Piotr Woźniakowski Marcin Kok

Prezentacja na temat: "Piotr Woźniakowski Marcin Kok"— Zapis prezentacji:

1 Piotr Woźniakowski Marcin Kok
Katyń – Golgotą Wschodu „Pierwszym warunkiem nieśmiertelności jest śmierć.” Stanisław Jerzy Lec Piotr Woźniakowski Marcin Kok

2 Spis treści O Katyniu Zbrodnia Katyńska
Katyń jako część „Golgoty Wschodu” Bibliografia

3 O Katyniu Katyń, ros. Катынь – miejscowość w Rosji, 18 km na zachód od Smoleńska, nad Dnieprem. W pobliskim lesie zwanym Lasem katyńskim, w uroczysku Kozie Góry (Козьи Горы) (w Polsce zwane Kosogory, prawdopodobnie na postawie zniekształconej fonetycznie przez Niemców rosyjskiej nazwy. Od lat 30. XX wieku dokonywano masowych mordów na ofiarach czystek politycznych Stalina, w tym również zbrodni katyńskiej na internowanych polskich oficerach. Miejsce zbrodni leży znacznie bliżej osady Gniezdowo niż Katynia.

4 Zbrodnia Katyńska Wstęp do wydarzeń Zagłada Utajanie prawdy
Filmy dokumentalne o Katyniu

5 Wstęp do wydarzeń Zbrodni dokonano na części oficerów jednostek Wojska Polskiego uprzednio, w czasie kampanii wrześniowej 1939 r., operujących na wschodnich obszarach II Rzeczypospolitej. Po uzgodnionej z hitlerowską III Rzeszą agresji sowieckiej 17 września 1939 r. zostali oni rozbrojeni i zatrzymani przez Armię Czerwoną i NKWD w utworzonym systemie obozów. W wyniku rozlicznych działań mających miejsce do marca 1940 r., m.in. przemieszczeń, wyselekcjonowaniu osób gotowych do współpracy, aresztowaniach w obozach, praktycznie wszystkich polskich oficerów przetrzymywanych w ZSRR – ok. 15 tysięcy, skupiono w trzech obozach specjalnych: kozielskim, ostaszkowskim i starobielskim. Przez jakiś czas tylko te fakty były pewne, gdyż od wiosny 1940 roku oficerowie nie dawali znaków życia, w szczególności ich rodziny przestały otrzymywać od nich korespondencję. Ustalenia wykonane począwszy od roku 1943 r. były przemilczane lub odrzucane przez ZSRR. Schyłek i rozpad tego państwa pozwolił poznać w pełni przebieg wydarzeń i ich dowody podane poniżej.

6 Wstęp 5 marca 1940 r. Ławrientij Beria – Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR skierował do Józefa Stalina notatkę nr 794/B (794/Б), w której po zdefiniowaniu, że polscy jeńcy wojenni ( osób – w tym 97% Polaków) oraz więźniowie w więzieniach Zachodniej Białorusi i Ukrainy ( osób, z tego 1207 oficerów – w tym ogółem 57% Polaków) stanowią "zdeklarowanych i nie rokujących nadziei poprawy wrogów władzy radzieckiej", stwierdził, że NKWD ZSRR uważa za uzasadnione: Rozstrzelanie jeńców i więźniów, bez wzywania skazanych, bez przedstawiania zarzutów, bez decyzji o zakończeniu śledztwa i aktu oskarżenia, Zlecenie rozpatrzenie spraw i podejmowanie decyzji trójce w składzie: Wsiewołod Mierkułow (wpisany odręcznie prawdopodobnie przez Stalina powyżej skreślonego nazwiska Berii), Bogdan Kobułow, Leonid Basztakow. Notatka posiada cztery zatwierdzające podpisy: Stalina, Woroszyłowa, Mołotowa i Mikojana, oraz dopiski – Kalinin – za, Kaganowicz – za. Zgodnie z notatką Biuro Polityczne KC WPK (b) tego dnia wydało decyzję nr P13/144 z zaproponowaną przez Berię treścią. 14 marca w gabinecie Bogdana Kobułowa, szefa Głównego Zarządu Gospodarczego NKWD, odbyła się narada. Uczestniczyło w niej kilkanaście osób, wśród nich szefowie Zarządu NKWD obwodu smoleńskiego, kalinińskiego i charkowskiego, ich zastępcy oraz komendanci wojskowi zarządów obwodowych NKWD. To im wówczas zlecono wymordowanie jeńców. 22 marca Beria wydał rozkaz nr "O rozładowaniu więzień NKWD USRR i BSRR" – w tych więzieniach większość więźniów stanowili polscy oficerowie i policjanci. 1 kwietnia z Moskwy wyszły trzy pierwsze listy – zlecenia skierowane do obozu ostaszkowskiego. Zawierały nazwiska 343 osób i były początkiem akcji "rozładowania obozów".

7 Politbiuro Komitetu Centralnego Szef NKWD
Lavrenty Pavlovich   Beria Lazar Moiseevich Kaganovich Mikhail Ivanovich Kalinin Anastas Ivanovich Mikoyan Na zebraniu Politbiura Komitetu Centralnego 5 marca, 1940, jego członkowie glosowali jednomyślnie za zaleceniem NKWD, aby obywateli polskich zostało straconych Egzekucje rozpoczęto 5 kwietnia, 1940 Vyacheslav Mikhailovich Molotov Kliment Yefremovich Voroshilov

8 Zagłada „Nieunikniona śmierć jednako wisi nad wszystkimi.” Simonides
Było 5 miejsc zbrodni, gdzie mordowano radzieckich więźniów: Katyń zamordowanych z obozu w Kozielsku. Dowożono ich pociągami do stacji Gniazdowo, skąd byli przewożeni na miejsce zbrodni autobusami. Wiązano im ręce oraz zakładano worek na głowę, a następnie zabijano ich strzałem w tył głowy z bardzo bliskiej odległości. Charków – pl. Dzierżyńskiego 3, siedziba obwodowego NKWD zamordowanych z obozu starobielskiego. Jeńcy docierali pociągami do stacji Charków, a następnie przewożono ich do więzienia NKWD. Zabijano ich w podobny sposób jak w lesie katyńskim. Kalinin (obecnie Twer) – ul. Sowiecka 3, siedziba obwodowego NKWD zamordowanych z obozu ostaszewskiego. Kijów - ul. Korolienki zamordowanych więźniów z Zachodniej Ukrainy. Mińsk - ul.Lenina zamordowanych więźniów z Zachodniej Białorusi. „Nieunikniona śmierć jednako wisi nad wszystkimi.” Simonides

9 Utajanie Prawdy W dniu 13 kwietnia 1943 roku o godzinie dziewiątej piętnaście rano czasu nowojorskiego radio w Berlinie nadaje następującą wiadomość: „Ze Smoleńska donoszą wiadomość, że miejscowa ludność wskazała władzom niemieckim miejsce tajnych masowych egzekucji, wykonywanych przez bolszewików, podczas których wymordowano polskich oficerów. Władze niemieckie udały się do miejscowości Kosogory, będącej sowieckim uzdrowiskiem, położonym o 16 kilometrów na zachód od Smoleńska, gdzie dokonano strasznego odkrycia. Znaleziono dół mający 28 metrów długości i 16 metrów szerokości, w którym znaleziono 3000 ciał ułożonych w 12 warstwach. Wszystkie ciała były w pełnych mundurach wojskowych”. Prace przy wydobywaniu i identyfikacji zwłok zakończyły się 7 czerwca 1943 roku.  „Ofiara bierze zawsze udział w zbrodni. I to negatywny!” Stanisław Jerzy Lec

10 Podział według stopni wypada następująco:
Utajanie Prawdy Z wydobytych 4143 zwłok, 2815 zostało bez zastrzeżeń zidentyfikowanych. Identyfikacja nastąpiła na podstawie odnalezionych w kieszeniach dowodów osobistych, metryk urodzenia, oraz innych, względnie osobistych korespondencji. Ubiór zwłok nie pozostawiał wątpliwości – byli to żołnierze polscy. Spośród nie utożsamionych zwłok znaczna ich część została rozpoznana przez Polski Czerwony Krzyż. Podział według stopni wypada następująco: generałów – 2 pułkowników – 12 podpułkowników – 50 majorów – 165 kapitanów – 440 poruczników – 542 podporuczników – 930 płatniczych – 2 chorążych – 8 podoficerów – 2 rozpoznani jako oficerowie – 101 rozpoznani jako mundurowi – 1440 lekarze – 146 weterynarze – 10 duchowni – 1 cywilni – 221 tylko nazwiska ustalone – 21 całkiem nierozpoznani – 50 „Radośnieśmy życie przyjęli i śmierć przyjmiemy radośnie.” Jan Kasprowicz ( )

11 Utajanie Prawdy W 1944 sfabrykowano dowody mające służyć oskarżeniu Niemców o tę zbrodnię. Mimo wysiłków sowieckich nie włączono tych pomówień do aktu oskarżenia w procesie Norymberskim. Mówienie prawdy o tych wydarzeniach kończyło się szykanami komunistycznej administracji, a czasami prześladowaniem przez SB.  Władze PRL podtrzymywały sowiecką wersję wydarzeń aż do 1990, gdy władze rosyjskie zdecydowały się przyznać, że mordu w lesie katyńskim, jak również eksterminacji pozostałych grup oficerów dokonało wiosną 1940 roku NKWD.  „Prawdziwy męczennik to ten, któremu i tego tytułu odmawiają.” Stanisław Jerzy Lec

12 Film dokumentalny o Katyniu
Film pochodzi ze zbiorów S.F. „Kronika” Możliwe jest wystąpienie problemów z odtworzeniem filmu. Należy wtedy jeszcze raz otworzyć slajd (najlepiej poprzez powrót do poprzedniego slajdu i stamtąd wybranie przycisku przejścia do następnego slajdu) lub uruchomić go tutaj

13 Im Wald von Katyn(1943) Film pochodzi ze zbiorów niemieckich i został nakręcony w 1943 r. (film w języku niemieckim) Możliwe jest wystąpienie problemów z odtworzeniem filmu. Należy wtedy jeszcze raz otworzyć slajd (najlepiej poprzez powrót do poprzedniego slajdu i stamtąd wybranie przycisku przejścia do następnego slajdu) lub uruchomić go tutaj

14 Katyń jako część "Golgoty Wschodu"
Golgota Wschodu, świadectwa, wspomnienia, dzienniki, opowiadania tych bądź o tych, którzy przeżyli martyrologię w łagrach sowieckich (od 1940): Katyń, Starobielsk, Miednoje, Kołyma, Workuta, Wyspy Sołowieckie, Kazachstan, Syberia. „( ...) Otwarte pozostaje pytanie czy na ,,Golgotę Wschodu" powinniśmy patrzeć wyłącznie przez pryzmat zbrodni katyńskiej? Czy termin ten nie powinien odnosić się do całości zbrodni popełnionych na ludności polskiej zamieszkującej wschodnie tereny Polski?” Liliana Narkowicz ,,Siła w cierpieniu"

15 Wyjście http://www.polonica.net/KATYN_zbrodnia_ludobojstwa.htm
Bibliografia (filmy) Wyjście