĄCZNY.

25 PRODUKT KRAJOWY BRUTTO
Studia MAKROEKONOMII zwykle rozpoczyna analiza sposobu mierzenia EFEKTÓW PRACY CAŁEGO SPOŁE-CZEŃSTWA, a zarazem także POZIOMU ŻYCIA SPOŁE-CZEŃSTWA (przecież poziom życia społeczeństwa zależy właśnie od wielkości produkcji gospodarki…). Chodzi o sposób mierzenia tzw. PRODUKTU KRA-JOWEGO BRUTTO (PKB) i grupy spokrewnionych z PKB mierników pochodnych (np. PRODUKT NARODOWY BRUTTO, PNB).

26 Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB.
Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE (na dobra gotowe, a nie na dobra POŚREDNIE, czyli zużywa-ne do ich produkcji ). Chodzi o: - wydatki konsumentów na konsumpcję, C, - wydatki firm na inwestycje, I, - wydatki państwa na zakup dóbr, G, - wydatki zagranicy na dobra wytworzone w naszym kra-ju, (eksport, X).

27 Y1 = C + I + G + X Y1 = C + I + G + X - Z
Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE. Y1 = C + I + G + X Powstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA) suma tych wydatków stanowi produkt krajowy brutto (PKB, Y). (Y1) Y1 = C + I + G + X - Z A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.

28 A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB.
PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2).

29 A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB.
PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2) W danym okresie SUMA WARTOŚCI kupionych przez konsumentów, firmy, państwo i zagranicę nowych DÓBR FINALNYCH RÓWNA SIĘ SUMIE DOCHO-DÓW właścicieli czynników produkcji użytych w celu wy-produkowania tych dóbr.

30 Przecież: Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

31 Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA:
1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

32 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich).
Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich). A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

33 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich).
Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich). Te KOSZTY RZECZOWE są wartością dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”, bezpośrednio zużywanych przy pro-dukcji dóbr finalnych. (WDP1 – wartość dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”) A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

34 Jednak wartość dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”
(WDP1) też składa się z: 1. Zysku. 2. Płac. 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH, czyli – tym razem wartości dóbr pośrednich „drugiego rzę-du”, zużywanych do produkcji dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”. (WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”) I tak dalej…

35 Posuwając się „w głąb” procesu produkcji dowolnego dob-ra finalnego, odkrywamy w końcu, że producent dóbr poś-rednich kolejnego rzędu nie zużywa dóbr pośrednich. Wartość tych dóbr pośrednich „ostatniego rzędu” w ca-łości składa się z dochodów właścicieli czynników.

36 W D F Z P WDP1 Z P WDP2 Z P WDPO Z P gdzie: WDF - utarg producenta dobra finalnego. Z – zysk. P – płace. WDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”. WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”. WDPO - utarg producentów (właścicieli) dóbr pośrednich „ostat-niego rzędu”, czyli np. bogactw naturalnych. WARTOŚĆ DÓBR FINALNYCH SKŁADA SIĘ Z ZYSKU, PŁAC, czyli wynagrodzenia pracy I Z WYNAGRODZENIA WŁAŚCI-CIELI dóbr pośrednich ostatniego rzędu, czyli np. BOGACTW NATURALNYCH.

37 DYGRESJA Jest jeszcze metoda PRODUKCYJNA (ang. production approach) liczenia PKB. PKB jest sumą WARTOŚCI DODANEJ w gospodarce. WARTOŚĆ DODANA (ang. value addad) jest różnicą wartości sprzedanych dóbr i kosztu kupionych w celu ich wyprodukowania dóbr pośrednich. Na rysunku tworzonej przez kolejnych producentów war-tości dodanej odpowiadają zsumowane zysk i płace powstające przy produkcji, kolejno, dóbr finalnych, dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”, dóbr pośrednich „drugiego rzędu” itd. Ponieważ wartość dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, WDPO, składa się wy-łącznie z wartości dodanej, suma wartości dóbr finalnych jest rów-na sumie wartości dodanej. WDF Z P WDP1 Z P WDP2 Z P WDPO Z P

38 A zatem PKB obliczony metodą wydatkową (Y1) jest rów-ny PKB obliczonemu metodą dochodową (Y2).
Y1=Y2 Ułatwia to sporządzenie rysunkowego modelu (uproszczo-nego obrazu) powstawania i dzielenia PKB w gospodarce.

39 Chodzi o tzw. model RUCHU OKRĘŻNEGO WYDAT-KÓW I DOCHODÓW W GOSPODARCE.

40 Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce
X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z

41 Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce
X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z OZNACZENIA: C – wydatki na konsumpcyjne dobra finalne; S – oszczędności; Z – import; X – eksport; I – inwestycje; Td – podatki bezpośrednie; G – wydatki państwa na zakup dóbr; B – zasiłki wypłacane przez państwo; (NT = Td – B) – podatki netto; Y1 – suma wydatków na dobra wchodzące w skład PKB; Y2 – równa Y1 suma dochodów właścicieli czynników; Yd – dochód do dyspozycji gospodarstw domowych.

42 ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.

43 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z

44 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom.

45 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice.

46 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.

47 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa.

48 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych.

49 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami). (vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach.

50 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami). (vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G. (vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę.

51 a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami). (vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G. (vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę. Inwestycje, I.

52 Y1 = C + I + G + X - Z POWTÓRZMY:
Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB: Y1 = C + I + G + X - Z

53 Pomowmy teraz o pochodnych w stosunku do PKB mier-nikiach efektów pracy (i poziomu życia!) społeczeństwa

54 Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

55 Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

56 Dochód z zagranicy (saldo)a
Dochód narodowy brutto w Polsce ( ; mld zł, ceny bieżące) a Stanowi saldo wynagrodzeń, dochodów z inwestycji bezpośrednich i portfe-lowych oraz pozostałych dochodów i odsetek. Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2008, GUS, Warszawa 2008, s. 682. 2000 2005 2006 2007 Ogółem 741,7 964,6 1 033,1 1 132,9 PKB 744,4 983,3 1 060,0 1 175,3 Dochód z zagranicy (saldo)a -2,7 -18,7 -26,9 -42,4

57 Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

58 Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa
Inna nazwa: dochód narodowy (ang. national income)

59 Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

60 Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

61 Wady PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pra-cy i poziomu życia (dobrobytu) (ang. welfare) społeczeństwa gospodarującego (przykłady)

62 PKB globalny a PKB per capita
PKB, ludność i PKB per capita w Indiach, Nowej Zelandii i Polsce w 2002 r. (PKB w mld USD, ceny bieżące, ludność w mln osób, PKB per capita w USD) a W 2001 r. Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2003, jw., s. 651, 653, 654, 761. Kraje PKB Ludność PKB per capita Indiea Polska Nowa Zelandia 457,0 189,0 59,3 1033,0 38,2 3,9 456 4 944 15 443

63 PKB nominalny a PKB realny

64 PKB nominalny a PKB realny, cd. - deflator (DEF)
DEF = (PKBn/PKBr)•100, więc DEF = (63/31)•100=203,2 A zatem, ceny wszystkich dóbr wliczanych do PKB wzrosły przeciętnie o 103,2%.

65 Jeszcze coś… Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. ce-na strzyżenia męskiego w Zürichu i w Kutnie…).

66 Jeszcze coś… Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. cena strzyżenia męskiego w Zurichu i w Kutnie…). Więc statystycy publikują informacje o PKB w róż-nych krajach, przeliczając ich waluty na np. dolary (w celu dokonania porównań międzynarodowych) nie według ofi-cjalnego kursu walutowego, lecz według kursu odzwiercied-lającego różnice poziomu wszystkich cen, czyli tzw. PARY-TET SIŁY NABYWCZEJ (ang. purchasing power parity – PPP).

67 Okazuje się wtedy, że w rzeczywistości biedni nie są aż tak biedni, a bogaci aż tak bogaci!
PKB per capita w Nowej Zelandii, Polsce i Indiach; kurs oficjalny (2002 r.) i kurs PPP (2000 r.) Źródło: Dane ONZ. Nowa Zelandia Polska India Kurs oficjalny 15443 4944 456 Kurs PPP 20372 9837 2340

68 DALEJ: Wady PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pra-cy i poziomu życia (dobrobytu (ang. welfare) społeczeństwa gospodarującego (przykłady) PKB nie uwzględnia produkcji dóbr finalnych w „szarej strefie” …

69 DALEJ: … i w gospodarstwach domowych.

70 DALEJ: PKB nie uwzględnia wielu innych zjawisk, od których za-leży poziom życia społeczeństwa. Na przykład: bezpieczeństwa…

71 DALEJ: … złych i dobrych skutków czyjegoś gospodarowania dla osób postronnych (ang. externalities) (np. zanieczyszczenie środowiska)…

72 DALEJ: …ilości czasu wolnego…

73 DALEJ: … struktury dochodów („sprawiedliwości”).

74

75 ZADANIE Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domuA. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady. A/ Na przykład, z badań dr hab. Ilony Błaszczak-Przybycińskiej z SGH w Warszawie wynika, że w Polsce wartość pracy domowej wy-nosiła w 2004 r. około 30% PNB. Udział pracy domowej kobiet w tej wartości wyniósł 66%, a udział mężczyzn 34% (zob. Katarzyna Growiec, Praca domowa czyli bez kasy na drugim etacie, w: „Gaze-ta.pl” z 24 lutego 2009 r.).

76 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady. Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - SPRZĄTANIE,

77 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - PRZYGOTOWYWANIE POSIŁKÓW,

78 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - PRANIE,

79 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - WYCHOWANIE DZIECI,

80 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - OPIEKA NAD DZIEMI,

81 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - OPIEKA NAD OSOBAMI CHORYMI,

82 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - opieka nad osobami chorymi, - OPIEKA NAD OSOBAMI STARYMI. (Przez chwilkę pomyśl o kwalifikacjach potrzebnych do wy-konywania tych wszystkich prac…).

83 Ekonomisci uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?

84 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu).

85 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu). (ii) Natura kobiety jest taka, że zwykle lubi ona wykonywać te prace, a wynagrodzeniem jest dla niej zadowolenie męż-czyzny.

86 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także EMERYTUR z tytułu pracy w gospodarstwie domowym.

87 Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także emerytur z ty-tułu pracy w gospodarstwie domowym. (ii) To nieprawda, że „z natury rzeczy” kobiety lubią te pra-ce. W dodatku praca domowa jest w powszechnej opinii mniej „prestiżowa” od pracy zarobkowej wykonywanej poza domem.

88 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji…

89 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego…

90 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu…

91 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości…

92 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów…

93 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pieniędzy).

94 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.

95 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię. Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie:

96 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię. Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie: (i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą.

97 c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię. Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie: (i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą. (ii) To bzdury! Przestrzeganie naturalnego podziału pracy w rodzinie zapewnia spoistość i szczęście rodziny, .

98 Harding, S. (1995) Can Feminist Thought Make Economics More Objective
Harding, S. (1995) Can Feminist Thought Make Economics More Objective? „Feminist Economics”, vol. 1, nr 1.