Trójpodział władzy w państwie demokratycznym

Prezentacja na temat: "Trójpodział władzy w państwie demokratycznym"— Zapis prezentacji:

1 Trójpodział władzy w państwie demokratycznym
WŁADZA ustawodawcza wykonawcza sądownicza

2 Władza ustawodawcza i sądownicza
Władza sądownicza Zgodnie z art. 95 ust.1 konstytucji, władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat. Obie te izby parlamentu, jeśli obradują razem, mają status Zgromadzenia Narodowego. Zgromadzenie Narodowe uchwala konstytucję, odbiera przysięgę od nowo wybranego Prezydenta i podejmuje uchwałę o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu. Sejm składa się z 460 posłów, zaś Senat - ze 100 senatorów. Kadencja tych organów trwa 4 lata. Zaczyna się w dniu pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Do władzy sądowniczej zalicza się: sąd najwyższy, sądy powszechne, sądy szczególne, trybunał konstytucyjny, trybunał stanu. Podstawą władzy sądowniczej jest wyłącznie prawo i jest niezależna od innych organów państwowych. Sądy i trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, wszyscy sędziowie i członkowie trybunałów podlegają wyłącznie Konstytucji RP i ustawom, sędziowie nie mogą należeć do żadnej partii politycznej ani związków zawodowych, nie wolno im prowadzić działalności publicznej sprzecznej z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

3 Władza wykonawcza Działalność polegająca na wykonywaniu zadań państwowych mających na celu realizację dobra ogółu (społeczeństwa). Egzekutywa jest władzą bezpośrednio zarządzającą sprawami państwa. Wprowadza ona prawa i obowiązki obywateli w życie, jeśli zgodne są one z konstytucją. Jest ona jedną z władz określonych w koncepcji trójpodziału władzy. W myśl tej zasady władza ustawodawcza, sądownicza oraz wykonawcza są od siebie zupełnie niezależne, co wyklucza w założeniu alienację władzy oraz despotyzm i autorytaryzm którejkolwiek z nich.

4 Władza ustawodawcza Władza ustawodawcza (legislatywa, władza prawodawcza) – jeden z elementów teorii trójpodziału władzy Karola Monteskiusza, polegający przede wszystkim na ustanawianiu obowiązującego prawa. We współczesnych państwach demokratycznych tworzenie prawa jest podstawowym zadaniem parlamentu, ale to nie jedyny organ władzy do tego upoważniony. Parlament jest jedynym organem upoważnionym do tworzenia najwyższych aktów prawnych – ustaw, na podstawie których ustala się inne akty prawne. W ten sposób parlament wpływa na zasady działania państwa i na życie obywateli.

5 Parlament Parlament - w państwach o demokratycznych systemach władzy, jest to najwyższy organ przedstawicielski, a jednocześnie zasadniczy organ władzy ustawodawczej. Parlament - w myśl Monteskiuszowskiej teorii podziału władzy - jest jednym z trzech pionów władzy państwowej i w żaden sposób nie jest ważniejszy od dwóch pozostałych. W systemach parlamentarno-gabinetowych (np. Polska) parlament jest najwyższym organem władzy państwowej. Z kolei w państwach realnego socjalizmu, parlamenty w mniejszym lub większym zakresie były kontrolowane przez partie komunistyczne.

6 Parlamentarzyści Liczba członków parlamentu waha się w zależności od wielkości państwa i tradycji od kilkunastu do kilkuset. Wielkość parlamentu co do zasady jest określona przez konstytucje, choć i tu zdarzają się wyjątki (np. amerykański Kongres). Izby niższe parlamentów są także liczniejsze. W RP jest ich 560 ( 460 posłów i 100 senatorów )

7 Posłowie i Senatorowie
W Polsce, zgodnie z art. 95 ust.1 konstytucji, władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat. Obie te izby parlamentu, jeśli obradują razem, mają status Zgromadzenia Narodowego. Zgromadzenie Narodowe uchwala konstytucję, odbiera przysięgę od nowo wybranego Prezydenta i podejmuje uchwałę o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu. Sejm składa się z 460 posłów, zaś Senat - ze 100 senatorów.

8 Kadencja tych organów trwa 4 lata
Kadencja tych organów trwa 4 lata. Zaczyna się w dniu pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu jest równoznaczne ze skróceniem kadencji Senatu. Ponadto ustawowa kadencja parlamentu może być skrócona przez Prezydenta, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Senatu, w przypadkach określonych w konstytucji. Będzie tak np. w sytuacji gdy nie doszło do wybrania nowej Rady Ministrów w trybie konstytucyjnym.

9 Sejm składa się z posłów, wybieranych w wyborach: - powszechnych, - równych, - bezpośrednich, - proporcjonalnych, - w głosowaniu tajnym. Senatorowie są wybierani w wyborach: - powszechnych, - bezpośrednich - w głosowaniu tajnym.

10 Organy Sejmu Organami Sejmu są: - Marszałek Sejmu, - Prezydium Sejmu, - Konwent Seniorów, - komisje sejmowe.

11 Funkcje Sejmu Funkcje Sejmu są następujące: a. legislacyjna
- ustrojodawcza - ustawodawcza b. osobowa - kreacyjna c. kontrolna d. współtworzenie kierunków polityki państwa

12 Ustawodawcza – polega na tworzeniu aktów prawnych rangi ustawowej
Ustawodawcza – polega na tworzeniu aktów prawnych rangi ustawowej. Parlament jest najważniejszym organem prawotwórczym. Ustawy mogą regulować wszystkie sprawy w państwie.

13 Inicjatywa Senatu – w odróżnieniu od Sejmu, senacka inicjatywa ustawodawcza przysługuje wyłącznie całemu Senatowi, a nie poszczególnym Senatorom. Szczegółowe regulacje dotyczące inicjatywy senackiej reguluje Regulamin Senatu. Zgodnie z art. 76 Regulaminu Senatu postępowanie w sprawie inicjatywy senackiej wszczyna się na podstawie wniosku komisji senackiej lub co najmniej 10 senatorów. Do wniosku takiego załącza się projekt ustawy w formie pisemnej wraz z uzasadnieniem. Wniosek taki wraz z projektem składa się na ręce Marszałka Senatu. Marszałek Senatu kieruje zgłoszony projekt do prac. Po zakończeniu prac Senat przyjmuje uchwałę o wniesieniu inicjatywy ustawodawczej do Sejmu. Uchwałę taką Marszałek Senatu przekazuje Marszałkowi Sejmu. W IV kadencji Senat korzystał z prawa inicjatywy ponad 20 razy, podobnie jak w III kadencji (27 razy). Senatowi przysługuje również, zgodnie z art. 235 Konstytucji, inicjatywa w zakresie zmiany Konstytucji.

14 Inicjatywa Prezydenta – polega na wniesieniu do Sejmu projektu ustawy wraz z uzasadnieniem przez Prezydenta RP. Pomimo przyznania takiego prawa, Prezydent RP bardzo rzadko z niego korzysta np. w IV kadencji Sejmu tj Prezydent skorzystał z prawa inicjatywy ustawodawczej jedynie 19 razy, a w kadencji III – 18 razy. Prezydentowi RP przysługuje również inicjatywa w zakresie zmiany Konstytucji (art. 235 Konstytucji) Inicjatywa Rady Ministrów (tzw. inicjatywa rządowa) – przysługuje całej radzie Ministrów, a nie poszczególnym ministrom czy Prezesowi rady Ministrów. Szczegółowe zasady regulujące przygotowywanie projektów ustaw przez Radę Ministrów, ich uzgadnianie i przyjmowanie przez Radę Ministrów, wnoszenie do Sejmu oraz prezentowanie projektu w pracach w Sejmie regulują ustawa o Radzie Ministrów oraz przyjęty na jej podstawie Regulamin pracy Rady Ministrów. Należy również podkreślić, iż w niektórych sprawach Rada Ministrów ma szczególne uprawnienia, jeżeli chodzi o inicjatywę ustawodawczą. Są to m.in.:

15 Prace nad ustawą w Sejmie
Tryb prac nad ustawą w Sejmie – zgodnie z art Konstytucji Sejm rozpatruje projekty ustaw w trzech czytaniach. Szczegółowy tryb prac nad projektami ustaw w Sejmie reguluje Regulamin Sejmu (dział II Regulaminu). Pierwsze czytanie przeprowadza się na posiedzeniu właściwej przedmiotowo komisji sejmowej, z wyjątkiem projektów ustaw dotyczących m.in. zmian konstytucji, praw i wolności obywatelskich, prawa wyborczego, ustaw budżetowych i podatkowych pociągających za sobą istotne skutki finansowe, organów państwa i samorządu terytorialnego, których czytanie odbywa się na posiedzeniu plenarnym Sejmu.

16 W państwie demokratycznym
Władza wykonawcza W państwie demokratycznym Na przykładzie Polski

17 Modele władzy wykonawczej
Monokratyczny - całą władzę wykonawczą skupia jeden organ państwa Dualistyczny - władza wykonawcza podzielona jest między dwa organy, głowę państwa i rząd. System gabinetowy, np. w Wlk. Brytaniii System kanclerski, np. w Niemczech

18 Władza wykonawcza - organy
Rada Ministrów Prezydent Organy władzy wykonawczej

19 Historia władzy wykonawczej w Polsce
Pierwszy raz stanowisko prezydenta pojawiło się w II Rzeczypospolitej. W 1922 r. na to stanowisko został wybrany Gabriel Narutowicz. Nim zdążył objąć urząd, zginął tragicznie. Kolejnym prezydentem Polski był Stanisław Wojciechowski, a po nim urząd ten objął Ignacy Mościcki. Stanowisko prezydenta istniało jeszcze po II wojnie światowej. Dopiero konstytucja PRL-u z 1952 r. zniosła go. Ostatnim prezydentem w tym okresie był Bolesław Bierut. Później rolę prezydenta w państwie przejęła Rada Państwa. Był to organ kolegialny, który posiadał kompetencje władzy wykonawczej i ustawodawczej. Stanowisko prezydenta zostało przywrócone w 1989 r. Pierwszym prezydentem III RP był gen. Wojciech Jaruzelski, później urząd ten sprawowali Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski (dwie kadencje) i Lech Kaczyński (obecnie). Należy także pamiętać, że podczas II wojny oraz za czasów Polski Ludowej, funkcjonował urząd prezydenta na obczyźnie. Ostatnim prezydentem polskim na obczyźnie był Ryszard Kaczorowski.

20 Funkcje prezydenta reprezentuje państwo na zewnątrz ,
przyjmuje akredytacje przedstawicieli innych państw w Polsce , mianuje ambasadorów , jest zwierzchnikiem sił zbrojnych , zarządza wybory do parlamentu (sejmu i senatu) , powołuje premiera , zatwierdza i współpracuje z Radę Ministrów , powołuje niektórych urzędników , ma prawo inicjatywy ustawodawczej , może zawetować ustawę , może wystąpić z wnioskiem o odwołanie lub nominacji prezesa NBP, nadaje obywatelstwo cudzoziemcom , Stosuje prawo łaski , Może skrócić kadencje Sejmu, Powołuje prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego nadaje pierwszy stopień oficerski powołuje generałów i admirałów , nadaje i przyznaje ordery i odznaczenia państwowe

21 Funkcje premiera Funkcje premiera: reprezentacja rządu na zewnątrz
zwoływanie i przewodniczenie posiedzenia Rady Ministrów zapewnia wykonanie polityki Rady Ministrów i określa sposób jej realizacji wydawanie rozporządzeń koordynacja i kontrola nad poszczególnymi ministerstwami sprawozdanie nadzoru nad samorządem terytorialnym w granicach określonych prawem funkcja zwierzchnika pracowników administracji rządowej i korpusu służby cywilnej

22 Funkcje Rady Ministrów
wydawanie rozporządzeń zapewnienie realizacji ustaw zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego państw oraz porządku publicznego koordynacja, kontrola i nadzór pracy organów administracji rządowej przygotowanie projektu budżetu państwa (prezydent musi to podpisać) kierowanie wykonaniem ustawy budżetowej oraz sprawozdania budżetowego ochrona interesu skarbu państwa zawieranie umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji zatwierdzanie i wypowiadanie innych umów międzynarodowych sprawozdanie ogólnego kierownictwa z zakresu stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi sprawozdanie kierownictwa w dziedzinie obronności oraz coroczne określenie liczby poborowych określenie organizacji pracy i trybu swojej pracy

23 Władza sądownicza w Polsce

24

25 WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY W GLIWICACH

26

27 Sale sądowe

28 Najważniejsze organy władzy sądowniczej
Sądy powszechne Sądy wojskowe Sądy szczególne

29 Schemat podziału sądów

30 Sądy powszechne rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów. Postępowanie sądowe oparte jest na zasadzie instancyjności. Dzięki temu możliwe jest naprawienie wszelkich uchybień dokonywanych w sądach pierwszej instancji. Kontrolę nad sądami powszechnymi w zakresie orzekania sprawuje Sąd Najwyższy. wstecz

31 Sądownictwo wojskowe jest jednym z rodzajów sądownictwa szczególnego, czyli sądów wyłączonych z sądownictwa powszechnego ze względu na szczególne kategorie podmiotowe (sprawcy) lub przedmiotowe (określone sprawy). Sądownictwo wojskowe wyodrębnia się w wielu systemach prawnych świata ze względu na specyfikę wymiaru sprawiedliwości w siłach zbrojnych, szczególnie podczas wojny. Sądownictwo wojskowe jest z reguły ograniczone do spraw karnych, przy czym zakres spraw podlegających rozpoznaniu sądów wojskowych od kilkudziesięciu lat stale się kurczy. wstecz

32 Sądy szczególne to sądy, które rozpatrują sprawy z różnych przyczyn wyjęte spod rozpoznania przez sądy powszechne. Po wejściu w życie Konstytucji RP z 1997 r. sądami szczególnymi są: sądy administracyjne Sądy wojskowe wstecz

33 Zwierzchnictwo nad władza sądowniczą
Na straży niezawiłości sędziów i niezależności sądów stoi Krakowska Rada Sądownicza. Opiniuje na kandydatów na sędziów, decyduje o przeniesieniu sędziego do innego sądu, wypowiada się w prawie etyki zawodowej sędziów

34 Bibliografia http://www.kprm.gov.pl/

35 Wykonał: Daniel Weselak Dawid Kramarski Jacek Bawor